BEZPIECZEÑSTWO PRACY 6/2002

24

iele powszechnie stosowanych maszyn i urz¹dzeñ

(np. sprê¿arki, wentylatory, dmuchawy, piece hut-

nicze, urz¹dzenia elektrowni, ró¿nego rodzaju m³y-

ny, silniki lotnicze i okrêtowe testowane w hamowniach, trans-

formatory, urz¹dzenia rozsy³ania sieci informatycznej, itp.) emi-

tuje ha³as infradŸwiêkowy i niskoczêstotliwoœciowy. Ha³as emi-

towany przez wymienione maszyny i urz¹dzenia, s³abo t³umiony

przez powietrze, czêsto wzmacniany przez zjawisko rezonansu,

mo¿e stanowiæ istotn¹ uci¹¿liwoœæ dla pracowników przebywa-

j¹cych zarówno w bezpoœrednim s¹siedztwie tych maszyn jak

i w znacznej odleg³oœci.

Dominuj¹cym efektem wp³ywu infradŸwiêków na organizm

cz³owieka jest ich dzia³anie uci¹¿liwe, wystêpuj¹ce ju¿ przy nie-

wielkich przekroczeniach progu s³yszenia. Dzia³anie to charakte-

ryzuje siê subiektywnie okreœlonymi stanami nadmiernego zmê-

czenia, dyskomfortu, sennoœci, zaburzeniami równowagi, spraw-

noœci psychomotorycznej oraz zaburzeniami funkcji fizjologicz-

nych. Z uwagi na rozwój odpowiednich technik pomiarowych oraz

coraz czêœciej stwierdzan¹ szkodliwoœæ i uci¹¿liwoœæ dŸwiêków

o niskich czêstotliwoœciach, obserwowany jest wzrost zaintere-

sowania infradŸwiêkami i ha³asem niskoczêstotliwoœciowym.

Redukcja ha³asu infradŸwiêkowego i niskoczêstotliwoœcio-

wego jest zagadnieniem stosunkowo trudnym. Ze wzglêdu na

znaczn¹ d³ugoœæ fali akustycznej w tym zakresie czêstotliwoœci

standardowe zabezpieczenia typu kabiny dŸwiêkoizolacyjne,

ekrany akustyczne, obudowy czy ochronniki s³uchu nie s¹ na

ogó³ skuteczne.

Liczba Ÿróde³ ha³asu w œrodowisku systematycznie wzrasta,

a jego ograniczanie u Ÿród³a postêpuje bardzo wolno, bowiem

koszt produkcji i stosowania cichobie¿nych maszyn i urz¹dzeñ

jest bardzo du¿y. Dlatego te¿ stosowanie prawid³owo zaprojek-

towanych i dobranych zabezpieczeñ przed ha³asem jest jak do-

t¹d najbardziej rozpowszechnione. Zasady ochrony przeciwha-

³asowej s¹ przedmiotem wielu publikacji naukowych i technicz-

nych. W celu skutecznego ograniczania poziomów ha³asu do

wartoœci zalecanych przez przepisy, dyrektywy i normy, niezbêd-

ne s¹ przede wszystkim informacje o w³aœciwoœciach akustycz-

nych materia³ów, wyrobów i elementów zabezpieczeñ przeciw-

ha³asowych. Brak normatywnych, ujednoliconych metod pomia-

rowych okreœlania parametrów akustycznych w zakresie niskich

czêstotliwoœci powoduje, ¿e w ogólnie dostêpnych katalogach

zakres czêstotliwoœci poni¿ej 100 Hz najczêœciej jest pomijany.

dr in¿. ANNA KACZMARSKA

doc. dr in¿. DANUTA AUGUSTYÑSKA

Centralny Instytut Ochrony Pracy

prof. dr hab. in¿. ZBIGNIEW ENGEL

Akademia Górniczo-Hutnicza

Katalog przemys³owych zabezpieczeñ

przed ha³asem infradŸwiêkowym

i niskoczêstotliwoœciowym

W ramach programu wieloletniego (b. SPR-1) pt. „Bez-

pieczeñstwo i ochrona zdrowia cz³owieka w œrodowisku pracy”

w Centralnym Instytucie Ochrony Pracy przy wspó³pracy z Aka-

demi¹ Górniczo-Hutnicz¹ podjêto badania, w ramach których

opracowano wstêpne metody pomiaru i okreœlono w³aœciwoœci

dŸwiêkoizolacyjne wybranych elementów i wyrobów przeciw-

SCHEMAT. UK£AD PODKATALOGÓW

BEZPIECZEÑSTWO PRACY 6/2002

25

ha³asowych w zakresie niskich czêstotliwoœci. Opracowano

modele niektórych zabezpieczeñ biernych, np. model ustrojów

rezonatorowych oraz aktywnych, np. model uk³adu aktywnej

redukcji ha³asu w falowodzie.

Wydana w Centralnym Instytucie Ochrony Pracy publikacja

pt. „Przemys³owe zabezpieczenia przed ha³asem infradŸwiê-

kowym i niskoczêstotliwoœciowym. Wybrane elementy i mo-

dele.” A. Kaczmarska, D. Augustyñska, Z. Engel, P. Górski. CIOP,

Warszawa 2001 podejmuje próbê usystematyzowania w formie

kart katalogowych wyników prowadzonych badañ eksperymen-

talnych. Uk³ad podkatalogów przedstawiono na schemacie. Karty

katalogowe zawieraj¹ informacje o w³aœciwoœciach fizycznych,

charakterystykach i parametrach akustycznych materia³ów, wy-

robów, ustrojów i elementów zabezpieczeñ przeciwha³asowych

równie¿ w zakresie niskich czêstotliwoœci. Katalog jest opraco-

wany tak¿e w wersji elektronicznej ([e-mail]). Powy¿ej

prezentujemy przyk³adowe karty katalogowe.

Informacje zawarte w omawianym opracowaniu dotycz¹ce

w³aœciwoœci dŸwiêkoizolacyjnych wybranych elementów i wy-

robów przeciwha³asowych w zakresie niskich czêstotliwoœci

mog¹ byæ przydatne dla projektantów i u¿ytkowników zabez-

pieczeñ przeciwha³asowych. Prawid³owo projektowane i kon-

struowane zabezpieczenia przeciwha³asowe, równie¿ w zakre-

sie niskich czêstotliwoœci powinny stanowiæ skuteczn¹ ochronê

pracowników na stanowiskach pracy zgodnie z wymaganiami

dyrektyw i standardów Unii Europejskiej.

PIŒMIENNICTWO

[1] Engel Z. Makarewicz G.Morzyñski L. Zawieska W.M. Metody ak-

tywne redukcji ha³asu. CIOP, Warszawa 2001
[2] Jikyo Lee, Swenson G.W. Compact Sound Absorbers for Low Fre-

quencies. Noise Control Engineering Journal, Vol. 38 Nr 3 May-Joune

1992
[3] Ochrona przed ha³asem i drganiami w œrodowisku pracy. D. Augu-

styñska i W. M. Zawieska (red.) CIOP, Warszawa 1999
[4] Sadowski J. i inni Baza danych o materia³ach, wyrobach i ustrojach

przeznaczonych do ochrony przed ha³asem i drganiami. Bezpieczeñ-

stwo Pracy 4(345) 2000, s. 2-7
[5] Kaczmarska A. i inni Ustroje rezonatorowe obni¿aj¹ce ha³as nisko-

czêstotliwoœciowy w kabinach przemys³owych. Bezpieczeñstwo Pracy

11 (352) 2000, s. 14-16

Zamówienia prosimy kierowaæ na adres:

Centralny Instytut Ochrony Pracy

ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa

tel.: [phone], fax: [phone]

e-mail: [e-mail]

Widok fragmentu karty katalogowej z podkatalogu „Elementy”

Widok fragmentu karty katalogowej z podkatalogu „Modele”