UCZESTNICY RYNKÓW FINANSOWYCH

ALEKSANDRA SZUNKE

STRUKTURA PODMIOTOWA

RYNKÓW KAPITAŁOWYCH

INSTYTUCJE

REGULUJĄCE I

NADZORUJĄCE

RYNKI

FINANSOWE

INSTYTUCJE

ORGANIZUJĄCE

OBRÓT

INSTRUMENTAMI

FINANSOWYMI

STRUKTURA PODMIOTOWA

RYNKÓW KAPITAŁOWYCH

EMITENCI

INWESTORZY

INSTYTUCJE FINANSOWE

(POŚREDNICY FINANSOWI)

 Instytucje

regulujące

i

nadzorujące

rynki

finansowe

– agendy rządowe szczegółowo regulują i

nadzorują funkcjonowanie rynków finansowych;

 Instytucje

organizujące obrót – stworzenie

technicznych

warunków sprawnego przebiegu oraz

rozliczania

transakcji,

których przedmiotem są

instrumenty finansowe;

są to giełdy, instytucje

pozagiełdowego

rynku

regulowanego,

depozyty

papierów wartościowych;

ZADANIA

 Emitenci

– podmioty występujące na rynku

pierwotnym z popytem na

pieniądz oraz podażą

papierów wartościowych;

 Emitentami

papierów wartościowych są te podmioty,

które nie mają wystarczających zasobów pieniądza do
zrealizowania swoich

zamierzeń konsumpcyjnych,

inwestycyjnych lub produkcyjnych,

bądź zasobów

potrzebnych do uregulowania

zobowiązań;

ZADANIA

 Inwestorzy

–

podmioty,

które

dysponują

oszczędnościami pieniężnymi i poszukują korzystnych
lokat;

 Swoje

środki inwestują w różnego rodzaju papiery

wartościowe;



Mogą także inwestować je na rynku instrumentów

pochodnych;

ZADANIA

 Instytucje finansowe

– ich zadaniem jest

pośredniczenie w transakcjach zawieranych na
rynkach finansowych;


Pośrednicy finansowi nabywają papiery wartościowe

oraz

emitują

własne

zobowiązania

w

celu

zgromadzenia

pieniądza, niezbędnego do zakupu

papierów wartościowych;


Świadczą usługi doradcze dla podmiotów sektora

niefinansowego;
 Na rynku

instrumentów pochodnych występują jako

strony transakcji (np. w terminowych kontraktach
walutowych) lub emitenci instr. poch. (np. warranty);

ZADANIA

 gospodarstwa domowe


przedsiębiorstwa

 instytucje finansowe


państwo



organy samorządu terytorialnego

 podmioty zagraniczne

EMITENCI

Zobowiązania krótkoterminowe przedsiębiorstw:



Zobowiązania wobec innych podmiotów (dostawców,
pracowników,

aparatu

skarbowego,

systemu

ubezpieczeń społecznych);



Zobowiązania z tytułu krótkoterminowego kredytu
bankowego;



Zobowiązań zaciągniętych na rynkach finansowych
za

pomocą emisji krótkoterminowych papierów

wartościowych

PRZEDSIĘBIORSTWA NIEFINANSOWE

Zobowiązania długoterminowe przedsiębiorstw:

 Emisja akcji

– dla przedsiębiorstw w formie spółki

akcyjnej;

 Emisja obligacji;

PRZEDSIĘBIORSTWA NIEFINANSOWE



Są przedsiębiorstwami (najczęściej w formie spółki
akcyjnej),

które musza zgromadzić kapitał niezbędny

do uruchomienia

działalności, za pomocą emisji akcji;

 Jako

pośrednicy finansowi emitują akcje – nabywają

zobowiązania innych podmiotów, zatrzymują je w
postaci

własnych inwestycji oraz emitują własne

zobowiązania (papiery wartościowe), w celu
zgromadzenia

kapitału

niezbędnego

do

sfinansowania

zakupu

zobowiązań

innych

podmiotów;

INSTYTUCJE FINANSOWE

 Banki: obligacje, certyfikaty depozytowe;

 Fundusze inwestycyjne: jednostki uczestnictwa,

certyfikaty inwestycyjne;

 Fundusze emerytalne: jednostki rozrachunkowe;

 Firmy ubezpieczeniowe: polisy;

INSTYTUCJE FINANSOWE



Bodźcem do poszukiwania kapitału za granicą są
różnice w poziomie stóp procentowych;



Występuje ryzyko z tytułu kursu walutowego;

 Emitenci zagraniczni

występują na rynkach krajów

wysoko

rozwiniętych – emitenci z krajów nisko

rozwiniętych raczej poszukują kapitału na rynkach
bardziej

rozwiniętych;

PODMIOTY ZAGRANICZNE

Emitent

a

Sprzedający kontrakt

 Podmioty,

które występują na rynkach

finansowych albo jako nabywcy

papierów

wartościowych,

albo

jako

uczestnicy

(nabywcy)

kontraktów pochodnych.



Angażują kapitał w celu osiągnięcia

dochodu.

INWESTORZY

 gospodarstwa domowe


przedsiębiorstwa

 instytucje finansowe


państwo



organy samorządu terytorialnego

 podmioty zagraniczne

INWESTORZY

 Struktura

aktywów finansowych (inwestycji finansowych)

gospodarstw domowych

może być różna w różnych

krajach w

zależności od poziomu rozwoju, uwarunkowań

historycznych,

zwyczajów inwestycyjnych;

 W ostatnich latach wraz z rozwojem instytucji
pośrednictwa finansowego, maleje udział akcji i obligacji w
portfelach gospodarstw domowych na rzecz jednostek
uczestnictwa

(certyfikatów inwestycyjnych)/ udziałów w

funduszach emerytalnych/ polis ubezpieczeniowych;

GOSPODARSTWA DOMOWE

 Roszczenia gospodarstw domowych w coraz

większym

stopniu

stają

się

roszczeniami

wobec

instytucji

finansowych;

 Oznacza to

zmianę struktury i sposobu funkcjonowania

współczesnej gospodarki, w której udział inwestorów
indywidualnych

w

własności

przedsiębiorstw

niefinansowych, a tym samym ich

wpływ na proces

zarządzania zmniejsza się, natomiast wzrasta znaczenie
instytucji finansowych;

GOSPODARSTWA DOMOWE

 Ich znaczenie jako

inwestorów jest marginesowe,

gdyż są głównie biorcami kapitału;

 Na

rynkach

finansowych

inwestują

jedynie

krótkoterminowe nadwyżki pieniądza, nabywając
krótkoterminowe papiery wartościowe;



Swój kapitał długoterminowy inwestują w rozwój
działalności lub wypłacają w postaci dywidendy;



Mogą być uczestnikami rynku derywatów, dla
zabezpieczenia pozycji na rynku kasowym;

PRZEDSIĘBIORSTWA NIEFINANSOWE

 Ich znaczenie jako

inwestorów jest marginesowe,

gdyż są głównie emitentami papierów wartościowych;

 Ich

udział w własności aktywów finansowych

uzależniony

jest

od

doktryny

społeczno-

ekonomicznej;

 Procesy prywatyzacji

ograniczyły rolę państwa jako

właściciela

przedsiębiorstw

produkcyjnych,

handlowych i finansowych;

WŁADZE PUBLICZNE



Są głównymi inwestorami na rynkach finansowych;



Większość funduszy, jakimi dysponują, są własnością
gospodarstw domowych;

 Jako

pośrednicy finansowi gromadzą kapitał i

inwestują go w aktywa przynoszące dochód;

 Struktura ich inwestycji jest przedmiotem regulacji

prawnych;

 Banki, fundusze nie

mogą dowolnie kształtować

struktury posiadanych

pakietów lokat, gdyż są

zobowiązane do przestrzegania zasad dywersyfikacji
portfeli i norm

ostrożnościowych;

INSTYTUCJE FINANSOWE

 Papiery skarbowe

 Akcje

spółek notowanych na rynku publicznym



Uczestniczą w procesach prywatyzacji majątku
państwowego



Realizując tzw. green field

INWESTORZY ZAGRANICZNI



Są przedsiębiorstwami świadczącymi usługi na rzecz
podmiotów

dysponujących

oszczędnościami

(podmiotów

nadwyżkowych)

oraz

podmiotów

poszukujących funduszy pieniężnych (podmioty
deficytowe),

niezbędnych do sfinansowania ich

zamierzeń

konsumpcyjnych,

inwestycyjnych

i

produkcyjnych;



Tworzą instrumenty za pośrednictwem których
następuje transfer kapitału;

 Korzystanie z

usług pośredników jest korzystniejsze

aniżeli zawieranie transakcji bezpośrednio przez
strony transakcji;

POŚREDNICY FINANSOWI



Dokonują transformacji terminów zapadalności –
zaciągają kredyt krótkoterminowy i udzielają kredytu
długoterminowego;



Charakteryzują się specyficzną strukturą aktywów i
pasywów;

 Aktywa w zdecydowanej

części mają formę finansową;

są należnościami wobec: skarbu państwa, władz
municypalnych,

gospodarstw

domowych,

przedsiębiorstw niefinansowych oraz innych instytucji
finansowych;

udział aktywów rzeczowych jest znikomy;

 W strukturze

pasywów przeważają zobowiązania;

udział kapitałów własnych w strukturze finansowania
jest niewielki;

POŚREDNICY FINANSOWI

INSTYTUCJE FINANSOWE

INSTYTUCJE

DEPOZYTOWE

(BANKI)

INSTYTUCJE

NIEDEPOZYTOWE

1) BANKI

2)

ZAKŁADY UBEZPIECZENIOWE

3) FUNDUSZE INWESTYCYJNE

4) FUNDUSZE EMERYTALNE

5)

POZOSTAŁE INSTYTUCJE FINANSOWE

POŚREDNICY FINANSOWI

 Ustawa z dnia 22 marca 1991 r. – Prawo o publicznym obrocie
papierami wartościowymi i funduszach powierniczych,
 Ustawa z dnia 28 sierpnia 1997 r. o funduszach inwestycyjnych,

 Ustawa o funduszach inwestycyjnych z dnia 27 maja 2004
r. (Dz. U. z 2004 r., nr 146, poz. 1546),

 Dyrektywa z dnia 20 grudnia 1985 roku w sprawie
koordynacji

przepisów ustawowych, wykonawczych i

administracyjnych

dotyczących przedsiębiorstw zbiorowego

inwestowania w zbywalne papiery

wartościowe (UCITS),

(85/611/EWG).

REGULACJE PRAWNE DOT. FUNDUSZY
INWESTYCYJNYCH

 Instytucje

wspólnego inwestowania;

 Ich

istotą jest połączenie zasobów kapitałowych

uczestników funduszu, w celu wspólnego inwestowania;


Są instytucjami finansowymi działającymi we własnym

imieniu, ale na rachunek swoich

uczestników;

 Podstawowym rodzajem

działalności jest inwestowanie na

rynkach finansowych;
 Profesjonalne

zarządzanie powierzonymi środkami przez

wyspecjalizowane firmy

zarządzające (towarzystwa);



Służą do zbiorowego lokowania środków pieniężnych w

papierach

wartościowych;



Są nowoczesną alternatywą dla lokat bankowych,

bezpośredniego inwestowania w papiery wartościowe i
kapitałowych ubezpieczeń na życie;

FUNDUSZE INWESTYCYJNE

 Liczba

działających funduszy inwestycyjnych

wynosiła:

 32 800 w krajach europejskich
 8 120 w USA
 2 753 w Japonii



Wartość aktywów zgromadzonych przez wszystkie

fundusze inwestycyjne na

świecie wynosiła 21,6 bln

USD, z czego 10,4 bln USD

przypadało na fundusze

działające w USA, 7,7 bln USD – fundusze
europejskie, a 0,6 bln USD fundusze

japońskie

Stan na 2006 r.

FUNDUSZE INWESTYCYJNE

FUNDUSZE INWESTYCYJNE

JEDNOSTKI

UCZESTNICTWA

(odsprzedaż)

CERTYFIKATY

DEPOZYTOWE

(sprzedaż)

I Kryterium prawne:

 Fundusze statutowe

 Fundusze umowne

RODZAJE FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH

MAJĄTEK FUNDUSZU = MAJĄTEK SPÓŁKI

ZARZĄDZAJĄCEJ

 Uczestnik funduszu statutowego jest

jednocześnie

inwestorem i

udziałowcem spółki (więź korporacyjna i

majątkowa);
 Inwestorom

(udziałowcom)

przysługują

prawa

charakterystyczne dla

współwłaśności w spółkach, mogą też

wpływać na decyzje w sprawach personalnych i
gospodarczych;

ponoszą także ryzyko upadłości spółki;

 Fundusz dokonuje inwestycje w instrumenty finansowej,
stające się składnikami jej majątku;


spółka może tworzyć tylko jeden fundusz i tylko nim

zarządzać;

FUNDUSZE STATUTOWE

MAJĄTEK FUNDUSZU ≠ MAJĄTEK SPÓŁKI

ZARZĄDZAJĄCEJ

 Uczestnik funduszu

najczęściej NIE jest jednocześnie

inwestorem i

udziałowcem spółki (brak więzi korporacyjnej);



Majątek funduszu jest oddzielony od majątku spółki

zarządzającej;


Majątek funduszu ma charakter wydzielony, powstały z

lokat

inwestorów i jest przeznaczony głównie na nabywanie

papierów wartościowych;
 Inwestorzy

są współwłaścicielami funduszu, natomiast

spółka (towarzystwo) zarządza środkami funduszu w swoim
imieniu, ale na rachunek

uczestników (inwestorów);

 Za

zarządzanie spółka pobiera wynagrodzenie;

FUNDUSZE UMOWNE

II Kryterium prawne:

 Fundusze otwarte

 Fundusze

zamknięte

 Fundusze mieszane

RODZAJE FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH

 do niedawna w Polsce nazywane powierniczymi
 nie

są ograniczone rozmiarami



charakteryzują się nieograniczonym dopływem kapitału



są otwarte, z punktu widzenia uczestnictwa

 liczba

uczestników jest zmienna

 zmienna jest liczba

przysługujących im udziałów (jedn.

ucz.)
 jednostki

są wydawane na każde żądanie – inwestorzy

mogą przystąpić do funduszu otwartego w każdej chwili
 fundusz tworzony jest z

środków finansowych inwestorów



majątek funduszu jest przeliczany na jednostki, wyrażające

proporcjonalny

udział inwestora w funduszu

FUNDUSZE OTWARTE

 jednostki

są niezbywalne i nie są przedmiotem obrotu

wtórnego
 na

żądanie inwestora podlegają odkupieniu przez fundusz,

czyli umorzeniu
 umorzenie oznacza

wypłatę kwoty będącej odpowiednikiem

udziału inwestora w aktualnej wartości netto aktywów
funduszu


konieczność

natychmiastowego

umarzania

wymaga

wysokiej

płynności aktywów

FUNDUSZE OTWARTE



stała wielkość kapitału

 certyfikaty depozytowe

są papierami wartościowymi

 certyfikaty depozytowe

są emitowane przy powstawaniu

funduszu
 liczba

udziałów i uczestników jest stała



jedyną możliwością powiększenia kapitału funduszu jest nowa

emisja

certyfikatów

inwestycyjnych

lub

akcji

(w przypadku funduszy

zamkniętych statutowych)

 certyfikaty

są przedmiotem obrotu na rynku wtórnym

 zgromadzony

kapitał przeznaczany jest na zakup papierów

wartościowych, ale także nieruchomości, wierzytelności oraz walut
obcych


są zwykle bardziej efektywne niż fundusze otwarte ze względu

na

niższe koszty działalności oraz stałość kapitału



często występują w roli inwestora aktywnego, wykupując pakiety

kontrolne

różnych spółek

FUNDUSZE ZAMKNIĘTE

 nazywane

półotwartymi



łączą w sobie cechy funduszu otwartego i zamkniętego

 liczba

uczestników jest ograniczona, natomiast istnieje

obowiązek wykupywania przez fundusz udziałów inwestorów
na ich

żądanie



udziały mogą, ale nie muszą, być certyfikatami

inwestycyjnymi;

najczęściej mają formę akcji

FUNDUSZE MIESZANE

III Kryterium prawne:

 Fundusze specjalne

 Fundusze prywatne

 Fundusze publiczne

RODZAJE FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH



są przeznaczone dla ograniczone kręgu inwestorów



udziałowcami są głównie instytucje ubezpieczeniowe,

kościelne, charytatywne, fundacje
 cechy:

o minimalna

opłata za zarządzanie

o bariera

wejścia dla małych inwestorów – wysokie

kwoty przeznaczone do inwestycji
o ograniczone

możliwości

wycofania

kapitału

(dłuższe terminy wypowiedzenia)

 inwestorzy

mają pewien wpływ na prowadzoną

politykę inwestycyjną

FUNDUSZE SPECJALNE

 z

reguły fundusze zamknięte,

 skierowane do ograniczonego

kręgu inwestorów,

wybranych przez fundusz

bądź zarządzającego

 przywileje podatkowe

– opodatkowanie dochodów

tylko na jednym poziomie

– inwestorów (dochód nie jest

opodatkowany na poziomie

spółki)

FUNDUSZE PRYWATNE



może do nich przystąpić każdy inwestor

 ich

głównym zadaniem jest profesjonalne zarządzanie

powierzonymi

środkami inwestorów



niższe ryzyko inwestycyjne oraz korzystniejsze

opodatkowanie

niż w przypadku samodzielnych

inwestycji na rynku
 opodatkowanie

występuje na jednym poziomie: spółki

(zarządzającego) lub inwestora

FUNDUSZE PUBLICZNE

I

Kryterium

ekonomiczne

–

substancji

majątkowej:

 Fundusze akcyjne
 Fundusze obligacji
 Fundusze mieszane (akcyjno-
obligacyjne)

w

zależności od zasad polityki inwestycyjnej oraz akceptowanego

poziomu ryzyka

 fundusze wyspecjalizowane
 fundusze hedgingowe

RODZAJE FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH

 Fundusze konserwatywne:

o

inwestują w akcje spółek renomowanych, których

wartość nie podlega znacznym wahaniom, a celem
funduszy jest zazwyczaj

długotrwały wzrost kapitału

 Fundusze agresywne:

o

lokują środki w udziały firm o gorszej kondycji

finansowej lub w akcje nowych, nieznanych

spółek, które

rokują nadzieję na szybki wzrost
o charakteryzuje

je

dużą

zmienność

polityki

inwestycyjnej oraz spekulacyjne metody

działania

Fundusze akcyjne cechuje wyższa stopa zwrotu,

ale i wyższe ryzyko inwestycyjne.

FUNDUSZE AKCYJNE

o instrumenty o

stałym dochodzie

o obligacje skarbowe, komunalne, korporacyjne
o powolne tempo przyrostu powierzonych

środków

o

niższe ryzyko inwestycyjne

FUNDUSZE WYSPECJALIZOWANE
o

dobór papierów wartościowych, w które inwestują

dokonywany jest albo

według branży gospodarczej,

albo

według specyfiki poszczególnych inwestorów

na rynku

kapitałowym

FUNDUSZE OBLIGACJI

o hedging - transakcje

zabezpieczające

o cel: ograniczenie ryzyka inwestycyjnego
o bardzo

zróżnicowane strategie inwestycyjne

FUNDUSZE HEDGINGOWE

II Kryterium ekonomiczne

– forma

uczestnictwa

inwestorów:

 Fundusze

tezauryzujące

(akumulacyjne)
 Fundusze dystrybutywne
 Fundusze kumulacyjne

RODZAJE FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH

o nie

wypłacają inwestorom żadnych dochodów (z

dywidendy, oprocentowania, zyski z

różnic kursowych)

o dochody

są reinwestowane, przez co zwiększa się

jego

wartość

o dochodami

inwestorów są przyrosty wartości

posiadanym jedn. uczestn., cer. inw., akcji

FUNDUSZE DYSTRYBUTYWNE
o

wypłacają inwestorom wszystkie wypracowane zyski

FUNDUSZE AKUMULACYJNE

o zyski ze zbycia

papierów wartościowych oraz zyski

kursowe

powiększają wartość aktywów funduszu i są

ponownie reinwestowane

o

pomiędzy inwestorów rozdzielane są jedynie

przychody uzyskane z dywidend i odsetek

FUNDUSZE KUMULACYJNE

III

Kryterium

ekonomiczne

–

opłaty i prowizje:

 Fundusze bezprowizyjne
 Fundusze prowizyjne

RODZAJE FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH

o nie

pobierają opłat lub prowizji za nabywanie jednostek

uczestnictwa
o

całość środków inwestora (oprócz opłaty menedżerskiej za

zarządzanie) lokowana jest w papiery wartościowe
o z

reguły fundusze te rozprowadzają jednostki bez pomocy

wyspecjalizowanych

pośredników

FUNDUSZE PROWIZYJNE
o

pobierają prowizje z tyt. nabycia („na wejściu”) bądź umorzenia

jednostek uczestnictwa

(„przy wyjściu”), jak również w obu

momentach
o

wysokość prowizji może być stała lub zmienna, w zależności od

okresu przetrzymywania

środków w funduszu

o prowizje

pokrywają koszty marketingu i dystrybucji jedn. ucz.

FUNDUSZE BEZPROWIZYJNE

 Fundusz lokuje aktywa w akcje i

udziały w spółkach

niepublicznych.



Wdrażanie programów restrukturyzacyjnych nabytych

spółek.



Wypłacanie przychodów uzyskanych ze zbycia lokat,

bez

konieczności reinwestycji środków.

FUNDUSZE AKTYWÓW NIEPUBLICZNYCH

 Horyzont czasowy inwestycji

 Cel inwestycji

 Akceptacja ryzyka

PRZESŁANKI WYBORU FUNDUSZU

 Czy

najważniejsze dla mnie jest unikanie ryzyka?

 Jaki

poziom

ryzyka

jestem

w

stanie

zaakceptować?

 Czy jestem w stanie

zaakceptować poniesienie

strat?

 Jak

wysoką stratę zaakceptuję?

 Czy

najważniejsze dla mnie są jak najwyższe

zyski?

 A

może najważniejsza jest renoma, reputacja

danego TFI?

JAKA JEST TWOJA SKŁONNOŚĆ DO
RYZYKA

ZYSK A RYZYKO

Fundusz

rynku

pieniężnego

Fundusz

obligacji

Wyższe

ryzyko,

wyższy zysk

Fundusz

stabilnego

wzrostu

Fundusz

zrównoważony

Fundusz

akcji

Mniejsze

ryzyko,

mniejszy zysk



Bezpieczeństwo lokowanego kapitału

- zapisy ustawy o funduszach inwestycyjnych

-

obowiązki informacyjne

-

osobowość prawna funduszu

- rola banku depozytariusza

- rola agenta transferowego

ZALETY INWESTOWANIA W FUNDUSZE



Dywersyfikacja portfela

-

duża skala zgromadzonych środków pieniężnych

umożliwia nabywanie różnych instrumentów finansowych,
co prowadzi do rozproszenia ryzyka

związanego z

pojedynczą inwestycją, na skalę większą niż w przypadku
indywidualnego inwestora.

- fundusz

działa zgodnie z jedną z najważniejszych zasad

inwestycyjnych

„Nie kładź wszystkich jajek do jednego

koszyka” czyli nie inwestuj wszystkich pieniędzy w jedna

akcję, obligację.

- dywersyfikacja swojego portfela inwestycyjnego

ZALETY INWESTOWANIA W FUNDUSZE



Płynność inwestycji

- polega na wyborze czasu

rozpoczęcia jak i

zakończenia inwestycji.
- uczestnik funduszu (otwartego) praktycznie w
każdym

momencie

może

nabyć

jednostki

uczestnictwa wybranego funduszu i tylko od niego
zależy kiedy je umorzy, czyli zakończy inwestycję.

ZALETY INWESTOWANIA W FUNDUSZE



Zarządzanie

oszczędnościami

przez

specjalistów

- Funduszami inwestycyjnymi

zarządzają wysokiej klasy

specjaliści – doradcy finansowi, zatrudnieni przez TFI,
które zarządzają funduszami.
-

Są to osoby, które zdały specjalne egzaminy

potwierdzające ich kwalifikacje.
- Ocenie

podlegają także kwalifikacje członków zarządów i

rad nadzorczych towarzystw funduszy inwestycyjnych.

ZALETY INWESTOWANIA W FUNDUSZE

• Możliwość bieżącej kontroli stanu

swoich oszczędności

- wycena jednostek uczestnictwa funduszy dokonywana jest
i publikowana w

każdym dniu roboczym, w którym odbywa

się sesja giełdowa. Bieżące notowania wartości jednostek
uczestnictwa funduszy

można znaleźć m. in.: w dziennikach

ogólnopolskich, na stronach internetowych towarzystw, na
stronach

towarzystw

w

telegazecie,

na

infoliniach

towarzystw funduszy inwestycyjnych.

- Inwestor,

znając ilość jednostek uczestnictwa posiadanych

na swoim rejestrze w danym funduszu, w

każdej chwili jest

w stanie

oszacować stan swoich oszczędności w funduszu

poprzez

pomnożenie ilości jednostek i wartości aktywów

netto na

jednostkę uczestnictwa w danym dniu.

ZALETY INWESTOWANIA W FUNDUSZE



Korzyści skali



Różnorodność oferty



Niskie wymogi

kapitałowe

- W

większości przypadków, wysokość minimalnej

wpłaty do funduszu jest ustalona na poziomie który
jest

możliwy do zaakceptowania nawet przez

niezbyt

zamożnych inwestorów (np. 100 zł), kolejne

wpłaty mogą być w nawet niższe.

ZALETY INWESTOWANIA W FUNDUSZE

• możliwość

uczestnictwa

w

programach

systematycznego

oszczędzania przeznaczonych dla

inwestorów zainteresowanych długotrwałym (kilku-,
kilkunastoletnim)

oszczędzaniem w funduszu,

• prowadzenie indywidualnych kont emerytalnych

umożliwiających indywidualne oszczędzanie na emeryturę

(dodatkową),

• prowadzenie

pracowniczych

programów

emerytalnych

przeznaczonych

dla

pracowników

przedsiębiorstw, które podpisały z funduszem umowę o
prowadzenie takiej formy

oszczędzania na emeryturę dla

swoich

pracowników.

ZALETY INWESTOWANIA W FUNDUSZE

•

Brak

gwarantowanej

stopy

zwrotu

z

inwestycji

•

Opłaty

•

Ryzyko

zmniejszenia

zainwestowanego

kapitału przy wycofaniu środków w dowolnie
wybranym okresie

•

Brak

bezpośredniego wpływu na politykę

inwestycyjną

WADY INWESTOWANIA W FUNDUSZE

0,00

20,00

40,00

60,00

80,00

100,00

120,00

140,00

Miliardy PLN

12.1999

12.2000

12.2001

31.12.2002 31.12.2003 31.12.2004 30.12.2005 31.12.2006 30.04.2007

Aktyw a funduszy inw estycyjnych w latach 1999-IX.2006 (MLD PLN)

Akcyjne

Obligacji

Mieszane

Rynku pieniężnego Fund of Funds inne (zamknięte)

3,152

7,098

12,121

22,766

33,231

37,728

61,288

123,158

98,838

Aktyw a funduszy inw estycyjnych w latach 1999-2006 (mld PLN)

mld PLN

%

2000

3,9

25,2

2001

5,0

70,7

2002

10,6

87,8

2003

10,5

46

2004

4,2

13

2005

23,9

63,5

2006

37,5

61,3

Tempo wzrostu polskiego rynku

funduszy inwestycyjnych (2000-2006)

2000

185,55

2001

316,97

2002

595,69

2003

870,13

2004

988,34

2005

1 606,10

2006*

2 590,30

*liczba ludności na koniec 2005 roku

Wielkość aktywów zgromadzonych w polskich funduszach

inwestycyjnych na głowę mieszkańca

Rok 2005

„Polska w Europie”

2005

2006

Polska

415,91

675,86

Czechy

461,67

555,90

Węgry

707,72

903,38

Hiszpania

6 818,62

7 133,93

Niemcy

11 711,64

12 344,27

Francja

20 947,58

24 637,23

Luksemburg

3 443 125,07

4 164 710,18

* liczba ludności - stan na XII 2005

Wielkość aktywów zgromadzonych w funduszach inwestycyjnych na głowę

mieszkańca w wybranych krajach europejskich (EUR)*

Rok 2006

„Polska w Europie”

Zmiana (%) 2006

8% 10%

22%

15%

36%

18%

5%

12%-

17%

23%

13%

21%

6%

21%

63%

7%

5%

25%

30%

21%

15%

7%-

7%-

34%-

-40%

-20%

0%

20%

40%

60%

80%

Aus

tria

Belgia

C

z

ec
hy

D

ania

F

inlandia

F

ranc

ja

N

iem

c

y

G

rec
ja

W

ęgry

Irlandia

W

łoc
hy

Lic
ht

ens

z

tajn

Lux

em
burg

H

olandia

N

orw

egia

Pols

k

a

Port

ugalia

Słow

ac
ja

H

is

z

pania

Sz
w

ec
ja

Sz
w

ajc
aria

T

urc
ja

W

ielk

a

Bry

tania

Europa

Rok 2006

„Polska w Europie”

EUR m.

168,876

127,92

5,693

122,565

60,932

1494,40

1017,699

24,822 9,04

717,718

383,435

14,92

1844,85

101,793

41,052 25,8 38,895 3,073

287,793

140,835151,668

13,43

776,65

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800

2000

Aus

tria

Belgia Cz

ec

hy

Dania

Finland

ia

Franc

ja

Niem

cy

Grec

ja

W

ęgry

Irlandia W

łoc

hy

Lic

htens

ztajn

Lux

em

burg

Holand

ia

Norw

egia

Pols

ka

Port

uga

lia

Słow

ac

ja

His

zpan

ia

Sz

wec

ja

Sz

wajc

aria

Turc

ja

W

ielk

a

Bry

tania

System emerytalny

– określa zasady składania i

pomnażania

pieniędzy

nagromadzonych

w

czasie

aktywności zawodowej pracownika.

 System repartycyjny

– emerytury wypłacane są z

bieżących składek osób aktualnie pracujących; składki nie
są więc inwestowane;

 System

kapitałowy – pieniądze ze składek są

inwestowane;

każdy sam odkłada na swoją emeryturę;

inwestowanie

zajmują się specjalne instytucje finansowe –

fundusze emerytalne.

 System mieszany

SYSTEMY EMERYTALNE

 I FILAR

– pay-as-you-go

 II FILAR

 III FILAR

SYSTEMY EMERYTALNE

I RODZAJU:

Wyodrębniona masa majątkowa,

najczęściej zarządzana przez firmy, które

je tworzą lub przez wyspecjalizowanych

powierników.

Jest źródłem wypłat emerytur dla

pracowników zatrudnionych przez

przedsiębiorstwo prowadzące fundusz.

FUNDUSZ EMERYTALNY

II RODZAJU:

Osoba prawna, której celem jest

gromadzenie składek ubezpieczonych,

gospodarowanie nimi w celu pomnożenia

ich wartości oraz wypłata emerytur

ubezpieczonym po osiągnięciu wieku

emerytalnego.

FUNDUSZ EMERYTALNY

 IKZE jest

nową formą dobrowolnego oszczędzania na

emeryturę i razem z Indywidualnym Kontem Emerytalnym (IKE)
oraz Pracowniczymi Programami Emerytalnymi (PPE) wchodzi
w pakiet

rozwiązań III filaru propagowanych przez rząd;

 Tak jak w przypadku

funkcjonujących dotychczas IKE oraz

PPE posiadanie konta IKZE jest dobrowolne;

Będzie je mógł założyć każdy, kto ma ukończone 16 lat w
instytucji je

oferującej, tj.:

 funduszu inwestycyjnym,
 biurze maklerskim,
 banku,
 firmie ubezpieczeniowej.

INDYWIDUALNE KONTO ZABEZPIECZENIA
EMERYTALNEGO

 Istnieje

możliwość założenia IKZE w OFE, ale tylko w tym, którego

jest

się członkiem w ramach II filaru;



Zachętą do gromadzenia środków w nowej formie ma być ulga

odliczana od podstawy opodatkowania ujmowana w PIT;
 Nie

będzie można jednak odliczyć od podatku wszystkich wpłat

dokonywanych do IKZE:
1) Docelowo

wpłaty nie będą mogły być wyższe niż 4% tzw.

podstawy wymiaru

składki (w latach 2012 – 2014 – 2%, a w

latach 2015

– 2016 – 3%) na ubezpieczenie emerytalne,

ustalonej dla

oszczędzającego za poprzedni rok.

2) Maksymalna roczna

wpłata nie będzie mogła przekroczyć 4%

(wyjątkowo w pierwszych dwóch latach 2%, a w dwóch
następnych 3%) tzw. rocznego limitu na ZUS, czyli kwoty,
powyżej której nie są odprowadzane składki do ZUS i OFE -
wynosi ona 30

średnich pensji rocznie.

.

INDYWIDUALNE KONTO ZABEZPIECZENIA
EMERYTALNEGO



Posiadacz IKZE,

będzie mógł wskazać, komu w razie jego

śmierci przekazać zgromadzone środki.



Aby

nabyć uprawnienia do wypłaty zgromadzonych

środków należy łącznie spełnić dwa warunki:



osiągnąć wiek emerytalny (w przypadku kobiet 60., a

w przypadku

mężczyzn 65. rok życia),



dokonywać wpłat w co najmniej pięciu latach

kalendarzowych.

INDYWIDUALNE KONTO ZABEZPIECZENIA
EMERYTALNEGO

FUNDUSZE EMERYTALNE

O ZDEFINIONWANYM

ŚWIADCZENIU

(benefit defined)

O ZDEFINIOWANEJ

SKŁADCE

(contribution defined)

1) Kompanie (domy) finansowe:

o

Udzielają pożyczek klientom instytucjonalnym i
indywidualnym.

o Od

banków różnią się tym, że nie mogą przyjmować

depozytów, tak więc fundusze pozyskują zaciągając
kredyty bankowe lub

emitując papiery wartościowe,

sprzedawane

głównie na rynku pieniężnym.

o

Pożyczki mają charakter pieniężny lub innej formy
kontraktu finansowego.

o

Najczęściej są to spółki-córki banków.

POZOSTAŁE INSTYTUCJE FINANSOWE

2) Firmy faktoringowe:

o

Nabywają należności przedsiębiorstw, które mają
możliwość upłynniania/skrócenia swoich zobowiązań
przed terminem.

o

Umożliwia im to bardziej elastyczne i racjonalne
gospodarowanie

kapitałem obrotowym.

o Przedmiotem

faktoringu

są

wierzytelności

krótkoterminowe, bezsporne i niewymagalne.

o Umowa

faktoringowa

jest

umową

między

wierzycielem (faktorantem) i

nabywcą wierzytelności

(faktorem).

o

Są zwykle spółkami-córkami banków, od których
pozyskują kapitał, bądź też gromadzą go na rynku
pieniężnym (pożyczki nisko oprocentowane).

POZOSTAŁE INSTYTUCJE FINANSOWE

3) Firmy leasingowe:

o

Dostarczają przedsiębiorstwom środki produkcji na
warunkach podobnych do umowy najmu,

dzierżawy

lub kredytu towarowego.

o Polega

na

oddaniu

przez

leasingodawcę

leasingobiorcy pewnej rzeczy do

użytkowania za

opłatą i zastrzeżeniem jej zwrotu na różnych
zasadach.

o Leasing finansowy to metoda finansowania inwestycji.

POZOSTAŁE INSTYTUCJE FINANSOWE

 jest

konsekwencją rozwoju gospodarki i silnie

rozbudowanych

rynków finansowych;

 wprowadzenie regulacji jest

niezbędne z powodu

oddziaływania następujących czynników:

 asymetrii informacji


efektów zewnętrznych

 monopolu.

REGULACJA RYNKÓW FINANSOWYCH

 koszty,


rozwój

segmentów

rynku

finansowego

preferowanych przez

państwo, a nie przez klientów,

 zbyt restrykcyjne licencjonowanie

podmiotów,

świadczących usługi finansowe, może ograniczać
konkurencję

oraz

intensywność

procesów

innowacyjnych,
 nadmierna

regulacja

może

skłaniać

do

przenoszenia

działalności na rynku, gdzie regulacja

jest mniej

uciążliwa,

 istnieje

niebezpieczeństwo zastosowania błędnych

koncepcji i metod regulacji.

WADY WPROWADZANIA REGULACJI

INSTYTUCJE REGULUJĄCE ORAZ

NADZORUJĄCE RYNEK

FINANSOWY

W SZEROKIM

UJĘCIU

W WĄSKIM

UJĘCIU

 nadzór nad rynkiem kapitałowym
 nadzór ubezpieczeniowy
 nadzór bankowy

Nie nabywają instrumentów finansowych

na własny rachunek, ale stwarzają

odpowiednie warunki do zawierania

transakcji, pośredniczą w ich zawieraniu,

zarządzają cudzymi pakietami

instrumentami finansowymi, świadczą

usługi doradcze.

INSTYTUCJE OBROTU INSTRUMENTAMI
FINANSOWYMI



giełda papierów wartościowych

i instytucje obrotu

pozagiełdowego

 depozyt

papierów wartościowych

 domy maklerskie

 firmy

zarządzające aktywami

INSTYTUCJE OBROTU INSTRUMENTAMI
FINANSOWYMI

SYSTEMY NOTOWAŃ GIEŁDOWYCH

SYSTEM JEDNOLITEGO

KURSU DNIA

SYSTEM NOTOWAŃ

CIĄGŁYCH

 kurs

(cena)

papieru

wartościowego

jest

wyznaczany

na

podstawie

zleceń kupna i

sprzedaży, jakie w danym dniu napłynęły na giełdę;
 zlecenia te

są zestawiane – w porządku

malejącym w odniesieniu do ceny kupna i rosnącym
w odniesieniu do ceny

sprzedaży;

 kurs jednolity ma

zapewniać maksymalny

wolumen

obrotów oraz minimalizację wahań cen

pomiędzy sesjami;
 w danym dniu wszystkie transakcje zawierane

są

po wyznaczonym kursie;
 makler kursowy

SYSTEM JEDNOLITEGO KURSU DNIA

 zlecenia

napływające w trakcie sesji są na

bieżąco kojarzone;



pierwszeństwo

mają

te,

które

wpłynęły

najwcześniej;

 kurs ustalany jest dla

każdej transakcji

oddzielnie;

 market-maker

SYSTEM NOTOWAŃ CIĄGŁYCH

GIEŁDY Z PUNKTU WIDZENIA SPOSOBU

ZAWIERANIA TRANSAKCJI

SYSTEM AUKCYJNY

SYSTEM

ELEKTRONICZNY

 Mniej restrykcyjne wymagania dopuszczeniowe,
 nie oznacza to

wyższego ryzyka,

 jest to

sposób obrotu instrumentami finansowymi

między maklerami, którzy mają siedziby w różnych
miejscach na

świecie i są połączeni systemami

komputerowymi,
 NASDAQ

– National Association of Securities

Dealers Automatic Quotations

RYNEK POZAGIEŁDOWY (OTC)

Historia

 1991 - 1994

– Integralna część Giełdy Papierów Wartościowych

w Warszawie S.A.

 1994 - obecnie

– Niezależna instytucja działająca w formie spółki

akcyjnej

Struktura akcjonariatu (od 1999 r.)

– Skarb Państwa

1/3 akcji

– GPW

1/3 akcji

– Narodowy Bank Polski

1/3 akcji

PODSTAWOWE INFORMACJE

Funkcje rozliczeniowo-rozrachunkowe

• rozliczanie transakcji (rynek regulowany, alternatywny system obrotu)
• rozrachunek transakcji w instrumentach finansowych i środkach pieniężnych

(rynek regulowany, alternatywny system obrotu)

• prowadzenie systemu zabezpieczania płynności rozliczeń, w tym systemu

gwarantowania rozliczeń transakcji zawartych na rynku regulowanym

Funkcje depozytowe

• prowadzenie depozytu papierów wartościowych (ewidencji)
• nadzorowanie zgodności wielkości emisji z liczbą papierów wartościowych

znajdujących się w obrocie

• realizacja zobowiązań emitentów wobec właścicieli papierów wartościowych

Inne funkcje

• zarządzanie obowiązkowym Systemem Rekompensat

USTAWOWE ZADANIA KDPW

LICZBA RACHUNKÓW PAPIERÓW
WARTOŚCIOWYCH

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

853 333

908 926

996 565

1 028 962

1 132 602

1 477 419

1 497 609 1 508 060

Duże prywatyzacje przyciągają nowych
inwestorów

Znaczący przyrost liczby
rachunków obserwowany
jest zwłaszcza przy
dużych prywatyzacjach.
W 2010 r.

– roku wielkich

prywatyzacji

– przybyło

ich prawie 350 tys.

W ostatnich latach
największy przyrost liczby
rachunków papierów
wartościowych
odnotowano przy
prywatyzacji PZU. W
ciągu miesiąca ich liczba
wzrosła o 140 tys.

Spółka

Wzrost liczby

rachunków

(tys.)

Wartość

oferty

(mld zł)

Zapisy w transzy

indywidualnej

(tys.)

Rok

JSW

26,9

5,4

168

2011

PZU

140,0

8,0

250

2010

GPW

98,5

1,2

323

2010

Tauron

82,0

4,2

230

2010

PKO BP

81,0

7,9

206

2004

PGNiG

20,0

2,6

63

2005

Wzrost liczby rachunków inwestycyjnych przy dużych

ofertach prywatyzacyjnych

Źródło: KDPW, spółki.

Rachunki papierów wartościowych –
porównanie międzynarodowe

1517

127

41

468

126

1200

66

255

0

400

800

1200

1600

Liczba rachunków w wybranych depozytach

(w tys.)

Źródło: ECSDA na podstawie danych depozytów. Dane na koniec 2010 r.

DZIAŁALNOŚĆ DOMÓW MAKLERSKICH

ORAZ MAKLERÓW

 Firmy

zarządzające aktywami świadczą usługi doradztwa

finansowego;


Usługi

na

rzecz

inwestorów

(indywidualnych

i

instytucjonalnych)

działających na rynku kapitałowym:

o

zarządzanie i lokowanie pieniądza w instrumenty rynku

finansowego,
o przygotowanie i realizacja transakcji na rynkach
finansowych,

głównie kapitałowym.



Usługi na rzecz przedsiębiorstw:

o

bankowość

inwestycyjna:

opracowywanie

strategii

finansowania

przedsiębiorstw, pozyskiwania zewnętrznych

źródeł

finansowania,

wprowadzania

papierów

wartościowych do obrotu rynkowego, restrukturyzacji firm,
procesów fuzji i przejęć.

ASSET MANAGEMENT