Prawa pacjenta do
korzystania
z pomocy lekarskiej i
psychologicznej
Justyna Drelicharz
Justyna Drelicharz
Justyna Drelicharz
Justyna Drelicharz
Rzecznik Praw Pacjenta Szpitala psychiatrycznego
Biuro Rzecznika Praw Pacjenta
ul. Aleja Zjednoczenia 25
01-829 Warszawa
II K konferencja Psychologów Klinicznych
„Aspekty prawne pracy psychologa klinicznego”
Kraków, 18 kwietnia 2010 r.
POJ
POJ
POJ
POJĘCIE
CIE
CIE
CIE
„„„„PRAW PACJENTA
PRAW PACJENTA
PRAW PACJENTA
PRAW PACJENTA””””
- wpisują się w konstrukcje: publicznych praw podmiotowych
- dotyczą relacji: OBYWATEL – (PAŃSTWO- ADMINISTRACJA)
1.Administracja – cel: dzia
ł
anie w interesie publicznym
2.Obywatel – roszczenie administracyjne o realizację praw
Stosunek między pacjentem a zak
ł
adem opieki zdrowotnej jest
stosunkiem administracyjno-prawnym.
„„„„PACJENT
PACJENT
PACJENT
PACJENT””””
def
def
def
def....
---- osoba zwracaj
osoba zwracaj
osoba zwracaj
osoba zwracająca si
ca si
ca si
ca się o udzielenie
o udzielenie
o udzielenie
o udzielenie świadcze
wiadcze
wiadcze
wiadczeń
zdrowotnych lub korzystaj
zdrowotnych lub korzystaj
zdrowotnych lub korzystaj
zdrowotnych lub korzystająca ze
ca ze
ca ze
ca ze świadcze
wiadcze
wiadcze
wiadczeń zdrowotnych
zdrowotnych
zdrowotnych
zdrowotnych
udzielanych przez podmiot udzielaj
udzielanych przez podmiot udzielaj
udzielanych przez podmiot udzielaj
udzielanych przez podmiot udzielający
cy
cy
cy świadcze
wiadcze
wiadcze
wiadczeń zdrowotnych
zdrowotnych
zdrowotnych
zdrowotnych
lub osob
lub osob
lub osob
lub osobę wykonuj
wykonuj
wykonuj
wykonująccccą zaw
zaw
zaw
zawóóóód medyczny
d medyczny
d medyczny
d medyczny
(z art. 3 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r.
o prawach
pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta
(Dz. U. z 2009r. Nr 52, poz.
417 z późn. zm.).
Ś
wiadczenia zdrowotne
wiadczenia zdrowotne
wiadczenia zdrowotne
wiadczenia zdrowotne
Ś
wiadczeniem zdrowotnym s
ą
działania słu
żą
ce zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i
poprawie zdrowia oraz inne działania medyczne wynikaj
ą
ce z procesu leczenia lub
przepisów odr
ę
bnych reguluj
ą
cych zasady ich wykonywania, w szczególno
ś
ci
zwi
ą
zane z:
1) badaniem i porad
ą
lekarsk
ą
;
2) leczeniem;
3) badaniem i terapi
ą
psychologiczn
ą
;
4) rehabilitacj
ą
lecznicz
ą
;
5) opiek
ą
nad kobiet
ą
ci
ęż
arn
ą
i jej płodem, porodem, połogiem oraz nad noworodkiem;
6) opiek
ą
nad zdrowym dzieckiem;
7) badaniem diagnostycznym, w tym z analityk
ą
medyczn
ą
;
8) piel
ę
gnacj
ą
chorych;
9) piel
ę
gnacj
ą
niepełnosprawnych i opiek
ą
nad nimi;
10) opiek
ą
paliatywno-hospicyjn
ą
;
11) orzekaniem i opiniowaniem o stanie zdrowia;
12) zapobieganiem powstawaniu urazów i chorób poprzez działania profilaktyczne
oraz szczepienia ochronne;
13) czynno
ś
ciami technicznymi z zakresu protetyki i ortodoncji;
14) czynno
ś
ciami z zakresu zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i
ś
rodki
pomocnicze.
Art. 3. USTAWA z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U. 1991 Nr 91 poz. 408 z pó
ź
n. zm.)
PRAWA PACJENTA
PRAWA PACJENTA
PRAWA PACJENTA
PRAWA PACJENTA –––– PRAWA
PRAWA
PRAWA
PRAWA
CZ
CZ
CZ
CZ
Ł
OWIEKA
OWIEKA
OWIEKA
OWIEKA
PRAWA PACJENTA:
-
stanowią integralną część praw cz
ł
owieka;
s
ą
uprawnieniem przysługuj
ą
cym w równym
stopniu ka
ż
demu człowiekowi z tytułu
korzystania ze
ś
wiadcze
ń
zdrowotnych.
Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r.
Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r.
Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r.
Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r.
o prawach
o prawach
o prawach
o prawach
pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta
pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta
pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta
pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta
(Dz. U. z
(Dz. U. z
(Dz. U. z
(Dz. U. z
2009r. Nr 52, poz. 417 z p
2009r. Nr 52, poz. 417 z p
2009r. Nr 52, poz. 417 z p
2009r. Nr 52, poz. 417 z póóóóźn. zm.)
n. zm.)
n. zm.)
n. zm.)
Cele ustawy
Cele ustawy
Cele ustawy
Cele ustawy::::
1.
1.
1.
1. zgrupowanie podstawowych praw pacjenta na poziomie jednego
ź
ród
ł
a powszechnie obowiązującego prawa – ustawy:
- przeniesienie z innych ustaw
- stworzenie nowych praw pacjenta;
2.
2.
2.
2. unormowanie odpowiadających tym prawom obowiązków
podmiotów udzielających świadczeń zdrowotnych;
3.
3.
3.
3. ustanowienie egzekutywy praw pacjenta – Rzecznika Praw Pacjenta
PRAWA PACJENTA ZAWARTE W USTAWIE
PRAWA PACJENTA ZAWARTE W USTAWIE
PRAWA PACJENTA ZAWARTE W USTAWIE
PRAWA PACJENTA ZAWARTE W USTAWIE
1.
1.
1.
1.
Prawo do
Prawo do
Prawo do
Prawo do świadcze
wiadcze
wiadcze
wiadczeń zdrowotnych:
zdrowotnych:
zdrowotnych:
zdrowotnych:
- świadczenia zdrowotne odpowiadające aktualnej wiedzy medycznej;
- procedury ustalającej kolejność dostępu do świadczeń - kryteria medyczne („uczciwa
kolejka”);
- żądanie opinii innego lekarza, specjalisty, konsylium lekarskiego;
- natychmiastowa pomoc w stanach nag
ł
ych;
- standardy fachowe i sanitarne warunków, w których udzielane są świadczenia
zdrowotne;
- obowiązek osób wykonujących zawody medyczne do kierowania się zasadami etyki
zawodowej.
2.
2.
2.
2.
Prawo do informacji:
Prawo do informacji:
Prawo do informacji:
Prawo do informacji:
- zakres informacji:
A. o stanie zdrowia, o rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach
diagnostycznych i leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich
zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu (nawet w przypadku
niepomyślnego rokowania);
B. o zamiarze odstąpienia (nie z przyczyn etycznych) od leczenia i wskazania przez
lekarza możliwości uzyskania świadczenia zdrowotnego u innego lekarza lub podmiotu
udzielającego świadczeń zdrowotnych;
D. rodzaju i zakresie udzielanych świadczeń zdrowotnych
- granica wieku: 16 roku życia;
3.
3.
3.
3.
Prawo pacjenta do tajemnicy informacji z nim zwi
Prawo pacjenta do tajemnicy informacji z nim zwi
Prawo pacjenta do tajemnicy informacji z nim zwi
Prawo pacjenta do tajemnicy informacji z nim związanych
zanych
zanych
zanych
- dotyczy osób wykonujących zawody medyczne;
- dane o stanie zdrowia mają charakter danych sensytywnych –
szczególnie wrażliwych.
4.
4.
4.
4.
Prawo do wyra
Prawo do wyra
Prawo do wyra
Prawo do wyrażania zgody na udzielanie
ania zgody na udzielanie
ania zgody na udzielanie
ania zgody na udzielanie świadcze
wiadcze
wiadcze
wiadczeń zdrowotnych
zdrowotnych
zdrowotnych
zdrowotnych
- warunek ważności zgody – świadomość pacjenta;
- po przez wyrażoną zgodę pacjent: legalizuje się w sensie prawnym
dzia
ł
ania lekarza, ingerencje medyczną – naruszenie nietykalności
cielesnej, następuje przesunięcie ciężaru ryzyka zabiegu na pacjenta w
który wpisują się: „bezpośrednie, typowe i zwyk
ł
e skutki zabiegu”
(orzeczenie SN 28 VIII 1972r.).
- forma: ustna – dorozumiana albo pisemna w przypadku zabiegu
operacyjnego albo zastosowania metody leczenia lub diagnostyki
stwarzających podwyższone ryzyko dla pacjenta
PRAWA PACJENTA ZAWARTE W USTAWIE
PRAWA PACJENTA ZAWARTE W USTAWIE
PRAWA PACJENTA ZAWARTE W USTAWIE
PRAWA PACJENTA ZAWARTE W USTAWIE
5555.
Prawo do poszanowania godno
Prawo do poszanowania godno
Prawo do poszanowania godno
Prawo do poszanowania godności i intymno
ci i intymno
ci i intymno
ci i intymności pacjenta
ci pacjenta
ci pacjenta
ci pacjenta
- umierania w spokoju i godności;
- stanie terminalnym pacjent ma prawo do świadczeń zdrowotnych
zapewniających
ł
agodzenie bólu i innych cierpień;
- przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych może być obecna osoba bliska
(np.: osoba wskazana przez pacjenta);
- obecność innych osób niż udzielające świadczenia zdrowotne, wymaga
zgody pacjenta.
6.
6.
6.
6.
Prawo do dokumentacji medycznej:
Prawo do dokumentacji medycznej:
Prawo do dokumentacji medycznej:
Prawo do dokumentacji medycznej:
-
obowiązek zak
ł
adów opieki zdrowotnej do prowadzenia,
przechowywania i udostępniania dokumentacji sporządzanej na
okoliczność udzielonych danemu pacjentowi świadczeń zdrowotnych;
- prawo do dostępu do dokumentacji dotyczącej stanu zdrowia oraz
udzielonych świadczeń zdrowotnych.
PRAWA PACJENTA ZAWARTE W USTAWIE
PRAWA PACJENTA ZAWARTE W USTAWIE
PRAWA PACJENTA ZAWARTE W USTAWIE
PRAWA PACJENTA ZAWARTE W USTAWIE
7.
7.
7.
7.
Prawo pacjenta do zg
Prawo pacjenta do zg
Prawo pacjenta do zg
Prawo pacjenta do zg
ł
oszenia sprzeciwu wobec opinii albo orzeczenia
oszenia sprzeciwu wobec opinii albo orzeczenia
oszenia sprzeciwu wobec opinii albo orzeczenia
oszenia sprzeciwu wobec opinii albo orzeczenia
lekarza
lekarza
lekarza
lekarza
- wymogi formalne sprzeciwu:
A. osoba wnioskująca – pacjent lub przedstawiciel ustawowy;
B. przedmiot opinii albo orzeczenia, ma wp
ł
yw na prawa lub obowiązki
pacjenta wynikające z przepisów prawa;
C. termin - 30 dni od daty wydania orzeczenia, opinii;
D. integralną częścią sprzeciwu jest uzasadnienie - wskazanie przepisu
prawa, z którego wynikają prawa lub obowiązki pacjenta;
E. brak procedury odwo
ł
awczej w innych przepisach;
F. do sprzeciwu winna być do
ł
ą
czona dokumentacja medyczna
wnoszącego sprzeciw.
- Sprzeciw wnosi się do Komisji Lekarskiej dzia
ł
ającej przy Rzeczniku
Praw Pacjenta, za pośrednictwem Rzecznika Praw Pacjenta.
- Komisja Lekarska na podstawie dokumentacji medycznej oraz w miarę
potrzeby, po przeprowadzeniu badania pacjenta, wydaje orzeczenie
niezw
ł
ocznie, nie później niż w terminie 30 dni od dnia wniesienia
sprzeciwu.
PRAWA PACJENTA ZAWARTE W USTAWIE
PRAWA PACJENTA ZAWARTE W USTAWIE
PRAWA PACJENTA ZAWARTE W USTAWIE
PRAWA PACJENTA ZAWARTE W USTAWIE
PRAWA PACJENTA ZAWARTE W USTAWIE
PRAWA PACJENTA ZAWARTE W USTAWIE
PRAWA PACJENTA ZAWARTE W USTAWIE
PRAWA PACJENTA ZAWARTE W USTAWIE
- W sk
ł
ad Komisji Lekarskiej wchodzi trzech lekarzy powo
ł
anych przez
Rzecznika Praw Pacjenta z listy opracowanej przez Konsultantów
krajowych, w porozumieniu z w
ł
aściwymi konsultantami wojewódzkimi w
tym dwóch tej samej specjalności, co lekarz, który wyda
ł
opinię albo
orzeczenie
- Z tytu
ł
u uczestnictwa w Komisji Lekarskiej lekarzowi przys
ł
uguje
wynagrodzenie, które ustala Rzecznik Praw Pacjenta
8.
8.
8.
8.
Prawo pacjenta do poszanowania
Prawo pacjenta do poszanowania
Prawo pacjenta do poszanowania
Prawo pacjenta do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego
ycia prywatnego i rodzinnego
ycia prywatnego i rodzinnego
ycia prywatnego i rodzinnego
- do kontaktu osobistego, telefonicznego lub korespondencyjnego z
innymi osobami, bądź odmowy tego kontaktu;
- do dodatkowej opieki pielęgnacyjnej (opieka, która nie polega na
udzielaniu świadczeń zdrowotnych), w tym także opieka sprawowana
nad pacjentką w warunkach ciąży, porodu i po
ł
ogu;
- Pacjent ponosi koszty realizacji powyższych praw jeżeli realizacja tych
praw skutkuje kosztami poniesionymi przez zak
ł
ad opieki zdrowotnej.
9.
9.
9.
9. Prawo do opieki duszpasterskiej
Prawo do opieki duszpasterskiej
Prawo do opieki duszpasterskiej
Prawo do opieki duszpasterskiej
- prawo realizowane w zak
ł
adzie opieki zdrowotnej;
- w sytuacji pogorszenia się stanu zdrowia lub zagrożenia życia zak
ł
ad
opieki zdrowotnej przeznaczony dla osób wymagających ca
ł
odobowych
lub ca
ł
odziennych świadczeń zdrowotnych, jest obowiązany umożliwić
pacjentowi kontakt z duchownym jego wyznania;
10.
10.
10.
10. Prawo pacjenta do przechowywania rzeczy warto
Prawo pacjenta do przechowywania rzeczy warto
Prawo pacjenta do przechowywania rzeczy warto
Prawo pacjenta do przechowywania rzeczy wartościowych w depozycie
ciowych w depozycie
ciowych w depozycie
ciowych w depozycie
PRAWA PACJENTA ZAWARTE W USTAWIE
PRAWA PACJENTA ZAWARTE W USTAWIE
PRAWA PACJENTA ZAWARTE W USTAWIE
PRAWA PACJENTA ZAWARTE W USTAWIE
Obowi
Obowi
Obowi
Obowiązek przestrzegania
zek przestrzegania
zek przestrzegania
zek przestrzegania
praw pacjenta
praw pacjenta
praw pacjenta
praw pacjenta
Art. 2.
Przestrzeganie praw pacjenta okre
ś
lonych w
ustawie jest obowi
ą
zkiem organów władzy
publicznej wła
ś
ciwych w zakresie ochrony
zdrowia, Narodowego Funduszu Zdrowia,
podmiotów udzielaj
ą
cych
ś
wiadcze
ń
zdrowotnych, osób wykonuj
ą
cych zawód
medyczny oraz innych osób
uczestnicz
ą
cych w udzielaniu
ś
wiadcze
ń
zdrowotnych*.
Obowi
Obowi
Obowi
Obowiązek przestrzegania
zek przestrzegania
zek przestrzegania
zek przestrzegania
praw pacjenta
praw pacjenta
praw pacjenta
praw pacjenta
USTAWA z dnia 6 listopada 2008 r. o
prawach pacjenta i Rzeczniku Praw
Pacjenta
(Dz. U. z 2009 r. Nr 52, poz. 417 z pó
ź
n. zm.)
USTAWA z dnia 19 sierpnia 1994 r. o
ochronie zdrowia psychicznego
(Dz.U. z 1994 r. Nr
111, poz. 535, z pó
ź
n. zm.)
Akty wykonawcze ww. ustaw, a tak
ż
e:
Ustawy zawodowe
Kodeksy etyki zawodowej
Rola i zadania psychologa
w zakresie ochrony
zdrowia psychicznego
Ochrona zdrowia psychicznego
obejmuje realizacj
ę
zada
ń
dotycz
ą
cych w szczególno
ś
ci:
1) promocji zdrowia psychicznego i zapobiegania zaburzeniom
psychicznym,
2) zapewnienia osobom z zaburzeniami psychicznymi
wielostronnej i powszechnie dost
ę
pnej opieki zdrowotnej oraz
innych form opieki i pomocy niezb
ę
dnych do
ż
ycia w
ś
rodowisku
rodzinnym i społecznym,
3) kształtowania wobec osób z zaburzeniami psychicznymi
wła
ś
ciwych postaw społecznych, a zwłaszcza zrozumienia,
tolerancji,
ż
yczliwo
ś
ci, a tak
ż
e przeciwdziałania ich
dyskryminacji.
(Art.. 2 Ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia
psychicznego (Dz.U. z 1994 r. Nr 111, poz. 535, z pó
ź
n. zm.)
Rola i zadania psychologa-
Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie
zaburzeniom psychicznym
Rozporz
ą
dzenie Rady Ministrów z dnia 20 sierpnia 1996 r. w sprawie sposobu
organizowania i prowadzenia działalno
ś
ci w dziedzinie promocji zdrowia
psychicznego i zapobiegania zaburzeniom psychicznym.
§ 6. Wojewódzkie o
ś
rodki poradnictwa i pomocy psychospołecznej organizuj
ą
działalno
ść
w zakresie promocji zdrowia psychicznego i zapobiegania
zaburzeniom psychicznym na terenie województwa oraz współdziałaj
ą
z
instytucjami o
ś
wiatowymi, wychowawczymi, opieku
ń
czymi i leczniczymi, w
szczególno
ś
ci przez:
1) poradnictwo, konsultacje oraz pomoc w problemach rozwojowych,
wychowawczych, mał
ż
e
ń
skich, rodzinnych i zawodowych,
2) pomoc psychospołeczn
ą
dzieciom i młodzie
ż
y,
ż
yj
ą
cym w warunkach
wysokiego ryzyka dla zdrowia psychicznego,
3) wczesne rozpoznawanie zaburze
ń
rozwoju psychoruchowego u małych
dzieci,
4) inicjowanie, organizowanie i wspieranie rozwoju ró
ż
nych form oparcia
społecznego dla osób z zaburzeniami psychicznymi,
5) prowadzenie interwencji kryzysowych, telefonów zaufania, grup
samopomocowych oraz organizowania tej działalno
ś
ci na terenie województwa,
6) doskonalenie zawodowe osób zajmuj
ą
cych si
ę
poradnictwem
psychologicznym i pomoc
ą
psychospołeczn
ą
.
Rola i zadania psychologa w zakresie realizacji
praw pacjenta zawartych w ustawie
psychiatrycznej
Art. 12.
Przy wyborze rodzaju i metod post
ę
powania leczniczego bierze si
ę
pod uwag
ę
nie
tylko cele zdrowotne, ale tak
ż
e interesy oraz inne dobra osobiste osoby z
zaburzeniami psychicznymi i d
ąż
y do osi
ą
gni
ę
cia poprawy stanu zdrowia w sposób
najmniej dla tej osoby uci
ąż
liwy.
Art. 13.
Osoba z zaburzeniami psychicznymi przebywaj
ą
ca w szpitalu psychiatrycznym lub w
domu pomocy społecznej ma prawo do porozumiewania si
ę
bez ogranicze
ń
z rodzin
ą
i innymi osobami; korespondencja takiej osoby nie podlega kontroli.
Art. 10a.
1. Osoba korzystaj
ą
ca ze
ś
wiadcze
ń
zdrowotnych udzielanych przez szpital
psychiatryczny ma prawo do pomocy w ochronie swoich praw.
2. Prawo do pomocy w ochronie praw osoby, o której mowa w ust. 1, przysługuje
równie
ż
jej przedstawicielowi ustawowemu, opiekunowi prawnemu lub faktycznemu.
3.
Ś
wiadczeniodawca informuje osoby, o których mowa w ust. 1 i 2, o zakresie
działania i sposobie kontaktu z Rzecznikiem Praw Pacjenta Szpitala
Psychiatrycznego, o którym mowa w art. 10b ust. 1.
Rola i zadania psychologa
– procedura przyjęcia do szpitala psychiatrycznego
osoby niezdolnej do wyrażenia zgody
Art. 22.
Art. 22.
Art. 22.
Art. 22. uoozp
uoozp
uoozp
uoozp
Przyjęcie do szpitala psychiatrycznego osoby chorej psychicznie
lub osoby upośledzonej umys
ł
owo niezdolnej do wyrażenia zgody
lub stosunku do przyjęcia do szpitala psychiatrycznego i leczenia
następuje po uzyskaniu zgody sądu opiekuńczego w
ł
aściwego ze
względu na miejsce zamieszkania tej osoby.
2a. W przypadkach nag
ł
ych osoba, o której mowa w ust. 2, może
być przyjęta do szpitala psychiatrycznego bez wcześniejszego
uzyskania zgody sądu opiekuńczego.
W takim przypadku lekarz przyjmujący tę osobę ma obowiązek, o
ile to możliwe, zasięgnięcia pisemnej opinii innego lekarza, w
miarę możliwości psychiatry, albo pisemnej opinii psychologa
pisemnej opinii psychologa
pisemnej opinii psychologa
pisemnej opinii psychologa.
Rola i zadania psychologa
– procedura przyjęcia do szpitala psychiatrycznego
wbrew woli pacjenta (na leczenie lub obserwację)
Art. 23.
1. Osoba chora psychicznie mo
ż
e by
ć
przyj
ę
ta do szpitala
psychiatrycznego bez zgody wymaganej w art. 22 tylko wtedy, je
ż
eli jej
dotychczasowe zachowanie wskazuje na to,
ż
e z powodu tej choroby
zagra
ż
a bezpo
ś
rednio własnemu
ż
yciu albo
ż
yciu lub zdrowiu innych
osób.
2. O przyj
ę
ciu do szpitala osoby, o której mowa w ust. 1, postanawia
lekarz wyznaczony do tej czynno
ś
ci po osobistym jej zbadaniu i
zasi
ę
gni
ę
ciu w miar
ę
mo
ż
liwo
ś
ci opinii drugiego lekarza psychiatry albo
psychologa.
Art. 24.
1. Osoba, której dotychczasowe zachowanie wskazuje na to,
ż
e z
powodu zaburze
ń
psychicznych zagra
ż
a bezpo
ś
rednio swojemu
ż
yciu
albo
ż
yciu lub zdrowiu innych osób, a zachodz
ą
w
ą
tpliwo
ś
ci, czy jest
ona chora psychicznie, mo
ż
e by
ć
przyj
ę
ta bez zgody wymaganej w art.
22 do szpitala w celu wyja
ś
nienia tych w
ą
tpliwo
ś
ci.
2. Pobyt w szpitalu, o którym mowa w ust. 1, nie mo
ż
e trwa
ć
dłu
ż
ej ni
ż
10 dni.
3. Do przyj
ę
cia do szpitala, o którym mowa w ust. 1, stosuje si
ę
zasady
i tryb post
ę
powania okre
ś
lony w art. 23.
Rola i zadania psychologa
-Rehabilitacja psychiatryczna
Art. 15. uoozp
1. Zaj
ę
cia rehabilitacyjne prowadzone w
szpitalach psychiatrycznych i w domach
pomocy społecznej nie mog
ą
by
ć
podporz
ą
dkowane celom gospodarczym.
2. Minister Zdrowia i Opieki Społecznej
okre
ś
la, w drodze rozporz
ą
dzenia, sposób
organizowania zaj
ęć
rehabilitacyjnych w
szpitalach psychiatrycznych oraz sposób
nagradzania uczestników zaj
ęć
.
ROZPORZ
ROZPORZ
ROZPORZ
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA I OPIEKI SPO
DZENIE MINISTRA ZDROWIA I OPIEKI SPO
DZENIE MINISTRA ZDROWIA I OPIEKI SPO
DZENIE MINISTRA ZDROWIA I OPIEKI SPO
Ł
ECZNEJ
ECZNEJ
ECZNEJ
ECZNEJ z dnia
20 października 1995 r. w sprawie organizowania zaj
w sprawie organizowania zaj
w sprawie organizowania zaj
w sprawie organizowania zajęć rehabilitacyjnych w
rehabilitacyjnych w
rehabilitacyjnych w
rehabilitacyjnych w
szpitalach psychiatrycznych i nagradzania uczestnik
szpitalach psychiatrycznych i nagradzania uczestnik
szpitalach psychiatrycznych i nagradzania uczestnik
szpitalach psychiatrycznych i nagradzania uczestnikóóóów tych zaj
w tych zaj
w tych zaj
w tych zajęć....
§ 2.
1. Dla organizacji zada
ń
okre
ś
lonych w § 1 kierownik szpitala
psychiatrycznego tworzy zespół rehabilitacyjny. W skład zespołu
wchodz
ą
: lekarz psychiatra, psycholog, terapeuta zaj
ę
ciowy,
pracownik socjalny oraz przedstawiciel administracji szpitala.
2. Do zada
ń
zespołu rehabilitacyjnego nale
ż
y:
1) planowanie, koordynacja i okresowa ocena skuteczno
ś
ci zaj
ęć
rehabilitacyjnych,
2) ustalanie miejsc zaj
ęć
rehabilitacyjnych dla pacjentów.
§ 3. Zaj
ę
cia rehabilitacyjne odbywaj
ą
si
ę
zgodnie z
indywidualnym programem przygotowanym przez terapeutów
zaj
ę
ciowych we współdziałaniu z pacjentem.
Rehabilitacja psychiatryczna c.d.
§ 4.
1. W oddziale całodobowym i dziennym tworzy si
ę
pracownie terapii
zaj
ę
ciowej.
2. Zaj
ę
cia rehabilitacyjne w pracowni powinny by
ć
prowadzone 5 razy
w tygodniu, co najmniej przez 4 godziny dziennie.
3. Zaj
ę
cia rehabilitacyjne obejmuj
ą
:
ć
wiczenia samoobsługi i
rozwijanie umiej
ę
tno
ś
ci społecznych, działania edukacyjne,
ró
ż
norodne formy terapii poprzez prac
ę
oraz inne formy terapii
dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta.
§ 5.
1. O
ś
rodek rehabilitacji lub oddział rehabilitacji zapewniaj
ą
warunki
konieczne do pełnej realizacji programów rehabilitacji. Zaj
ę
cia
rehabilitacyjne dla pacjentów powinny by
ć
prowadzone 5 razy w
tygodniu po 2 do 5 godzin dziennie.
2. Terapeuta zaj
ę
ciowy w o
ś
rodku lub w oddziale powinien prowadzi
ć
zaj
ę
cia rehabilitacyjne z nie wi
ę
cej ni
ż
10 uczestnikami tych zaj
ęć
.
Rola i zadania psychologa-
Ochrona tajemnicy
Art. 50.
1. Osoby wykonuj
ą
ce czynno
ś
ci wynikaj
ą
ce z
niniejszej ustawy s
ą
obowi
ą
zane do zachowania
w tajemnicy wszystkiego, o czym powezm
ą
wiadomo
ść
w zwi
ą
zku z wykonywaniem tych
czynno
ś
ci, stosownie do odr
ę
bnych przepisów, a
nadto z zachowaniem przepisów niniejszego
rozdziału.
Art. 51.
W dokumentacji dotycz
ą
cej bada
ń
lub przebiegu leczenia
osoby, wobec której podj
ę
to czynno
ś
ci wynikaj
ą
ce z niniejszej
ustawy, nie utrwala si
ę
o
ś
wiadcze
ń
obejmuj
ą
cych przyznanie
si
ę
do popełnienia czynu zabronionego pod gro
ź
b
ą
kary.
Zasad
ę
t
ę
stosuje si
ę
równie
ż
do dokumentacji dotycz
ą
cej
bada
ń
przeprowadzonych na
żą
danie uprawnionego organu.
Art. 52.
1. Nie wolno przesłuchiwa
ć
osób obowi
ą
zanych do zachowania
tajemnicy, stosownie do przepisów niniejszego rozdziału, jako
ś
wiadków na okoliczno
ść
wypowiedzi osoby, wobec której
podj
ę
to czynno
ś
ci wynikaj
ą
ce z niniejszej ustawy, co do
popełnienia przez ni
ą
czynu zabronionego pod gro
ź
b
ą
kary.
OCHRONA PRAW PACJENTA
Rzecznik Praw Pacjenta
Rzecznik Praw Pacjenta
Rzecznik Praw Pacjenta
Rzecznik Praw Pacjenta
- centralny organ administracji rządowej;
- dzia
ł
alność Rzecznika nadzoruje Prezes
Rady Ministrów;
- Rzecznik wykonuje swoje zadania przy
pomocy Biura Rzecznika Praw Pacjenta.
ZAKRES DZIA
Ł
ANIA RZECZNIKA PRAW PACJENTA
1) prowadzenie postępowań w sprawach praktyk naruszających zbiorowe
prawa pacjentów;
2) prowadzenie postępowań wyjaśniających w sytuacjach gdy poweźmie
wiadomość co najmniej uprawdopodabniającą naruszenie praw pacjenta,
również z w
ł
asnej inicjatywy;
3) realizacja określonych w w/w ustawie zadań (żądanie wszczęcia
postępowania oraz branie udzia
ł
w toczącym się postępowaniu - na prawach
przys
ł
ugujących prokuratorowi) w sprawach cywilnych dotyczących naruszenia
praw pacjenta;
4) opracowywanie i przedk
ł
adanie Radzie Ministrów projektów aktów prawnych
dotyczących ochrony praw pacjenta;
5) występowanie do w
ł
aściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy
ustawodawczej bądź o wydanie lub zmianę aktów prawnych w zakresie
ochrony praw pacjenta;
ZAKRES DZIA
Ł
ANIA RZECZNIKA PRAW PACJENTA
6) opracowywanie i wydawanie publikacji oraz program
6) opracowywanie i wydawanie publikacji oraz program
ó
ó
w edukacyjnych
w edukacyjnych
popularyzuj
popularyzuj
ą
ą
cych wiedz
cych wiedz
ę
ę
o ochronie praw pacjenta;
o ochronie praw pacjenta;
7) wsp
7) wsp
ó
ó
ł
ł
praca z organami w
praca z organami w
ł
ł
adzy publicznej w celu zapewnienia pacjentom
adzy publicznej w celu zapewnienia pacjentom
przestrzegania ich praw, w szczeg
przestrzegania ich praw, w szczeg
ó
ó
lno
lno
ś
ś
ci z ministrem w
ci z ministrem w
ł
ł
a
a
ś
ś
ciwym do spraw
ciwym do spraw
zdrowia;
zdrowia;
8) przedstawianie w
8) przedstawianie w
ł
ł
a
a
ś
ś
ciwym organom w
ciwym organom w
ł
ł
adzy publicznej, organizacjom i
adzy publicznej, organizacjom i
instytucjom oraz samorz
instytucjom oraz samorz
ą
ą
dom zawod
dom zawod
ó
ó
w medycznych ocen i wniosk
w medycznych ocen i wniosk
ó
ó
w
w
zmierzaj
zmierzaj
ą
ą
cych do zapewnienia skutecznej ochrony praw pacjenta;
cych do zapewnienia skutecznej ochrony praw pacjenta;
9) wsp
9) wsp
ó
ó
ł
ł
praca z organizacjami pozarz
praca z organizacjami pozarz
ą
ą
dowymi, spo
dowymi, spo
ł
ł
ecznymi i zawodowymi, do
ecznymi i zawodowymi, do
kt
kt
ó
ó
rych cel
rych cel
ó
ó
w statutowych nale
w statutowych nale
ż
ż
y ochrona praw pacjenta;
y ochrona praw pacjenta;
10) analiza skarg pacjent
10) analiza skarg pacjent
ó
ó
w w celu okre
w w celu okre
ś
ś
lenia zagro
lenia zagro
ż
ż
e
e
ń
ń
i obszar
i obszar
ó
ó
w w systemie
w w systemie
ochrony zdrowia wymagaj
ochrony zdrowia wymagaj
ą
ą
cych naprawy;
cych naprawy;
11) wykonywanie innych zada
11) wykonywanie innych zada
ń
ń
okre
okre
ś
ś
lonych w przepisach prawa lub zleconych
lonych w przepisach prawa lub zleconych
przez Prezesa Rady Ministr
przez Prezesa Rady Ministr
ó
ó
w.
w.
Sposoby prowadzenia przez Rzecznika Praw Pacjenta
Sposoby prowadzenia przez Rzecznika Praw Pacjenta
Sposoby prowadzenia przez Rzecznika Praw Pacjenta
Sposoby prowadzenia przez Rzecznika Praw Pacjenta
post
post
post
postępowania wyja
powania wyja
powania wyja
powania wyjaśniaj
niaj
niaj
niającego:
cego:
cego:
cego:
W ramach prowadzonego samodzielnie postępowania wyjaśniającego
Rzecznik może:
1) zbadać, nawet bez uprzedzenia, każdą sprawę na miejscu;
2) żądać z
ł
ożenia wyjaśnień, przedstawienia akt każdej sprawy prowadzonej
przez naczelne i centralne organy administracji państwowej, organy
administracji rządowej, organy organizacji pozarządowych, spo
ł
ecznych i
zawodowych, oraz organy jednostek organizacyjnych posiadających
osobowość prawną, a także organy jednostek samorządu terytorialnego i
samorządowych jednostek organizacyjnych oraz samorządów zawodów
medycznych;
3) żądać przed
ł
ożenia informacji o stanie sprawy prowadzonej przez sądy, a
także prokuraturę i inne organy ścigania oraz żądać do wglądu w biurze akt
sądowych i prokuratorskich oraz akt innych organów ścigania, po
zakończeniu postępowania i zapadnięciu rozstrzygnięcia;
4) zlecać sporządzanie ekspertyz i opinii.
Po przeprowadzeniu post
Po przeprowadzeniu post
Po przeprowadzeniu post
Po przeprowadzeniu postępowania Rzecznik
powania Rzecznik
powania Rzecznik
powania Rzecznik
ma prawo:
ma prawo:
ma prawo:
ma prawo:
1) wyjaśnić wnioskodawcy i pacjentowi, którego sprawa dotyczy, że nie
stwierdzi
ł
naruszenia praw pacjenta, w takiej sytuacji Rzecznik
informuje też podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych;
2) skierować wystąpienie do organu, organizacji lub instytucji, w
których dzia
ł
alności stwierdzi
ł
naruszenie praw pacjenta; w którym
formu
ł
uje opinie lub wnioski co do sposobu za
ł
atwiania sprawy, a także
może żądać wszczęcia postępowania dyscyplinarnego lub
zastosowania sankcji s
ł
użbowych. Wystąpienie takie nie może
naruszać niezawis
ł
ości sędziowskiej;
3) zwrócić się do organu nadrzędnego nad jednostką, o której mowa w
pkt 2, z wnioskiem o zastosowanie środków przewidzianych w
przepisach prawa.
Podstawowym za
ł
ożeniem Biura Rzecznika Praw
Pacjenta jest uposa
uposa
uposa
uposażenie pacjenta w wiedz
enie pacjenta w wiedz
enie pacjenta w wiedz
enie pacjenta w wiedzę na temat
na temat
na temat
na temat
obowi
obowi
obowi
obowiązuj
zuj
zuj
zujących przepis
cych przepis
cych przepis
cych przepisóóóów prawa w zakresie ochrony
w prawa w zakresie ochrony
w prawa w zakresie ochrony
w prawa w zakresie ochrony
zdrowia oraz wzmocnienie pozycji pacjenta.
zdrowia oraz wzmocnienie pozycji pacjenta.
zdrowia oraz wzmocnienie pozycji pacjenta.
zdrowia oraz wzmocnienie pozycji pacjenta.
1.
Pacjent jest podmiotem i celem systemu ochrony
zdrowia
2. Świadomy
pacjent
jest
partnerem
lekarza
w procesie udzielania świadczeń zdrowotnych
RELACJA Z USTAW
RELACJA Z USTAW
RELACJA Z USTAW
RELACJA Z USTAWĄ z dnia 19 sierpnia 1994
z dnia 19 sierpnia 1994
z dnia 19 sierpnia 1994
z dnia 19 sierpnia 1994
roku
roku
roku
roku
o ochronie zdrowia psychicznego
o ochronie zdrowia psychicznego
o ochronie zdrowia psychicznego
o ochronie zdrowia psychicznego
(Dz. U. Nr
(Dz. U. Nr
(Dz. U. Nr
(Dz. U. Nr
111, poz. 535 z p
111, poz. 535 z p
111, poz. 535 z p
111, poz. 535 z póóóóźn. zm.)
n. zm.)
n. zm.)
n. zm.)
- Rzecznicy Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego, są pracownikami
Biura Rzecznika Praw Pacjenta i wykonują swoje zadania przy pomocy
tego Biura;
- Rzecznicy udzielają pomocy osobom korzystającym ze świadczeń
zdrowotnych udzielonych przez szpital psychiatryczny;
Zadania
Zadania
Zadania
Zadania::::
1) pomoc w dochodzeniu praw w sprawach związanych z przyjęciem;
leczeniem, warunkami pobytu i wypisaniem ze szpitala psychiatrycznego;
2) wyjaśnianie lub pomoc w wyjaśnianiu ustnych i pisemnych skarg tych
osób;
3) wspó
ł
praca z rodziną, przedstawicielem ustawowym, opiekunem
prawnym lub faktycznym tych osób;
4) inicjowanie i prowadzenie dzia
ł
alności edukacyjno-informacyjnej w
zakresie praw osób korzystających ze świadczeń zdrowotnych
udzielanych przez szpital psychiatryczny.
Instytucja
Rzecznika Praw Pacjenta
Szpitala Psychiatrycznego
Podstawa prawna
Ustawa z dnia ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o
ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz.
535, z późn. zm.)
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dn. 13 stycznia
2006r. w sprawie szczegó
ł
owego trybu i sposobu
dzia
ł
ania Rzecznika Praw Pacjenta Szpitala
Psychiatrycznego (Dz. U. Nr 16, poz.126 z późn.
zm.).
…o Rzeczniku…
Rzecznik Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego (dalej: RPPSzP):
jest pracownikiem Biura Rzecznika Praw Pacjenta
(do maja 2009 r Biura Praw Pacjenta przy Ministrze Zdrowia)
Spe
ł
nia wymogi: wykszta
ł
cenie wyższe, wiedza nt. praw i wolności
cz
ł
owieka, doświadczenie w pracy z osobami z zaburzeniami
psychicznymi, cieszy się nieposzlakowaną opinią, nie karany i in.
W
ł
aściwa realizacja zadań RPPSzP wymaga spe
ł
nienie 3
elementarnych warunków:
Rzecznik musi być:
-
ł
atwo dostępny, większość czasu spędzać na regularnych wizytach
w oddzia
ł
ach szpitalnych,
- znany i budzący zaufanie,
- nie zależny od Dyrektora Szpitala
(
Duda, J
., (
2006), Komentarz do ustawy o ochronie zdrowia psychicznego).
Prawo pacjenta a obowiązki
Rzecznika
Prawo pacjenta do pomocy w ochronie swoich praw
Prawo pacjenta do pomocy w ochronie swoich praw
Prawo pacjenta do pomocy w ochronie swoich praw
Prawo pacjenta do pomocy w ochronie swoich praw
Prawo do spotkania z Rzecznikiem
Prawo do spotkania z Rzecznikiem
Prawo do spotkania z Rzecznikiem
Prawo do spotkania z Rzecznikiem
(
w warunkach zapewniaj
ą
cych swobod
ę
wypowiedzi, nie pó
ź
niej
ni
ż
w terminie 7 dni od dnia zg
ł
oszenia takiej potrzeby
)
Prawo do z
ł
ożenia/przekazania ustnych i pisemnych skarg
Prawo do uzyskania informacji o rozstrzygnięciu zg
ł
oszonej
sprawy
Osoby korzystające z pomocy
Rzecznika:
Pacjent
Rodzina pacjenta,
Opiekun prawny pacjenta,
Przedstawiciel ustawowy lub osoba sprawująca
faktyczną opiekę na pacjentem,
„
By
ł
y pacjent
” – (tj. pacjent wypisany ze Szpitala, jeśli
z
ł
oży
ł
skargę w trakcie pobytu w Szpitalu).
Zakres pracy Rzecznika
Przyjmowanie ustnych i pisemnych skarg
(+ ocena zasadności skargi)
Zapewnienie pacjentowi dostępu do informacji
prawnej
Pomoc w sporządzeniu i z
ł
ożeniu skargi do
kierownika szpitala psychiatrycznego lub innych
instytucji
Udzielenie pomocy pacjentowi wypisanemu ze
szpitala
Obowiązki Rzecznika
Informowanie pacjenta o zakresie swych kompetencji
Umieszczanie informacji dot. możliwości korzystania z pomocy
Rzecznika
Prowadzenie dokumentacji skarg pacjenta, podjętych dzia
ł
ań i
wykonywanych czynności
(dokumentacja indywidualna i zbiorcza)
Okresowe przedstawianie informacji dot. przestrzegania praw
pacjenta do Biura Rzecznika Praw Pacjenta
Obowiązki Szpitala
„
Ś
wiadczeniodawca informuje pacjenta
(rodzin
ę
pacjenta, opiekuna
prawnego, przedstawiciela ustawowego lub faktycznego)
o zakresie działania i sposobie kontaktu z Rzecznikiem Praw
Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego”
Kierownik Szpitala „zapewnia Rzecznikowi warunki do
wykonywania zada
ń
”:
- umo
ż
liwia przyjmowanie skarg przez Rzecznika
- udost
ę
pnia pomieszczenia przeznaczone do
odbywania
spotka
ń
(z pacjentem, rodzin
ą
pacjenta, opiekunem
prawnym, przedstawicielem
ustawowym lub faktycznym)
Prawa Rzecznika
1.
Prawo wstępu do Szpitala psychiatrycznego
2.
Prawo występowania z wnioskiem do:
-
lekarza prowadzącego,
-
ordynatora oddzia
ł
u,
-
kierownika ZOZu
-
podmiotów, które utworzy
ł
y ten zak
ł
ad …o podjęcie dzia
ł
ań
zmierzających do usunięcia przyczyny skargi lub zaistnia
ł
ych
naruszeń
3.
Prawo wglądu w dokumentacje medyczną pacjenta za jego
zgodą (lub też zgodą przedstawiciela ustawowego, opiekuna
prawnego lub faktycznego pacjenta
Wspó
ł
praca RPPSzP z:
Rzecznikiem Praw Obywatelskich
Rzecznikiem Praw Dziecka
Konsultantem krajowym w dziedzinie
psychiatrii
Konsultantami wojewódzkimi w dziedzinie
psychiatrii
Sposoby dzia
ł
ania Rzecznika Praw
Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego
Dzia
ł
alność interwencyjna
Dzia
ł
alność doradcza (poradnictwo)
Dzia
ł
alność informacyjno-edukacyjna
Dzia
ł
alność kontrolna
Pacjenci „szczególni”:
Pacjenci przyjęci do szpitala psychiatrycznego bez zgody
Pacjenci wobec których zastosowano przymus bezpośredni
Pacjenci niezdolni do wyrażenia zgody lub stosunku do przyjęcia
albo leczenia
Przebywający w szpitalu psychiatrycznym na mocy orzeczenia
sądowego o zastosowaniu środka zabezpieczającego
„Rzecznik, z w
ł
asnej inicjatywy, dokonuje oceny przestrzegania praw ww.
pacjentów ” -
podstawa prawna par.3 Rozporządzenia w sprawie
szczegó
ł
owego trybu i sposoby dzia
ł
ania RPP
Podzia
ł
spraw
Skargi
Skargi
Skargi
Skargi
Wnioski:
Wnioski:
Wnioski:
Wnioski:
Pytanie i informacje prawne
Rozmowy
Forma zg
ł
oszenia: pisemne, ustne,
telefoniczne, mailowe
Ocena przestrzegania praw pacjenta
– 3 p
ł
aszczyzny:
Legalno
ś
ci
zgodno
ść
z obowi
ą
zuj
ą
cymi przepisami prawa,
zgodno
ść
z zasad
ą
leczenia w sposób najmniej dla
pacjenta uci
ąż
liwy, z uwzgl
ę
dnieniem jego interesów
oraz innych dóbr osobistych.
- zasadno
ś
ci
ocena motywu zgłoszenia skargi.
- rzetelno
ś
ci
zgodno
ść
z istniej
ą
cymi standardami opieki
psychiatrycznej.
Specyfikacja rejestracji wp
ł
ywających spraw
do Rzecznika Praw Pacjenta Szpitala
Psychiatrycznego
Przymusowe badanie
Skierowanie bez badania
Przymusowy transport do szpitala
Ś
rodki przymusu bezpośredniego
Inne formy przymusu
Ograniczenie swobód
Leczenie
Stosunek personelu
Pobyt w szpitalu
Dokumentacja medyczna
Godność i intymność
Pieniądze pacjenta
Żą
danie wypisania lub przeniesienia
Protest przeciwko wypisaniu lub przeniesieniu
Brak dostępnej dla pacjentów informacji w szpitalu
Niesprecyzowane skargi i pytania
Pytania prawne i informacje
Problemy osobiste i prywatne
Inne sprawy
DZI
DZI
DZI
DZIĘKUJ
KUJ
KUJ
KUJĘ ZA UWAG
ZA UWAG
ZA UWAG
ZA UWAGĘ....
j.drelicharz@bpp.gov.pl
j.drelicharz@bpp.gov.pl
j.drelicharz@bpp.gov.pl
j.drelicharz@bpp.gov.pl