garbarz skor 744[03] z1 03 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Zdzisław Feldo

Przygotowanie skór wygarbowanych do procesów
wykończania

744[03].Z1.03

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:

dr inż. Sadowski Tadeusz

dr inż. Żarłok Jan

Opracowanie redakcyjne:

mgr inż. Zdzisław Feldo

Konsultacja:

dr inż. Janusz Figurski

Korekta:

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 744[03].Z1.03
„Przygotowanie skór wygarbowanych do procesów wykończania” zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu garbarz skór.

Wydawca:
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Urządzenia i maszyny stosowane w procesach przygotowania skór do

wykończania

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Charakterystyka procesów przygotowania do wykończania skór

wyprawianych bez włosa

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Przygotowanie do wykończania skór wyprawianych z włosem

5.3.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela dotyczący jednostki modułowej

„Przygotowanie skór wygarbowanych do procesu wykończania” z modułowego programu
nauczania, który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej
w zawodzie garbarz skór – 744[03].

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne,

−

wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,

−

wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki,
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami

aktywizującymi ze szczególnym uwzględnieniem:

−

pokazu z objaśnieniem,

−

tekstu przewodniego,

−

metody projektów,

−

ćwiczeń praktycznych.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej

pracy uczniów do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może

posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym różnego
rodzaju zadania.

W tym rozdziale podano również:

−

plan testu w formie tabelarycznej,

−

punktacje zadań i uczenia się,

−

propozycje norm wymagań,

−

instrukcję dla nauczyciela,

−

instrukcję dla ucznia,

−

kartę odpowiedzi,

−

zestaw zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

744[03].Z1.01

Przygotowanie skór do garbowania

744[03].Z1.02

Dobieranie metod i technik garbowania skór

744[03].Z1.03

Przygotowanie skór wygarbowanych do

procesów wykończania

Moduł 744[03].Z1

Technologia garbowania właściwego skór

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

odczytywać i stosować instrukcje technologiczne dotyczące czynności i operacji
garbowania oraz przygotowania skór do wykończania,

−

stosować podstawowe metody badania organoleptycznego wygarbowanych skór,

−

organizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,

−

dobierać i stosować odzież ochrony osobistej na stanowiskach mechanicznej i chemicznej
obróbki skór,

−

stosować zasady bezpiecznej pracy i ochrony środowiska przy wykonywaniu czynności
rozładunku i załadunku bębnów garbarskich, obsługi maszyn i urządzeń oraz transportu
skór między stanowiskami pracy,

−

układać wygarbowane skóry na boczki garbarskie i podesty,

−

korzystać z różnych źródeł informacji zawodowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji ćwiczeń podanych w poradniku uczeń powinien umieć:

−

odczytać i zastosować instrukcje technologiczne dotyczące czynności i operacji
przygotowania skór do wykończania,

−

wykonać badania organoleptyczne skór po kolejnych operacjach technologicznych
w etapie przygotowania ich do wykończania,

−

ocenić prawidłowość wykonania kolejnych operacji technologicznych w etapie
przygotowania skór do wykończania,

−

dobrać urządzenia, maszyny, narzędzia i przyrządy pomiarowe do przeprowadzenia
i oceny procesów przygotowania skór do wykończania,

−

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,

−

dobrać i zastosować odzież ochrony osobistej na stanowiskach przygotowania skór do
wykończania,

−

zastosować zasady bezpiecznej pracy i ochrony środowiska wykonując czynności
związane
z obsługą bębnów do garbowania, rozmaczania i płukania skór,

−

ułożyć skóry na boczkach garbarskich lub podestach,

−

obsłużyć maszyny i urządzenia stosowane do obróbki skór w procesach przygotowania do
wykończania,

−

wykonać podstawowe regulacje, czyszczenie i konserwację maszyn i urządzeń
stosowanych do obróbki skór w procesach przygotowania do wykończania,

−

skorzystać z różnych źródeł informacji zawodowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca ……………………………………………….
Modułowy program nauczania: Garbarz skór 744[03].
Moduł:

Technologia garbowania właściwego skór 744[03].Z1.

Jednostka modułowa:

Przygotowanie skór wygarbowanych do procesów
wykończania 744[03].Z1.03

Temat: Maszyny stosowane do strugania skór.

/Temat ma być realizowany metodą pokazu z objaśnieniem należy go

przeprowadzić w warsztatach szkolnych lub w zakładzie garbarskim/

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności dobierania maszyn i urządzeń do procesów

mechanicznej obróbki skór po garbowaniu.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−

dobrać maszynę do strugania skór w zależności od wielkości i rodzaju skór,

−

wskazać i nazwać podstawowe mechanizmy maszyny,

−

wyjaśnić zasadę działania strugarki do skór,

−

zorganizować stanowisko pracy do strugania skór zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i

higieny pracy.

Metody nauczania – uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

grupowa.

Środki dydaktyczne:

−

strugarka do skór z wąskim wałkiem roboczym,

−

strugarka do skór z szerokim wałkiem roboczym,

−

strugarka do skór – przelotowa,

−

skóry wygarbowane chromowo po operacjach wyżymania i dwojenia.

Przebieg zajęć:

Sprawy organizacyjne.

1. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
2. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
3. Realizacja tematu:

−

uczniowie organizują pięcioosobowe zespoły ćwiczeń,

−

nauczyciel wskazuje maszyny do strugania skór, objaśnia ich działanie, nazywa

i wskazuje części i mechanizmy robocze maszyn,

−

nauczyciel zapoznaje uczniów z obowiązującymi przepisami bezpieczeństwa pracy,

wskazuje urządzenia i osłony zabezpieczające, przypomina o ubraniu ochronnym i
osobistym pracownika podczas użytkowania maszyny,

−

pracownik produkcyjny demonstruje ustawienie i regulację maszyny oraz sposób

obróbki skór,

−

przez cały czas trwania ćwiczenia uczniowie uważnie obserwują i zapamiętują
przekazywane im informacje.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

po zakończeniu pokazu uczniowie kolejno podchodzą do maszyn i samodzielnie
omawiają budowę, działanie i pracę maszyn,

−

nauczyciel wysłuchuje i koryguje zapamiętane przez uczniów wiadomości,
pomaga w posługiwaniu się terminologią zawodową.

4. Uczniowie w dyskusji analizują poznane informacje.
5. Nauczyciel przysłuchuje się dyskusji i wysuwanym wnioskom uczniów, ocenia

zapamiętane wiadomości, sposób właściwego stosowania terminologii zawodowej.

6. Grupa uczniów wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny ćwiczeń.

Zakończenie zajęć

Praca domowa
Narysuj schemat działania maszyny do strugania skór. Zaznacz i nazwij główne części

maszyny. Wypisz cechy charakterystyczne mechanizmów roboczych maszyny w zależności od
wielkości skór do jakich maszyna jest przeznaczona.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca ……………………………………………….
Modułowy program nauczania: Garbarz skór 744[03].
Moduł:

Technologia garbowania właściwego skór 744[03].Z1.

Jednostka modułowa: Przygotowanie skór wygarbowanych do procesów

wykończania 744[03].Z1.03.

Temat: Ustalanie „masy struganej” i pomiar grubości skór.
Cel ogólny: rozumienie celu i kształtowanie umiejętności wykonywania ważenia skór po
struganiu oraz wykonywanie pomiaru grubości skór.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−

dobrać i przygotować urządzenia i przyrządy pomiarowe do ważenia i pomiaru

grubości skór,

−

zorganizować stanowisko do wykonania zadania produkcyjnego zgodnie z zasadami

bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

transportować skóry pomiędzy stanowiskami pracy,

−

ułożyć skóry na platformie wagi,

−

zważyć skóry i odczytać wynik ważenia,

−

dokonać pomiaru grubości skór w różnych punktach topograficznych skóry,

−

wypełnić dokumentację technologiczną wpisem wykonanych pomiarów,

−

wyjaśnić cel wykonanych oznaczeń i czynności technologicznych.

Metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

metoda przewodniego tekstu.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

grupowa.

Strategia: uczenie się przez doświadczenie
Środki dydaktyczne:

−

instrukcja technologiczna wyprawy skór,

−

waga dziesiętna o udźwigu 250–500 kg,

−

grubościomierz,

−

paszport partii produkcyjnej skór – dokumentacja produkcji,

−

wózki transportowe do transportu skór między stanowiskami pracy,

−

stół sortowniczy do rozłożenia skór przed pomiarem grubości.

PRZEBIEG ZAJĘĆ:

ZADANIE DLA UCZNIÓW
Zadaniem jest ustalenie masy struganej skór w wybranej partii produkcyjnej oraz
skontrolowanie prawidłowego wykonania operacji strugania skór na podstawie wyniku
pomiaru ich grubości.

FAZA WSTĘPNA
CZYNNOŚCI ORGANIZACYJNE:

−

podanie tematu zadania,

−

zaznajomienie uczniów z instrukcją – recepturą technologiczną dotyczącą zakresu

tematyki zadania /metoda przewodniego tekstu/,

−

przypomnienie zasad z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, sprawdzenie odzieży

ochronnej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

FAZA WŁAŚCIWA
INFORMACJE
1. Cel ustalania „masy struganej” skór.
2. Cel pomiaru grubości skór po struganiu.
3. Ustawienie i wyzerowanie wagi dziesiętnej.
4. Układanie i transportowanie skór w półfabrykacie wet-blue.
5. Znaczenie prowadzenia dokumentacji technologicznej.

PLANOWANIE
1. Wyznaczenie partii produkcyjnej do ustalenia „masy struganej” i zbadania grubości skór.
2. Ustalenie techniki transportu skór na stanowisko ważenia i mierzenia grubości skór.
3. Zaplanowanie kolejności wykonania czynności i operacji.

UZGODNIENIE
1. Omówienie wszystkich punków z fazy planowania z nauczycielem.
2. Pytania do uwag i propozycji nauczyciela.

WYKONANIE
1. Podział pracy zespołu uczniów zgodnie z przyjętymi założeniami w fazie planowania.
2. Założenie odzieży ochronnej i sprawdzenie stanowisk pracy pod względem bezpieczeństwa

i ergonomii.

3. Transport skór na stanowisko pomiaru grubości.
4. Przygotowanie grubościomierza i wykonanie pomiaru.
5. Wpisanie wyników pomiarów do dokumentacji produkcyjnej.
6. Transport skór do stanowiska ważenia.
7. Ustawienie i wyzerowanie wagi.
8. Ułożenie skór na platformie wagi.
9. Zważenie skór i wpisanie wyników ważenia do dokumentacji produkcyjnej.
10. Transport i ułożenie skór na wskazanym stanowisku do kolejnych procesów

technologicznych.

SPRAWDZANIE
1. Czy poprawnie zostały wykonane pomiary grubości i ważenia skór?
2. Czy prawidłowo został dokonany wpis do dokumentów produkcyjnych pomiarów grubości

i ważeń skór?

3. Czy zachowano wszystkie zasady układania i transportu skór?
4. Czy zachowano zasady bezpieczeństwa i higieny pracy?

FAZA KOŃCOWA
ANALIZA

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy zadania sprawiły im najwięcej

trudności. Nauczyciel w podsumowaniu wskazuje jakie nowe, ważne umiejętności zostały
wykształcone, jakie wystąpiły błędy i nieprawidłowości podczas pracy i jak ich unikać
w przyszłości.

ZAKOŃCZENIE ZAJĘĆ

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Praca domowa

Na podstawie literatury i poznanych w trakcie wykonywania zadania praktycznego

wiadomości teoretycznych i umiejętności praktycznych, wyjaśnij znaczenie wpisu do
dokumentacji produkcyjnej wyników oznaczania masy struganej skór.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od uczniów po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności

podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności,

−

dyskusja w grupie uczniów na temat zakładanych do osiągnięcia celów kształcenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Urządzenia i maszyny stosowane w procesach przygotowania

skór do wykończania

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Narysuj schemat działania maszyny garbarskiej stosowanej do operacji mechanicznej

obróbki skór w etapie przygotowania ich do wykończania. Daną maszynę wskazuje
nauczyciel. Nazwij podstawowe elementy i mechanizmy. Omów sposób obróbki i rodzaj skór
obrabianych w procesie technologicznym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien:

−

wskazać uczniowi maszynę której schemat działania ma narysować,

−

jaką techniką wykonać rysunek aby był zrozumiały,

−

na co zwrócić szczególną uwagę przy omawianiu działania maszyny,

−

zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania w poradniku dla ucznia,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zastosować się do poleceń zawartych w treści zadania oraz do poleceń nauczyciela,
4) narysować schemat maszyny,
5) sprawdzić samodzielnie wykonany rysunek i przedstawić wykonanie zadania

nauczycielowi.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

stół do rysowania,

−

podstawowe przybory do rysowania: ołówek, cyrkiel, linijka, ekierka,

−

arkusze papieru /A-4 lub większe/,

Ćwiczenie 2

Zaobserwuj pracę maszyn lub urządzeń stosowanych do rozbijania skór futerkowych

w procesach przygotowania do wykończania. Wykonaj operację rozbijania skór. Omów
działanie i obsługę maszyn i urządzeń.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie w formie zadania produkcyjnego powinno być realizowane w Warsztatach

Szkolnych wyposażonych w maszyny do obróbki skór futerkowych lub w zakładzie pracy.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien:

−

zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy na maszynach
i urządzeniach do rozbijania skór z włosem,

−

wskazać i objaśnić działanie mechanizmów roboczych maszyn,

−

zademonstrować pracę maszyn.

Po instruktażu uczniowie kolejno wykonują zadanie.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania jednostki modułowej,
2) zapoznać się z pracą maszyn i urządzeń do rozbijania skór futrzarskich,
3) zastosować się do poleceń zawartych w zadaniu,
4) sprawdzić pracę maszyny lub urządzenia pod względem bhp,
5) zademonstrować sposób obróbki skór,
6) dokonać oceny organoleptycznej poprawności wykonanego zadania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

rozbijarka odgórna do skór futrzarskich,

−

rozbijarka pedałowa do skór futrzarskich,

−

kosa kuśnierska,

−

boczki do układania skór.

Ćwiczenie 3

Zaobserwuj pracę maszyn do odwadniania skór z włosem i bez włosa w procesach

przygotowania do wykończania. Wykonaj operację wyżymania skór. Omów sposób działania i
obsługi maszyn.

Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie w formie zadania produkcyjnego powinno być realizowane w Warsztatach

Szkolnych wyposażonych w maszyny do obróbki skór lub w zakładzie pracy.
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien:

−

zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy na maszynach

i urządzeniach do odwadniania skór,

−

wskazać i objaśnić działanie mechanizmów roboczych,

−

zademonstrować pracę maszyn.

Po instruktażu uczniowie kolejno wykonują zadanie.

Sposób wykonania ćwiczenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania w poradniku dla ucznia,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

3) zastosować się do poleceń zawartych w zadaniu i przekazanych przez nauczyciela,
4) dokonać oceny organoleptycznej wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

wyżymarka walcowa do odwadniania skór bez włosa,

−

wirówka do odwadniania skór z włosem,

−

boczki garbarskie do układania skór.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Charakterystyka procesów przygotowawczych do

wykończania skór wyprawianych bez włosa

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj tablicę – planszę poglądową z wykazem wad i uszkodzeń jakie mogą powstać

na skórach w czasie operacji dwojenia i strugania skór.

Wskazówki do realizacji

Ćwiczenie należy wykonać w zespołach 4-osobowych. Przed przystąpieniem do

wykonania nauczyciel powinien:

−

określić jego zakres,

−

omówić technikę wykonania,

−

wskazać materiały źródłowe: podręczniki, normy.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania tej części jednostki modułowej,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) wypisać na pomocniczej kartce wady i uszkodzenia skór w procesach dwojenia

i strugania,

4) rozplanować na arkuszu kartonu tytuł planszy i miejsca rozłożenia planowanego tekstu,

wklejenia próbek skór lub rysunków poglądowych,

5) wykonać planszę,
6) przekazać do oceny nauczycielowi.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

stół do wykonania pracy,

−

arkusz kartonu,

−

pomocnicze kartki do notowania i rozplanowania planszy,

−

materiały piśmienne: mazaki, ołówki do szkicowania, linijka,

−

wycięte próbki skór z wadami i uszkodzeniami.

Ćwiczenie 2

Ustalanie masy struganej skór.

Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie powinno być wykonane w formie zadania produkcyjnego w warsztatach

szkolnych lub zakładzie garbarskim.
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien:

−

omówić jego zakres i techniki wykonania,

−

zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do ważenia skór zgodnie z wymogami bezpieczeństwa

i higieny pracy, ochrony środowiska i receptury technologicznej,

2) zapoznać się z zasadami ważenia skór na wagach dziesiętnych,
3) zważyć dziesięć sztuk skór po struganiu notując masę skór,
4) wyjaśnić cel ustalania masy struganej skór.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

metoda „próba pracy”.

Środki dydaktyczne:

–

waga do ważenia skór o zakresie 250–500 kg,

–

instrukcja technologiczna wyprawy skór,

–

skóry po obróbce strugania,

–

notatnik do zanotowania mas skór ważonych i wniosków końcowych.

Ćwiczenie 3
Dokonaj pomiaru grubości różnych asortymentów skór.

Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie może być wykonane w pracowni technologicznej na próbkach różnych skór lub

w zakładzie garbarskim w warunkach produkcji.
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien:

−

omówić jego zakres i technikę wykonania,

−

zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do mierzenia skór zgodnie z wymogami bezpieczeństwa

i higieny pracy,

2) zapoznać się z instrukcją technologiczną wyprawy skór,
3) przygotować próbki skór lub skóry do pomiaru,
4) zapoznać się z zasadą pomiaru grubości skór przy pomocy grubościomierza,
5) dokonać pomiaru kolejnych sztuk skór,
6) zanotować i przedstawić wyniki do oceny.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

metoda „próba pracy”.

Środki dydaktyczne:

−

stół laboratoryjny lub stół do sortowania skór /w zależności od sposobu i miejsca
wykonywania ćwiczenia/,

−

grubościomierz,

−

instrukcja technologiczna wyprawy skór,

−

próbki skór lub skóry do mierzenia grubości.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Przygotowanie do wykończania skór wyprawianych z włosem

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

W układzie tabelarycznym przedstaw operacje technologiczne przygotowania do

wykończenia skór wyprawianych z włosem:
–

owczych,

–

nutrii „zdjętych płasko”,

–

nutrii „zdjętych workowo”,

–

norek.

Zaproponuj kolejność operacji oraz zastosowanie odpowiednich maszyn i urządzeń.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien:

−

omówić jego zakres i technikę wykonania,

−

zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przypomnieć sobie wiadomościami z zakresu posługiwania się terminologią garbarską

/jednostka modułowa 744[03].O1.02/,

3) wykonać tabelkę z kolumnami dla rodzajów skór i wierszami z operacjami, maszynami

i urządzeniami,

4) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

stół do pracy,

−

arkusz papiery A-3 lub większy,

−

przybory do rysowania i pisania,

−

instrukcja technologiczna procesów wyprawy.

Ćwiczenie 2

Wykonaj operację rozbijania po garbowaniu i odleżeniu skór owczych z włosem i skór

nutrii zdjętych workowo. Wskaż urządzenia i maszyny na jakich wykonasz zadanie.
Scharakteryzuj skóry przed i po wykonaniu ćwiczenia. Dobierz odzież ochronną obowiązującą
przy wykonaniu tego zadania.

Wskazówki do realizacji

Ćwiczenie powinno być wykonane w warsztatach szkolnych wyposażonych

w odpowiednie maszyny lub w zakładzie garbarskim produkującym skóry futerkowe.
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien:

−

omówić jego zakres i technikę wykonania,

−

zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami bhp i ergonomii pracy,
2) wskazać i uzasadnić wybór maszyny lub urządzenia do wykonania zadania,
3) zapoznać się z instrukcjami dotyczącymi obsługi maszyn i urządzeń,
4) dobrać odpowiednie, wskazane w treści zadania skóry.

Środki dydaktyczne:

−

boczki garbarskie lub podesty do układania skór,

−

rozbijarka odgórna,

−

kosa kuśnierska,

−

skóry owcze i nutrii po garbowaniu i odleżeniu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Przygotowanie skór
wygarbowanych do procesów wykończania”

Test składa się z 20 zadań, z których:

−

zadania 1–11 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 12–20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego i 5 z poziomu

ponadpodstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 5.z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 20 zadań,

Plan testu

Klucz odpowiedzi

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategori

a celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Znać podstawowe urządzenia
garbarskie

Określić cel procesu odleżenia
skór po garbowaniu

Określić zastosowanie maszyn
garbarskich

Wyjaśnić metodę odwadniania
skór z włosem

Wyjaśnić zasadę dwojenia skór

Wyjaśnić cel procesu strugania
skór

…mechaniczną…
…bez włosa…
…wyrównanie grubości…

Wyjaśnić sposób ustalania „masy
struganej” skór

Wyjaśnić cel procesu dwojenia
skór

…dwoinami…
…dwoina mizdrowa,
…lica…

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Dobrać maszyny lub urządzenia
do procesów technologicznych

10.

Określić przydatność przyrządu
pomiarowego

Grubościomierz służy do pomiaru
grubości skór.

11.

Wyjaśnić podstawowe zasady
technologiczne

Skóry podeszwowe.

12.

Narysować schemat działania
maszyny garbarskiej

13.

Wyjaśnić budowę maszyny
garbarskiej

14.

Wyjaśnić znaczenie pojęcia:
„masa strugana”
skór

„Masa strugana” skór to masa
operacyjna skór zważonych po
procesie strugania i służy do
obliczania ilości stosowanych
środków pomocniczych w kolejnych
procesach technologicznych.

15.

Wyjaśnić metodę rozbijania skór
futerkowych

16.

Określić efekt procesu
odwadniania skór

17.

Wyjaśnić cel procesu strugania
skór

18.

Omówić budowę maszyny do
strugania skór

19.

Określić przyczyny powstawania
wad i uszkodzeń skór podczas
operacji technologicznych

20.

Wyjaśnić cel i znaczenie badania
organoleptycznego skór
sortowanych przed dwojeniem
i struganiem.

Badanie organoleptyczne to:

−

wstępna kontrola grubości

w różnych miejscach
topograficznych skóry,

−

dokładne oględziny lica

i strony mizdrowej skór,

−

określenie wad i uszkodzeń ich

rodzaju i umiejscowienia w
topografii skór,

−

procentowe oszacowanie miejsc

wadliwych
i uszkodzonych.

Badanie prowadzi się w celu
określenia przydatności
asortymentowej skór.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych, jakie

będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony na

udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test zawiera 20 pytań dotyczących projektowania odzieży. Pytania: 1, 2, 3, 4, 5, 7, 9, 13,

15, 16, 17, 18 i 19 są to pytania wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest
prawidłowa; pytania: 6 i 8 to pytania z luką, w pytaniach: 10, 11, 14 i 20 należy udzielić
krótkiej odpowiedzi, pytanie 12 to zadanie rysunkowe.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:

−

w pytaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku
pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić
odpowiedź prawidłową),

−

w pytaniach z krótką odpowiedzią wpisz odpowiedź w wyznaczone pole,

−

w zadaniach do uzupełnienia wpisz brakujące wyrazy,

−

w pytaniu dotyczącym projektowania ubioru, narysuj rysunek w wyznaczonym polu.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. Trudności mogą przysporzyć Ci
pytania: 12 – 20, gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe.

8. Na rozwiązanie testu masz 90 min.

Powodzenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

I część

1. Boczki garbarskie i podesty są to urządzenia do:

a) nawilżania skór,
b) odleżenia skór po garbowaniu,
c) wyciskania wilgoci ze skór bez włosa,
d) rozbijania skór z włosem.

2. Celem procesu odleżenia skór po garbowaniu jest:

a) zakończenie procesu garbowania skór,
b) wysuszenie skór wyprawianych z włosem,
c) wysuszenie skór wyprawianych bez włosa,
d) rozprostowanie i wygładzenie skór po garbowaniu.

3. Wyżymarka walcowa to maszyna garbarska wykonująca operację

a) suszenia skór po garbowaniu,
b) odwodnienia skór po garbowaniu,
c) prasowania skór wygarbowanych,
d) utrwalenia garbnika w skórach wygarbowanych.

4. Odwadnianie skór wyprawianych z włosem przed procesami wykończania to:

a) strzepywanie wilgoci z okrywy włosowej skór,
b) wyżymanie skór na wyżymarkach walcowych,
c) odwirowanie skór w wirówkach,
d) wycieranie mizdry skór „do sucha”.

5. Dwojenie skór to:

a) rozcinanie skór na dwie połówki wzdłuż linii grzbietu,
b) rozcinanie skór na dwie części po linii karku,
c) rozcinanie skór po linii topograficznej boków,
d) rozcięcie skóry na dwie płaszczyzny równoległe do powierzchni lica skór.

6. Struganie jest ………………………….. operacją technologiczną stosowaną do obróbki

skór…………………………………………………...Celem strugania jest………………
…………………… produkowanych skór.

7. Ustalanie „masy struganej” skór polega na:

a) ważeniu skór po operacji strugania,
b) ważeniu skór przed operacją strugania,
c) obliczeniu różnicy mas skór przed i po operacji strugania,
d) obliczeniu sumy mas skór przed i po operacji strugania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Podczas operacji dwojenia otrzymujemy dwa płaty skór które nazywamy …………… Płat

skóry od strony przymięsnej to …………………………………., a płat skóry od
strony……………….. to dwoina licowa.

9. Do rozbijania, małych i delikatnych skór futerkowych „zdejmowanych workowo” na

przykład skór z tchórzy, przed ich wykończeniem stosuje się:
a) kosy kuśnierskie,
b) rozbijarkę odgórną,
c) rozbijarkę pedałową,
d) wirówkę.

10. Wyjaśnij, do czego służy grubościomierz.

11. Podaj przykład asortymentu skór, które nie poddaje się procesowi płukania po

garbowaniu.

II część

12. Narysuj schemat działania wyżymarki walcowej do skór.

13. Roboczą częścią maszyny do dwojenia skór jest:

a) wał nożowy z ostrym nożem spiralnym,
b) nóż taśmowy ostry, bezkońcowy,
c) wał nożowy z tępymi nożami równoległymi do osi wału,
d) wał nożowy z tępymi nożami odśrodkowymi.

14. Wyjaśnij, do czego służy tzw. „masa strugana” skór.

15. Rozbijanie skór futerkowych po procesie garbowania polega na:

a) swobodnym przerzucaniu skór na podestach lub paletach drewnianych,
b) rozciąganiu skóry maszynowo lub na nożu kosy kuśnierskiej,
c) obracaniu skór w bębnie garbarskim wyposażonym w drewniane kołki,
d) uderzaniu w skórę drewnianą trzepaczką.

16. Odwadnianie skór po garbowaniu powinno obniżać wilgotność skór do:

a) 70 %,
b) 45 %,
c) 30 %,
d) 16 %.

17. Struganie skór polega na :

a) rozcinaniu skóry na dwa płaty od lica skóry i od mizdry,
b) skrawaniu wiórowym powierzchni lica skór,
c) skrawaniu wiórowym tkanki skórnej od strony mizdry,
d) wyrównywaniu obrzeży skór przy pomocy ostrego noża.

18. Częścią roboczą maszyny do strugania skór jest

a) wał nożowy z ostrym nożem spiralnym,
b) nóż taśmowy ostry, bezkońcowy,
c) wał nożowy z tępymi nożami równoległymi do osi wału,
d) wał nożowy z tępymi nożami odśrodkowymi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19. Przyczyną powstawania wad i uszkodzeń skór podczas operacji strugania może być:

a) źle naostrzony nóż na wale roboczym maszyny,
b) dwojenie skór w golcu,
c) gruba tkanka przymięsna skóry,
d) rozkrój skór na połówki po procesie garbowania.

20. Wyjaśnij cel i sposób badania organoleptycznego skór przed operacjami dwojenia

i strugania skór.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Przygotowanie skór wygarbowanych do procesów wykończania

Zakreśl poprawną odpowiedź, wpisz brakujące części zdania lub wykonaj rysunek.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2

Test praktyczny typu – „próba pracy” do jednostki modułowej
„Przygotowanie skór wygarbowanych do procesów wykończania”

Treść zadania

Wykonaj operację rozbijania po garbowaniu i odleżeniu skór owczych z włosem i skór

nutrii zdjętych workowo. Wskaż urządzenia i maszyny na jakich wykonasz zadanie. Dokonaj
oględzin i scharakteryzuj skóry przed i po wykonaniu ćwiczenia. Dobierz odzież ochronną
obowiązującą przy wykonaniu tego zadania. Czas na wykonanie zadania określi nauczyciel
w zależności od rodzaju skór i wyposażenia technicznego zakładu.

Instrukcja dla nauczyciela

W badaniu osiągnięć ucznia w nabywaniu umiejętności praktycznych przewidzianych
w celach jednostki modułowej zaleca się zastosowanie zadania testowego typu „próba pracy”.
Zadanie jest tak dobrane aby pozwoliło sprawdzić poziom ukształtowanych umiejętności
w zakresie wiedzy teoretycznej i sprawności wykonywania czynności praktycznych. Uczniowi
należy stworzyć możliwość inwencji w zaplanowaniu poszczególnych etapów wykonywania
zadania: zorganizowania stanowiska pracy, doboru odpowiednich maszyn lub urządzeń
produkcyjnych, wykonanie podstawowych ustawień i regulacji maszyn oraz wykazania się
umiejętnością wykonania obróbki skór. Jest to jednocześni możliwość samodzielnego
sprawdzenia przez ucznia poziomu nabytych umiejętności i dokonania analizy podjętych
działań praktycznych. Zadaniem nauczyciela jest stworzenie warunków umożliwiających
uczniowi wykonanie zadania zgodnie z zasadami technologicznymi i w określonym czasie.
Uczeń powinien mieć udostępnione:

−

stanowisko pracy z maszynami i urządzeniami produkcyjnymi do operacji rozbijania skór
futerkowych,

−

różne rodzaje skór futerkowych w półfabrykacie po procesie garbowania,

−

instrukcję obsługi maszyn i instrukcję technologiczną.

Nauczyciel powinien:

−

zadbać o przygotowanie odpowiedniego stanowiska produkcyjnego w warsztatach
szkolnych lub zakładzie produkcyjnym,

−

zabezpieczyć różne rodzaje skór futerkowych w półfabrykacie po garbowaniu do operacji
rozbijania,

−

przypomnieć uczniom zasady bezpieczeństwa i higieny pracy i nakazać bezwzględne ich
przestrzeganie,

−

skontrolować użycie właściwego ubioru ochronnego,

−

przydzielić uczniom odpowiednie skóry do obróbki rozbijania,

−

określić czas na wykonanie zadania w zależności od rodzaju skór i użytych maszyn,

−

na bieżąco nadzorować pracę uczniów,

−

dokonać oceny wykonanej pracy.

Instrukcja dla ucznia

Uczeń powinien wykonać następujące czynności:

−

dobrać i założyć odzież ochronną,

−

obejrzeć i scharakteryzować przydzielone do obróbki skóry,

−

wskazać maszynę na jakiej należy dokonać operacji rozbijania skór,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

przygotować stanowisko pracy pod względem: bezpieczeństwa i higieny pracy,
uporządkowania i łatwego dostępu do obrabianych skór, wyposażenia w potrzebne
urządzenia pomocnicze,

−

uruchomić maszynę i wykonać zadanie,

−

obejrzeć i scharakteryzować skóry po wykonaniu zadania – dokonać oceny wykonanej
obróbki,

−

ułożyć skóry zgodnie z zasadami technologicznymi przedstawić nauczycielowi do oceny.

Umiejętności podlegające ocenie

Lp.

Czynność wykonywana przez ucznia

Punkty do

uzyskania

Punkty

przyznane

1. Dobranie odzieży ochronnej

2. Sposób oględzin i charakterystyka półfabrykatu

3. Zaplanowanie kolejnych czynności

4. Dobranie maszyny lub urządzenia do wykonania zadania

5. Przygotowanie stanowiska pracy:

−

czystość i porządek miejsca pracy,

−

zabezpieczenie pod względem BHP,

−

przygotowanie potrzebnych urządzeń i narzędzi

pomocniczych

6. Wykonywanie zadania:

−

włączenie maszyny,

−

sposób podawania skór do obróbki,

−

wyłączenie maszyny

7. Wykonanie oględzin i ocena wykonania pracy

8. Ułożenie skór po wykonaniu pracy

9. Zaprezentowanie wykonania zadania

Razem

100

Normy wymagań na poszczególne oceny szkolne:

Ocena

Liczba uzyskanych punktów

dopuszczający

dostateczny

dobry

bardzo dobry

100

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Lasek W.: Wykończalnictwo skór miękkich. WN-T, Warszawa 1984
2. Maleńczak J., Ćujon J.: Maszyny i urządzenia garbarskie. Skrypt uczelniany. WSI, Radom

1981

3. Michalec T.: Technologia garbarstwa i futrzarstwa – ćwiczenia laboratoryjne. WSI, Radom

skrypt nr 7 1996 r.

4. Persz T.: Materiałoznawstwo dla zasadniczych szkół skórzanych, WSiP 1997
5. Persz T.: Technologia wyprawy skór cz. I Garbowanie, WSiP 1986
6. Persz T.: Technologia wyprawy skór cz. II Wykończanie, WSiP 1985
7. Polskie Normy – wybór
8. Praca zbiorowa: Vademecum garbarza, ITE, Radom 1996
9. Praca zbiorowa: Encyklopedia techniki – przemysł lekki. WNT, Warszawa
10. Sadowski T.: Materiałoznawstwo dla kuśnierzy. Podręcznik dla Zasadniczej Szkoły

Zawodowej. WSiP, Warszawa 1989.