NBPortal.pl

Temat: Motywy aktywności społecznej i zawodowej człowieka.

1 godzina lekcyjna

Autor: Tomasz Rachwał

SKRÓCONY OPIS LEKCJI

Uczniowie w czasie lekcji uświadamiają sobie motywy aktywności społecznej i

zawodowej ludzi oraz odkrywają w sobie własne motywy aktywności.

CELE LEKCJI

− uświadomienie motywów aktywności społecznej i zawodowej człowieka i ich

różnorodności;

− rozróżnianie potrzeb człowieka.

SŁOWA KLUCZOWE

− motywy

aktywności zawodowej człowieka

− aktywność zawodowa;
− aktywność społeczna;
− potrzeba;
− hierarchia

potrzeb.

METODY REALIZACJI ZAJĘĆ

− pogadanka,

− mapa

myśli (skojarzeń).

OCZEKIWANE REZULTATY

Po zajęciach uczeń:

− jest

świadomy, że motywy aktywności społecznej i zawodowej, w tym aktywności

gospodarczej ludzi są bardzo różne,

− potrafi

wymienić różne kategorie potrzeb człowieka;

− potrafi

odkryć w sobie i dokonać hierarchizacji własnych motywów zawodowych

NBPortal.pl

MATERIAŁY POMOCNICZE

− Schemat

mapy

myśli rysowany na tablicy (wg załącznika 1).

− Piramida potrzeb A. Maslowa (załącznik 2) – fakultatywnie
− Schemat potrzeb wg S. R. Covey’a (załącznik 3) – fakultatywnie
− CD-ROM

„Podstaw

przedsiębiorczości” z zestawem multimedialnym do wyświetlania

(fakultatywnie).

PROPONOWANY PRZEBIEG ZAJĘĆ

1.

Poinformuj uczniów, że celem lekcji jest uświadomienie motywów aktywności społecznej i

zawodowej człowieka. Jeśli uznasz to za celowe, możesz już na początku podać

uczniom, co rozumiesz po pojęciem aktywności społecznej zawodowej (zwróć jednak

uwagę, że taką „definicję” mogą na końcu lekcji stworzyć z twoją pomocą sami

uczniowie. Przez aktywność społeczną i zawodową człowieka należy rozumieć jego

uczestnictwo w życiu społecznym i w procesie pracy. W Polsce do ludności aktywnej

zawodowo zalicza się wszystkich pracujących (a więc pracodawców, zatrudnionych –

pracowników i uczniów, którzy w zakładach pracy przyuczają się do zawodu i otrzymują

za to wynagrodzenie) oraz bezrobotnych. Do aktywności zawodowej należy więc zaliczyć

tzw. aktywność gospodarczą, polegającą na prowadzeniu własnego przedsiębiorstwa.

Aktywność społeczna wykracza zaś poza aktywność zawodową, gdyż polega na

zaangażowaniu się w sprawy społeczne, np. poprzez udział w akcjach charytatywnych,

ale obejmuje także zaangażowanie w rozwój podstawowej komórki społecznej jaką jest

rodzina (ze względu na fakt, że takie osoby faktycznie wykonują pracę w domu, w

niektórych krajach tzw. gospodynie domowe zaliczane są do osób aktywnych

zawodowo). Należy podkreślić, że aktywność społeczna i zawodowa bardzo często się

przenika, np. w przypadku polityków pobierających za swoją pracę „w służbie

społeczeństwu” wynagrodzenie, czy w przypadku osoby, która w organizacjach typu

nono-profit pracuje za wynagrodzeniem. Należy dodać, że uczniowie mogą się także

zetknąć z pojęciem – używanym w statystyce – „aktywność ekonomiczna ludności”.

Główny Urząd Statystyczny, zgodnie z zaleceniami Europejskiej Komisji Gospodarczej

ONZ i Urzędu Statystycznego Wspólnot Europejskich (EUROSTATu), przyjmuje, że

NBPortal.pl

aktywność ekonomiczna ludności oznacza bierność lub aktywność zawodową. Uczniowie

mogą się też spotkać z terminem „współczynnik aktywności zawodowej”, który w

statystyce oznacza udział osób aktywnych zawodowo w liczbie ludności ogółem.

2.

Narysuj środek mapy myśli (motywy aktywności społecznej i zawodowej) i pierwszą gałąź

„co motywuje ludzi do działalności zawodowej”. Zwróć uwagę uczniom, że pod pojęciem

„motyw” rozumiemy bodziec skłaniający do działania, związany z poczuciem

niespełnienia, zakłócenia jakiegoś stanu bądź niezaspokojenia potrzeb. Następnie

poproś uczniów o zgłaszanie propozycji odpowiedzi na pytanie „co motywuje ludzi?”

zapisując je na mapie myśli.

4.

W czasie dyskusji na temat motywów powinna wyjść sugestia, że są one blisko związane

z niezaspokojonymi potrzebami ludzi. Narysuj więc następną gałąź „potrzeby” i poproś o

zgłaszanie propozycji potrzeb ludzkich, których niezaspokojenie wpływa na motywację

do podjęcia działalności zawodowej. Potrzeby te możesz ująć wg grup wyróżnionych

przez A. Maslowa (możesz w tym celu pokazać uczniom schematyczną piramidę –

załącznik 2) lub S. Coveya (schemat – załącznik 3). Możecie poprzestać na zapisaniu

grup potrzeb lub do każdej grupy dopasować kilka konkretnych potrzeb. Jeśli chcesz

wprowadzić kilka ujęć potrzeb możesz dorysować kolejne gałęzie potrzeb,

przedstawiające inne ujęcia. Jeśli masz możliwość skorzystania z zestawu

multimedialnego (rzutnik+komputer) możesz uczniom zaprezentować animację potrzeb w

ujęciu Maslowa i Covey’a zamieszczoną na multimedialnym CD-ROM „Podstawy

przedsiębiorczości” Wydawnictwa Nowa Era. Możesz też polecić uczniom przyglądnąć

się tej animacji w domu.

5.

Następnie spytaj uczniów „skąd płyną bodźce motywacyjne?” i wpisz odpowiedzi na

kolejnej „gałęzi” mapy myśli. Zwróć uwagę, że bodźce te mogą płynąć z wewnątrz

(samomotywacja) lub z zewnątrz. W tym drugi przypadku możesz pozwolić uczniom na

doprecyzowanie źródeł zewnętrznych. A może potrafią doprecyzować źródła

wewnętrzne? Zwróć im uwagę, że źródła wewnętrzne są bardziej wartościowe, bo

trwalsze i silniejsze.

NBPortal.pl

6.

Następnie zwróć uwagę uczniom, ze aktywność zawodowa może się realizować w

różnych sferach życia. Narysuj więc gałąź „obszary aktywności – miejsca realizacji” i

zapisz propozycje uczniów

7.

Ponieważ aktywność społeczna i zawodowa człowieka może realizowana być nie tylko w

czasie wykonywania pracy najemnej lub poprzez prowadzenie własnego

przedsiębiorstwa, narysuj kolejną gałąź „sposoby realizacji się w życiu [społecznym i

zawodowym]”. Poproś uczniów o podawanie propozycji i zapisuj je na tablicy.

8. Jeśli ty lub twoi uczniowie mają jeszcze jakiś pomysł na kolejną gałąź związaną z

motywami aktywności człowieka to dorysujcie ją do mapy myśli i uzupełnijcie. Załącznik 1

jest tylko propozycją - mapa może się w kontrolowany sposób „rozrastać”, na tym

przecież polega ta metoda!

6. Po wypełnieniu mapy myśli poproś uczniów o podanie przykładów z życia wpływu

różnych bodźców na decyzje (reakcje) człowieka w zakresie aktywności społecznej i

zawodowej (wykorzystując hasła zapisane na mapie myśli), np.

a) zbyt niskie zarobki człowieka, który chce założyć rodzinę i w związku z tym kupić

mieszkanie (bodziec) motywują człowieka do poszukiwania lepiej płatnej pracy na

wyższym stanowisku (reakcja);

b) dobrze zarabiający właściciel firmy w wieku przedemerytalnym chce poświęcić dalsze

życie działalności społecznej, pomagając osobom ubogim (bodziec), sprzedaje udziały w

firmie i dysponując gotówkę zakłada i prowadzi fundację pomocy ubogim (żyjąc z

emerytury);

c) dobrze zarabiający, samotnie żyjący lekarz, dla którego ważnym ideałem jest pomoc

chorym ludziom w bardzo trudnej sytuacji (bodziec), wybiera się z misją

Międzynarodowego Czerwonego Krzyża w tereny klęsk żywiołowych i konfliktów

zbrojnych, niosąc pomoc ludziom, którzy nie mogą skorzystać z podstawowej opieki

zdrowotnej.

Staraj się nie dyktować powyższych przykładów, ale inspirować uczniów do ich

podawania (powyższe wykorzystując jako uzupełnienie bądź wyjaśnienie toku myślenia).

NBPortal.pl

7. Poproś uczniów, aby na swoich kartkach wypisali swoje motywy aktywności społecznej

i zawodowej oraz dokonali ich hierarchizacji. Ponieważ zapisy te mogą mieć charakter

bardzo osobisty pozwól uczniom zdecydować, czy chcą publicznie się pochwalić swoimi

przemyśleniami. Możesz to także zlecić jako zadanie domowe (pamiętaj, że jest to

zadanie, w którym nie ma złych odpowiedzi!). Na koniec uświadom uczniów, jeśli nie

wyniknęło to w czasie dyskusji podczas lekcji, że ważne jest uświadomienie sobie

kierunku, w jakim się w życiu zmierza: po co podejmuję aktywność społeczną i

zawodową? jakie są moje oczekiwania od życia - co chcę osiągnąć? zaspokojenie jakich

potrzeb jest w moim życiu najważniejsze? itp.

PROPOZYCJE SPRAWDZENIA WIEDZY

1) Wymień pięć motywów aktywności społecznej i zawodowej człowieka, które są wg

ciebie najważniejsze.

2) Do jakich rodzajów bodźców (zewnętrzne/wewnętrzne) zaliczyłbyś następujące

bodźce: nakaz rodziców (Z), zamiłowanie do nauki (W), konieczność zdobycia

dyplomu ukończenia szkoły (Z), „ciekawość” świata (Z).

BIBLIOGRAFIA

Covey S.R., 2003, 7 nawyków skutecznego działania, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań.

Covey S.R., 2003, 7 nawyków szczęśliwej rodziny, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań.

Covey S.R., Merrill R A., Merrill R., 2001, Najpierw rzeczy najważniejsze, Diogenes -

Grupa Wydawnicza Bertelsmann Media, Warszawa

Majewska-Opiełka I., 1998, Umysł lidera, Wydawnictwo Medium, Konstancin-Jeziorna.

Makieła Z., Rachwał T., 2005 Podstawy przedsiębiorczości. Zeszyt ćwiczeń dla LO, LP i

technikum, (wyd. czwarte zm.), Wydawnictwo Nowa Era, Warszawa

Makieła Z., Rachwał T., 2005, Podstawy przedsiębiorczości. Podręcznik dla liceum

ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum (wydanie IV), Wydawnictwo

Nowa Era. Warszawa

Merrill R.A., Merrill R., 2004, Mądre życie, Świat Książki, Warszawa

Obuchowski K., 1995, Przez galaktykę potrzeb : psychologia dążeń ludzkich,

Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań.

NBPortal.pl

Penc J., 2000, Motywowanie w zarządzaniu, seria: Biblioteka menedżera, Wydawnictwo

Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków

Rachwał T., 2004, Podstawy przedsiębiorczości – słownik dla liceum

ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum, Wydawnictwo Nowa Era.

Warszawa 2004.

Śrutowska D., Rachwał T. (red.), 2005, Podstawy przedsiębiorczości – multimedialny

CD-ROM dla liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum,

Wydawnictwo Nowa Era i Young Digital Poland, Warszawa-Gdańsk (publikacja

elektroniczna dostępna z podręcznikiem).

NBPortal.pl

Załącznik nr 1

Propozycja mapy myśli

NBPortal.pl

Źródło: opracowanie własne autora.

Załącznik nr 2

Hierarchia potrzeb wg A. Maslowa

Źródło: Śrutowska D., Rachwał T. (red.), 2005, Podstawy przedsiębiorczości –

multimedialny CD-ROM dla liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i

technikum, Wydawnictwo Nowa Era i Young Digital Poland, Warszawa-Gdańsk

NBPortal.pl

Załącznik nr 3

Schemat potrzeb wg S. R. Coveya

Źródło: Śrutowska D., Rachwał T. (red.), 2005, Podstawy przedsiębiorczości –

multimedialny CD-ROM dla liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i

technikum, Wydawnictwo Nowa Era i Young Digital Poland, Warszawa-Gdańsk;

opracowane na podstawie: Covey S.R., Merrill R A., Merrill R., Najpierw rzeczy

najważniejsze, Warszawa 2001.