178

Osuwisko w klifie rozewskim

6080

Lokalizacja:

województwo pomorskie

powiat pucki

gmina W³adys³awowo

miejscowoϾ Rozewie

Rejon geograficzny:

Pobrze¿e po³udniowoba³tyckie

Pobrze¿e gdañskie

Pobrze¿e Kaszubskie

Jednostka geologiczna:

platforma wschodnioeuropejska

wyniesienie £eby/obni¿enie peryba³tyckie

Kêpa Swarzewska

4330

W³adys³awowo

Osuwisko pod wie¿¹ radarow¹ stanowi obiekt geotu-

rystyczny wa¿ny nie tylko ze wzglêdów naukowych, dydak-

tycznych i popularyzatorskich. Doskonale równie¿ obrazuje

jedno z naturalnych zagro¿eñ geologicznych, istotnych dla

gospodarki i bezpieczeñstwa ludzi oraz pozwala na przed-

stawienie jego czytelnego modelu genetycznego. Le¿y ono

w strefie Nadmorskiego Parku Krajobrazowego, w obsza-

rze objêtego ochron¹ pasa nadmorskiego. Jego specyfika

i znaczenie wynika tak¿e z zagro¿enia niesionego dla obiektu

wojskowego – obserwacyjnej wie¿y radarowej strzeg¹cej

granicy pañstwa. Znajduje siê w aktywnym odcinku klifu

Kêpy Swarzewskiej, w tzw. klifie ch³apowskim i obejmuje

oko³o pó³kilometrowy odcinek brzegu pomiêdzy Dzikim

Jarem i £ebskim ¯lebem.

Znaczna, ponad 60-metrowa wysokoϾ skarpy klifu

w rejonie jednostki wojskowej w Rozewiu sprawia, i¿ w

tym odcinku wybrze¿a efekty oddzia³ywania naturalnych

procesów geologicznych modeluj¹cych jego skarpê,

osi¹gaj¹c bardzo du¿e rozmiary, nabieraj¹ spektakularnego

charakteru. Spotykamy siê tu z doskona³ym, modelowym

wrêcz przyk³adem wspó³dzia³ania naturalnych, niszcz¹cych

procesów prowadz¹cych sukcesywnie do zmniejszania

powierzchni l¹du w strefie przybrze¿nej. Z uzale¿nion¹

od warunków klimatycznych abrazj¹ morsk¹ wspó³dzia³aj¹

powierzchniowe, grawitacyjne ruchy masowe. Zachodz¹ce

w ich efekcie procesy zboczowe wi¹¿¹ siê tu œciœle z budow¹

geologiczn¹. W profilu klifu znajduj¹ siê osady ró¿ni¹ce siê

znacznie parametrami geotechnicznymi i jednoczeœnie od-

miennie zachowuj¹ce siê pod wp³ywem zawodnienia. Le¿¹ tu

naprzemian piaszczysto-¿wirowe warstwy przepuszczalne i

nieprzepuszczalne osady ilaste, które na mokro ulegaj¹ upla-

stycznieniu. W skarpach ods³oniêæ i materiale koluwialnym

widoczne s¹ plejstoceñskie gliny zwa³owe, piaski i ¿wiry flu-

wioglacjalne oraz ilaste i piaszczyste osady trzeciorzêdowej,

mioceñskiej formacji brunatnowêglowej.

Osuwisko wyznacza krawêdŸ niszy osuwiskowej, któr¹

stanowi bardzo stroma œciana przekraczaj¹ca miejscami 20 m

wysokoœci. D³ugie na 120 m, sk³ada siê z potê¿nego stopnia

osuwiskowego, poni¿ej którego le¿y osuniêty i przemie-

szany materia³ jêzora koluwialnego o charakterystycznej

powierzchni, pe³nej nierównoœci, rozpadlin i spiêtrzeñ.

Pó³koliste skarpki i mniejsze zerwy ods³aniaj¹ce w wielu

miejscach œwie¿y grunt œwiadcz¹ o okresowo zachodz¹cych

potomnych ruchach masowych. W obrêbie przesyconego

wod¹ koluwium dochodzi najczêœciej do sp³ywów drob-

noziarnistego materia³u. Charakterystycznym elementem

osuwiska s¹ obalone i poprzechylane w ró¿nych kierunkach

drzewa, tworz¹ce strefy tzw. „tañcz¹cego lub pijanego

lasu”. Ci¹g³y ruch osuwiskowy odbywa siê dziêki abrazyjnej

dzia³alnoœci morza. Sztormowe fale docieraj¹ce do czo³a

jêzora koluwialnego sukcesywnie zabieraj¹ z niego materia³

skalny, pozbawiaj¹c stok naturalnego podparcia osuniêtym

gruntem. Jest to mechanizm prowadz¹cy do powstawania w

klifach osuwisk cyklicznych, a o zagro¿eniu kolejnym, nowym

osuwiskiem œwiadczy znacz¹ca siê coraz wyraŸniej œwie¿a

rozpadlina, otwieraj¹ca siê w gruncie pod wie¿¹ radarow¹.

Przebiega ona równolegle do korony klifu i pokazuje zasiêg

kolejnego epizodu osuwiskowego, który napewno stworzy

bezpoœrednie zagro¿enie dla konstrukcji wie¿y.

Land slide in the Rozewie Cliff

The land slide in Rozewie is located in the protected

strip of cliff coast belonging to the Coastal Landscape Park.

It occurs in an active cliff called the Ch³apowo cliff – a 500-

meters-long long sector of coast between Dziki Jar and

£ebski ¯leb.

The cliff at the military camp in Rozewie is over 60 meters

high, which results in spectacular effects of natural processes

shaping the scarp. A model examples of combined action of

destructive processes can be studied: climate-controlled

6082

Karwia

2

1

3

179

Wybrana literatura: 272, 285, 395, 396

Rozewie

Autor karty stanowiska dokumentacyjnego i fotograffii:

T. Leœniak (2005)

marine abrasion and mass movements, leading to the coast

retreat. The slope processes are closely related to geological

setting. The cliff consists of alternating, permeable sands and

gravels, and impermeable clays, the latter becoming plastic

if moistured. The horizons of Pleistocene boulder clays are

separated by fluvioglacial sediments and underlain by Tertiary

sandstones of brown-coal formation.

The landslide headscarp is over 20 meters high and the

slide itself is 120 meters long. It includes the huge step and

the colluvial tongue. Typical, rough surface is visible with

fractures and swells. The small, semi-circular scarps expose

fresh ground, which documents the secondary slides. Within

the water-saturated colluvium the flows of fine-grained

material are common. Characteristic features are fallen or

inclined trees forming the zones of “dancing forest”. Storm

waves, which reach the colluvial tongue remove the clastic

material leaving the unsupported slope. This is the mecha-

nism of cyclic land sliding in the cliffs.

1

2

3