Aparat krytyczny dla zbioru źródeł

1. Ogólny

a. spis treści – na początku [1]
b. wstęp rzeczowy [2]

i. kontekst historyczny źródła

ii. przybliża źródło początkującemu użytkownikowi

iii. z drugiej strony jest to interpretacja, narzucanie swojej wizji

iv. może być wiele wstępów przy kolejnych częściach wydawnictwa – w

wydawnictwach długoczasowych może być kilka przedmów
dotyczących np. kwerend.

c. przedmowa [3]:

i. po wstępie rzeczowym,

ii. zawsze jest jedna dla całego wydawnictwa źródłowego,

iii. zawiera definicję tematu i uzasadnienie wyboru,

iv. wybór instrukcji wydawniczej – przyjęte standarty edytorskie, stosunek

do instrukcji: odrzucenie, zmodyfikowanie, zastosowanie bez
zastrzeżeń etc.,

v. wcześniejsze wydania lub wydania które mogły zahaczać o te źródła,

vi. ujawnienie „kuchni” edytorskiej,

vii. użytkownik dowie się, czego może szukać w tym źródle,

viii. edytor pokazuje, jakie problemy dostrzega przy wydawaniu,

ix. stan zachowania, postać zewnętrzna,

x. stosuje się paginację rzymską

d. bibliografia
e. wykaz skrótów [6]:

i. użytych w aparacie krytycznym [nazwy archiwów, publikacji etc.],

ii. użytych w źródłach

f. spis treści,
g. zasady transliteracji [jeśli konieczne],
h. ilustracje:

i. jako dodatek – eg. portret Kościuszki przy źródłach z 1794 r.,

ii. jako element aparatu krytycznego, eg. zdjęcie oryginału dokumentu

i. mapy – np. itineraria, szlaki bojowe, zasięgi występowania zjawisk etc.,
j. tabele chronologiczne,
k. drzewa genealogiczne,
l. wykazy urzędników itp.,
m. konkordancja,
n. zestawienie źródeł, które przejrzeliśmy i których nie zaakceptowaliśmy [4],
o. zestawienie instytucji i zespołów archiwalnych [5],
p. zestawienie organizacji, instytucji, czasopism – ciał zbiorowych pojawiających

się w źródłach,

q. słowniki – np. wyrazów obcych, slangowych, gwarowych czy staropolskich

występujących w tekście,

r. indeksy (skorowidze)

1

– na końcu wydawnictwa:

i. osób – wszystkie miejsca gdzie występuje np. Klement Gottwald lub

jest mowa o nim, nawet gdy nie został wymieniony z nazwiska,

1. numery stron miejsc gdzie dana osoba odgrywa główną rolę

podaje się w druku pogrubionym pismem

2. jeżeli dwie osoby noszą to samo nazwisko i imię możemy

podać:

a. funkcję
b. daty życia
c. pokrewieństwo

ii. nazw geograficznych

iii. rzeczowy – rzadko występuje

iv. mieszany, np. rzeczowo geograficzny, eg:

Paryż

kościoły
mieszkańcy
ulice

v. rozumowany – indeks osobowy rozwinięty o zwięzłe informacje o

osobie. eg:

Dąbrowski, Franciszek, kapitan, z-ca d-cy obrony Westerplatte
Dąbrowski, Jan Henryk, generał, dowódca Legionów Polskich we Włoszech
Dąbrowski, Jarosław, rewolucjonista, uczestnik walk Komuny Paryskiej

2. Dotyczący samego źródła – komentuje konkretne źródło:

a. nagłówek:

i. nr

ii. data

iii. miejsce

iv. nazwa źródła

v. wystawca i odbiorca

vi. regest

b. legenda [„metryka” źródła],

i. forma przekazu [oryginał, kopia, minuta]

ii. technika wykonania [rękopis, maszynopis, druk]

iii. stan zachowania

iv. miejsce przechowywania

v. ew. inne egzemplarze

c. przypisy:

i. rzeczowe

ii. tekstowe

1

dawniej indeksem był spis z prostym podaniem samych haseł, a skorowidz był indeksem rozbudowanym o

dodatkowe informacje – obecnie wyrazy te są synonimami, a indeks uzupełniony dodatkowymi informacjami
nazywamy indeksem rozumowanym (por. w tekście)