Las – (definicja z ustawy o lasach)
Lasem jest grunt o zwartej powierzchni co najmniej 0,1 ha pokryty roślinnością leśną, drzewami i krzewami
oraz runem leśnym lub przejściowo jej pozbawiony (pozbawiony roślinności nie dłużej niż 5 lat)
przeznaczony do produkcji leśnej lub stanowiący rezerwat przyrody lub wchodzący w skład parku
narodowego albo wpisany do rejestru zabytków.

Lasem jest grunt związany z gospodarką leśną zajęty przez wykorzystanie dla potrzeb gospodarki leśnej:
budynki i budowle, urządzenia melioracji wodnych, linie podziału przestrzennego lasu, drogi leśne, tereny
pod liniami energetycznymi, szkółki leśne, miejsca składowania drewna a także wykorzystywany na parkingi
leśne i urządzenia turystyczne.

Nadzór nad lasami prywatnymi (nie państwowymi) pełni starosta.
Zarządcy – to nie są właściciele.

Typy siedliskowe lasów (inaczej siedlisko) - jednostka określająca warunki rozwoju roślinności, która
uwzględnia:

- żyzność gleby

- wilgotność gleby

- położenie geograficzne gleby

Wilgotność gleby:

- suche

- świeże

- wilgotne

- bagienne
- łęgowe – (obszary okresowo zalewane wodą np. w sąsiedztwie potoków i rzek) Łęgi są przy wodzie
stojącej.

- olsy - drzewostan rosnący przy wodzie stałej np. jezioro

SIEDLISKA

SIEDLISKA

- w woj. Lubuskim najwięcej siedlisk borowych
- w woj. Małopolskim i podkarpackim najwięcej siedlisk lasowych

Oznaczenie siedlisk: (pierwsza duża litera , druga mała)
Bs – bór suchy ; Bśw – bór świeży ; Bw – bór wilgotny ; Bb – bór bagienny ; BMw – bór mieszany wilgotny ;
Lw – las wilgotny (dotyczy gleby) ;
Bwyżśw – bór wyżynny świeży ; BWgb – bór wysokogórski bagienny

regiel górny – piętro lasów: 1250 – 1500 m n. p. m. (głównie świerk)
regiel dolny – poniżej 1250 m n. p. m. (dominuje świerk, ale pojawia się drzewostan liściasty (buk, jodła)






Kompleks leśny podzielony na oddziały:

Borowe

- przeważają
drzewostany iglaste
- duże suchsze

Lasowe

- przeważają
drzewostany
liściaste

Borowe

- przeważają
drzewostany iglaste
- duże suchsze

Lasowe

- przeważają
drzewostany
liściaste

Wyżynne

ok. 6%

Nizinne

Ok. 85% całej
pow. Leśnej
w Polsce

Górskie
ok. 19%

N

(północ)

Linie gospodarcze

(poziome)

dłg. 350-400m

Droga

Numeracja od północno-wschodniej strony. Drogi leśne zazwyczaj określają granice oddziałów.
W samochodach powinny być mapy lasów danego obszaru chronionego.
Powierzchnia oddziału : - na terenach nizinnych od 20 do 20 ha (zazwyczaj ok. 25ha)

- na wyżynnych i górskich pow. do ok. 35 ha

4 – 6 m – linie oddziałowe
4 – 10 m – linie gospodarcze
Należy dążyć do tego, aby zamknąć pożar w danym oddziale. Wiatr wieje głównie z zachodu na wschód.
Pododdział leśny – podzielenie oddziału na kawałki
Najlepsza mapa – przeglądowo – gospodarcza (1:10 000)
Pododdziały różnią się np. typem siedliska.
Oznaczenie pododdziału:

a

Oznaczenie drzewostanów:
Bk – buk ; Gb – grab ; Kl – klon ; Jd – jodła ; Js – jesion ; Wz – wiąz ; Lp – lipa ; Md – modrzew ; Jb – jarząb ;
Tp – topola ; Db – dąb ; Ak – akacja ; Brz – brzoza ; Św – świerk ; Ol – olcha ; Dg – daglezja ; Jw. – jawor
Klasy wieku drzewostanu – umowny okres, który został przyjęty w leśnictwie.

I klasa – do 20 lat

II klasa – 21 – 40 lat

III klasa – 41 – 60 lat

IV klasa – itd.

Linie oddziałowe prowadzą z
północy na południe
dłg. 600 – 700m

5

4

3

2

1

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

350-400m

600-700m

4

3

10

11

Słupek na

skrzyżowaniu

b

c

d

pododdział

a – pododdział a

(litery nie stosowane do oznaczenia pododdziałów: ą; ę; ć; ł; ń; ó; ś; u; ż; ź)

9 – 90% porastania w tym oddziale sosny
So – symbol drzewostanu, który w większości porasta pododdział
52 – wiek drzewostanu
0,8 – zadrzewienie wyznaczane poprzez: () – leśnicy dążą do 1
6,57 – powierzchnia w [ha]

Do IV klasy włącznie występują
podklasy:
I a – do 10 lat
I b – od 11 do 20 lat
II a –
II b –
III a – itd.
III b –
IV a –
IV b –
Dalej się nie wyodrębnia podklas.

Pojęcia stosowane przez leśników:

- Uprawa (inaczej klasa I a) – do 10 lat
- Młodnik (inaczej klasa I b) – od 11 do 20 lat

- Tyczkowina – „mniej więcej” klasa II a

- Żerdziowina – klasa II b
- Drągowina – III a (41-50 lat)
- Drzewostan dojrzewający: III b i cała klasa IV
- Drzewostan dojrzały rębny: V (90-100 lat)
- Starodrzewia – wszystkie wyższe klasy

W Polsce dominuje klasa III i IV. Niezależnie od typu siedliska:
- przewaga drzewostanu iglastego – bór mieszany
- przewaga drzewostanu liściastego – las mieszany
Średni wiek drzewostanu w Polsce – 56 lat. ( w lasach państwowych – 58 lat ; prywatnych – 47 lat)
Halizna i Płazowizna – obszary niepożądane w lesie (najczęściej po zrębie), nieużytkowane i nieodnowione
lub bardzo słabo zarośnięte (zwarte) – „rzadki las”
Polskie lasy – klimat umiarkowany (lesistość –[%] ; zalesienie [ha])
PGL – Państwowe Gospodarstwo Leśne
Jest 17 Regionalnych Dyrekcji Lasów Państwowych
Czynniki negatywnie oddziaływujące na środowisko leśne:
1. Czynniki abiotyczne – czynniki atmosferyczne, właściwości gleby i warunki wizjo… (np. górskie)
2. Czynniki biotyczne – niezgodność drzewostanu z siedliskiem, szkodniki owadzie, grzybowe, nadmierne
występowanie roślinożernych ssaków.
3. Czynniki antropogeniczne – zanieczyszczenie powietrza i wód, przekształcenia powierzchni ziemi przez
człowieka (np. górnictwo), szkodnictwo leśne i POŻARY LASÓW.

Kategoria zagrożenia pożarowego lasu (KZPL) – europejski podział
I kat. niskiego zagrożenia - obejmuje obszar o niskim zagrożeniu oraz obszary częściowo o niskim i
średnim zagrożeniem pożarowym
II kat. średnie zagrożenie – średnie zagrożenie pożarowe oraz częściowo średnie i częściowo wysokim
zagrożeniu pożarowym lasu
III kat. wysokie zagrożenie – wysokie zagrożenie pożarowe lasu
Polska należy do średniego i czesiowo wysokim zagrożeniu pożarowym.
Kategorie zagrożenia pożarowego lasu - podział obowiązujący w Polsce
I kat. DUŻE zagrożenie pożarowe lasu
II kat. ŚREDNIE
III kat. MAŁE

Kategorię wyznacza się na 10 lat – bierze się pod uwagę 4 parametry:
1 średni roczna liczba pożarów lasów w okresie ostatnich 10 lat przypadających na 10 km

2

powierzchni lasu

2 udział % powierzchni drzewostanów rosnących na siedliskach boru suchego, boru świeżego, boru
mieszanego świeżego, boru wilgotnego, boru mieszanego wilgotnego i lasu łęgowego.
3 średnia wilgotność względna powietrza i % udział dni z wilgotnością ściółki mniejszej niż 15% mierzonej o
godz. 9.00 w punktach prognostycznych.
4 średnia liczba mieszkańców przypadających na 1/100 km

2

powierzchni leśnej.

Kategoria zagrożenia pożarowego lasu powinna być zawarta w :
1. Plan urządzenia lasu (zlecają nadleśnictwa i parki narodowe)
2. Uproszczony plan urządzenia lasu (dokument dla lasów prywatnych zleca starosta)
3. Plan ochrony parku narodowego
Tam gdzie występuje kat. I i II dokument zatwierdza Komendant Wojewódzki PSP. Przy kat. III nie ma
obowiązku.

Stopnie zagrożenia pożarowego lasu - poziom prawdopodobieństwa zaistnienia pożaru w danym dniu w
zależności od dynamicznych zmian pogodowych i wilgotności ściółki.
0 stopień – BRAK ZAGROŻENIA
2 stopień – MAŁE ZAGROŻENIE
3 stopień – ŚREDNIE ZAGROŻENIE
4 stopień – DUŻE ZAGROŻENIE
Parametry:
- wilgotność ściółki w drzewostanie sosnowym 3 klasy wieku rosnącym na siedlisku boru świeżego;
- wilgotność względna powietrza mierzona na wysokości 0,5m od powierzchni zadarnionej przy ścianie
drzewostanu;
- współczynnik opadowy ustalany na podstawie dobowej sumy opadów atmosferycznych (parametr
korygujący)
Wyznacza się: od 1 marca lub po ustąpieniu pokrywy śnieżnej do 30 września. Dwa razy dziennie mamy
informacje o stopniu zagrożenia pożarowego lasu.
Przy 3 stopniu zagrożenia pożarowego lasu wprowadza się zakaz wstępu do lasu, ale w ciągu 5 dni
wilgotność ściółki o godz. 9.00 musi wynosić mniej niż 5 %.

POŻAR LASU – niekontrolowany w czasie i przestrzeni proces samopodtrzymującego się spalania roślinnych
i glebowych elementów środowiska leśnego, który emituje dym, promieniowanie cieplne z zjawiskiem
świecenia oraz któremu towarzyszą zazwyczaj płomienie. Wywołujący na ogół straty w mieniu i środowisku
przyrodniczo – ekologicznym oraz zagrażający życiu i zdrowiu ludzi oraz zwierząt.
RODZAJE POŻARÓW LASU (w zależności od spalanego piętra):

- pożary podpowierzchniowe (np. pożary torfowe lub murszowe)

- pokrywy gleby

- całkowitego drzewostanu

- pojedynczego drzewa (podpalenie lub wyładowanie atmosferyczne)

W zależności od ukształtowania terenu:

- pożar horyzontalny na terenach nizinno-wyżynnych

- wstępujący

- zstępujący

POŻARY LASÓW pod względem wielkości: POŻARY LASÓW wg leśników:
(podział straży pożarnej)
MAŁY

do 1 ha

ŚREDNI

1 – 10 ha

DUŻY

10,1 – 100 ha

BARDZO DUŻY powyżej 100 ha
Pogoda pożarowa – stan, przy którym łatwo może dojść do występowania pożaru lasu i szybkiego
rozprzestrzeniania. Elementy pogody pożarowej:

1. wilgotność ściółki poniżej 12 %

2. temperatura powietrza powyżej 24°C

3. wilgotność względna powietrza poniżej 40%

4. zachmurzenie poniżej 2 w skali od 0 do 8 (0 – czyste niebo ; 8 – w całości chmury)

5. brak opadu atmosferycznego – susza

Rodzaje suszy: atmosferyczna (przez 21 dni brak opadów) ; glebowa ; hydrologiczna

6. prędkość wiatru powyżej 5 m/s

SPOSOBY ZABEZPIECZENIA PPOŻ. LASU
1. Zakładanie upraw pod kątem ochronny ppoż. lasu.

W ZARODKU

do 0,5 ha

MAŁY

0,6 – 1 ha

DUŻY

100 – 500 ha

KATASTROFALNY powyżej 500 ha

na terenach górskich

(wstępujący szybciej się rozprzestrzenia)

Drzewostan liściasty w oddziale 40/60%

jest również dobrym rozwiązaniem

Pasy przeciwpożarowe w lasach.

Szlaki zrywkowe (szer. ok. 2 m)
Pokryte drzewostanem liściastym,
tworzone, aby dostać się do środka
oddziału. Strażacy mogą wykorzystać
np. do prowadzenia linii gaśniczej.

„ TRÓJKĄTY” – pożar wyhamowuje na
terenie liściastym

Oddział leśny

Drzewostan liściasty

Drzewostan iglasty

Dojazd pożarowy lub droga
jako oddzielenie oddziałów

50m

50m

ŹRÓDŁO CZERPANIA WODY

SCW

Pas

o

szer.

50

m

zadrzewienia liściastego
(50%) – zabezpieczenie
przed rozprzestrzenieniem
się pożaru na SCW i
dojazdu

pożarowego.

(odległość

pozwalająca

wyhamować pożar)

Ppoż. stanowisko wodne
(stanowisko czerpania wody SCW)

Dojazd do źródła np. droga leśna
(niekoniecznie dojazd pożarowy)

Pas przeciwpożarowy – system drzewostanu różnej szerokości poddany specjalnym zabiegom
gospodarczym i porządkowym lub powierzchni wylesionych i oczyszczonych do warstwy mineralnej.
Pasy tworzy się w lasach o kat. I i II KZPL. Tworzy się przy obiektach migocący stanowić zagrożenie
pożarowe dla lasu. Pasy ppoż. powinny być utrzymywane spełniających ich użyteczność przez cały rok.
Brak jest obowiązku utrzymywania pasów ppoż:

1. Las jest zaliczony do III KZPL
2. Drzewostany starsze niż 30 lat położone przy drogach publicznych i parkingach oraz

drzewostany położone przy drogach o nawierzchni nieutwardzonej z wyjątkiem dróg
poligonowych i międzypoligonowych.

3. Lasy o szerokości mniejszej niż 200m

Jest zakaz (niezależny od wieku drzew i KZPL) – Rozp. MSW z dn. 07.06.2010r. paragraf 39 ustęp 1
W odległości mniejszej niż 30m od skraju toru kolejowego lub drogi publicznej (z wyjątkiem drogi o
nawierzchni nieutwardzonej) pozostawienia w szczególności gałęzi, chrustu, nieokrzesanych ściętych drzew
oraz odpadów pozaeksploatacyjnych jest zabronione.
TYPY PASÓW PPOŻ.
TYP A – oddzielający las od dróg publicznych i dróg dojazdowych niebędących drogami dojazdowymi do
zakładu przemysłowego lub magazynowego, wokół obiektów magazynowych i użyteczności publicznej.
Ma szerokość 30m i musi być przyległy do granicy danego obiektu. Na tej szer. Nie może być martwych
drzew, gałęzi, ściętych i nieokrzesanych drzew.
TYP B – oddziela las od parkingów, zakładów przemysłowych i dróg poligonowych.
Ma szerokość 30m i musi być przyległy do granicy danego obiektu. Na tej szer. Nie może być martwych
drzew, gałęzi, ściętych i nieokrzesanych drzew.
Z tym, że w odległości od 2 do 5m od granicy obiektu (drogi) zakłada się bruzdę o szer. 2m o warstwie
mineralnej (zaorany pas).
TYP C – nazywany pasem wojskowym – oddziela las od obiektów na terenach poligonów wojskowych (tylko
wokół obiektów stwarzających zagrożenie dla lasu np. strzelnice, pola taktyczne.
Szer. pasa od 30 do 100m. Pas jest przyległy do granicy obiektu, bez martwych drzew, gałęzi, ściętych i
nieokrzesanych drzew.
Bezpośrednio przy obiekcie zakłada się bruzdę o szer. od 5 do 30m oczyszczonej do warstwy mineralnej. W
przypadku tym (jaka szerokość przeorania?) uzgodnień dokonuje zarządca lasu z właściwym terytorialnie
kierownikiem jednostki wojskowej.
TYP D – rozdziela duże zwarte obszary leśne (powierzchnia przekracza 10 tys. ha). Szerokość od 30 do
100m z bruzdą o szer. 3 do 30m i pasy te zakłada się wzdłuż wytypowanych dróg umożliwiających
tworzenie miejsc do prowadzenia działań ratowniczych. Drzewostany w tym pasie muszą mieć udział
ponad 50% gatunków liściastych. Ustaleń szer. pasa i szer. bruzdy i jej umiejscowienia w pasie dokonuje
zarządca lasu z komendantem wojewódzkim.
Pasy typu A ; B ; C ; D są wyszczególnione w rozp. Ministra Środowiska
Kolejny pas w rozp. Ministra Infrastruktury ( bez litery) – pas ppoż. w sąsiedztwie linii kolejowej, na której
prowadzony jest ruch.

NOWE

STARE

15m

(nie mogą rosnąć

drzewa i krzewy)

NASYP

PRZEKOP

Miejsce

przyłożenia

miary

Rów boczny

Linia kolejowa

Oś skrajnego

toru

Bruzda

Zmineraliz

położenie bruzd

Zgodnie z rozp. MSW można zrobić inny rodzaj pasa, ale musi być opinia rzeczoznawczy, że ta opcja nie
pogorszy zabezpieczenia ppoż. lasu oraz zgoda Komendanta Wojewódzkiego PSP.
Linie obrony – wytypowane wcześniej miejsce w lesie, aby powstrzymać w przyszłości pożar

SPOSOBY OBSERWACJI I PATROLOWANIA w kompleksach leśnych w celu wczesnego wykrycia pożaru.

II KZPL - od 300 d 2000 ha naziemne patrolowanie lub lotnicze.
Powyżej 2000 ha musza powstać wieże lub stanowiska obserwacyjne.
III KZPL – obserwacja i patrolowanie należy prowadzić w uzasadnionych wypadkach (decyduje o tym
Komendant wojewódzki PSP)
Wieża obserwacyjna – siedzi gościu (obserwator)

mogą rosnąć
tylko drzewa

liściaste od 15m

nie mogą leżeć gałęzie,

martwe drzewa, chrust,

powalone drzewa

30m

Jeżeli grunt jest torfowy pasy należy
posypać piaskiem warstwą 1 lub 2 cm

- naturalne np. jezioro, rzeka
- sztuczne np. droga publiczna, linia kolejowa lub pas typu D

- główne: północ – południe i zbliżone
- pomocnicze: wschód – zachód i zbliżone

nie mniej niż 10 km

Wieża obserwacyjna

I KZPL

Zakres obserwacji wież obserwacyjnych
musi pokrywać i zakrywać całe pole
kompleksu leśnego (w I KZPL)

Kompleks leśny

Od 300 do 1000 ha nie musi być

wież w I i II KZPL

Stanowisko obserwacyjne – stały punkt obserwacji np. kamera na wieży
Naziemne patrole ppoż to np. samochód ppoż.
Obserwacje prowadzi się od 01.03. do 30.09. tylko wtedy, gdy jest I lub II kat. zagr. pożarowego.

DOJAZDY POŻAROWE W KOMLEKASCH LEŚNYCH – wymagane powyżej 300 ha
Warunki:

1.

Rodzaj nawierzchni –

utwardzona lub gruntowa o nośności co najmniej 10t i nacisku na oś 5t

2.

Promienie zewnętrzne

łuków o długości co najmniej 11m

3.

Szerokość jezdni co

najmniej 3m

4.

Odstępy między

korzeniami drzew o szer. co najmniej 6m zachowany do wysokości 4m od nawierzchni jezdni

dojazd pożarowy – w lesie ; droga pożarowa – przy budynkach
- plac manewrowy 20x20m w przypadku drogi bez przejazdu (zawrotka)
- mijanki co 300m o długości 23m i szer. 3m (musi być zapewniona widoczność między mijankami)
- odległości między dojazdami pożarowymi nie może być większa niż 1,5 km w I KZPL a w II i III KZPL nie
więcej niż 3 km.
- przepis leśników – rysunek poniżej











ŹRÓDŁĄ WODY DO CELÓW PPOŻ. I STWORZONE PRZY NICH PPOŻ. STANOWISKA WODY W
KOMPLEKSACH LEŚNYCH – w kompleksie leśnym powyżej 300ha powinno być źródło wody do celów ppoż.
(niezależnie od kategorii zagrożenia pożarowego lasu).
Rodzaje źródeł wody:
- zbiorniki o pojemności min. 50m

3

: - naturalne np. jezioro

- sztuczne (wykopane przez człowieka)

- cieki wodne o przepływie co najmniej 10dm

3

/s przy najniższym stanie wód (sprawdzać latem kiedy jest

susza) -naturalne np. rzeka

- sztuczne np. rów melioracyjny, kanał wodny

- hydranty zewnętrzne o wydajności co najmniej 10 dm

3

/s

W chronionej powierzchni mogą być nie więcej niż dwa zbiorniki o łącznej minimalnej pojemności 50m

3

.

Zbiornik trójfunkcyjny:
- woda dla sił gaśniczych naziemnych (samochody gaśnicze)
- woda dla śmigłowców ze zbiornika
- poidło dla zwierząt (jeden bok o łagodnym zejściu)




Przeciwpożarowe stanowisko czerpania wody PSCW – miejsce ustawienia pompy pożarniczej (autopompy
– samochód pożarniczy i motopompy).

10m

10m

Droga pożarowa

Lepsza widoczność dla wyjeżdżających
samochodów np. straży pożarnej
(zwiększenie bezpieczeństwa)

5

Dojazd pożarowy nr 5

Niezadrzewione

trójkątne pola (mogą

być krzewy do ok. 1m)

Droga publiczna

PSCW

PSCW

PSCW

Dojazd do źródła

Droga publiczna

Ciek wodny

jezioro

H

PSCW

(przeciwpożarowe

stanowisko czerpania

wody)

Źródło do celów przeciwpożarowych
- pojemność min. 50m

3

-hydrant zewnętrzny lub ciek wodny o
stałym przepływie wody nie mniejszym
niż 10dm

3

/s przy najniższym stanie wód.

Obręb chronionej powierzchni:

I KZPL – promień r nie więcej niż 3 km
II KZPL – r nie większy niż 5 km
III KZPL – Ustala Komendant Powiatowy/Miejski (najczęściej r= ok. 6 lub 8 km)

3km

Najczęściej: dojazd pożarowy
(jeśli nie jest dojazdem musi spełniać
wymagania dojazdu pożarowego)

ŹRÓDŁO CZERPANIA WODY

min. 50 m

3

SCW

(20x20m)

Mijanka

- szer. co najmniej 3 m;
- dłg. 23 m

Odległość między mijankami

1)

300 m (zapewnienie wzajemnej

widoczności między nimi

)

Ścięcia jezdni o szer. 10 m

poprawiające

bezpieczeństwo wyjazdu

Pas

o

szer.

50

m

zadrzewienia liściastego
(50%) – zabezpieczenie
przed rozprzestrzenieniem
się pożaru na SCW i
dojazdu pożarowego.

Droga publiczna

- koniec dojazdu pożarowego
zakończony placem 20 x 20m
- nośność jak dojazdu pożarowego

Oznakowanie zgodne z PN

jezioro

PSCW

r = 3km

dla I KZPL

PSCW nie musi być w środku

obrębu chronionego

jezioro

PSCW

PSCW

3km

Kompleks leśny musi być pokryty w 100% obrębami chronionej powierzchni.

PUNKT POBORU WODY – element PSCW ; (w lasach mogą być, ale nie muszą)

Zbiornik podziemny

Jeżeli źródłem wody do celów ppoż. jest hydrant wzdłuż dróg, ulic lub przy skrzyżowaniach dróg, od
którego to hydrantu wyznaczony jest obręb chronionej powierzchni leśnej, który został zamontowany na
sieci wodociągowej nie mniejszej niż DN 250, wówczas dla zapewnienia możliwości intensywnego
czerpania wody do celów ppoż. przy takim hydrancie należy przewidzieć poszerzenie drogi, aby uzyskać
niezbędną powierzchnię na urządzenie PSCW o wymiarach zapewniających swobodny dostęp do hydrantu,
aby nie blokować ruchu na drodze.

OTULINA WODNA KOMPLEKSU LEŚNEGO

BAZY SPRZĘTU DO GASZENIA POŻARÓW LASU
Obowiązek posiadania: nadleśnictwa i parki narodowe na każde 10 tys. ha lasu lub leśnictwa lub parku
narodowego organizuje się jedną bazę.
1 leśnictwo – średnia powierzchnia w Polsce ok. 15 tys. ha

Powierzchnia leśnictwa Ilość baz

8 tys. ha

1

15 tys. ha

1

Obręb chronionej powierzchni

Ogrodzenie (płot) – aby nie wjechał samochód na niego

H

H

H

4 znaki powinny stać:
- znak „hydrant”
- znak PSCW
-parametry hydrantu
-znak zakaz postoju

Wiedza czy w tym obszarze są źródła czerpania

wody (niekoniecznie zgodne z wymaganiami)

Kompleks leśny

1,5 km

Sprzęt bazy nie musi być w jednym miejscu

25 tys. ha

2

32 tys. ha

3

I KZPL – w bazie co najmniej:

- co najmniej 10 gaśnic lub hydronetek plecakowych

- 30 łopat (nie szpadli)

- 20 tłumic

- 2 pługi do wyorywania pasów ppoż. (kto ma ciągnąc?)

- samochód patrolowo – gaśniczy lub przyczepa ze zbiornikiem na wodę o pojemności 400dm

3

z

możliwością podawania wody

DOKUMENTACJA ZWIĄZANA Z ZABEZPIECZENIEM PPOŻ. KOMPLEKSÓW LEŚNYCH
- Plan urządzenia lasu (tworzony na 10 lat)
- Sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski żywiołowej w leśnictwie – do 15.02.
powinny spłynąć do KP PSP (parki narodowe do marca)
- Plan działań ratowniczych na obszarach leśnych (jako załącznik powiatowego planu ratowniczego – nie
jest już wymagany, ale nadal jest w niektórych komendach)
POŻARY LASU – RODZAJE, PRZYCZYNY I ROZPRZESTRZENIANIE
Przyczyny (europejska klasyfikacja przyczyn powstawania pożaru lasu (leśnicy już wprowadzili, PSP musi
wprowadzić do końca roku 2014r.)

Kategoria

Grupa

Klasa

Nieznana

Nieznana

Nieznana

Naturalna

Naturalna

-wyładowanie atmosferyczne
- wulkany
- emisja gazów (np. na torfowiskach- proces rozkładu bakterii

Wypadek

Wypadek

- energia elektryczna
- linie kolejowe
- transport drogowy
- zakłady produkcyjne
- broń
- samozapalenie
- inne wypadki

Używanie ognia

- wypalanie roślinności
- wypalanie dla celów rolniczych
- spalanie odpadów
- rekreacja
- inne formy używania ognia

Zaniedbanie

Obiekty żarzące

- fajerwerki, petardy, flary alarmowe
- papierosy
- gorące popioły
- inne obiekty żarzące

Osoby pełnoletnie

- korzyść
- konflikt
- wandalizm
- wzbudzenie zainteresowania
- zacieranie dowodów przestępstwa
- ekstremista np. poglądy polityczne
- motyw nieznany

Podpalenia

Osoby niepełnoletnie lub

niepoczytalne

- chorzy psychicznie
- dzieci

Powtórny zapłon

Powtórny zapłon

Powtórny zapłon

POŻAR LASU

(definicja z instrukcji Lasów Państwowych i Parków Narodowych

) – niekontrolowany proces spalania w

środowisku leśnym, który powoduje straty ekologiczne i materialne.
POŻAR LASU – (wg Zarzyckiego – zbliżona do…)
- niekontrolowany w czasie i przestrzeni samopodtrzymujący się proces spalania roślinnych i glebowych
elementów środowiska leśnego, charakteryzujący się emisją cieplną i dymu oraz któremu towarzyszą
zazwyczaj płomienie, wywołujący na ogół straty w ekosystemie leśnym i mieniu, a także zagrażający życiu i
zdrowiu ludzi oraz zwierząt.

POŻAR LASU (wg kodeku karnego) – ogień, który z siłą żywiołowa powoduje……

RODZAJE POŻARÓW LASU ze względu na powierzchnię spalającą (spalaną)

W straży pożarnej

W lasach i parkach narodowych

mały

do 1 ha

ugaszony w zarodku

do 0,05 ha

średni

1,01 – 10 ha

mały

0,05 – 1 ha

duży

10,01 – 100 ha

średni

1,01 – 10 ha

bardzo duży

powyżej 100 ha

duży

10,01 – 100 ha

bardzo duży

100 – 500 ha

katastrofalny

powyżej 500 ha

W parkach narodowych nie ma katastrofalnego!

Pożary lasów ze względu na piętro spalania:

- podpowierzchniowy

- pokrywy gleby

- całkowitego drzewostanu

- pojedynczego drzewa

Pożary lasów związany z ukształtowaniem terenu:

- horyzontalny (na nizinach i wyżynach)

- na terenach górskich: - wstępujący

- zstępujący

Orientacja pożaru

Z rozp.
Jeśli lesistość w powiecie wynosi powyżej 27% i lasy zostały zaliczone do I KZPL to dodatkowo na
wyposażeniu KP/KM PSP powinna być co najmniej jedna cysterna wodna o pojemności min. 15m

3

na każde

650km

2

powierzchni powiatu oraz pompy dużej wydajności.

Napęd terenowy powinny posiadać te samochody gaśnicze w KP PSP (czyt. JRG) posiadających tereny o
przewadze dróg nieutwardzonych lub w obszarze działania znajduje się co najmniej 30% obszarów leśnych
zaliczonych do I KZPL albo obszarem działania są tereny górskie.

METODY I WARIANTY DZIAŁAŃ GAŚNICZYCH ( 6 ):

1. Tłumienie pożaru za pomocą tłumicy lub gałęzi (przy pożarach pokrywy gleby)
2. Tłumienie pożaru poprzez zasypywanie ziemią
3. Wyorywanie pasa zaporowego poprzez mineralizację gleby (pożary gleby i płytkich pożarów

podpowierzchniowych i do oborywania pogorzelisk)

lewy bok

pożaru

Pożary

nieruchomości

ruchomości

- Transport samochodowy
- kolejowy
- powietrzny
- wodny (morski)

wewnętrzne

zewnętrzne

- Łąk
- zboża na pniu
- nieużytków
- torfowisk
- pożary lasu

Kierunek

wiatru

prawy bok

pożaru

front

pożaru

4. Wypalanie – kontrolowane wypalanie pokrywy gleby (stosowane do dużych pożarów gleby i

całkowitego drzewostanu)

5. Gaszenie wodą – do każdego rodzaju pożaru
6. Gaszenie środkami chemicznymi (dodatki do wody)

- piana ciężka, piana średnia, piana mokra lub sucha, hydrożel (woda z zagęszczaczem)

- Materiały wybuchowe – stosowana na poligonach przez wojsko
- Metoda niemiecka
- Metoda hiszpańska
WARIANTY DZIAŁAŃ GAŚNICZYCH (z której strony zabrać się do pożaru?)
- gaszenie frontalne pożaru
- gaszenie oskrzydlające pożaru
- gaszenie z tyłu pożaru (najbezpieczniejsze)
- wariant okrążający pożar (stosowany przy małych pożarach lub gdy dysponujemy dużą liczbą SiŚ)
FORMY DZIAŁAŃ GAŚNICZYCH:
- natarcie
- obrona: - bliższa (bronimy bezpośrednio dany obiekt)

- dalsza (bronimy np. przed ogniami lotnymi)

- działania połączone
Dysponowanie sił gaśniczych do pożaru lasu:
- w pierwszej kolejności ze sposobu postępowania na wypadek powstania pożaru lasu (dok. od lasów)
- następnie ewentualnie z wytycznych KG PSP
Pożar do 1 ha:

I rzut - STANDARD (jedzie zawsze): 1 średni ; 1 ciężki pojazd gaśniczy ;

Obsada (razem): min. 10 strażaków

- DODATEK (kiedy jest I lub III stopień zagrożenia pożarowego lasu): 1 ciężki

Obsada: co najmniej 2 strażaków

Pożar powyżej 1 ha

I rzut - STANDARD : 2 średnie

*

; 1 ciężki pojazd gaśniczy ;

Obsada (razem): min. 12 strażaków

- DODATEK: 1 średni ; 1 ciężki

Obsada: co najmniej 6 strażaków

*przynajmniej jeden pojazd uterenowiony

Gaszenie z powietrza:
Śmigłowce:

Mi – 0,5 m

3

wody

Sokół – 1,5 m

3

wody

Samoloty: AN-2 1300 l wody

Dromader M18 B 2220 l wody

Samoloty gaśnicze lekkie: do 3800 dm

3

średnie: 3800 – 38 000 dm

3

ciężkie: 38 000 - 76 000 dm

3

bardzo ciężkie: powyżej 76 000 dm

3

Rodzaje lotów:

- patrolowe

- rozpoznawcze

- gaśnicze

Rodzaje zrzutu:

- izolujący (obrona)

- bezpośredni (natarcie)

- dogaszający

PN-EN 1846/1 z października 2011r.
Lekkie: do 7,5 t
Średnie: 7,5 – 16 t
Ciężkie: powyżej 16 t

Zrzut wody poprzez „pompe” lub
zraszanie pasem ok. 30m