Wykład nr 1 - Wstęp

Wprowadzenie w problematykę emocji

1. Status tej problematyki

1.1 Stan aktualnej wiedzy o emocjach
1.2. Sposoby rozumienia emocji
1.3. Tendencje redukcyjne (słowo redukcyjne można rozumieć poprzez dwa zabiegi: umniejszenie i ograniczenie,
np. redukcja wyeliminowania przedmiotu; redukcja obejmuje takie zabiegi która ma polepszyć nasze rozumienie
pojęcia przez odniesienie do innych nauk, które lepiej rozumieją dane pojęcie).

Ad. 1.1 Stan aktualny:

✗

częstotliwość cytowań jest źródłem wiedzy o tym co się dzieje w nauce.

✗

Drugi aspekt wiedzy pochodzi od Kleiginna. Na łamach czasopisma Motyvation & Emotion została dokonana
analiza 101 definicji emocji i 101 definicji motywacji (1981).

- Pierwszą tendencją jaka została zauważona był rozwój określeń dotyczących emocji. Rozumienie emocji
jest ograniczenie do pojęcia afektu, a sam afekt sprowadzony do wartościowania jakiegoś obietu.
Psychologia emocji wspomaga się tym co wypracowała psychologia poznawcza – redukcja.
- Drugą tendencją jest pewne wzmocnienie definicji emocji w sposób eklektyczny. Łączenie wyjaśniania
emocji, rzeczy, które nie były wcześniej powiązane w żaden sposób.

Teoria dwuczynnikowa Schachtera i Singera ma wartość eklektyczną. Utrzymują taką definicję, ponieważ jest
przydatna w badaniach mimo, że są wadliwa. Skoro wpływy metodologii pozytywistycznej osłabły i mamy
postmodernizm w pewnych dziedzinach to klimat ten sprzyja utrzymywaniu się definicji eklektycznych.

- Trzecia tendencja to coraz częstsza obecność koncepcji neuro – Funkcjonowanie mózgu, części mózgu,

układu nerwowego. Wzbogacają one teorie emocji lub tworzą własne.

Książka “Natura Emocji” (red. Ekman, Davidson). Książka ma osobliwą konstrukcję: pytania i odpowiedzi. Np. jaki
wpływ na emocje mają substancje chemiczne ? CBadano funkcje psychologiczne oksytocyny. Badania powiązań i
badania informacji. Koncepcja Damazio.

- Czwarta właściwość to coraz cichszy głos redukcjonistów. Należy jak najlepiej zdiagnozować dane

pojęcie, a nie odrzucać jedno z nich.

- Piąta właściwość wynika z niedojrzałości psychologii jak o nauki. Piekło definicyjne odnosi się również

do psychologii – istnieje zbyt wiele koncepcji i pojęć.

Ad. 1.2. Sposoby rozumienia emocji.
Aby rozwiązać jeden z problemów poznawania psychologii należy wyeliminować posługiwanie się terminami
potocznymi. Pewne terminy są rozumiane całkiem inaczej przez badaczy niż przez laików.

Emocje jako specyficzna forma przeżycia.

●

M.Scheler – fenomenolog - potem Hildebrand. Fenomenologowie proponowali rozumienie emocji, jako formy
poznania wartości. Wartości mogą być dane tylko w przeżyciach emocjonalnych i to odczucie ma zawsze
swoje znaczenie i ma swoje odniesienie.

Nastrój – brak obiektu, do którego się odnosi (jeśli trwa długo to już nie jest nastrojem) Szukamy objaśnień i przyczyn
– proces atrybucyjny, ale sam nastrój, jako taki, nie ma odniesienia. Wolno pływający lęk – też nie jest zakotwiczone –
nie ma obiektu i nie ma treśni (nieintencjonalna). Fenomenologia – tym sie nie zajmujemy, bierzemy pod uwagę
wartości odnoszą się do rzeczy transcendentnych. U Hildebranda od uczuć jakiś tam do gotyckich. My ją mamy
dlatego, że coś istotnego jest nam wtedy komunikowane. TE rzeczy istotne to transcendentalne, np, dobro.

●

Inny sposób mówienia o emocjach pochodzi z koncepcji dwuczynnikowej Schachtera i Singera.
Emocje= stan wzbudzenia + atrybucja dotycząca tej aktywacji.

●

Emocja jako odczucie pewnych zmian cielesnych – W. James. Emocja następuje po wystąpieniu pobudzenia.
Jesteśmy smutni dlatego, że płaczemy.

●

Emocja jako afekt. Afekt jest doznaniem przyjemności lub nieprzyjemności skojarzonym z czymś.

Walencja to wartościowość obiektu. .
Pozytywna lub negatywna walencja. Ile ich jest?
Czajkowski wyznaje 16 czy kilkanaście rodzajów walencji.

●

Emocje jako stan świadomości.

Emocje to jest stan, w którym indywiduum doznaje emocji i sentymentów. Sentymenty to postawy

emocjonalne.
Frijda – klasyczna teoria postawy
A afekt
B zachowanie
C element poznawczy

Sentymenty to rodzaje postaw, w którym afekt jest najważniejszą częścią.

Inny sposób określania emocji

●

Emocje def. poprzez specyficzne procesy poznawcze jakie za spobą pociągają.

Lazarus – emocji i dokonania
Emocja wiąze się z różnymi stanami oceniania: ocena pierwotna, wtórna i powtórna.
Emocja jako specyficzny sposób oceniania.

●

Emocja jako proces fizjologiczny

Jakie specyficzne procesy muszą zajść by zaistniała emocja? Jakiś ośrodek korowy jest aktywowany przez określoną
substancję?

●

Model S-O-R – neobehavior.

Specyficzne sytuacje, specyficzne reakcje i specyficzne zmienne pośredniczące.
Istnieje 6-8 sytuacji kluczowych. Najczęściej tłumaczy się ewolucyjnie.
S-- Emocje są wzbudzane przez specyficzne bodźce zewnętrzne (Plutchik - specjalne reakcje)
R-- Analiza znaczeń emocji w tym co się kryje w reakcji . Koncentracja na reakcji obserwowalnej.
Solidne teorie emocji opierają się na wyraźnym powiązaniu S-O-R.
Kluczowe są wzorce twarzowe.

●

Emocje jako procesy o określonej funkcji.

- Funkcja poznawcza:

Lazarus – emocja powoduje lepszą adaptację sytuacji. Ocenianie służy lepszemu wykonywania zadań. Człowiek jest w
ciągu procesów adaptacyjnych. Spotyka specyficzne kategorie sytuacji, żeby móc się efektywniej umieć zachować w
takiej klasie sytuacji później. Przede wszystkim adaptacja! Wykonywanie przez człowieka zadań w zmieniających się
warunkach.

●

Emoje jako proces motywacyjny.

Konstytutywne dla emocji jest zachowanie (ucieczka, zbliżenie).
Miłość jest i emocją i motywacją.

Ad. 1.3 Tendencje redukcyjne

Nie chodzi nam o eliminowanie terminu, a o jego podratowanie.
Zapożyczanie wyjaśnień już gotowych – łączenie ich w jakąś całość.

➢

Skinner – czołowy behawiorysta.

Emocje są doskonałym przykładem fikcyjnych przyczyn, do których przypisujemy atrybucje.

Nie wykluczam, że jest związek między klasami sytuacji, a klasami zachowań.
Emocja jako specjalny rodzaj atrybucji.

➢

“O bezużyteczności emocji..” Krzyżewski

Precyzyjnie się dowodzi, że termin „emocja” jest bezużyteczny - próba wyeliminowania tego terminu.

➢

Madsen – współczesne teorie motywacji

➢

Duffy – każde zach. daje się opisać w terminach:
kierunku

zbliżanie się / oddalanie
intensywność (wewnętrzne wzbudzenie) – aktywacja

Tymi kategoriami odnoszącymi się do zachowania można z korzyścią zastąpić kategorii opisowe od wielu innych
sposobów mierzenia zachowania

Intensywność zachowania lub stopień aktywacyjny zachowania mogą być charakteryzowane przez wskaźniki:
czynności korowe, mięśnie i czynności wegetatywne.

Duffy spodziewałą się, żę można będzie zrobić wzorzec syntetyczny. Każdy wskaźnik ma rozmaite właściwosci. Ale
fizjologicznie sprawę ujmując jest to niewykonalne.

➢

Komentarz do badań Ekmana (uniwersalność wyrazów twarzy) Ikwińskiej – rozumowanie Ekmana implikuje,
że cały świat posługuje się językiem angielskim. Dowody na uniwersalność wyrazów mimicznych są
niewystarczające. W rzeczywistości nie ma terminów oznaczających emocji.

➢

Antropologia: emocje nie sa ani pojęciami, ani obiektami - ą złożonymi strukturami narracyjnymi które
wpływają na jednostkę.
Samoopowiadanie o samym sobie.
Opowiesc.

Nurt badania narracji się rozwija.