POWIERZCHNIOWE RUCHY MASOWE
Grupa A – Spływy
Płynięcie (spływanie) – przy dużej ilości wody. Upłynnieniu
łatwo ulegają gliny i iły, rzadziej piaski lub rumosze. Nazwy
zjawiska :potoki błotne , spływy błotne.
Płynięcie trwa krótko, jest szybkie. Obejmuje nie niewielkie
przestrzenie, ma charakter liniowy strumieni.
Spełzywanie – bardzo powolny, najczęściej stały, ruch
przypowierzchniowy warstw skalnych leżących na
zboczach. Spełzywaniu ulegają najczęściej pokrywy
zwietrzelinowe stoków od 5 do 30
0
.
Zjawisko intensyfikuje się wiosną albowiem wówczas
występuje największa wilgotność w całym roku.
Rozpoznanie: nierówna pofalowana powierzchnia o
deniwelacji od 2 do 3m,wygięcie u podstaw pni drzew, na
mapach charakterystyczny rysunek poziomic
W Polsce spełzywanie ma miejsce przede wszystkim w
Karpatach
Osypywanie
szybkie przemieszczanie się po zboczu materiału luźnego lub
sypkiego.
Zjawisko występuje w górach ( w zasadzie bez udziału wody).
U podnóża ścian skalnych gromadzi się ostrokrawędzisty w
postaci stożków usypiskowych zwanych PIARGAMI.
Osuwiska mogą zachodzić również w skarpach zbudowanych ze
skał
sypkich gdy skarpa nie jest pokryta roślinnością.
Podczas osypywania się w obrębie stożków następuje sortowanie
materiału, najgrubsza frakcja znajduje się w dolnej części stożka ,
drobna
górnej. Kąt stoku naturalnego rośnie wraz z wielkością frakcji i
ostro
krawędziością i wynosi dla piasku 30, żwiru 35 i rumoszu 40
o
.
Grupa B – Zsuwy
Zsuwanie- najczęściej spotykany rodzaj ruchów mas
skalnych. Rezultatem tego są zsuwy posiadające
bardzo wyraźną powierzchnię po której nastąpiło
przemieszczenie mas po zboczu – tj. powierzchnię
poślizgu. Materiał przemieszczony jest wyraźnie
oddzielony od pozostałego.
Rodzaj powierzchni poślizgu na podstawie której
podzielono
zsuwy w grupie B:
1. naturalna pow. strukturalna, zluźnienie –
przesunięcie następuje wzdłuż powierzchni o
najniższej wytrzymałości na ścinanie albo wzdłuż
powierzchni naturalnego struktury skalnej.
Występuje tylko ruch ślizgowy – zsuwanie się wzdłuż
powierzchni przemieszczenia.
2. powierzchnia powstała ze ścięcia wskutek
przekroczenia wytrzymałości w materiale
jednorodnym .Ruch ślizgowy połączony jest z
obrotem poruszającego się materiału
dookoła pewnego punktu.
Osuwiska konsekwentne - gdy powierzchnia
poślizgu rozwija się wzdłuż jakiejś naturalnej
płaszczyzny np. powierzchnia pomiędzy
zwietrzeliną, a skałą
nie zwietrzałą.
konsekwentny
asekwentny
Osuwiska asekwentne - tworzą się w
jednorodnych i najczęściej nie warstwowanych
utworach np. gliny, iły, lessy. Powierzchnia
poślizgu ma kształt wklęsły, cylin-dryczny.
Osuwiska insekwentne - powierzchnia poślizgu rozwija
się nieza-leżnie od istniejących powierzchni skalnych.
Powierzchnia wzdłuż której nastąpiło przemieszczenie
mas jest najczęściej wklęsła.
Kształty osuwisk
Grupa C – Obrywy
Obrywanie – oderwanie i bardzo szybkie
przemieszczanie mas skalnych, najczęściej skał
litych. Prędkość ruchu może dochodzić do 150 m/s.
Obrywy skalne najczęściej występują w górach.
PROBLEMY BUDOWNICTWA NA
OBSZARACH OSUWISKOWYCH
- Unikać posadawiania obiektów na ternach gdzie występują
lub mogą wystąpić powierzchniowe ruchy masowe.
- W analizach brać pod uwagę koszty badań geologicznych i
prac związanych z zabezpieczeniem stateczności zbocza.
- Podstawowe czynności przy zabezpieczaniu osuwisk:
- odwodnienie wód powierzchniowych jak i podziemnych,
- regulacja zboczy polegająca na zmniejszeniu kąta
nachylenia,
- podparcie zbocza: np. palami, ścianami oporowymi, gwoź-
dziowanie itp.