„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Paweł Pirosz
Marcin Makowski
Wykonywanie połączeń elektrycznych i mechanicznych
724[01].O2.04
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
1
Recenzenci:
mgr inż. Jan Bogdan
mgr inż. Maria Krogulec-Sobowiec
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Barbara Kapruziak
Konsultacja:
mgr inż. Ryszard Dolata
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 724[01].O2.04.
„Wykonywanie połączeń elektrycznych i mechanicznych”, zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu elektryk.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
2
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie
3
2. Wymagania wstępne
4
3. Cele kształcenia
5
4. Przykładowe scenariusze zajęć
6
5. Ćwiczenia
12
5.1. Rodzaje połączeń. Technologia wykonywania różnych rodzajów
połączeń. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązujące
podczas wykonywania połączeń
12
5.1.1. Ćwiczenia
12
5.2. Wykonywanie połączeń lutowanych
15
5.2.1. Ćwiczenia
15
5.3. Rodzaje złącz i ich zastosowanie w maszynach i urządzeniach
elektrycznych
19
5.3.1. Ćwiczenia
19
5.4. Rodzaje połączeń sprężystych
22
5.4.1. Ćwiczenia
22
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia
24
7. Literatura
38
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
3
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy
Państwu
Poradnik
dla
nauczyciela,
który
będzie
pomocny
w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie elektryk.
W poradniku zamieszczono:
−
wymagania wstępne,
−
cele kształcenia,
−
przykładowe scenariusze zajęć,
−
ćwiczenia, ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania–uczenia się
oraz środkami dydaktycznymi,
−
ewaluację osiągnięć ucznia, czyli przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego,
−
literaturę.
W procesie dydaktycznym powinny znaleźć zastosowanie następujące metody nauczania:
pokaz z objaśnieniem, tekst przewodni oraz ćwiczenia praktyczne.
Zajęcia powinny się odbywać w grupie do 8 uczniów w warsztatach szkolnych. Wskazane
jest, aby podczas wykonywania ćwiczeń uczniowie pracowali pojedynczo.
Schemat układu jednostek modułowych
724[01].O2.05
Wykonywanie naprawy maszyn, urz
ądzeń
i instalacji elektrycznych
724[01].O2.03
Wykonywanie obróbki r
ęcznej
724[01].O2
Mechaniczne techniki wytwarzania
724[01].O2.04
Wykonywanie po
łączeń elektrycznych
i mechanicznych
724[01].O2.02
Wykorzystywanie ró
żnych materiałów
w elektrotechnice
724[01].O2.01
Pos
ługiwanie się dokumentacją techniczną
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
4
2. WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
−
posługiwać się dokumentacją techniczną, katalogami, normami i literaturą techniczną,
−
odczytać proste rysunki maszynowe i schematy elektryczne,
−
rozpoznać symbole graficzne i oznaczenia stosowane w rysunku technicznym
elektrycznym,
−
rozpoznawać
podstawowe
elementy
mechaniczne
stosowane
w
maszynach
i urządzeniach elektrycznych,
−
rozróżniać materiały stosowane w elektrotechnice,
−
rozpoznać materiały stosowane w konstrukcjach maszyn i urządzeń elektrycznych,
−
określić właściwości materiałów konstrukcyjnych,
−
scharakteryzować obróbkę cieplną,
−
rozpoznać materiały przewodzące,
−
rozpoznać materiały izolacyjne,
−
określić właściwości materiałów przewodzących i izolacyjnych,
−
określić właściwości materiałów magnetycznych,
−
rozpoznać tworzywa sztuczne,
−
określić właściwości tworzyw sztucznych,
−
rozpoznać powłoki ochronne i dekoracyjne,
−
wskazać przykłady zastosowania powłok ochronnych i dekoracyjnych.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
5
3. CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
–
rozpoznać połączenia elektryczne i mechaniczne stosowane w konstrukcjach maszyn
i urządzeń elektrycznych,
–
opisać podstawowe połączenia elektryczne i wskazać ich zastosowanie,
–
rozpoznać podstawowe złącza stosowane w urządzeniach elektrycznych,
–
rozróżnić połączenia mechaniczne i wskazać ich zastosowanie,
–
wykonać montaż połączenia gwintowego,
–
wykonać połączenie nitowe,
–
przygotować (pobielić) styki i końcówki przewodów do lutowania,
–
wykonać połączenia lutowane przewodów, gniazd i złączy,
–
wykonać połączenia z wciskiem,
–
wykonać połączenia zaciskowe,
–
wykonać połączenia skręcane,
–
przykręcić przewody do listew zaciskowych,
–
zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
6
4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadząca:
……………………………………………….
Modułowy program nauczania: Elektryk 724[01]
Moduł:
Mechaniczne techniki wytwarzania 724[01].O2.
Jednostka modułowa:
Wykonywanie połączeń elektrycznych i mechanicznych
724[01].O2.04.
Temat: Lutowanie elementów elektronicznych do płytki drukowanej.
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności wykonania połączeń lutowanych.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
−
zorganizować stanowisko pracy do wykonywania zadania, zgodnie z zasadami
bezpieczeństwa i higieny pracy,
−
przygotować lutownicę do pracy,
−
przygotować elementy elektroniczne do lutowania,
−
przylutować elementy elektroniczne do płytki drukowanej,
−
sprawdzić poprawność wykonania lutowania, zwracając szczególną uwagę na możliwość
wystąpienia zimnych lutów.
Metody nauczania–uczenia się:
−
metoda przewodniego tekstu,
−
ćwiczenia praktyczne.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
−
indywidualna.
Czas 180 minut.
Środki dydaktyczne:
−
teksty przewodnie,
−
narzędzia do przycinania przewodów i zdejmowania izolacji,
−
elementy elektroniczne (rezystory, kondensatory, tranzystory),
−
płytka drukowana, np. uniwersalna,
−
lutownica,
−
lutowie,
−
topnik.
Przebieg zajęć:
I Zbieranie i analiza informacji niezbędnych do wykonania zadania – 20 minut
1. Z jakich etapów składa się lutowanie?
………………………………………………………………………...……………………..
2. Jakie znasz rodzaje lutownic?
………………………………………………………………………...……………………..
3. Jakie materiały stosuje się do lutowania?
………………………………………………………………………...……………………..
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
7
4. Jaka jest temperatura topnienia lutu?
………………………………………………………………………...……………………..
5. Jakie środki ostrożności należy zachować podczas lutowania?
………………………………………………………………………...……………………..
6. Jaką lutownicę należy zastosować do wlutowania elementów elektronicznych do płytki
drukowanej?
………………………………………………………………………...……………………..
7. W jaki sposób należy przygotować lutownicę do pracy?
………………………………………………………………………...……………………..
8. W jaki sposób należy przygotować powierzchnię płytki drukowanej do lutowania?
………………………………………………………………………...……………………..
9. W jaki sposób należy przygotować elementy elektroniczne do lutowania?
………………………………………………………………………...……………………..
II Planowanie
wykonania zadania – 20 minut
1. Zapoznaj się z dokumentacją techniczną lutownicy:
−
Zał. dokumentacja.
2. Zaplanuj narzędzia i czynności w fazie prac przygotowania lutownicy do pracy.
−
Narzędzia, wyposażenie:
…………………………………………………………………………...………………
−
Materiały:
…………………………………………………………………………...………………
−
Czynności:
a).
.................................................................................................................................
b).
.................................................................................................................................
c).
.................................................................................................................................
d).
.................................................................................................................................
e).
.................................................................................................................................
3. Zaplanuj narzędzia i czynności w fazie prac przygotowania elementów elektronicznych
do lutowania.
−
Narzędzia:
…………………………………………………………………………...………………
−
Materiały:
…………………………………………………………………………...………………
−
Czynności:
a).
.................................................................................................................................
b).
.................................................................................................................................
c).
.................................................................................................................................
d).
.................................................................................................................................
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
8
e).
.................................................................................................................................
4. Zaplanuj narzędzia i czynności w fazie prac przygotowania powierzchni drukowanej do
lutowania.
−
Narzędzia:
…………………………………………………………………………...………………
−
Materiały:
…………………………………………………………………………...………………
−
Czynności:
a).
.................................................................................................................................
b).
.................................................................................................................................
c).
.................................................................................................................................
d).
.................................................................................................................................
e).
.................................................................................................................................
5. Zaplanuj narzędzia i czynności w fazie prac wlutowania elementów elektronicznych do
płytki drukowanej.
−
Narzędzia:
…………………………………………………………………………...………………
−
Materiały:
…………………………………………………………………………...………………
−
Czynności:
a).
.................................................................................................................................
b).
.................................................................................................................................
c).
.................................................................................................................................
d).
.................................................................................................................................
e).
.................................................................................................................................
III Ustalanie z nauczycielem poprawności planu i możliwości jego realizacji w danych
warunkach technicznych, np. pracowni – 10 minut.
Jeśli Twoje odpowiedzi i planowanie było poprawne i uzyskałeś akceptację nauczyciela,
wykonaj następujące czynności:
−
pobierz niezbędne narzędzia, wyposażenie i materiały,
−
przystąp do wlutowania elementów elektronicznych do płytki drukowanej,
−
po każdym etapie dokonaj oceny wykonanych czynności i wpisz ją w tabelę
(punkt V),
−
poproś kolegę o dokonanie oceny Twojej pracy,
−
wezwij nauczyciela celem uzyskania oceny.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
9
IV Praktyczne wykonanie zadania
Wykonaj czynności według planu – masz na to 110 minut.
V Sprawdzanie
poprawności wykonania ćwiczenia, kontrola uzyskanych wyników –
10 minut.
Dokonuj oceny poszczególnych etapów Twojej pracy.
Ocena
Lp.
Czynności
Twoja
Kolegi
Nauczyciela
1.
Prace wstępne
2.
Przygotowanie
lutownicy do pracy
3.
Przygotowanie
elementów
elektronicznych do
lutowania
4.
Przygotowanie
powierzchni
drukowanej do
lutowania
5.
Wlutowanie
elementów
elektronicznych do
płytki drukowanej
6.
Kontrola wykonania
VI Analiza
sposobu wykonania zadania z wyciągnięciem wniosków – 10 minut.
−
Co sprawiło mi trudności
…………………………………………………………………………………………........
.
−
Co wykonywałem bez problemu
…………………………………………………………………………………………........
.
−
Jakie elementy poprawiłbym gdybym wykonał to zadanie jeszcze raz
…………………………………………………………………………………………........
.
Oceniam swoją pracę na ............................
Podpis ucznia ......................................
Oceniam pracę kolegi na ............................
Podpis ucznia ......................................
Ocena nauczyciela i odbiór pracy
Oceniam pracę na .......................................
Podpis nauczyciela ..............................
Zakończenie zajęć
Praca domowa
Opisz kolejne etapy lutowania.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
10
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
−
anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
11
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadząca:
……………………………………………….
Modułowy program nauczania: Elektryk 724[01]
Moduł:
Mechaniczne techniki wytwarzania 724[01].O2.
Jednostka modułowa:
Wykonywanie połączeń elektrycznych i mechanicznych
724[01].O2.04.
Temat: Wykonywanie połączeń zaciskowych.
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności wykonania połączeń zaciskowych.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
−
zorganizować stanowisko pracy do wykonywania zadania, zgodnie z zasadami
bezpieczeństwa i higieny pracy,
−
rozpoznać połączenia zaciskowe,
−
wykonać połączenia zaciskowe.
Metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
dyskusja dydaktyczna,
−
ćwiczenia praktyczne.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
−
praca indywidualna,
−
praca w grupach 2-3 osobowych.
Czas: 180 minut.
Środki dydaktyczne:
−
prezentacja multimedialna,
−
rzutnik,
−
przewody,
−
końcówki kablowe lub tuleje kablowe,
−
narzędzia służące do zdejmowania izolacji,
−
narzędzia do zaciskania.
Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie i uświadomienie celów zajęć – 50 minut.
−
nauczyciel omawia, na czym polega wykonywanie połączeń zaciskowych,
−
nauczyciel prezentuje narzędzia i materiały stosowane podczas wykonywania
połączeń zaciskowych,
−
nauczyciel zadaje pytania: Pomiędzy jakimi elementami stosuje się połączenia
zaciskowe? Z jakiego materiału zbudowane są tuleje kablowe? Jakie są zalety
połączeń zaciskowych, a jakie wady? Jakie środki ostrożności należy zachować
podczas wykonywania połączenia zaciskowego? W jaki sposób należy przygotować
przewody? W jaki sposób należy wykonać połączenie zaciskowe?
−
„Burza mózgów” – uczniowie udzielają odpowiedzi, które zostają zapisane na tablicy.
Nauczyciel weryfikuje odpowiedzi,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
12
−
nauczyciel na prezentacji multimedialnej pokazuje sposób wykonania połączeń
zaciskowych.
2. Realizacja ćwiczenia – 90 minut.
−
nauczyciel przydziela grupie przewody oraz tuleje i końcówki kablowe,
−
uczniowie dobierają narzędzia do wykonania zadania oraz zapoznają się z instrukcją
obsługi do w/w narzędzi,
−
uczniowie przygotowują przewody, a następnie przystępują do wykonania połączeń
zaciskowych.
3. Podsumowanie zajęć – 25 minut.
−
przedstawiciel grupy prezentuje wyniki pracy zespołu. Przedstawia zagadnienia
problemowe, napotkane podczas wykonywania ćwiczenia, a także przedstawia etapy
prac, które nie sprawiały kłopotów,
−
nauczyciel sprawdza poprawność wykonanych połączeń.
4. Ocena poziomu osiągnięć uczniów i ich aktywności – 15 minut
−
metoda obserwacji czynności i zachowań indywidualnych uczniów, a także
poszczególnych grup podczas wykonywania ćwiczenia,
−
ocena prawidłowości i estetyki wykonania ćwiczenia.
Zakończenie zajęć
Praca domowa
Opisz cechy połączeń zaciskowych.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
−
anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności,
−
ankiety, w których uczeń odpowiada na pytania:
−
Co sprawiło mi trudności?
…………………………………………………………………………………………
−
Co wykonywałem bez problemu?
…………………………………………………………………………………………
−
Jakie elementy poprawiłbym gdybym wykonał to zadanie jeszcze raz?
…………………………………………………………………………………………
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
13
5. ĆWICZENIA
5.1. Rodzaje połączeń. Technologia wykonywania różnych
rodzajów połączeń. Przepisy bezpieczeństwa i higieny
pracy obowiązujące podczas wykonywania połączeń
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Rozpoznaj rodzaj połączenia mechanicznego na podstawie wyglądu zewnętrznego.
Wskazówki do realizacji:
−
przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania,
−
nauczyciel powinien poinformować uczniów o konieczności przestrzegania przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania ćwiczenia,
−
przed projekcją filmu nauczyciel powinien ukierunkować obserwacje uczniów, a po jego
obejrzeniu powinien przeprowadzić dyskusję i podsumowanie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) obejrzeć film przedstawiający wykonywanie połączeń mechanicznych,
3) zapoznać się z planszami oraz rysunkami przedstawiającymi połączenia mechaniczne
rozłączne i nierozłączne,
4) rozpoznać połączenie mechaniczne na podstawie wyglądu zewnętrznego.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
metoda przewodniego tekstu,
−
ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
połączenia mechaniczne różnych elementów,
−
plansze oraz rysunki przedstawiające połączenia mechaniczne rozłączne i nierozłączne,
−
filmy dydaktyczne z zakresu wykonywania połączeń mechanicznych.
Ćwiczenie 2
Rozpoznaj rodzaj połączenia elektrycznego na podstawie wyglądu zewnętrznego.
Wskazówki do realizacji:
−
przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania,
−
nauczyciel powinien poinformować uczniów o konieczności przestrzegania przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania ćwiczenia,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
14
−
przed projekcją filmu nauczyciel powinien ukierunkować obserwacje uczniów, a po jego
obejrzeniu powinien przeprowadzić dyskusję i podsumowanie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) obejrzeć film przedstawiający wykonywanie połączeń elektrycznych,
3) zapoznać się z planszami oraz rysunkami przedstawiającymi połączenia elektryczne
rozłączne i nierozłączne,
4) rozpoznać połączenie elektryczne na podstawie wyglądu zewnętrznego.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia praktyczne,
−
metoda przewodniego tekstu.
Środki dydaktyczne:
−
połączenia elektryczne różnych elementów,
−
plansze oraz rysunki przedstawiające połączenia elektryczne rozłączne i nierozłączne,
−
filmy dydaktyczne z zakresu wykonywania połączeń elektrycznych.
Ćwiczenie 3
Wykonaj montaż połączeń gwintowych.
Wskazówki do realizacji:
−
przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania,
−
nauczyciel powinien poinformować uczniów o konieczności przestrzegania przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania ćwiczenia,
−
przed projekcją filmu nauczyciel powinien ukierunkować obserwacje uczniów, a po jego
obejrzeniu powinien przeprowadzić dyskusję i podsumowanie,
−
należy umożliwić uczniom samodzielne wykonywanie połączeń,
−
po wykonaniu ćwiczenia nauczyciel sprawdza poprawność i estetykę wykonanych
połączeń.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z instrukcją do ćwiczenia,
3) obejrzeć film przedstawiający montaż połączeń gwintowych,
4) zapoznać się z instrukcją obsługi przyrządów i narzędzi do montażu połączeń
gwintowych,
5) dokonać montażu połączeń gwintowych.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
15
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia praktyczne,
−
metoda przewodniego tekstu.
Środki dydaktyczne:
−
instrukcja do ćwiczenia,
−
przyrządy i narzędzia do montażu połączeń gwintowych,
−
części łączone,
−
śruby,
−
nakrętki,
−
podkładki,
−
wkręty,
−
film dydaktyczny z zakresu wykonywania montażu połączenia gwintowego.
Ćwiczenie 4
Wykonaj połączenia nitowe.
Wskazówki do realizacji:
−
przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania,
−
nauczyciel powinien poinformować uczniów o konieczności przestrzegania przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania ćwiczenia,
−
przed projekcją filmu nauczyciel powinien ukierunkować obserwacje uczniów, a po jego
obejrzeniu powinien przeprowadzić dyskusję i podsumowanie,
−
należy umożliwić uczniom samodzielne wykonywanie połączeń,
−
po wykonaniu ćwiczenia nauczyciel sprawdza poprawność i estetykę wykonanych
połączeń.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z instrukcją do ćwiczenia,
3) obejrzeć film przedstawiający montaż połączeń nitowych,
4) zapoznać się z instrukcją obsługi narzędzi do wykonywania połączeń nitowych,
5) wykonać połączenia nitowe.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia praktyczne,
−
metoda przewodniego tekstu.
Środki dydaktyczne:
−
instrukcja do ćwiczenia,
−
narzędzia do wykonywania połączeń nitowych,
−
części łączone,
−
nity,
−
film dydaktyczny z zakresu wykonywania połączeń nitowych.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
16
5.2. Wykonywanie połączeń lutowanych
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przygotuj przewody do lutowania.
Wskazówki do realizacji:
−
przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania,
−
nauczyciel powinien poinformować uczniów o konieczności przestrzegania przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania ćwiczenia,
−
należy umożliwić uczniom samodzielną pracę,
−
nauczyciel powinien zwrócić uwagę na kształtowanie umiejętności prawidłowego
przygotowania przewodów elektrycznych do lutowania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z instrukcją do ćwiczenia,
3) przyciąć końcówki przewodów,
4) zdjąć izolację z końcówek przewodów na odpowiedniej długości,
5) przygotować lutownicę do pracy,
6) pobielić końcówki przewodów.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia praktyczne,
−
metoda przewodniego tekstu.
Środki dydaktyczne:
−
instrukcja do ćwiczenia,
−
narzędzia do przycinania przewodów i zdejmowania izolacji,
−
przewody,
−
lutownica,
−
lutowie,
−
topnik.
Ćwiczenie 2
Zlutuj przewody.
Wskazówki do realizacji:
−
przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania,
−
nauczyciel powinien poinformować uczniów o konieczności przestrzegania przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania ćwiczenia,
−
należy umożliwić uczniom samodzielną pracę,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
17
−
nauczyciel powinien zwrócić uwagę na kształtowanie umiejętności prawidłowego
lutowania przewodów.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z instrukcją do ćwiczenia,
3) przygotować lutownicę do pracy,
4) zlutować przewody,
5) sprawdzić poprawność wykonanego połączenia.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia praktyczne,
−
metoda przewodniego tekstu.
Środki dydaktyczne:
−
instrukcja do ćwiczenia,
−
narzędzia do przycinania przewodów i zdejmowania izolacji,
−
przewody,
−
lutownica,
−
lutowie,
−
topnik,
−
omomierz.
Ćwiczenie 3
Przylutuj przewody do gniazd i złączy.
Wskazówki do realizacji:
−
przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania,
−
nauczyciel powinien poinformować uczniów o konieczności przestrzegania przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania ćwiczenia,
−
należy umożliwić uczniom samodzielną pracę,
−
nauczyciel powinien zwrócić uwagę na kształtowanie umiejętności prawidłowego
przylutowania przewodów do gniazd i złączy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z instrukcją do ćwiczenia,
3) przygotować lutownicę do pracy,
4) przygotować przewody do lutowania,
5) przygotować gniazda i złącza do lutowania,
6) przylutować przewody do złącz i gniazd,
7) sprawdzić poprawność połączeń.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
18
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia praktyczne,
−
metoda przewodniego tekstu.
Środki dydaktyczne:
−
instrukcja do ćwiczenia,
−
narzędzia do przycinania przewodów i zdejmowania izolacji,
−
gniazda,
−
złącza,
−
przewody,
−
lutownica,
−
lutowie,
−
topnik,
−
omomierz.
Ćwiczenie 4
Przylutuj elementy elektroniczne do płytki drukowanej.
Wskazówki do realizacji:
−
przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania,
−
nauczyciel powinien poinformować uczniów o konieczności przestrzegania przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania ćwiczenia,
−
należy umożliwić uczniom samodzielną pracę,
−
nauczyciel powinien zwrócić uwagę na kształtowanie umiejętności prawidłowego
lutowania elementów elektronicznych do płytki drukowanej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z instrukcją do ćwiczenia,
3) przygotować elementy elektroniczne do lutowania,
4) przygotować lutownicę do pracy,
5) przylutować elementy elektroniczne do płytki drukowanej,
6) sprawdzić poprawność lutowania (zimne luty).
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia praktyczne,
−
metoda przewodniego tekstu.
Środki dydaktyczne:
−
instrukcja do ćwiczenia,
−
narzędzia do przycinania przewodów i zdejmowania izolacji,
−
elementy elektroniczne (rezystory, kondensatory, tranzystory),
−
płytka drukowana, np. uniwersalna,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
19
−
lutownica,
−
lutowie,
−
topnik.
Ćwiczenie 5
Wylutuj elementy elektroniczne z płytki drukowanej.
Wskazówki do realizacji:
−
przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania,
−
nauczyciel powinien poinformować uczniów o konieczności przestrzegania przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania ćwiczenia,
−
należy umożliwić uczniom samodzielną pracę,
−
nauczyciel powinien zwrócić uwagę na kształtowanie umiejętności prawidłowego
wylutowania elementów elektronicznych z płytki drukowanej tak, aby nie uszkodzić płytki
drukowanej i wylutowanych elementów.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z instrukcją do ćwiczenia,
3) przygotować lutownicę do pracy,
4) wylutować elementy elektroniczne z płytki drukowanej.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia praktyczne,
−
metoda przewodniego tekstu.
Środki dydaktyczne:
−
instrukcja do ćwiczenia,
−
płytka drukowana z elementami elektronicznymi,
−
lutownica,
−
odsysacz cyny.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
20
5.3. Rodzaje
złącz
i
ich
zastosowanie
w
maszynach
i urządzeniach elektrycznych
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Rozpoznaj podstawowe złącza stosowane w urządzeniach elektrycznych.
Wskazówki do realizacji:
−
przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania,
−
nauczyciel powinien poinformować uczniów o konieczności przestrzegania przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania ćwiczenia,
−
przed projekcją filmu nauczyciel powinien ukierunkować obserwacje uczniów, a po jego
obejrzeniu powinien przeprowadzić dyskusję i podsumowanie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z instrukcją do ćwiczenia,
3) obejrzeć film przedstawiający podstawowe złącza stosowane w urządzeniach
elektrycznych lub zapoznać się z planszami oraz rysunkami przedstawiającymi
podstawowe złącza stosowane w urządzeniach elektrycznych,
4) rozpoznać podstawowe złącza stosowane w urządzeniach elektrycznych.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
metoda przewodniego tekstu,
−
ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
instrukcja do ćwiczenia,
−
podstawowe złącza stosowane w urządzeniach elektrycznych,
−
plansze oraz rysunki przedstawiające podstawowe złącza stosowane w urządzeniach
elektrycznych,
−
film dydaktyczny przedstawiający podstawowe złącza stosowane w urządzeniach
elektrycznych.
Ćwiczenie 2
Uformuj oczka służące do wykonania połączeń przez założenie przewodów na śruby
zaciskowe.
Wskazówki do realizacji:
−
przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
21
−
nauczyciel powinien poinformować uczniów o konieczności przestrzegania przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania ćwiczenia,
−
należy umożliwić uczniom samodzielną pracę,
−
nauczyciel powinien zwrócić uwagę na kształtowanie umiejętności prawidłowego
przygotowania przewodów elektrycznych, a także na prawidłowość wykonania
uformowanego oczka.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z instrukcją do ćwiczenia,
3) zapoznać się ze sposobem formowania oczek,
4) zapoznać się z instrukcją obsługi narzędzi służących do formowania oczek,
5) uformować oczka służące do wykonania połączeń przez założenie przewodów na śruby
zaciskowe.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia praktyczne,
−
metoda przewodniego tekstu.
Środki dydaktyczne:
−
instrukcja do ćwiczenia,
−
narzędzia służące do formowania oczek,
−
narzędzia służące do zdejmowania izolacji,
−
przewody,
−
śruby,
−
film dydaktyczny lub plansze i rysunki przedstawiające sposób formowania oczek.
Ćwiczenie 3
Wykonaj połączenia zaciskowe.
Wskazówki do realizacji:
−
przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania,
−
nauczyciel powinien poinformować uczniów o konieczności przestrzegania przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania ćwiczenia,
−
należy umożliwić uczniom samodzielną pracę,
−
nauczyciel powinien zwrócić uwagę na kształtowanie umiejętności prawidłowego
wykonania połączenia zaciskowego.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z instrukcją do ćwiczenia,
3) zapoznać się ze sposobem wykonywania połączeń zaciskowych,
4) wykonać połączenia zaciskowe.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
22
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia praktyczne,
−
metoda przewodniego tekstu.
Środki dydaktyczne:
−
instrukcja do ćwiczenia,
−
przewody,
−
końcówki kablowe lub tuleje kablowe,
−
narzędzia służące do zdejmowania izolacji,
−
narzędzia do zaciskania.
Ćwiczenie 4
Przykręć przewody do listew zaciskowych.
Wskazówki do realizacji:
−
przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania,
−
nauczyciel powinien poinformować uczniów o konieczności przestrzegania przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania ćwiczenia,
−
należy umożliwić uczniom samodzielną pracę,
−
nauczyciel powinien zwrócić uwagę na kształtowanie umiejętności prawidłowego
przykręcenia przewodów do listew zaciskowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z instrukcją do ćwiczenia,
3) zapoznać się ze sposobem przykręcania przewodów w listwach zaciskowych,
4) przykręcić przewody do listew zaciskowych.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia praktyczne,
−
metoda przewodniego tekstu.
Środki dydaktyczne:
−
instrukcja do ćwiczenia,
−
wkrętaki,
−
listwy zaciskowe,
−
przewody,
−
narzędzia służące do zdejmowania izolacji.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
23
5.4. Rodzaje połączeń sprężystych
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Rozpoznaj rodzaje sprężyn.
Wskazówki do realizacji
−
przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania,
−
nauczyciel powinien poinformować uczniów o konieczności przestrzegania przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania ćwiczenia,
−
przed projekcją filmu nauczyciel powinien ukierunkować obserwacje uczniów, a po jego
obejrzeniu powinien przeprowadzić dyskusję i podsumowanie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) obejrzeć film przedstawiający wykonywanie połączeń sprężystych,
3) zapoznać się z planszami oraz rysunkami przedstawiającymi połączenia sprężyste,
4) zapoznać się z przykładowymi połączeniami sprężystymi (próbkami),
5) rozpoznać rodzaje sprężyn.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
metoda przewodniego tekstu,
−
ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
różne rodzaje sprężyn,
−
plansze oraz rysunki przedstawiające rodzaje sprężyn,
−
filmy dydaktyczne z zakresu wykonywania połączeń sprężystych.
Ćwiczenie 2
Sprawdź działanie sprężyny stykowej w przekaźniku niskiego napięcia.
Wskazówki do realizacji
−
przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania,
−
nauczyciel powinien poinformować uczniów o konieczności przestrzegania przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania ćwiczenia,
−
nauczyciel powinien zwrócić uwagę na prawidłowe rozpoznanie zestyków przekaźnika
i właściwe podłączenie go do źródła zasilania.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
24
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z instrukcją do ćwiczenia,
3) podłączyć przekaźnik do zacisków zasilacza,
4) uruchomić układ,
5) zaobserwować działanie sprężyny stykowej przy załączaniu i wyłączaniu przekaźnika.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia praktyczne,
−
metoda przewodniego tekstu.
Środki dydaktyczne:
−
instrukcja do ćwiczenia,
−
przekaźnik (w przezroczystej obudowie),
−
katalog przekaźników z danymi technicznymi,
−
zasilacz napięcia stałego,
−
przewody połączeniowe.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
25
6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie połączeń
elektrycznych i mechanicznych”
Test składa się z 20 zadań, z których:
−
zadania 1÷14 są z poziomu podstawowego,
−
zadania 15÷20 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
-
dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,
-
dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,
-
dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
-
bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. d, 3. a, 4. c, 5. b, 6. c, 7. d, 8. c, 9. a, 10. a, 11. c, 12.
d, 13. a, 14. d, 15. b, 16. a, 17. a, 18. b, 19. c, 20. d.
Plan testu
Nr
zad.
Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)
Kategoria
celu
Poziom
wymagań
Poprawna
odpowiedź
1
Zidentyfikować połączenie spawane
A
P
b
2
Wybrać z listy połączenia mechaniczne
A
P
d
3
Wybrać z listy połączenia rozłączne
A
P
a
4
Zdefiniować połączenie wciskowe
A
P
c
5
Podać temperaturę podgrzania spoiwa podczas
procesu lutowania
A
P
b
6
Zidentyfikować lutownicę oporową
A
P
c
7
Wyjaśnić pojęcie: zimny lut
A
P
d
8
Wyjaśnić pojęcie: tinol
A
P
c
9
Wyjaśnić, na czym polega połączenie gwintowe
B
P
a
10
Zdefiniować połączenie zgrzewane
A
P
a
11
Zidentyfikować zacisk bezśrubowy
A
P
c
12
Wyjaśnić, jaki element nazywamy sprężyną
A
P
d
13
Rozpoznać zestyk przełączający
C
P
a
14
Rozpoznać połączenie krępowane
C
P
d
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
26
15
Scharakteryzować połączenie spawane
C
PP
b
16
Dobrać topnik do lutowania
C
PP
a
17
Dobrać sprzęt do wykonania połączenia
nitowego
C
PP
a
18
Porównać lutowanie miękkie z twardym
C
PP
b
19
Określić zastosowanie lutowania na fali stojącej
C
PP
c
20
Zaplanować przebieg procesu lutowania
D
PP
d
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
27
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
3. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
4. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
5. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
6. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję. Masz na to 5 minut.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań, w tym:
−
15 zadań z poziomu podstawowego,
−
5 zadań z poziomu rozszerzonego.
Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi. Tylko jedna jest prawdziwa.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, wstawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zaznaczyć odpowiedź prawidłową.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie tego
zadania na później i wróć do niego, kiedy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiązanie testu masz 40 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
−
instrukcja,
−
zestaw zadań testowych,
−
karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADAŃ
TESTOWYCH
1. Na rysunku przedstawione jest połączenie
a) owijane.
b) spawane.
c) zaciskowe.
d) nitowe.
2. Z wymienionej poniżej listy wybierz połączenie, które należy tylko do grupy połączeń
mechanicznych
a) spawane.
b) owijane.
c) zgrzewane.
d) gwintowe.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
28
3. Z wymienionej poniżej listy wybierz połączenie, które należy tylko do grupy połączeń
rozłącznych
a) wpustowe.
b) klejone.
c) lutowane.
d) nitowe.
4. Połączenie, które powstaje w wyniku wtłoczenia czopa w piastę, mającą mniejszą średnicę
niż czop, to połączenie
a) nitowe.
b) klejone.
c) wciskowe.
d) gwintowe.
5. Podczas procesu lutowania miękkiego spoiwo (stop: cyny, antymonu i ołowiu) należy
rozgrzać do temperatury około
a) (0÷50)
°
C.
b) (180÷300)
°
C.
c) (380÷500)
°
C.
d) (600÷900)
°
C.
6. Rysunek przedstawia
a) stację lutowniczą.
b) lutownicę transformatorową.
c) lutownicę oporową.
d) lutownicę tranzystorową.
7. Zimny lut to
a) połączenie „na zimno” (w temperaturze 0
°
C) dwóch metali podczas lutowania.
b) prawidłowo wykonana spoina, błyszcząca, wykonana w temperaturze 0
°
C.
c) prawidłowo wykonana spoina, wykonana podczas lutowania.
d) nieprawidłowo wykonana, słabo trzymająca, nie przewodząca spoina powstała podczas
lutowania.
8. Tinol jest to
a) pasta przewodząca.
b) rodzaj topnika.
c) lut rurkowy zawierający wewnątrz topnik.
d) rodzaj alkoholu.
9. Połączenie gwintowe polega na
a) wkręceniu wkręta lub śruby w otwór zawierający gwint.
b) nabiciu wkręta lub śruby w otwór zawierający gwint.
c) wciśnięciu wkręta lub śruby w otwór bez gwintu.
d) wciśnięciu wkręta lub śruby w otwór zawierający gwint.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
29
10. Połączenie materiałów przez ich docisk z jednoczesnym podgrzaniem łączonego miejsca
do stanu plastyczności to połączenie
a) zgrzewane.
b) klejone.
c) kołkowe.
d) lutowane.
11. Rysunek przedstawia budowę zacisku
a) śrubowego.
b) laboratoryjnego.
c) bezśrubowego.
d) widełkowego.
12. Elementy konstrukcyjne podlegające znacznym odkształceniom pod wpływem obciążeń
zewnętrznych i powracające do wymiarów pierwotnych po usunięciu tych obciążeń to
a) nity.
b) śruby.
c) kliny.
d) sprężyny.
13. Rysunek przedstawia zestyk
a) przełączający.
b) rozwierny.
c) zwierny.
d) nieprzełączający.
14. Rysunek przedstawia połączenie
a) sworzniowe.
b) wciskane.
c) owijane.
d) krępowane.
15. Połączenie spawane charakteryzuje się tym, że jest
a) trwałe (dotyczy tylko spawania elektrycznego).
b) trwałe (dotyczy zarówno spawania gazowego jak i elektrycznego).
c) nietrwałe (dotyczy tylko spawania elektrycznego).
d) nietrwałe (dotyczy zarówno spawania gazowego jak i elektrycznego).
16. Podczas wykonywania połączenia lutowanego jako topnik stosuje się
a) kalafonię.
b) chlorek sodu.
c) mikę.
d) silikon.
17. Aby wykonać połączenie nitowe, należy zastosować
a) młotek i nit.
b) śrubokręt i nit.
c) młotek i kołek wciskowy.
d) śrubokręt i nakrętkę.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
30
18. Lutowanie miękkie w porównaniu z lutowaniem twardym różni się tym, że
a) jest wykonywane w wyższej temperaturze i do lutowania miękkiego stosuje się cynę
i ołów, a do lutowania twardego – miedź i cynk.
b) jest wykonywane w niższej temperaturze i do lutowania miękkiego stosuje się cynę
i ołów, a do lutowania twardego – miedź i cynk.
c) jest wykonywane w wyższej temperaturze i do lutowania miękkiego stosuje się miedź
i cynk, a do lutowania twardego – cynę i ołów.
d) jest wykonywane w niższej temperaturze i do lutowania miękkiego stosuje się miedź
i cynk, a do lutowania twardego – cynę i ołów.
19. W produkcji wielkoseryjnej do lutowania obwodów drukowanych stosuje się
a) lutowanie na fali kulistej.
b) lutowanie miękkie w temperaturze 1000 °C.
c) lutowanie na fali stojącej.
d) lutowanie miękkie w temperaturze 70 °C.
20. Aby wykonać lutowanie końcówek przewodów, należy w podanej kolejności wykonać
następujące czynności
a) ocynować końcówkę żyły; wprowadzić od góry lut; rozgrzać od spodu końcówkę
kabla za pomocą lutownicy.
b) rozgrzać od spodu końcówkę kabla za pomocą lutownicy; wprowadzić od góry lut;
ocynować końcówkę żyły.
c) rozgrzać od spodu końcówkę kabla za pomocą lutownicy; ocynować końcówkę żyły;
wprowadzić od góry lut.
d) ocynować końcówkę żyły; rozgrzać od spodu końcówkę kabla za pomocą lutownicy;
wprowadzić od góry lut.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
31
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko ……………………………………………………..
Wykonywanie połączeń elektrycznych i mechanicznych
Zakreśl poprawną odpowiedź.
Nr
zadania
Odpowiedź
Punkty
1
a
b
c
d
2
a
b
c
d
3
a
b
c
d
4
a
b
c
d
5
a
b
c
d
6
a
b
c
d
7
a
b
c
d
8
a
b
c
d
9
a
b
c
d
10
a
b
c
d
11
a
b
c
d
12
a
b
c
d
13
a
b
c
d
14
a
b
c
d
15
a
b
c
d
16
a
b
c
d
17
a
b
c
d
18
a
b
c
d
19
a
b
c
d
20
a
b
c
d
Razem:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
32
TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie połączeń
elektrycznych i mechanicznych”.
Test składa się z 20 zadań, z których:
−
zadania 1÷14 są z poziomu podstawowego,
−
zadania 15÷20 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
– dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,
– dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,
– dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
– bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3. d, 4. b, 5. c, 6. a, 7. d, 8. d, 9. c, 10. a, 11. d,
12. , 13. d, 14. b, 15. b, 16. d, 17. c, 18. d, 19. b, 20. a.
Plan testu
Nr
zad.
Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)
Kategoria
celu
Poziom
wymagań
Poprawna
odpowiedź
1
Wybrać z listy połączenia elektryczne
A
P
c
2
Wybrać z listy połączenia nierozłączne
A
P
a
3
Zidentyfikować połączenie gwintowe
A
P
d
4
Wskazać prawidłowe wykonanie lutowania
B
P
b
5
Wyjaśnić pojęcie: zimny lut
A
P
c
6
Zidentyfikować połączenie owijane
A
P
a
7
Zidentyfikować lutownicę transformatorową
A
P
d
8
Zidentyfikować listwę zaciskową
A
P
d
9
Wyjaśnić pojęcie: tinol
A
P
c
10
Wyjaśnić pojęcie: termobimetal
A
P
a
11
Określić przeznaczenie odsysacza cyny
A
P
d
12
Zdefiniować połączenie zgrzewane
A
P
a
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
33
13
Zidentyfikować sprężynę włosową
A
P
d
14
Rozpoznać zestyk zwierny
B
P
b
15
Scharakteryzować połączenie zgrzewane
C
PP
b
16
Zaplanować przebieg procesu formowania
oczka
D
PP
d
17
Określić zastosowanie tinolu
C
PP
c
18
Scharakteryzować połączenie gwintowe
C
PP
d
19
Określić zastosowanie układu sprężyn
stykowych
C
PP
b
20
Scharakteryzować połączenie lutowane
C
PP
a
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
34
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
3. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
4. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
5. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
6. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję. Masz na to 5 minut.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań, w tym:
−
15 zadań z poziomu podstawowego,
−
5 zadań z poziomu rozszerzonego.
Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi. Tylko jedna jest prawdziwa.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, wstawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zaznaczyć odpowiedź prawidłową.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie tego
zadania na później i wróć do niego, kiedy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiązanie testu masz 40 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
−
instrukcja,
−
zestaw zadań testowych,
−
karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
1. Z wymienionej poniżej listy wybierz połączenie, które należy tylko do grupy połączeń
elektrycznych
a) nitowe.
b) kołkowe.
c) zaciskane.
d) zgrzewane.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
35
2. Z wymienionej poniżej listy wybierz połączenie, które należy tylko do grupy połączeń
nierozłącznych
a) zaprasowywane.
b) wciskowe.
c) sprężyste.
d) kształtowe.
3. Rysunek przedstawia przykładowe połączenia
a) zaciskowe.
b) nitowe.
c) kołkowe.
d) gwintowe.
4. Wskaż rysunek przedstawiający prawidłowy sposób wykonania lutowania:
rys. 1
rys. 2
rys. 3
rys. 4
a) rys. 1.
b) rys. 2.
c) rys. 3.
d) rys. 4.
5. Podczas lutowania w zbyt niskiej temperaturze lub poprzez stopienie lutownicą
bezpośrednio lutu, a nie pośrednio poprzez łączone metale, powstaje nieprawidłowo
wykonana, słabo trzymająca spoina. Spoina ta to
a) szary lut.
b) czarny lut.
c) zimny lut.
d) gorący lut.
6. Rysunek przedstawia połączenie
a) owijane.
b) zaciskowe.
c) krępowane.
d) na zapinkę.
7. Rysunek przedstawia
a) lutownicę kolbową.
b) stację lutowniczą.
c) lutownicę oporową.
d) lutownicę transformatorową.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
36
8. Rysunek przedstawia
a) przekaźnik.
b) spaw.
c) szew nitowy.
d) listwę zaciskową.
9. Lut rurkowy, zawierający wewnątrz topnik, to
a) kalafonia.
b) cyna.
c) tinol.
d) ołów.
10. Termobimetale to
a) elementy sprężynujące wykonane z dwóch warstw metali o różnych współczynnikach
rozszerzalności cieplnej.
b) elementy sprężynujące wykonane z dwóch warstw metali o równych współczynnikach
rozszerzalności cieplnej.
c) elementy półprzewodnikowe wykonane z dwóch warstw metali o różnych
współczynnikach rozszerzalności cieplnej.
d) elementy półprzewodnikowe wykonane z dwóch warstw metali o równych
współczynnikach rozszerzalności cieplnej.
11. Urządzenie
umożliwiające
pozbycie
się
nadmiaru
cyny,
stosowane
podczas
wylutowywania elementów elektronicznych, to
a) spawarka.
b) tłok.
c) lutownica.
d) odsysacz cyny.
12. Połączenie zgrzewane to
a) połączenie materiałów przez ich docisk z jednoczesnym podgrzaniem łączonego
miejsca do stanu plastyczności.
b) połączenie termiczne wykonane za pomocą lutownicy.
c) połączenie mechaniczne wykonane przy pomocy śruby i nakrętki.
d) połączenie wykonane poprzez wciśnięcie czopa w piastę.
13. Rysunek przedstawia
a) sprężynicę.
b) sprężynę śrubową.
c) sprężynę stykową.
d) sprężynę włosową.
14. Rysunek przedstawia zestyk
a) rozwierny.
b) zwierny.
c) przełączający.
d) odłączający.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
37
15. Duża wytrzymałość, duża odporność na szkodliwe oddziaływanie środowiska, mała
rezystancja przejścia, możliwość uzyskania dużej gęstości montażu, konieczność
doprowadzenia ciepła, małe wymiary wynikające z faktu, że do jego wykonania zbędne są
jakiekolwiek dodatkowe materiały lub elementy wiążące. Są to cechy charakterystyczne
dla połączenia
a) zaciskanego.
b) zgrzewanego.
c) gwintowego.
d) sworzniowego.
16. Aby uformować oczka, należy w podanej kolejności wykonać
a) uformować oczka (oczko musi być zamknięte); odizolować przewód na wymaganej
długości; dokonać kontroli poprawności wykonania oczka na śrubie o właściwej
średnicy; dokonać centrowania oczka wzdłuż osi przewodu,
b) uformować oczka (oczko musi być zamknięte); dokonać centrowania oczka wzdłuż osi
przewodu; odizolować przewód na wymaganej długości; dokonać kontroli
poprawności wykonania oczka na śrubie o właściwej średnicy,
c) uformować oczka (oczko musi być zamknięte); dokonać centrowania oczka wzdłuż osi
przewodu; dokonać kontroli poprawności wykonania oczka na śrubie o właściwej
średnicy; odizolować przewód na wymaganej długości,
d) odizolować przewód na wymaganej długości; uformować oczka (oczko musi być
zamknięte); dokonać kontroli poprawności wykonania oczka na śrubie o właściwej
średnicy; dokonać centrowania oczka wzdłuż osi przewodu.
17. Tinol jest wykorzystywany podczas
a) spawania.
b) lutowania twardego.
c) lutowania miękkiego.
d) zgrzewania.
18. Połączenie gwintowe charakteryzuje się tym, że
a) jest wykonywane w temperaturze co najmniej 300 °C.
b) skok gwintu nakrętki musi być większy od skoku gwintu śruby.
c) skok gwintu nakrętki musi być mniejszy od skoku gwintu śruby.
d) skok gwintu nakrętki musi być równy skokowi gwintu śruby.
19. Układy sprężyn stykowych stosuje się do
a) zmiany fazy napięcia.
b) zamykania i otwierania obwodów elektrycznych.
c) zmiany fazy prądu.
d) zamykania i otwierania obwodów drukowanych.
20. Połączenie lutowane charakteryzuje się tym, że
a) jest nierozłączne i wymaga doprowadzenia ciepła podczas procesu.
b) jest rozłączne i wymaga doprowadzenia ciepła podczas procesu.
c) jest nierozłączne i nie wymaga doprowadzenia ciepła podczas procesu.
d) jest rozłączne i nie wymaga doprowadzenia ciepła podczas procesu.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
38
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko ……………………………………………………..
Wykonywanie połączeń elektrycznych i mechanicznych
Zakreśl poprawną odpowiedź.
Nr
zadania
Odpowiedź
Punkty
1
a
b
c
d
2
a
b
c
d
3
a
b
c
d
4
a
b
c
d
5
a
b
c
d
6
a
b
c
d
7
a
b
c
d
8
a
b
c
d
9
a
b
c
d
10
a
b
c
d
11
a
b
c
d
12
a
b
c
d
13
a
b
c
d
14
a
b
c
d
15
a
b
c
d
16
a
b
c
d
17
a
b
c
d
18
a
b
c
d
19
a
b
c
d
20
a
b
c
d
Razem:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
39
7. LITERATURA
1. Bastion P., Schuberth G., Spielvogel O., Steil H., Tkotz K., Ziegler K.: Praktyczna
elektrotechnika ogólna. REA, Warszawa 2003
2. Górecki A.: Technologia ogólna. WSiP, Warszawa 2000
3. Okoniewski S.: Technologia dla elektroników. WSiP, Warszawa 2005
4. Oleksiuk W., Paprocki K.: Podstawy konstrukcji mechanicznych dla elektroników. WSiP,
Warszawa 1996
5. Potyński A.: Podstawy technologii i konstrukcji mechanicznych. WSiP, Warszawa 1999
6. Praca zbiorowa: Poradnik warsztatowca mechanika. WNT, Warszawa 1971
7. Praca zbiorowa: Poradnik inżyniera mechanika – tom II. Zagadnienia konstrukcyjne.
WNT, Warszawa 1969
8. Uzarowicz L., Jędrzejewski W., Jaworski Z., Korzemski J.: Technologia metali
i metaloznawstwo. WNT, Warszawa 1975
9. http://www.renex.com.pl/
10. http://pcws.zis.ia.polsl.gliwice.pl/conical/teoria1.htm
11. http://www.spawarki-transformatorowe.spawsc.pl/