Material Wektory 2010

background image

1

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

1

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

RACHUNEK WEKTOROWY W

RACHUNEK WEKTOROWY W

FIZYCE

FIZYCE

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

2

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

Poj

Poj

ę

ę

cie wektora

cie wektora

Dzia

Dzia

ł

ł

ania na wektorach

ania na wektorach

Wektor w kartezja

Wektor w kartezja

ń

ń

skim uk

skim uk

ł

ł

adzie

adzie

wsp

wsp

ó

ó

ł

ł

rz

rz

ę

ę

dnych

dnych

Przyk

Przyk

ł

ł

ady wykorzystania wektor

ady wykorzystania wektor

ó

ó

w i dzia

w i dzia

ł

ł

a

a

ń

ń

na nich w fizyce

na nich w fizyce

Plan

Plan

background image

2

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

3

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

Poj

Poj

ę

ę

cie wektora

cie wektora

ar

ar

Wektor ma trzy cechy:

Wektor ma trzy cechy:

1. Kierunek

1. Kierunek

2. Zwrot

2. Zwrot

3. Warto

3. Warto

ść

ść

(d

(d

ł

ł

ugo

ugo

ść

ść

)

)

a

=

=

a

a

r

r

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

4

D

D

Ł

Ł

UGO

UGO

ŚĆ

ŚĆ

WEKTORA

WEKTORA

O

O

ś

ś

liczbowa

liczbowa

ar

Wersor

Wersor

jest to

jest to

wektor jednostkowy

wektor jednostkowy

5

D

D

ł

ł

ugo

ugo

ść

ść

wektora

wektora

a

a

a

a

ˆ

a

ˆ

=

=

r

r

Og

Og

ó

ó

lnie:

lnie:

1

ˆ

=

a

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

background image

3

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

5

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

A punkt przy

A punkt przy

ł

ł

o

o

ż

ż

enia?

enia?

Ruch

Ruch

post

post

ę

ę

powy

powy

Ruch

Ruch

obrotowy

obrotowy

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

6

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

Dzia

Dzia

ł

ł

ania na wektorach

ania na wektorach

Dodawanie

Dodawanie

Odejmowanie

Odejmowanie

Mno

Mno

ż

ż

enie:

enie:

Iloczyn wektora przez liczb

Iloczyn wektora przez liczb

ę

ę

Iloczyn skalarny dw

Iloczyn skalarny dw

ó

ó

ch wektor

ch wektor

ó

ó

w

w

Iloczyn wektorowy dw

Iloczyn wektorowy dw

ó

ó

ch wektor

ch wektor

ó

ó

w

w

background image

4

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

7

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

Dodawanie wektor

Dodawanie wektor

ó

ó

w

w

ar

b

r

b

a

r

r

+

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

8

Odejmowanie wektor

Odejmowanie wektor

ó

ó

w

w

b

r

ar

b

a

r

r

)

( b

a

b

a

r

r

r

r

+

=

b

r

Wektor przeciwny

Wektor przeciwny

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

background image

5

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

9

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

Regu

Regu

ł

ł

a r

a r

ó

ó

wnoleg

wnoleg

ł

ł

oboku

oboku

b

r

ar

b

a

r

r

+

b

a r

r

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

10

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

WEKTOR WYPADKOWY

WEKTOR WYPADKOWY

np

np

. wypadkowe

. wypadkowe

przemieszczenie,

przemieszczenie,

wypadkowa si

wypadkowa si

ł

ł

a

a

background image

6

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

11

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

Rozk

Rozk

ł

ł

ad wektora

ad wektora

l

ar

k

ar

ar

k

l

l

k

a

a

a

r

r

r

+

=

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

12

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

ILOCZYN WEKTORA PRZEZ LICZB

ILOCZYN WEKTORA PRZEZ LICZB

Ę

Ę

Wynik dzia

Wynik dzia

ł

ł

ania jest wektorem

ania jest wektorem

ar

b

a

r

r

=

k

b

a r

r

=

3

b

a r

r

=

5

,1

background image

7

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

13

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

Gdy k>0, zwroty zgodne
Gdy k<0, zwroty przeciwne

b

a

b

a

r

r

r

r

=

k

Wartość (długość) wektora:

a

k

b

=

Wektory i s

Wektory i s

ą

ą

r

r

ó

ó

wnoleg

wnoleg

ł

ł

e

e

(maj

(maj

ą

ą

ten sam kierunek)

ten sam kierunek)

b

r

ar

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

14

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

ILOCZYN SKALARNY

ILOCZYN SKALARNY

-

-

DEFINICJA

DEFINICJA

ϕ

=

cos

b

a

b

a

r

o

r

Wynik dzia

Wynik dzia

ł

ł

ania jest liczb

ania jest liczb

ą

ą

:

:

dodatni

dodatni

ą

ą

, ujemn

, ujemn

ą

ą

(kiedy?) lub

(kiedy?) lub

nawet zero

nawet zero

Dzia

Dzia

ł

ł

anie jest przemienne

anie jest przemienne

a

b

b

a

r

o

r

r

o

r

=

φ

ar

b

r

background image

8

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

15

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

ILOCZYN SKALARNY

ILOCZYN SKALARNY

-

-

KONSEKWENCJE

KONSEKWENCJE

φ=90

0

ar

b

r

0

90

cos

b

a

0

=

=

b

a

r

o

r

Je

Je

ż

ż

eli wektory s

eli wektory s

ą

ą

prostopad

prostopad

ł

ł

e

e

to ich iloczyn skalarny jest

to ich iloczyn skalarny jest

r

r

ó

ó

wny 0

wny 0

S

S

ł

ł

u

u

ż

ż

y do sprawdzania

y do sprawdzania

prostopad

prostopad

ł

ł

o

o

ś

ś

ci wektor

ci wektor

ó

ó

w

w

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

16

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

ILOCZYN SKALARNY

ILOCZYN SKALARNY

-

-

KONSEKWENCJE

KONSEKWENCJE

φ=0

0

ar

2

a

=

a

a r

o

r

S

S

ł

ł

u

u

ż

ż

y do okre

y do okre

ś

ś

lenia d

lenia d

ł

ł

ugo

ugo

ś

ś

ci wektora

ci wektora

ar

a

a r

o

r

=

a

background image

9

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

17

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

ILOCZYN WEKTOROWY

ILOCZYN WEKTOROWY

-

-

DEFINICJA

DEFINICJA

ar

Wynik dzia

Wynik dzia

ł

ł

ania jest

ania jest

wektorem. Nale

wektorem. Nale

ż

ż

y zatem

y zatem

poda

poda

ć

ć

trzy jego cechy, nie

trzy jego cechy, nie

tylko warto

tylko warto

ść

ść

ale przede

ale przede

wszystkim

wszystkim

kierunek

kierunek

(!!!!) i

(!!!!) i

zwrot

zwrot

cr

c

b

a

r

r

r

=

×

φ

b

r

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

18

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

Iloczyn wektorowy

Iloczyn wektorowy

-

-

definicja

definicja

1. Kierunek wektora jest

1. Kierunek wektora jest

prostopad

prostopad

ł

ł

y do p

y do p

ł

ł

aszczyzny utworzonej

aszczyzny utworzonej

przez wektory i czyli

przez wektory i czyli

b

a

r

r

×

ar

b

r

a

b

a

r

r

r

×

b

b

a

r

r

r

×

i

i

background image

10

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

19

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

Iloczyn wektorowy

Iloczyn wektorowy

-

-

definicja

definicja

2. Zwrot wektora

2. Zwrot wektora

okre

okre

ś

ś

lamy regu

lamy regu

łą

łą

prawej r

prawej r

ę

ę

ki

ki

lub

lub

ś

ś

ruby prawoskr

ruby prawoskr

ę

ę

tnej

tnej

b

a

r

r

×

a

b

b

a

r

r

r

r

×

=

×

Dzia

Dzia

ł

ł

anie to nie jest przemienne

anie to nie jest przemienne

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

20

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

Iloczyn wektorowy

Iloczyn wektorowy

-

-

definicja

definicja

3. D

3. D

ł

ł

ugo

ugo

ść

ść

wektora

wektora

to liczba:

to liczba:

b

a

r

r

×

ϕ

=

×

sin

b

a

b

a

r

r

Uwaga: Je

Uwaga: Je

ż

ż

eli przynajmniej jeden z wektor

eli przynajmniej jeden z wektor

ó

ó

w

w

jest zerowy lub wektory maj

jest zerowy lub wektory maj

ą

ą

ten sam kierunek

ten sam kierunek

(pokrywaj

(pokrywaj

ą

ą

si

si

ę

ę

lub s

lub s

ą

ą

r

r

ó

ó

wnoleg

wnoleg

ł

ł

e) to

e) to

0

=

×

b

a

r

r

W szczeg

W szczeg

ó

ó

lno

lno

ś

ś

ci

ci

0

=

×

a

a r

r

background image

11

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

21

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

DLACZEGO?

Bo je

Bo je

ż

ż

eli jest tylko jeden wektor to nie mo

eli jest tylko jeden wektor to nie mo

ż

ż

na

na

utworzy

utworzy

ć

ć

p

p

ł

ł

aszczyzny, do kt

aszczyzny, do kt

ó

ó

rej wektor b

rej wektor b

ę

ę

d

d

ą

ą

cy

cy

wynikiem iloczynu wektorowego by

wynikiem iloczynu wektorowego by

ł

ł

by

by

prostopad

prostopad

ł

ł

y.

y.

Jak wida

Jak wida

ć

ć

, jest to problem kierunku a nie

, jest to problem kierunku a nie

warto

warto

ś

ś

ci wektora.

ci wektora.

0

=

×

a

a r

r

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

22

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

Iloczyn wektorowy

Iloczyn wektorowy

-

-

konsekwencje

konsekwencje

1. Je

1. Je

ż

ż

eli

eli

0

=

×

b

a

b

a

r

r

r

r

2. S

2. S

ł

ł

u

u

ż

ż

y do sprawdzania r

y do sprawdzania r

ó

ó

wnoleg

wnoleg

ł

ł

o

o

ś

ś

ci wektor

ci wektor

ó

ó

w

w

background image

12

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

23

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

Algebra wektor

Algebra wektor

ó

ó

w

w

Rozdzielno

Rozdzielno

ść

ść

mno

mno

ż

ż

enia skalarnego i wektorowego

enia skalarnego i wektorowego

wzgl

wzgl

ę

ę

dem dodawania (odejmowania)

dem dodawania (odejmowania)

c

a

b

a

c

b

a

r

o

r

r

o

r

r

r

o

r

+

=

+

)

(

c

a

b

a

c

b

a

r

r

r

r

r

r

r

×

+

×

=

+

×

)

(

Dzielić przez wektor nie wolno !!!

b

a

r

r

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

24

Algebra wektor

Algebra wektor

ó

ó

w

w

Przyk

Przyk

ł

ł

ad 1.

ad 1.

Dane jest r

Dane jest r

ó

ó

wnanie wektorowe:

wnanie wektorowe:

( )

[

]

0

3

2

=

+

+

b

b

a

x

b

a

r

o

r

r

r

r

r

Znale

Znale

źć

źć

wektor

wektor

xr

Rozwi

Rozwi

ą

ą

zanie:

zanie:

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

background image

13

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

25

Algebra wektor

Algebra wektor

ó

ó

w

w

( )

[

]

0

3

2

=

+

+

b

b

a

x

b

a

r

o

r

r

r

r

r

Rozwi

Rozwi

ą

ą

zanie:

zanie:

(

)

0

3

2

=

+

+

b

b

b

a

x

b

a

r

o

r

r

o

r

r

r

r

1. Z rozdzielno

1. Z rozdzielno

ś

ś

ci mno

ci mno

ż

ż

enia

enia

wzgl

wzgl

ę

ę

dem dodawania:

dem dodawania:

3. Dodaj

3. Dodaj

ą

ą

c i odejmuj

c i odejmuj

ą

ą

c stronami

c stronami

jak w

jak w

zwyk

zwyk

ł

ł

ym

ym

r

r

ó

ó

wnaniu:

wnaniu:

(

)

b

a

b

a

x

r

r

r

o

r

r

3

2

b

2

+

=

+

4. Mamy prawo podzieli

4. Mamy prawo podzieli

ć

ć

przez

przez

wyra

wyra

ż

ż

enie w nawiasie po

enie w nawiasie po

upewnieniu si

upewnieniu si

ę

ę

,

,

ż

ż

e jest liczb

e jest liczb

ą

ą

:

:

2

b

=

b

b

r

o

r

2. Ale:

2. Ale:

2

b

3

2

+

+

=

b

a

b

a

x

r

o

r

r

r

r

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

26

Dowodzenie twierdze

Dowodzenie twierdze

ń

ń

Przyk

Przyk

ł

ł

ad 2.

ad 2.

Udowodni

Udowodni

ć

ć

,

,

ż

ż

e dwa wektory musz

e dwa wektory musz

ą

ą

mie

mie

ć

ć

r

r

ó

ó

wne

wne

d

d

ł

ł

ugo

ugo

ś

ś

ci je

ci je

ż

ż

eli ich suma jest prostopad

eli ich suma jest prostopad

ł

ł

a do ich

a do ich

r

r

ó

ó

ż

ż

nicy.

nicy.

Rachunek wektorowy u

Rachunek wektorowy u

ł

ł

atwia dowodzenie twierdze

atwia dowodzenie twierdze

ń

ń

geometrycznych.

geometrycznych.

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

background image

14

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

27

Dow

Dow

ó

ó

d

d

2. To (z definicji iloczynu skalarnego):

2. To (z definicji iloczynu skalarnego):

( ) ( )

b

a

b

a

r

r

r

r

+

1. Je

1. Je

ż

ż

eli:

eli:

( ) ( )

0

=

+

b

a

b

a

r

r

o

r

r

3. Korzystaj

3. Korzystaj

ą

ą

c z rozdzielno

c z rozdzielno

ś

ś

ci mno

ci mno

ż

ż

enie wzgl

enie wzgl

ę

ę

dem

dem

dodawania:

dodawania:

0

=

+

b

b

a

b

b

a

a

a

r

o

r

r

o

r

r

o

r

r

o

r

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

28

Dow

Dow

ó

ó

d

d

4. Iloczyn skalarny jest

4. Iloczyn skalarny jest

przemienny, a zatem:

przemienny, a zatem:

0

=

+

a

b

b

a

r

o

r

r

o

r

0

=

+

b

b

a

b

b

a

a

a

r

o

r

r

o

r

r

o

r

r

o

r

5. I:

5. I:

redukuje si

redukuje si

ę

ę

do:

do:

0

b

a

2

2

=

6. Zatem:

6. Zatem:

b

a

=

c.n.d

c.n.d

.

.

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

background image

15

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

29

Stosuj

Stosuj

ą

ą

c rachunek wektorowy udowodni

c rachunek wektorowy udowodni

ć

ć

twierdzenie

twierdzenie

kosinus

kosinus

ó

ó

w.

w.

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

Zadanie 2

Zadanie 2

-

-

1

1

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

30

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

Wektor w kartezja

Wektor w kartezja

ń

ń

skim uk

skim uk

ł

ł

adzie

adzie

wsp

wsp

ó

ó

ł

ł

rz

rz

ę

ę

dnych

dnych

przypadek dwuwymiarowy

przypadek dwuwymiarowy

x

y

ar

x

ar

y

ar

j

i

a

a

a

y

x

ˆ

a

ˆ

a

y

x

+

=

+

=

r

r

r

Tw

Tw

. Pitagorasa

. Pitagorasa

2

y

2

x

a

a

a

+

=

φ

x

y

a

a

tg

=

ϕ

Trygonometria

Trygonometria

background image

16

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

31

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

Wektor w

Wektor w

kartezja

kartezja

ń

ń

kim

kim

uk

uk

ł

ł

adzie

adzie

wsp

wsp

ó

ó

ł

ł

rz

rz

ę

ę

dnych

dnych

3D

3D

x

y

z

k

j

i

ˆ

ˆ

ˆ

=

×

ar

a

x

a

y

a

z

k

j

i

a

ˆ

a

ˆ

a

ˆ

a

z

y

x

+

+

=

r

0

ˆ

ˆ

=

j

i o

1

ˆ

ˆ

=

i

i o

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

32

Stosuj

Stosuj

ą

ą

c definicje iloczyn

c definicje iloczyn

ó

ó

w skalarnego i

w skalarnego i

wektorowego oblicz:

wektorowego oblicz:

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

i

j

k

j

k

i

ˆ

ˆ

,

ˆ

ˆ

,

ˆ

ˆ

×

×

×

oraz

oraz

j

j

k

j

k

i

ˆ

ˆ

,

ˆ

ˆ

,

ˆ

ˆ

o

o

o

Zadanie 2

Zadanie 2

-

-

2

2

background image

17

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

33

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

Dzia

Dzia

ł

ł

ania na wektorach

ania na wektorach

w uk

w uk

ł

ł

adzie kartezja

adzie kartezja

ń

ń

skim

skim

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

34

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

1. Dodawanie wektor

1. Dodawanie wektor

ó

ó

w

w

k

j

i

b

a

ˆ

)

b

a

(

ˆ)

b

a

(

ˆ)

b

a

(

z

z

y

y

x

x

+

+

+

+

+

=

+

r

r

k

j

i

a

ˆ

a

ˆ

a

ˆ

a

z

y

x

+

+

=

r

k

j

i

b

ˆ

b

ˆ

b

ˆ

b

z

y

x

+

+

=

r

Wynik jest wektorem

Wynik jest wektorem

b

a r

r

+

background image

18

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

35

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

2. R

2. R

ó

ó

wno

wno

ść

ść

wektor

wektor

ó

ó

w

w

b

a

b

a

r

r

r

r

=

lub

k

j

i

a

ˆ

a

ˆ

a

ˆ

a

z

y

x

+

+

=

r

k

j

i

b

ˆ

b

ˆ

b

ˆ

b

z

y

x

+

+

=

r

Wynik

Wynik

z

z

y

y

x

x

b

a

b

a

b

a

=

=

=

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

36

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

3. Iloczyn skalarny

3. Iloczyn skalarny

k

j

i

a

ˆ

a

ˆ

a

ˆ

a

z

y

x

+

+

=

r

k

j

i

b

ˆ

b

ˆ

b

ˆ

b

z

y

x

+

+

=

r

Wynik

Wynik

z

z

y

y

x

x

b

a

b

a

b

a

+

+

=

b

a

r

o

r

OBOWIĄZUJE TYLKO W UKŁADZIE

KARTEZJAŃSKIM – DLACZEGO?

background image

19

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

37

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

4. Iloczyn wektorowy

4. Iloczyn wektorowy

k

j

i

a

ˆ

a

ˆ

a

ˆ

a

z

y

x

+

+

=

r

k

j

i

b

ˆ

b

ˆ

b

ˆ

b

z

y

x

+

+

=

r

Wynik

z

y

x

z

y

x

b

b

b

a

a

a

ˆ

ˆ

ˆ

k

j

i

b

a

=

×

r

r

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

38

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

ZASTOSOWANIE RACHUNKU

ZASTOSOWANIE RACHUNKU

WEKTOROWEGO

WEKTOROWEGO

W FIZYCE

W FIZYCE

background image

20

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

39

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

Wielko

Wielko

ś

ś

ci fizyczne

ci fizyczne

Długość, czas, siła, masa, prędkość, przyspieszenie,

temperatura, ciśnienie, natężenie pola elektrycznego,

natężenie prądu elektrycznego, strumień pola

magnetycznego

długość

cza

s

siła

SKALARY

SKALARY

WEKTORY

WEKTORY

masa

tem

per

atu

ra

ciśnienie

natężenie

prądu

elektrycz

nego

strum

ień p

ola

mag

n.

prę

dk

ość

pr z

ysp

iesz

enie

natęże

nie po

la

elektr

yczne

go

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

40

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

Mno

Mno

ż

ż

enie wektora przez liczb

enie wektora przez liczb

ę

ę

:

:

P

P

ę

ę

d: definicja

d: definicja

v

p

r

r

m

=

wektor prędkości

m v

p

Pytanie: Jaki jest kierunek wektora p

Pytanie: Jaki jest kierunek wektora p

ę

ę

du?

du?

Odpowiedź:

v

p r

r

masa

background image

21

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

41

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

Iloczyn skalarny

Iloczyn skalarny

Praca

Praca

s

F r

o

r

=

W

AB

s

=

r

Wektor przesunięcia

Wektor si

Wektor si

ł

ł

y

y

F

A

B

φ

W = F s cos

W = F s cos

φ

φ

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

42

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

Iloczyn wektorowy

Iloczyn wektorowy:

1. Moment si

1. Moment si

ł

ł

y (ang.

y (ang.

torque

torque

)

)

F

r

τ

r

r

r

×

=

p

r

L

r

r

r

×

=

2. Moment p

2. Moment p

ę

ę

du (ang.

du (ang.

angular

angular

momentum

momentum

)

)

r

F

L

r

p

background image

22

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

43

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

Iloczyn wektorowy:

Iloczyn wektorowy:

3. Siła Lorentza (ang. magnetic force) – siła

działająca na ładunek q poruszający się w polu

magnetycznym o wektorze indukcji B

B

v

F

r

r

r

×

=

q

To jest definicja wektora

indukcji pola

magnetycznego

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

44

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

Okre

Okre

ś

ś

lanie zwrotu iloczynu wektorowego :

lanie zwrotu iloczynu wektorowego :

background image

23

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

45

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

Pole magnetyczne zakrzywia tor ruchu

Pole magnetyczne zakrzywia tor ruchu

ł

ł

adunku

adunku

elektrycznego.

elektrycznego.

p

p

-

-

skok

skok

ś

ś

ruby

ruby

r

r

-

-

promie

promie

ń

ń

ś

ś

ruby

ruby

T

v

p

=

B

qv

r

mv

2

=

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

46

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

Zadanie 2

Zadanie 2

-

-

4

4

Rozwa

Rozwa

ż

ż

y

y

ć

ć

szczeg

szczeg

ó

ó

lne przypadki ruchu cz

lne przypadki ruchu cz

ą

ą

stki

stki

na

na

ł

ł

adowanej w polu magnetycznym, gdy:

adowanej w polu magnetycznym, gdy:

a)

a)

wektor pr

wektor pr

ę

ę

dko

dko

ś

ś

ci jest r

ci jest r

ó

ó

wnoleg

wnoleg

ł

ł

y do wektora

y do wektora

indukcji magnetycznej

indukcji magnetycznej

b)

b)

wektor pr

wektor pr

ę

ę

dko

dko

ś

ś

ci jest prostopad

ci jest prostopad

ł

ł

y do

y do

wektora indukcji magnetycznej

wektora indukcji magnetycznej

Odpowiedzie

Odpowiedzie

ć

ć

na pytania: jaka si

na pytania: jaka si

ł

ł

a dzia

a dzia

ł

ł

a na

a na

cz

cz

ą

ą

stk

stk

ę

ę

i jaka krzywa opisuje tor ruchu

i jaka krzywa opisuje tor ruchu

cz

cz

ą

ą

stki.

stki.

background image

24

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

47

Zastanowi

Zastanowi

ć

ć

si

si

ę

ę

nad innymi zastosowaniami

nad innymi zastosowaniami

rachunku wektorowego zar

rachunku wektorowego zar

ó

ó

wno w matematyce

wno w matematyce

jak i fizyce. Poszuka

jak i fizyce. Poszuka

ć

ć

informacji na temat iloczynu

informacji na temat iloczynu

mieszanego

oraz

podw

mieszanego

oraz

podw

ó

ó

jnego

iloczynu

jnego

iloczynu

wektorowego czyli:

wektorowego czyli:

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

)

( c

b

a

r

r

o

r

×

)

( c

b

a

r

r

r

×

×

Zadanie 2

Zadanie 2

-

-

5

5

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

48

Pole magnetyczne nie zmienia energii kinetycznej

cząstki naładowanej poruszającej się w tym polu

v

v

r

o

r

2

m

E

k

=

dt

d

m

dt

d

2

m

dt

dE

k

v

v

v

v

r

o

r

r

o

r

=

=

ale

F

a

v

r

r

r

=

=

m

dt

d

m

czyli

)

(

q

dt

dE

k

B

v

v

F

v

r

r

o

r

r

o

r

×

=

=

0

E

k

=const

background image

25

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

49

TEST 2P

1. Wektor o długości 20 dodano do wektora o długości 25.

Długość wektora będącego sumą wektorów może być

równa:

A) zero B) 3 C) 12 D) 47 E) 50

2. Wektory i leżą na płaszczyźnie xy. Możemy

wnosić, że jeżeli:

A)

D)

B) E)

C)

ar

br

b

a

r

r

=

2

2

2

2

y

x

y

x

b

b

a

a

+

=

+

y

x

y

x

b

b

a

a

+

=

+

y

y

x

x

b

a

i

b

a

=

=

x

y

x

y

b

b

a

a

/

/

=

y

x

y

x

b

b

i

a

a

=

=

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

50

3. Jeżeli to ma wartość:

A) 10 m B) 20 m C) 30 m D) 40 m E) 50 m

4. Kąt pomiędzy wektorem a dodatnim

kierunkiem osi OX wynosi:

A) 29

o

B) 61

o

C) 119

o

D) 151

o

E) 209

o

5. Dwa wektory, których początki się pokrywają, tworzą

pewien kąt. Jeżeli kąt pomiędzy tymi wektorami zwiększy

się o 20

o

to iloczyn skalarny tych dwóch wektorów

zmienia znak na przeciwny. Kąt, który początkowo

tworzyły te dwa wektory wynosi:

A) 0 B) 60

0

C) 70

o

D) 80

o

E) 90

0

j

i

a

ˆ

)

8

(

ˆ

)

6

(

m

m

=

r

ar

4

j

i

a

ˆ

)

45

(

ˆ

)

25

(

m

m

+

=

r

background image

26

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

51

6. Dwa wektory

wyznaczają jednoznacznie płaszczyznę. Który z

wektorów jest prostopadły do tej płaszczyzny:

A) D)

B) E)

C)

7. Wartość

wynosi:

A) zero B) +1 C) -1 D) 3 E) √3

j

i

a

ˆ

)

2

(

ˆ

)

3

(

m

m

=

r

k

j

i

b

ˆ

)

2

(

ˆ

)

3

(

ˆ

)

2

(

m

m

m

+

=

r

k

j

i

ˆ

)

13

(

ˆ

)

6

(

ˆ

)

4

(

m

m

m

+

+

k

j

i

ˆ

)

13

(

ˆ

)

6

(

ˆ

)

4

(

m

m

m

+

+

k

j

i

ˆ

)

13

(

ˆ

)

6

(

ˆ

)

4

(

m

m

m

+

k

j

i

ˆ

)

13

(

ˆ

)

6

(

ˆ

)

4

(

m

m

m

+

j

i

ˆ

)

6

(

ˆ

)

4

(

m

m

+

)

ˆ

ˆ

(

ˆ

k

j

i

×

o

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

52

TEST 2A

1. A vector of magnitude 3 CANNOT be added to a vector

of magnitude 4 so that the magnitude of the resultant is:

A) zero B) 1 C) 3 D) 5 E) 7
2. A vector has a magnitude of 12. When its tail is at the

origin it lies between the positive x axis and negative y

axis and makes an angle of 30

o

with the x axis. Its y

component is:

A) 6√3 B)-6 √3 C) 6 D) -6 E) 12

3. A vector has a component of 10 in the +x direction, a

component of 10 m in the +y direction, and a component

of 5 m in the +z direction. The magnitude of this vector

is:

A) zero B) 15 m C) 20 m D) 25 m E) 225 m

background image

27

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

53

4. Two vectors have magnitudes of 10 and 15. The angle

between them when they are drawn with their tails at

the same point is 65

o

. The component of the longer

vector along the line of the shorter is:

A) 0

B) 4.2 C) 6.3 D) 9.1 E) 14

5. If the magnitude of the sum of two vectors is less than

the magnitude of either vector, then:

A) the scalar product of the vectors must be negative

B) the scalar product of the vectors must be positive

C) the vectors must be parallel and in opposite directions

D) the vectors must be parallel and in the same direction

E) none of the above

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

54

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

reguła

równoległoboku

Metoda

postępowania

równia pochyła,

rzut ukośny, itp

.

wektory

składowe

rozkład wektora

algebra wektorów,

dowodzenie

twierdzeń

wektor

odejmowanie

wypadkowe

przemieszczenie,

wypadkowa siła

wektor

dodawanie

Zastosowanie

Wynik

Działanie

b

a r

r

+

b

a r

r

Podsumowanie

Podsumowanie

background image

28

Materiał do wykładu 2

2010/2011, zima

55

Wydzia

Wydzia

ł

ł

EAIiE

EAIiE

Kierunek: Elektrotechnika

Kierunek: Elektrotechnika

Przedmiot: Fizyka

Przedmiot: Fizyka

równo-

ległość

wektorów

równo-

ległość

wektorów

prosto-

padłość

wektorów

W

matema-

tyce

pęd, II

zasada

dynamiki

1. kierunek

2. zwrot
3.wartość

ka

wektor

mnożenie

wektora

przez

liczbę

moment

pędu,

moment

siły, siła

Lorentza

1. kierunek

2. zwrot

3.wartość

wektor

iloczyn

wektorowy

praca,

energia

np.kinetycz-

na

skalar

iloczyn

skalarny

W fizyce

Wzór w

układzie

kartezj.

Definicja

Wynik

Działanie

ϕ

=

cos

b

a

b

a

r

o

r

b

a

r

o

r

ar

k

b

a r

r

×

n

b

a

ˆ

sin

b

a

ϕ

=

×

r

r

z

z

y

y

x

x

b

a

b

a

b

a

+

+

=

b

a

r

o

r

b

a

b

a

r

r

r

r

=

k

z

y

x

z

y

x

b

b

b

a

a

a

ˆ

ˆ

ˆ

k

j

i

b

a

=

×

r

r

z

z

y

y

x

x

b

ka

b

ka

b

ka

=

=

=


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Materiałoznawstwo & 10 2010
TENS - materiay z zaj 2010, terapia bólu-fizjoterapia
Materiały PEM 2010 - Protokół do ćw. 3, LABORATORIUM METROLOGII OGÓLNEJ
Materiały (rocznik 2010-11), Sopocka Szkoła Wyższa, Zarządzanie finansami, Metody wyceny projektów g
Materiałoznawstwo  11 2010
Materiałoznawstwo 0 11 2010
Brzechczyn, Krzysztof O ścieżkach upadku imperium sowieckiego Próba typologii w świetle nie Marksow
Rozkład materiału g domIII 2010 2011
Rozkład materiału g d II 2010 2011
Materiały budowlane wykład3 2010 (2)
inzynieria produkcji budowlanej, NAUKA, budownictwo materiały 16.12.2010, projekty, budownictwo - te
test 1 - 2010, Elektrotechnika-materiały do szkoły, Zakłócenia w układach elektroenergetycznych
Materiały budowlane wykład1 2010 (2)
arkusz kalkulacny technilogia V sem, do uczenia, materialy do nauczania, rok2009 2010, 03.01.10

więcej podobnych podstron