Ś

rodowisko wodne – miejsce bytowania bakterii z rodzaju Legionella.

Bakterie z rodzaju Legionella wywołują ostrą chorobę zakaźną, niezaraźliwą,
wieloukładową, najczęściej z objawami zapalenia płuc, zrazikowego lub płatowego.
Do zakażenia dochodzi podczas wdychania wodnego aerozolu zawierającego pałeczki
z rodzaju Legionellaceae.
Choroba została opisana po raz pierwszy w 1977roku w wyniku analizowania przebiegu
epidemii zachorowań z wysoką śmiertelnością, które wystąpiły wśród uczestników
Konwencji Legionów Amerykańskich w Filadelfii w 1976r.

Rodzina Legionellaceae , Rodzaj Legionella to obecnie 49 gatunków, 64 grupy serologiczne.
Legionella –są to pałeczki Gram ujemne o dł. 1-2

µ

m i szer. 0,5

µ

m, posiadają 1-3 polarnie

umieszczonych wici. Do wzrostu wymagają obecności żelaza i cysteiny. Należą do bakterii
mezofilnych, które :

−

Charakteryzują się wzrostem na podłożach syntetycznych w temp. 37

0

C

−

w warunkach naturalnych mają zdolność namnażania się w 20

0

- 48,8

0

C

−

w komórkach glonów i ameb mają zdolność namnażania się do temp. 67

0

C

- izoluje się je z wody o temp. 5

0

C do 63

0

C

Legionella pneumophila ma 80-90 % udział w zachorowaniach w tym Legionella
pneumophila serogrupa I 50-75% udział w zachorowaniach, zaś inne gatunki takie jak :
Legionella micdadei, Legionella longbeache, Legionella dumofii, Legionella bozemanii -
mają 10-20 % udział w zachorowaniach.
Naturalny rezerwuar pałeczek Legionella to :

−

wody śródlądowe i morskie, głównie strefy przybrzeżne, silnie zeutrofizowane,
w pobliżu miejsca zrzutu ścieków,

−

naturalne źródła wody gorącej,

−

gleby uprawne i gliniaste.

Bytowaniu bakterii w środowisku wodnym sprzyja obecność glonów i pierwotniaków,
w których mnożą się wewnątrzkomórkowo.
Drogi szerzenia się zakażenia: Powietrze w którym unosi się zakażony aerozol o średnicy
kropel 2,0 do 5,0 mikrometrów, woda zakażona pałeczką Legionella. Nie stwierdzono
zakażenia chorego od chorego.
Wrotami zakażenia są drogi oddechowe. Zakażenie następuje poprzez inhalację aerozolu lub
zachłyśniecie się zakażoną wodą. Bakterie wnikają do pęcherzyków płucnych, powodując
rozwój choroby.
Legionellozą – postać płucna, przebiega z dominującymi objawami ciężkiego zapalenia płuc
( suchy kaszel, zaburzenia w oddychaniu, temp. pow. 40

o

C, zaburzenia świadomości.

Choroba rozwija się od 2 do 10 dni ( najczęściej 5-6 dni). Zgony 10-20% zachorowań .
Gorączka Pontiac – postać pseudogrypowa. Okres wylęgania do 48 godzin, objawy to nagły
wzrost ciepłoty ciała, dreszcze, bóle głowy, bóle mięśniowe, zakażenia górnych dróg
oddechowych. Zgony nie następują, choruje 90 % narażonej populacji.
Leczenie - Nieskuteczne są antybiotyki z grupy penicylin i cefalosporyn i niektóre
aminoglikozydy.

Antybiotykami

z

wyboru

są

:

antybiotyki

fluorochinolowe

( lewofloksacyna) oraz antybiotyki makrolidowe( klarytromycyna )

Bakterie z rodzaju Legionella kolonizują :

•

Baseny perełkowe – namnażanie następuje na uszczelkach, inne baseny.

Najbardziej niebezpieczne są baseny na promach czy statkach. Powinno się dodawać
10 % wody świeżej – z powodu oszczędności nikt tego nie robi.

•

Głowice natryskowe – powinno się spuścić wodę zanim zaczniemy się kąpać –
zwłaszcza w hotelach, gdzie długo wody nie była używana.

•

Inhalatory – powinny być zasilane wodą jałową, po inhalacji ustniki powinny być
dokładnie myte.

•

Turbiny dentystyczne - 28% wody przebadanej było zakażonej. Woda w turbinach
powinna być sterylna. Wśród pacjentów nie odnotowano zachorowań, ale były zgony
wśród dentystów. Niektórzy dentyści montują lampy UV. Konieczność wśród
dentystów używania maseczek, jako obrona przed zakażeniem ( rozpylana woda ).

•

Urządzenia klimatyzacyjne- w nowoczesnych budynkach 2 x w roku czyści się całą
instalację.. Problemy z klimatyzacją w budynkach starszych.

•

Wieże chłodnicze – wokół wieży uwalnia się aerosol. W Paryżu odnotowano 3
epidemie wokół wież. Najwięcej bakterii jest w odległości 1,6 km. śywe bakterie
wykrywano w odległości 3,6 km.

•

Nawilżacze – wody nie powinno się dolewać, np. w lecie nawilżacza nie używamy.
więc w zimie usuwamy starą wodę, myjemy go i dopiero używamy.

•

Sieci przesyłowe wody zimnej – Legionella nie mnoży się w temp. 20

°

C. W Grecji

pilnują tego, aby nie podwyższyć tej temp.

Proponowany monitoring wody w kierunku obecności Legionella

Unieszkodliwianie źródeł zakażenia poprzez czyszczenie zbiorników i sieci
wodociągowej z osadu we wszystkich urządzeniach leczniczych, klimatyzacyjnych
i sanitarnych, powinno być prowadzone:

•

w budynkach użyteczności publicznej a szczególnie: szpitale, sanatoria
1 do 4 razy w roku,

•

w hotelach i w blokach z klimatyzacją – 2 razy w roku,

•

oraz zawsze tam, gdzie było podejrzenie zachorowania lub stwierdzono
zachorowanie,

•

w basenach z hydromasażem przynajmniej 1 raz w sezonie wskaźniki i parametry
pracy urządzenia powinny być sprawdzone przez firmę specjalistyczną
Wykrycie nawet 6

÷

15 jtk, wskazuje na istnienie potencjalnego zagrożenia zdrowia

dla osób kąpiących się,

Warunki eksploatacji instalacji dystrybucji wody i systemów :

•

Utrzymanie w instalacjach wody zimnej temperatury poniżej 20

0

C , a w instalacjach

wody gorącej temp. nie niższej niż 55

0

C,

•

Izolowanie od siebie instalacji wody ciepłej i zimnej, w celu zachowania odpowiednich
temperatur,

•

Niedopuszczania do powstawania zastoin wody,

•

Należy likwidować wszelkie tzw. ślepe odcinki instalacji ,

•

Należy zapobiegać procesom korozji i tworzenia złogów ,

•

Zapobieganie powstawaniu mikroaerozoli o średnicy kropel 2,0 - 5,0

µ

m .

•

Utrzymanie całej instalacji w czystości .

Metody zapobiegania rozwojowi Legionella w systemach dystrybucji wody.

•

Chemiczne. a)Chlorowanie- podchloryn sodu( NaOCl )

-

chloraminy ( Cl

2

i NH

3

)

-

dwutlenek chloru ( ClO

2

)

-

dwutlenek chloru ClO

2

+

O

3

i inne utleniacze

b)

jodowanie

c)

bromowanie

d)

ozonowanie

e)

metody elektrolityczne ( miedź, srebro)

•

Dezynfekcja chemiczna:
- Hiperchlorowanie ( dezynfekcja szokowa) przez 10 dni 30mg Cl

2

/l lub przez 3

godziny 50 mg Cl

2

/l 60

°

C przez 30min, następnie 4 mg Cl

2

/l przez 30 min,

podchloryn sodu 4-8 mg/l

•

Dezynfekcja fizyczna:

-

Instalowanie urządzeń emitujących promieniowanie UV

-

Podgrzewanie wody do temp. 70-75

°

C przez 5-30 min,

-

Ultradźwięki ( głównie przy aparaturze medycznej )

PZH – jest zwolennikiem metody termicznej, jest to metoda ekologiczna.