pszczoły.pl->Dwumiesięcznik Pasieka

Szukaj

W MOJEJ PASIECE ABECADŁO NAUKA W PASIECE CHOROBY W PASIECE PRODUKTY PASIECZNE ARCHIWUM

W numerze

Wydarzenia

Jubileusz profesora
Jerzego Woyke

Apimondia 2009

Kamiańskie klimaty

W mojej pasiece

Zimowa pasieka

Drzewa i krzewy dla
naszej pasieki

Ul leżak dla hobbysty,
cz. 1.

Moja metoda
zintegrowanej walki z
Varroa destructor

Pozyskujmy pierzgę

Kalejdoskop

Miody pitne, sycone
czy niesycone?

Z Pasieką w świat

4 000 000 kilo miodu
w 6 tygodni

Międzynarodowe
Kongresy
Pszczelarskie
Apimondii

Nauka w pasiece

Monitorowanie
mikroklimatu rodziny
pszczelej
system WMA, cz. 1.

Wszystko, co o
plastrze i wosku
pszczelim wiedzieć
należy, cz. 4.

Pasieka poleca

Miód i produkty
pszczele dla zdrowia,
urody i podniebienia

Z pasieki do kuchni

Ptysie, sernik z pianką

Historia

Saga rodu Kurpielów

PASIECZNE ABECADŁO

Pszczelarskie abc

Decyzja o zajęciu się pszczelarstwem może
mieć różne przyczyny. Czasami są to tradycje
rodzinne,

innym

razem

nieoczekiwana

darowizna, dzięki której odkrywamy swoją
życiową pasję. Bywa, że zachwyci nas smak
miodu prosto z plastra lub zainteresują
przypadkowo podpatrzone czynności sąsiada
pszczelarza. Jeszcze innym źródłem fascynacji
może być książka o życiu owadów społecznych,
np.

słynne

śycie

pszczół

Maurycego

Maeterlincka.

Niezależnie od przyczyn decyzja zapada:
będziemy się zajmować pszczołami. W tym
momencie dla młodego adepta sztuki pszczelarskiej zaczynają się poważne problemy.
Pierwszą przeszkodą jest brak dostępu do literatury fachowej. Bibliografia podawana
przez autorów różnych opracowań zawiera najczęściej pozycje niedostępne na rynku.
Trudno byłoby z nich zresztą korzystać z powodu niezrozumiałej dla laika terminologii.
Nie bardzo wiadomo, czym różni się rój od rójki, woszczyna od wosku. Co to jest ul
stojak, ul leżak, ramka szeroko-niska lub wąsko-wysoka? A ile problemów z czerwiem:
pszczeli, trutowy, garbaty, rozstrzelony... Zaczynamy więc poszukiwać kogoś, kto nas
wprowadzi w ten tajemniczy, a zarazem fascynujący świat. I tu pojawia się następne
pytanie: jak znaleźć adres najbliższego koła pszczelarzy i zostać jego członkiem?

Kolejne problemy czekają nas już podczas pierwszych
prób pracy w pasiece. Lęk przed użądleniami,
opuchlizna i sposoby jej likwidacji, ocena stanu
rodziny, jej zapasów, zdrowotności, jakości matek
pszczelich. Jak ustawić ule, aby nie wejść w konflikt z
sąsiadami? W jaki podstawowy sprzęt powinna być
wyposażona nasza pasieka? W jaki sposób bezpiecznie
przewieźć ul z pszczołami na nowe miejsce?

Te i wiele innych pytań nurtują wszystkich, którzy
pragną się zajmować szlachetnym pszczelarskim
rzemiosłem. Podejmujemy więc próbę w miarę
bezbolesnego wprowadzenia czytelnika w świat pszczół
i pszczelarzy. W cyklu "Pasieczne abecadło" będziemy
się starali odpowiadać na pytania zadawane zwłaszcza
przez młodych, mniej doświadczonych pszczelarzy, nie
uciekając jednak od kwestii trudniejszych, a czasami
nawet kłopotliwych.

Większość opracowań zaleca szczegółowe zapoznanie
się z biologią pszczół, rozpoznanie bazy pożytkowej
itd., czyli teoretyczne przygotowanie do pracy.
Słusznie, lecz młodość jest niecierpliwa - początkujący
pszczelarz chce jak najszybciej mieć kilka własnych uli
zasiedlonych pszczołami. Potrzeba zaś jest najlepszą
zachętą

do

uzupełniania

wiedzy,

studiowania

fachowych czasopism i książek, uczestniczenia w
kursach i szkoleniach. Nierzadko nawet doświadczony
pszczelarz staje wobec nowego problemu i potrzebuje
pomocy specjalisty z danej dziedziny. Dlatego też nie
wstydźmy się pytać.

W jakiej formie najlepiej nabywać pszczoły?

Możliwości jest kilka. Każda z nich ma zarówno zalety, jak i wady. Jedną z bardziej
popularnych metod jest zakup, najlepiej wiosną, kompletnych pni pszczelich. Jeżeli
nabywamy pszczoły od zaufanego pszczelarza, możemy liczyć na silną i zdrową rodzinę
gwarantującą w nadchodzącym sezonie pierwsze zbiory miodu. Dla młodego
pszczelarza pewnym problemem może być dynamiczny rozwój rodziny pszczelej,
powstanie nastroju rojowego i w konsekwencji wyrojenie się pszczół. Może się to łączyć
z późniejszym brakiem matki i problemami z poddaniem nowej. Trudno też czasami
przełamać lęk przed ogromną dla laika ilością pszczół, które w dodatku, przy
nieumiejętnym obchodzeniu się z podkurzaczem, żądlą. Z powyższych względów

Zdjęcie: Jerzy Jóźwik

Ul

Całoroczne

pomieszczenie

dla

rodziny

pszczelej,

zabezpieczające ją przed
warunkami

zewnętrznymi.

Istnieje

wiele

typów

i

systemów uli, dostępnych z
boku lub od góry. Ze
względu

na

system

rozbudowy

gniazda

wyróżnia

się

ule

leżaki

(gniazda są poszerzane w
poziomie) i stojaki (gniazdo
powiększa

się

przez

dostawienie

następnej

kondygnacji).

Ule

leżaki

najczęściej są wyposażone
w

ramki

wąsko-wysokie

(warszawski), stojaki - w
ramki

szeroko

niskie

(wielkopolski).

Istnieje

jeszcze trzecia grupa, tzw.
ule kombinowane, których
kubaturę

poszerza

się

okresowo przez dostawienie
nadstawki

(dadant

z

nadstawką).

Page 1 of 4

Czasopismo pszczelarskie PASIEKA - pszczelarstwo, pszczoły, ule, miód, informacje...

2010-01-13

http://www.pasieka.pszczoly.pl/index.php?s=vjufile&grkat=pasieczne_abecadlo&art...

Kącik dla dziadków

i wnuczków

O pszczole, kociczce
Kundzi i kocurku
Tetroniuszu

Kącik kolekcjonera

Rzeźby i figurki z
motywami
pszczelarskimi

metoda ta zalecana jest osobom, które mają już jakiekolwiek doświadczenie w pracy z
pszczołami.

Można też nabywać pszczoły w postaci rojów, ale
tylko wtedy gdy pochodzą z wiarygodnego źródła.
Plusem nabywania rojów jest dynamiczna odbudowa
węzy i tworzenie nowych plastrów, minusów jest
jednak zdecydowanie więcej. Nigdy nie mamy
pewności, czy pszczoły są zdrowe, a nie ma nic
gorszego niż rozpoczynanie pszczelarzenia od walki z
chorobami pszczół. Nie znamy też dokładnie jakości i
wieku

matki.

Matka

może

być

wprawdzie

znakowana, lecz i tak konieczna będzie jej wymiana,
a to może się wiązać z kolejnymi problemami. Poza
tym należy się liczyć z wrodzoną tendencją pszczół
do rójki,a co za tym idzie-potrzebą zwalczania
nastroju rojowego u naszych pszczół. Dlatego też
ten sposób nabywania pszczół traktujmy jako
ostateczność.

Ze

wszech

miar

godny

polecenia
jest
natomiast
zakup
odkładów.
Metoda ta ma wiele zalet bardzo istotnych dla
młodego

pszczelarza.

Produkcją

odkładów

zajmują

się

najczęściej

pszczelarze

doświadczeni, o uznanej pozycji na rynku,
której nie chcą utracić, co daje gwarancję
jakości oferowanego towaru. Dotyczy to składu
pszczół, ich zdrowotności i łagodności oraz
jakości matki pszczelej. W odkładzie znajduje
się zazwyczaj tegoroczna, hodowlana matka
pszczela (oznakowana właściwym kolorem, co
ułatwia laikowi jej odnalezienie i wymianę w
odpowiednim czasie), która najczęściej przez
dwa najbliższe sezony pszczelarskie będzie w
stanie zapewnić rodzinie właściwy rozwój i - w
zależności od warunków pożytkowych oraz
umiejętności pszczelarza - wysokie zbiory
miodu. Z punktu widzenia młodego pszczelarza
najistotniejsza jest jednak możliwość opieki od
podstaw nad niewielką rodzinką pszczelą.
Niewielka liczba plastrów i obsiadających je
pszczół

stwarza

komfortowe

warunki

do

pierwszego

kontaktu

z

pszczelarstwem.

Podczas opieki nad młodą rodzinką łatwo
przyswoić sobie reguły pracy w pasiece, bez
stresu związanego z dużą ilością pszczół w
rodzinach produkcyjnych. Wszelkie zabiegi
związane z wtapianiem węzy, poszerzaniem
gniazda pszczelego i rosnącą siłą rodziny
wykonuje się etapami, dzięki czemu adept
sztuki pszczelarskiej zapoznaje się stopniowo z
przebiegiem prac sezonowych, od wiosennego
poszerzania gniazd aż po ich układanie na
zimę. Inną zaletą zakupu odkładów jest
możliwość ich zamówienia w takim typie ula, na
jakim w przyszłości pragniemy oprzeć naszą
pasiekę. Nie musimy kupować przypadkowych
(choć atrakcyjnych cenowo) uli z pszczołami,
które trzeba będzie przesiedlić do uli innego

typu. Unikamy więc dodatkowej, nie zawsze przyjemnej czynności - wycinania i
dopasowywania plastrów z miodem i czerwiem.

Cała powyższa procedura dotyczy również popularnych
od pewnego czasu tzw. pakietów, sprowadzanych z
cieplejszych rejonów Europy Wschodniej. Jedynym
mankamentem pakietów jest ich dostępność (jak na
razie) jedynie na ramce dadanowskiej (435x300 mm).
Właściciele uli innych typów muszą więc dokonać
przesiedlenia pszczół dostosowaniu wymiarów ramki.
Do tego tematu powrócimy w najbliższym numerze.

W jaką dostępną literaturę powinniśmy się

zaopatrzyć przed nadchodzącym sezonem?
Książek dotyczących pszczelarstwa i związanych z nim
zagadnień jest już na rynku znacznie więcej niż kilka
lat temu, trudno je jednak znaleźć w księgarniach.

Pień pszczeli

Zasiedlony

pszczołami

(rodziną

pszczelą)

ul

dowolnego

typu

i

konstrukcji.

Rodzina pszczela

Biologicznie

kompletna

grupa pszczół(10-80 tys.
osobników),

ze

sprawną

matką pszczelą i czerwiem
w

różnym

wieku,

obsiadająca
zagospodarowane

plastry

pszczele. Okresowo w skład
rodzin pszczelich wchodzą
również osobniki męskie,
czyli trutnie.

Pszczelarz podczas przeglądu gniazda.
Na zdjęciu Jerzy Jóźwik z Warszawy.
(Autor licznych zdjęć w tym numerze
"Pasieki")

Zdjęcie: Jezry Jóźwik

Zaglądamy do ula

Zdjęcie: Jezry Jóźwik

Jajeczko

Page 2 of 4

Czasopismo pszczelarskie PASIEKA - pszczelarstwo, pszczoły, ule, miód, informacje...

2010-01-13

http://www.pasieka.pszczoly.pl/index.php?s=vjufile&grkat=pasieczne_abecadlo&art...

Dlatego najłatwiej zaopatrywać się w interesujące nas
pozycje bezpośrednio u wydawców. Pewne tytuły są
niestety

trudno

dostępne,

a

niektóre

wręcz

nieosiągalne - można je znaleźć jedynie w prywatnych
bibliotekach pszczelarzy.

Spośród dostępnych obecnie na rynku pozycji dwie
powinny

się

koniecznie

znaleźć

w

podręcznej

pszczelarskiej bibliotece. Są to: Gospodarka pasieczna
dr Wandy Ostrowskiej oraz Jak prawidłowo prowadzić
pasiekę dr Jerzego Marcinkowskiego [1]. Pewnego
rodzaju ciekawostką, a zarazem nowością na rynku
wydawniczym jest broszura Moja pasieka Alojzego
Tomy, reklamowana jako książka dla początkujących

amatorów pszczelarstwa i nie tylko [2]. Zawiera interesujący opis gospodarki i
usprawnień w niewielkiej, amatorskiej pasiece pięciopniowej. Na pszczelarskim rynku
dostępny jest też Dziennik pszczelarza praktyka Janusza Mazurka [3] Z tą pozycją
warto się zapoznać ze względu na opisaną w niej specyficzną, nieco kontrowersyjną
metodę gospodarki pasiecznej z zastosowaniem izolatorów. Jest to też bardzo ciekawy
przykład prowadzenia zapisków pasiecznych. Warto zachęcić czytelnika do prowadzenia
takich notatek, dzięki którym można śledzić swoje poczynania i skutecznie eliminować
błędy w przyszłości.

Niezależnie od zapoznania się z wymienionymi
pozycjami

książkowymi

wskazane

jest

stałe

korzystanie

z

prasy

pszczelarskiej

i

aktywne

uczestnictwo w kursach i szkoleniach. Naszą podręczną
biblioteczkę warto oczywiście powiększać o kolejne
nowości czy wznowienia starszych, nieosiągalnych
obecnie pozycji. Tylko taka postawa daje gwarancję
zdobycia wiedzy niezbędnej do prowadzenia pasieki.

Jak skontaktować się z najbliższym kołem

pszczelarzy?
Warto, by początkujący pszczelarz miał zaprzyjaźnioną
osobę, która może pomóc i służyć radą praktyka,
zwłaszcza w sytuacjach awaryjnych, związanych z
brakiem

matki

w

rodzinie

lub

podejrzeniem

wystąpienia chorób. Ponieważ pszczelarze to w
większości

bardzo

życzliwi

ludzie,

podejdą

ze

zrozumieniem do początkowych błędów i wątpliwości
nowicjusza. Dlatego odszukanie najbliższego koła
pszczelarzy jest wręcz życiową koniecznością.

Młodzi ludzie posiadający dostęp do Internetu bez
problemu znajdą informacje o wojewódzkich lub
regionalnych związkach pszczelarzy, korzystając z
oficjalnej strony Polskiego Związku Pszczelarskiego pod
adresem

www.pzg.tg.com.pl

lub

pszczelarskiego

portalu www.pszczoly.pl. W wykazie podanym na
stronach internetowych należy odnaleźć siedzibę
organizacji związkowej obejmującej zasięgiem miejsce
naszego zamieszkania. Potem wystarczy zadzwonić do
siedziby najbliższego koła pszczelarzy z prośbą o
podanie adresu koła i ewentualnie terminu najbliższego
zebrania. W razie braku dostępu do Internetu
korzystamy

z

książki

telefonicznej

naszego

województwa. Na tzw. żółtych stronach pod hasłem
"Pszczelarstwo"

lub

"Artykuły

pszczelarskie"

odnajdziemy adres i numer telefonu, pod którym
uzyskamy interesujące nas informacje.

Pasieka 1/2003

W następnym numerze:

w jakie niezbędne narzędzia musimy się zaopatrzyć?

jaki wybrać typ ula?

jak przesiedlić rodzinę pszczelą do ula o innym typie ramek oraz odpowiedzi na nadesłane
pytania.

Literatura:

1. Obydwie pozycje są dostępne w sprzedaży wysyłkowej prowadzonej przez Wydawnictwo

Gospodarstwa Pasiecznego "Sądecki Bartnik", 33-331 Stróże 235. Zamówienia można również
składać telefonicznie pod numerem 0-18 (prefiks) 445 18 82.

2. Można ją zamówić pod adresem: Alojzy Toma, 93-558, Łódź, ul. Piękna 32/15, lub telefonicznie

pod numerem 0-42 (prefiks)684 74 29.

Larwa

Zdjęcia: Zdzisław Wyleżyński

Rój (rójka)

Naturalna

forma

rozmnażania się pszczół.
Wydzielona grupa robotnic
wraz

ze

starą

matką

opuszcza

macierzystą

rodzinę, wyszukując sobie
nowe miejsce do osiedlenia.
W

rodzinie

macierzystej

pozostają komórki zwane
matecznikami, z których w
najbliższym czasie wylęgną
się młode matki. Jedna z
nich,

po

unasiennieniu,

przejmie

funkcję

matki,

która opuściła rodzinę wraz
z rojem.

Odkład

Sztucznie utworzona przez
pszczelarza

niewielka

rodzinka

pszczela,

składająca

się

z

kilku

plastrów

z

czerwiem

i

obsiadającymi

je

pszczołami

zabranymi

z

jednej lub kilku rodzin.
Przygotowana do sprzedaży
posiada czerwiącą matkę
oraz

niezbędne

zapasy

pokarmu.

Może

być

oferowana

w

ulu

określonego

typu

lub

zwrotnej skrzynce służącej
jedynie

do

transportu.

Niekiedy odkłady tworzy się
w celu przetrzymywania lub
unasienniania

matek

pszczelich

oraz

powiększania pasieki.

Marek Kolek

Page 3 of 4

Czasopismo pszczelarskie PASIEKA - pszczelarstwo, pszczoły, ule, miód, informacje...

2010-01-13

http://www.pasieka.pszczoly.pl/index.php?s=vjufile&grkat=pasieczne_abecadlo&art...

3. Książkę można zamówić u autora pod numerem telefonu 0-22 (prefiks)835 29 96.

««

powrót

©2003-2010 Dwumiesięcznik "PASIEKA" - portal www.pszczoly.pl

Page 4 of 4

Czasopismo pszczelarskie PASIEKA - pszczelarstwo, pszczoły, ule, miód, informacje...

2010-01-13

http://www.pasieka.pszczoly.pl/index.php?s=vjufile&grkat=pasieczne_abecadlo&art...