Fetal Alcohol Syndrome

Debora Evensen

To nie s¹

“z³e”

dzieci

Zrozumieæ zachowania

dzieci i nastolatków

z zespo³em FAS

(Fetal Alcohol Syndrome)

Program FAStryga

Stowarzyszenie Zastepczego

Rodzicielstwa Oddzial Slaski

È0504 73 18 23

www.fosterparents.org.pl

To nie s¹ “z³e”

dzieci

Bez zrozumienia zaburzeñ w rozwoju poznawczym, maj¹cym

swoje Ÿród³o w uszkodzeniu mózgu u ludzi nara¿onych na

dzia³anie alkoholu w ¿yciu p³odowym, typowe, normalne dla

nich zachowania mog¹ byæ Ÿle interpretowane, jako œwiado-

me, celowe niepos³uszeñstwo.

OdmiennoϾ w przetwarzaniu informacji

Mózg osób nara¿onych na dzia³anie alkoholu w ¿yciu p³odo-

wym, ma trudnoœci z:

·

gromadzeniem informacji;

·

wi¹zaniem nowych informacji z uprzednim uczeniem;

·

pamiêci¹, zw³aszcza tzw. krótk¹;

·

wykorzystaniem informacji.

Osoby poddane dzia³aniu alkoholu w ¿yciu p³odowym maj¹

trudnoœci z:

·

myœleniem abstrakcyjnym – abstrakcyjne myœlenie sta-

nowi niewidzialn¹ podstawê funkcjonowania œwiata;

·

myœleniem przyczynowo-skutkowym, wy-obraŸni¹ - osoby

z FAS/E nie potrafi¹ wyobraziæ sobie tego, czego nie

doœwiadczy³y;

·

u o g ó l n i a n i e m – b r a k u j e i m p l a s t y c z n o œ c i

w procesie myœlenia, tak wiêc – jeœli zmieniasz czêœæ

rutyny, musisz stworzyæ ca³kowicie now¹ rutynê;

·

czasem - poczuciem czasu, godziny, dopasowaniem pew-

nych czynnoœci do okreœlonych godzin, cykliczn¹ natu-

r¹ zjawisk;

·

pamiêci¹ – zw³aszcza krótk¹.

Pamiêtaj: Dzieci z FAS/E sprawiaj¹ wra¿enie,

¿e staæ je na wiêcej. Wyra¿aj¹ s³owami pojê-

cia, których naprawdê nie rozumiej¹

Fetal Alcohol Syndrome jest zaburzeniem trwa³ym i nieule-

czalnym, ale zaburzeniom wtórnym mo¿na zapobiec.

Zaburzenia wtórne:

·

zmêczenie, napady z³ego humoru;

·

dra¿liwoœæ, ci¹g³e poirytowanie, frustracja, gniew,

agresja;

·

strach, unikanie;

·

wycofanie siê, zamkniêcie siê w sobie, k³amstwo, uciecz-

ki z domu;

·

k³opoty w domu i/lub w szkole;

·

k³opoty z prawem, nadu¿ywanie narkotyków/ alkoholu;

·

problemy ze zdrowiem psychicznym.

T y m p r o b l e m o m m o ¿ n a z a p o b i e c , g d y r o d z i c e

i profesjonaliœci rozumiej¹ zaburzenia w rozwoju poznawczym

zwi¹zane z przesz³oœci¹ dziecka i dzia³aniem alkoholu na

jego mózg w ¿yciu p³odowym.

Typowy piêciolatek...

·

chodzi do przedszkola;

·

potrafi wykonaæ trzy polecenia wydane naraz;

·

wspó³pracuje z rówieœnikami w zabawie;

·

potrafi siê dzieliæ;

·

potrafi czekaæ na swoj¹ kolej.

Wiek rozwojowy 5-latka z FAS/E odpowiada rozwojowi

dwulatka...

·

u¿ywa pieluch;

·

potrafi wykonaæ jedno polecenie;

·

pomaga i naœladuje mamê;

·

siedzi spokojnie przez 5-10 min;

·

bawi siê indywidualnie;

·

aktywny ruchowo;

·

dzia³a jak “uparty dwulatek”.

MO¯LIWOŒCI DZIECI I NASTOLATKÓW Z FAS/E

Typowy dziesiêciolatek...

·

odpowiada na abstrakcyjne pytania;

·

wspó³pracuje z innymi, rozwi¹zuje problemy;

·

uczy siê wyci¹gaæ wnioski;

·

ch³onie wiedzê, rozwija kontakty spo³eczne;

·

ma du¿o energii;

·

p o t r a f i g e n e r a l i z o w a æ i n f o r m a c j e z d o b y t e

w szkole.

Rozwojowy wiek 10-latka z FAS/E odpowiada wiekowi

6 lat...

·

uczy siê eksperymentuj¹c;

·

powtarza s³owa, naœladuje zachowania;

· uznaje tylko zabawy pod kierownictwem z jasnymi

zasadami;

· uczy siê na podstawie wzorcowego rozwi¹zywania problemu;

· szybko mêczy go wysi³ek umys³owy.

Typowy 18-latek...

· d¹¿y do niezale¿noœci;

· koñczy szko³ê i rozpoczyna pracê zawodow¹;

· ma swoje plany ¿yciowe;

· oszczêdza pieni¹dze;

· potrafi zorganizowaæ sobie ¿ycie;

Wiek rozwojowy 18-latka z FAS/E odpowiada

rozwojowi dziesiêciolatka...

· potrzebuje narzucenia zasad i kierownictwa;

· ubogi zasób zainteresowañ;

· ¿yje “tu i teraz” , nie potrafi przewidywaæ;

· cechuje go niefrasobliwoœæ, nadmierna ciekawoœæ

(wœcibstwo), irytacja;

· organizuje ¿ycie z pomoc¹ doros³ych.

Fetal Alcohol Syndrome

Fetal Alcohol Syndrome (FAS) i inne zaburzenia poalkoholowe

zaliczane s¹ do grupy fizycznych i umys³owych zaburzeñ

wrodzonych spowodowanych piciem alkoholu przez ciê¿arn¹

kobietê.

P e ³ n o o b j a w o w y F e t a l A l c o h o l S y n d r o m e s p e ³ n i a

4 kryteria diagnostyczne:

•

opóŸniony wzrost – zarówno przed jak i po urodzeniu;

•

sta³e uszkodzenie mózgu, którego skutkiem s¹ zaburzenia

neurologiczne, opóŸniony rozwój, os³abienie intelektu,

zaburzenia zachowania i uczenia siê;

•

charakterystyczne rysy twarzy: ma³e oczodo³y, krótki

nos, p³aska twarzoczaszka, w¹ska górna warga, ma³a szczêka;

•

spo¿ywanie alkoholu przez matkê w czasie ci¹¿y.

Czêœciowo spe³nione w/w kryteria mog¹ prowadziæ do diagnozy

nastêpuj¹cych zaburzeñ:

•

Fetal Alcohol Effect (FAE) – alkoholowy efekt p³odowy.

•

Alcohol Related Neurodevelopmental Disorder (ARND) –

poalkoholowe zaburzenia rozwoju uk³adu nerwowego.

•

Fetal Alcohol Related Conditions (FARC) – poalkoholowe

œrodowisko dla rozwoju p³odu.

•

Alcohol Related Birth Defects (ARBD) – poalkoholowy

defekt urodzeniowy.
Alkohol jest teratogenem, który ma wp³yw na rozwijaj¹cy

siê p³ód, gdy ciê¿arna kobieta spo¿ywa alkohol. To, czy

dziecko bêdzie mia³o cechy charakterystyczne dla zespo³u

FAS, zale¿y od iloœci wypijanego alkoholu. Mózg rozwija

siê przez ca³y okres ci¹¿y i nara¿enie go na dzia³anie

alkoholu w jakimkolwiek momencie ci¹¿y mo¿e wp³yn¹æ na

jego rozwój.

Nara¿enie p³odu na dzia³anie alkoholu mo¿e spowodowaæ

“ukryt¹ niepe³nosprawnoœæ”, która ujawniaæ bêdzie siê

w zachowaniach dziecka. Wiele dzieci ma uszkodzony mózg i

nie ujawnia ¿adnych dysmorfologicznych charakterystycznych

dla pe³noobjawowego FAS, co powoduje, ¿e nie s¹ traktowane

jak osoby zaburzone.

FAS w pigu³ce

•

FAS jest wiod¹c¹ przyczyn¹

chorób umys³owych.

•

Wiêkszoœæ osób z FAS ma prze-

ciêtny poziom inteligencji.

•

FAS jest przyczyn¹ powa¿nych

problemów spo³ecznych i zabu-

rzeñ zachowania.

•

Co roku w USA rodzi siê

5 000 dzieci z FAS.

•

Dziesiêæ razy wiêcej dzieci

rodzi siê z efektem alkoholo-

wym (FAE).

•

Nie istnieje bezpieczna daw-

ka alkoholu, któr¹ mo¿na spo-

¿ywaæ w czasie ci¹¿y bez ujem-

nego skutku na dziecko.

•

Alkohol uszkadza p³ód bar-

dziej, ni¿ jakikolwiek inny

narkotyk.

Zespo³owi FAS i innym

uszkodzeniom alkoholowym

mo¿na zapobiec w 100%.