WSTĘP DO PSYCHOLOGII - WYKŁAD
Opracowanie: dr Łukasz Baka
I. Metody badań psychologicznych
1. Studium przypadku
2. Obserwacja
3. Modele zwierzęce
4. Sondaże diagnostyczne
5. Badania korelacyjne
związek współwystępowania a związek przyczynowo skutkowy
współczynnik korelacji
korelacja pozytywna, negatywna
6. Eksperyment
zmienna zależna, zmienna niezależna
grupa eksperymentalna, grupa kontrolna
postępowanie eksperymentalne
nad ludźmi i zwierzętami
ZALECANA LITERATURA:
Rathus S.A., (2004). Psychologia współczesna. GWP, s. 75-113
Myers D.G., (2003). Psychologia. Poznań. Wydawnictwo Zysk i S-ka., s. 34-57
II. Biologiczne mechanizmy zachowania się ludzi
1. Podstawowe wiadomości o układzie nerwowym człowieka
historia ewolucji ludzkiego mózgu
metody badań czynności mózgowych
2. Organizacja układu nerwowego
ośrodkowy układ nerwowy - rdzeń kręgowy i mózgowie
autonomiczny układ nerwowy - układ współczulny, przywspółczulny i hormonalny
3. Anatomiczna i funkcjonalna budowa ludzkiego mózgu
tyłomózgowie - rdzeń kręgowy, rdzeń przedłużony, móżdżek
śródmózgowie
przodomózgowie - międzymózgowie, kresomózgowie, kora mózgowa
ZALECANA LITERATURA:
Rathus S.A., (2004). Psychologia współczesna. GWP, s. 113-157
Myers D.G., (2003). Psychologia. Poznań. Wydawnictwo Zysk i S-ka., s. 65-102
III. Spostrzeganie
1. Podstawowe właściwości percepcji
naiwne koncepcje spostrzegania
fazy procesu spostrzegania - powstawanie wrażeń, kategoryzacja, spostrzeżenie
2. Spostrzeganie jako proces oddolny
odbiór i kodowanie wrażeń
identyfikacja obiektów
spostrzeganie głębi
3. Spostrzeganie jako proces odgórny
stałość spostrzegania
rola nastawienia
złudzenia i błędy percepcji
wpływ kontekstu na spostrzeganie
4. Teorie spostrzegania
teoria asocjacjonistyczna
teoria postaciowa
ZALECANA LITERATURA:
Maruszewski, T., (2002). Psychologia poznania. Gdańsk, GWP, s. 32-75.
IV. Uczenie się
1. Podstawowe wiadomości dotyczące uczenia się
istota uczenia się - podejście behawiorystyczne, podejście poznawcze
uczenie się jako proces adaptacji do środowiska
neuronalne podstawy uczenia się
2. Warunkowanie klasyczne
przegląd podstawowych badań nad warunkowaniem klasycznym
nabywanie, wygaszanie, spontaniczne odnawianie się reakcji
generalizacja i różnicowanie bodźców
warunkowanie wyższego rzędu
3. Warunkowanie instrumentalne
przegląd badań nad warunkowaniem instrumentalnym
funkcje kar i nagród oraz zasady ich stosowania
procesy warunkowania w życiu codziennym
4. Uczenie się wykraczające poza warunkowanie
uczenie utajone - poznawcze podejście E. Tolmana
uczenie się przez modelowanie - społeczno-poznawcze podejście A. Bandury
ZALECANA LITERATURA:
Rathus S.A., (2004). Psychologia współczesna. GWP, s. 293-333
Myers D.G., (2003). Psychologia. Poznań. Wydawnictwo Zysk i S-ka., s. 301-328
V. Myślenie i rozwiązywanie problemów
1. Podstawowe wiadomości dotyczące myślenia
pojęcie myślenia - ujęcie behawiorystyczne i poznawcze
rola języka w myśleniu
procesy myślowe u naczelnych - badania W. Kohlera
2. Rodzaje myślenia
myślenie autystyczne i realistyczne
myślenie produktywne i reproduktywne
myślenie konwergencyjne i dywergencyjne
3. Rozumowanie
rozumowanie indukcyjne
rozumowanie dedukcyjne
4. Rozwiązywanie problemów
rodzaje problemów
strategie rozwiązywania problemów
algorytmy i heurystyki
błędy w myśleniu
ZALECANA LITERATURA:
Rathus S.A., (2004). Psychologia współczesna. GWP, s. 371-409
Myers D.G., (2003). Psychologia. Poznań. Wydawnictwo Zysk i S-ka., s. 377-409.
VI. Emocje - mechanizmy wzbudzania emocji i ekspresja emocji
1. Podstawowe wiadomości dotyczące emocji
istota i funkcje emocji
biologiczne podłoże emocji
emocja, nastrój, afekt
2. Mechanizmy wzbudzania emocji - podejście integracyjne C. Izarda
4. Ekspresja emocji
ewolucyjne podstawy ekspresji emocji
emocje podstawowe i pochodne
kulturowe różnice w ekspresji emocji
twarz w ekspresji poszczególnych emocji
wykrywanie kłamstwa
ZALECANA LITERATURA:
Strelau J., (2000). Psychologia. Psychologia ogólna. Gdańsk, GWP, s. 317-367
VII. Psychologia różnic indywidualnych - inteligencja i temperament
1. Podstawowe wiadomości dotyczące inteligencji
pojęcie inteligencji - rys historyczny, definicje klasyczne i współczesne
struktura inteligencji - modele czynników, spór wokół czynnika „g”
inteligencja płynna i skrystalizowana
2. Biologiczne podejście do inteligencji
szybkość przewodzenia nerwowego
sprawność mózgu
wielkość mózgu
dziedziczność inteligencji
3. Poznawcze podejście do inteligencji
uczenie się a inteligencja
uwaga a inteligencja
pamięć operacyjna a inteligencja
5. Pojęcie temperamentu
temperament jako składnik osobowości
wybrane typologie temperamentu
6. Składniki temperamentu
dominacja nastroju
aktywność i towarzyskość
ekstrawersja i introwersja
emocjonalność
poszukiwanie doznań
ZALECANA LITERATURA:
Strelau J., (2000). Psychologia. Psychologia ogólna. Gdańsk, GWP, s. 683-755
FORMA WERYFIKACJI WIEDZY: test jednokrotnego wyboru obejmujący podaną literaturę oraz materiał omawiany na zajęciach. Do zaliczenia wymagane jest uzyskanie min. 60% punktów.