RACHUNKOWOŚĆ –WYKŁADY WIRTUALNE
dr Wioletta Turowska
Strona | 1
ZEBRANY MATERIAŁ SŁUśY UZUPEŁNIENIU WIADOMOŚCI ZDOBYTYCH NA
WYKŁADACH Z RACHUNKOWOŚCI – kierunek FiR
1.
ORGANIZACJA RACHUNKOWOŚCI
2.
ZASADY RACHUNKOWOŚCI
3.
SZCZEGÓŁOWA CHARAKTERYSTYKA AKTYWÓW I PASYWÓW BILANSU
4.
SZCZEGÓŁOWA CHARAKTERYSTYKA KONT WYNIKOWYCH
5.
DOKUMENTACJA OPERACJI GOSPODARCZYCH
6.
ZASADY WYCENY AKTYWÓW I PASYWÓW
7.
DOKUMENTACJA OPERACJI GOSPODARCZYCH
8.
PYTANIA SPRAWDZAJĄCE
RACHUNKOWOŚĆ –WYKŁADY WIRTUALNE
dr Wioletta Turowska
Strona | 2
ORGANIZACJA RACHUNKOWOŚCI
W ustawie o rachunkowości zawarte są przepisy określajace sposób prowadzenia
rachunkowości w jednostce gospodarczej, tj.:
1)
Przyjęte zasady (politykę ) rachunkowości,
2)
Prowadzenie, na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych, ujmujących
zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym,
3)
Okresowe ustalenie lub sprawdzenie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu
aktywów i pasywów,
4)
Wycenę aktywów i pasywów oraz ustalenie wyniku finansowego,
5)
Sporządzenie sprawozdań finansowych,
6)
Gromadzenie i przechowywanie dowodów księgowych oraz pozostałej dokumentacji
przewidzianej ustawą,
7)
Poddanie badaniu i ogłoszeniu sprawozdań finansowych
PRZYJĘTE PRZEZ
JEDNOSTKĘ ZASADY (POLITYKA) RACHUNKOWOŚCI
ODNOSZĄ SIĘ DO:
a)
Określenia roku obrotowego i wchodzących w jego sklad okresów sprawozdawczych;
Rok obrotowy to rok kalendarzowy lub inny okres trwajacy 12 kolejnych pelnych
miesięcy kalendarzowych.
•
jeŜeli jednostka rozpoczęła działalnosć w pierwszej połowie przyjętego roku
obrotowego, to ksiegi rachunkowe i sprawozdania za ten okres naleŜy zamknąć na
koniec wybranego roku obrotowego,
•
jeŜeli jednostka rozpoczęła działalnosć w drugiej połowie przyjętego roku
obrotowego, to ksiegi rachunkowe i sprawozdania za ten okres moŜna połączyć z
księgami rachunkowymi i sprawozdaniem za rok nastepny
•
w przypadku zmiany roku obrotowego pierwszy po zmianie rok obrotowy
powinien być dłuŜszy niŜ 12 kolejnych miesięcy.
b)
Określenia metod wceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego
c)
Określenia sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych, w tym co najmniej:
•
zakładowego planu kont
RACHUNKOWOŚĆ –WYKŁADY WIRTUALNE
dr Wioletta Turowska
Strona | 3
•
wykazu stosowanych ksiąg rachunkowych lub w przypadku zastosowania
komputera, wykaz zbiorów stanowiących księgi rachunkowe na nośnikach
czytelnych dla komputera
•
opisu systemu przetwarzania danych, a prowadząc księgi przy uŜyciu komputera –
opis systemu informatycznego
4) określenia systemu słuŜacego ochronie danych i ich zbiorów.
ZAKŁADOWY PLAN KONT
W zakładowym planie kont (ZPK) kierownik jednostki ma obowiązek ustalić:
a)
wykaz kont księgi głównej,
b)
przyjęte zasady księgowania operacji gospodarczych,
c)
zasady prowadzenia kont ksiąg pomocniczych oraz ich powiązania z kontami księgi
głównej,
ZPK powinien być przystosowany do bieŜącego prowadzenia rachunkowości przez daną
jednostkę co oznacza, Ŝe powinien obejmować jedynie te konta które są potrzebne do
ewidencjonowania przewidywanych zdarzeń gospodarczych. Wykaz kont moŜe podlegać
aktualizacji, nawet w trakcie roku obrotowego.
Jednostka gospodarcza opracowując ZPK moŜe przyjąć następujące rozwiązania:
•
opracować indywidualny ZPK
•
wykorzystać wzorcowe plany kont, czyli publikacje ksiąŜkowe w całości lub w części
np. jeŜeli jednostka prowadzi wyłącznie działalność handlową to moŜe nie stosować
kont „Wyroby gotowe”, „SprzedaŜ produktów”, „Koszt własny sprzedanych
produktów” itp
W kaŜdym zespole kont ujęte są konta syntetyczne o nazwach odpowiadających treści
ekonomicznej rejestrowanych na nich operacji gospodarczych. Konta oznaczone są
symbolami najczęściej trzycyfrowymi, gdzie pierwsza cyfra wskazuje zespół a dalsze
wyznaczają miejsce konta w zespole kont.
X – X – X
przynaleŜność konta do zespołu
konto syntetyczne zbiorcze
konto syntetyczne szczegółowe
2 – 3 – 0
Rozrachunki i roszczenia
Rozrachunki z pracownikami
Rozrachunki z tyt. wynagrodzeń
RACHUNKOWOŚĆ –WYKŁADY WIRTUALNE
dr Wioletta Turowska
Strona | 4
Do symbolu konta syntetycznego moŜna wprowadzić kolejne cyfry, które tworzą konta
analityczne
XXX – X - X
konto syntetyczne
konto analityczne I poziomu
konto analityczne II poziomu
330-0001-0001
Towary
Marynarki
Marynarki kolor czarny
Przy formułowaniu zasad ewidencji na kontach analitycznych naleŜy podać według jakiego
kryterium dane liczbowe konta syntetycznego maja być dzielone na konta analityczne
KSIĘGI RACHUNKOWE
Księgi rachunkowe obejmują zbiory zapisów księgowych, obrotów, sald, które tworzą:
1)
dziennik, zawiera chronologiczne ujęcie zdarzeń, jakie nastąpiły w danym okresie
sprawozdawczym. Bez względu na technikę prowadzenia ksiąg rachunkowych dziennik
powinien umoŜliwiać uzgodnienie jego obrotów z obrotami zestawienia obrotów i sald
kont księgi głównej.Zapisy w dzienniku muszą być kolejno numerowane, a sumy zapisów
(obroty) liczone w sposób ciągły. Sposób dokonywania zapisów w dzienniku powinien
umoŜliwiać ich jednoznaczne powiązanie ze sprawdzonymi i zatwierdzonymi dowodami
księgowymi
Przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy uŜyciu komputera zapis księgowy powinien
posiadać automatycznie nadany numer pozycji, pod którą został wprowadzony do
dziennika, a takŜe dane pozwalające na ustalenie osoby odpowiedzialnej za treść zapisu
2)
księgę główną, która zawiera zbiór kont na których zapisywane są operacje gospodarcze
zarejestrowane wcześniej lub równoczesnie w dzienniku, zgodnie z zasadą zapisu
podwójnego
3)
księgi pomocnicze zawieraja zapisy będące uszczegółowieniem i uzupełnieniem zapisów
kont księgi głównej
4)
zestawienia obrotów i sald kont księgi głównej oraz sald kont ksiąg pomocniczych,
5)
wykaz składników aktywów i pasywów (inwentarz).
RACHUNKOWOŚĆ –WYKŁADY WIRTUALNE
dr Wioletta Turowska
Strona | 5
WZORCOWY WYKAZ KONT
Nazwa zespołu
Symbol konta
Nazwa konta
Zespół 0 –Aktywa trwałe
01
02
03
07
08
Ś
rodki trwałe
Wartości niematerialne i prawne
Długoterminowe aktywa finansowe
Odpisy umorzeniowe
Ś
rodki trwałe w budowie
Zespół 1 -Środki pienięŜne i
rachunki bankowe
10
13
14
Kasa
Rachunki i kredyty bankowe
Krótkoterminowe aktywa finansowe
Zespól 2 - Rozrachunki i
roszczenia
20
21
22
23
24
Rozrachunki z odbiorcami
Rozrachunki z dostawcami
Rozrachunki publicznoprawne
Rozrachunki z pracownikami
Pozostałe rozrachunki
Zespół 3 - Materiały i towary
30
31
33
34
Rozliczenie zakupu
Materiały
Towary
Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów i
towarów
Zespół 4 - Koszty według rodzajów
i ich rozliczenie
40
49
Koszty według rodzajów
Rozliczenie kosztów
Zespół 5 - Koszty według typów
działalności i ich
rozliczenie
50
52
53
55
58
Koszty działalności podstawowej
Koszty handlowe
Koszty działalności pomocniczej
Koszty zarządu
Rozliczenie kosztów działalności
Zespół 6 – Produkty gotowe
60
62
64
67
Produkty gotowe i półfabrykaty
Odchylenia od cen ewidencyjnych
produktów
Rozliczenia międzyokresowe kosztów
Inwentarz Ŝywy
Zespół 7 - Przychody i koszty
związane z ich osiągnięciem
70
73
75
76
77
79
SprzedaŜ produktów
SprzedaŜ towarów i materiałów
Przychody finansowe
Pozostałe przychody operacyjne
Zyski nadzwyczajne
Obroty wewnętrzne
Zespół 8 - Kapitały (fundusze),
rezerwy i wynik finansowy
80
82
83
84
85
86
87
Kapitały (fundusze) zasadnicze
Rozliczenie wyniku finansowego
Rezerwy
Rozliczenia międzyokresowe kosztów
Fundusze specjalne
Wynik finansowy
Podatek dochodowy i inne obowiązkowe obciąŜenia
wynikufinansowego
RACHUNKOWOŚĆ –WYKŁADY WIRTUALNE
dr Wioletta Turowska
Strona | 6
ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Zasady rachunkowości moŜna podzielić na trzy grupy:
1)
zasady uniwersalne są stosowane powszechnie we wszystkich krajach, niezaleŜnie od ich
ustroju politycznego i systemu gospodarczego:
•
zasada podwójnego zapisu wynika z metody bilansowej polegającej na
rozpatrywaniu majątku podmiotu z dwóch punktów widzenia: form majątku i źródeł
finansowania tego majątku KaŜda operacja księgowa musi być ujęta na co najmniej
dwóch kontach (zapis podwójny), po przeciwnych stronach (dwustronny zapis) i w
identycznej wysokości na obu kontach (jednakowy zapis)
•
zasada periodyzacji polega na podzieleniu okresu działalności gospodarczej kaŜdego
podmiotu na stale powtarzające się odcinki czasu: np.. miesiąc, rok. Odcinki te
nazywają się okresami obliczeniowymi, obrachunkowymi lub sprawozdawczymi.
2)
zasady nadrzędne (podstawowe),
•
zasada memoriałowa polega na ujęciu w danym okresie wszystkich operacji
gospodarczych dotyczących przedsiębiorstwa (zarówno przychodów jak i kosztów) w
momencie ich wystąpienia a nie w momencie zapłaty.
•
zasada współmierności - w księgach rachunkowych i wyniku finansowym naleŜy
ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na rzecz jednostki przychody i związane z
nimi, a więc współmierne do nich koszty ich osiągnięcia
Przykład
W jednostce wytworzono w bieŜącym okresie 100 sztuk produktów o łącznym koszcie
wytworzenia 1500 zł, a koszcie jednostkowym 15 zł. Sprzedano w bieŜącym okresie 60
sztuk produktów za 1400 zł, a więc w tej kwocie powstał przychód (obrót) ze sprzedaŜy
bieŜącego okresu. Kosztem współmiernym (porównywalnym) z tym przychodem nie jest
cała kwota poniesionych kosztów, czyli na wytworzenie 100 sztuk produktów, czyli 1500
zł, lecz koszty, które przyczyniły się do powstania tego przychodu, czyli z nimi
współmierne w kwocie: 60 sztuk sprzedanych produktów x 15 zł (jednostkowy koszt
wytworzenia), co daje kwotę 900 zł. Niesprzedane produkty w ilości 40 szt. x 15 zł, czyli w
kwocie 600 zł stanowią zasoby jednostki, które dadzą korzyści ekonomiczne (przychody) w
następnych okresach.
•
zasada kontynuacji działania - przyjmuje się, iŜ dana jednostka będzie w najbliŜszej
przyszłości, tak jak w minionych latach prowadziła działalność gospodarczą.
RACHUNKOWOŚĆ –WYKŁADY WIRTUALNE
dr Wioletta Turowska
Strona | 7
•
zasada ciągłości -stosowanie zasady ciągłości ma na celu uzyskiwanie za
poszczególne okresy sprawozdawcze porównywalnych informacji o majątku
jednostki, źródłach jego sfinansowania oraz wyniku działalności. Dlatego z okresu na
okres powinny być stosowane te same zasady grupowania operacji gospodarczych,
wyceny składników majątkowych, ustalania wyniku finansowego, przedstawiania
informacji w sprawozdaniach finansowych.
•
zasada wiernego i rzetelnego obrazu - rachunkowość ma zapewnić rzetelne i jasne
przedstawienie sytuacji majątkowej, finansowej i wyniku finansowego jednostki.
•
zasada przewagi treści nad formą - polega na prezentowaniu zgromadzonej
informacji zgodnie ze stanem faktycznym, nawet wtedy kiedy to koliduje z formą
prawną. Operacje gospodarcze muszą być ujmowane i rozliczane zgodnie z ich
charakterem i rzeczywistością ekonomiczną
•
zasada istotności polega na tym, Ŝe w rachunkowości są prezentowane te informacje,
które mają waŜne znaczenie dla przedsiębiorstwa i dla skuteczności procesów
decyzyjnych.
•
zasada ostroŜności - w duŜym stopniu wiąŜe się ona z ostroŜną wyceną, dlatego
nazywana jest takŜe zasadą ostroŜnej wyceny. Według niej ustalając wartość
składników majątkowych oraz wynik finansowy naleŜy przyjmować „pesymistyczny”
punkt widzenia, tzn. nie zawyŜać wartości majątku i przychodów, i nie zaniŜać
zobowiązań i kosztów
Przykład
Np. zapasy produktów, które wytworzyliśmy i przyjęliśmy do magazynu wyceniając je po
koszcie wytworzenia w kwocie 1000 zł. Część zapasów na skutek dłuŜszego
przechowywania utraciła swą wartość uŜytkową, a część z nich na skutek konkurencyjnej
obniŜki cen utraciła wartość rynkową. Według cen rynkowych zapasy te są aktualnie
warte nie 1000 zł lecz 800, dlatego w sprawozdaniu finansowym naleŜy ująć ich wartość
w kwocie 800 zł, a kwota 200 zł obniŜy wynik działalności jednostki w danym okresie.
Przykład
Od odbiorców naszych produktów naleŜy nam się kwota 3000 zł. NaleŜność od jednego z
odbiorców w kwocie 400 zł najprawdopodobniej nie będzie mogła być wyegzekwowana.
Dlatego realna wartość naleŜności wynosi nie 3000 zł lecz 2600 zł.
3)
zasady szczegółowe.
•
zasada indywidualnej wyceny według której oddzielnie wycenia się kaŜdy
poszczególny składnik aktywów i pasywów, przychodów i związanych z nimi
kosztów , jak równieŜ strat i zysków nadzwyczajnych.
RACHUNKOWOŚĆ –WYKŁADY WIRTUALNE
dr Wioletta Turowska
Strona | 8
•
zasada realizacji opiera się na załoŜeniu, Ŝe zyski powstają dopiero w momencie
sprzedaŜy lub dokonania czynności równowaŜnej. JeŜeli np. wzrastają ceny rynkowe
posiadanego przez jednostkę zapasu towarów albo kursy giełdowe papierów
wartościowych nabytych po niŜszych cenach, to chociaŜ wartość rynkowa tych
towarów lub papierów wartościowych wzrosła, to zysk z tego tytułu uznaje się za
zrealizowany dopiero w momencie ich sprzedaŜy.
•
zasada zakazu kompensat oznacza, iŜ waŜne kategorie rachunkowości naleŜy w
sprawozdaniu finansowym wykazywać oddzielnie.
Przykład
Jednostka na koniec okresu sprawozdawczego wykazuje w ewidencji naleŜności od odbiorców
w kwocie 600 zł oraz zobowiązania w kwocie 400 zł. Nie moŜna wykazać w sprawozdaniu, iŜ
jednostka posiada naleŜności tylko w kwocie 200 zł, to znaczy w kwocie nadwyŜki naleŜności
nad zobowiązaniami. W sprawozdaniu finansowym musi być pokazany pełny obraz
rozrachunków, a więc muszą być pokazane oddzielnie naleŜności i oddzielnie zobowiązania.
•
zasada porównywalności sprawozdań zmierza do tego, by wszyscy uŜytkownicy
sprawozdań finansowych mieli moŜliwość porównania tych sprawozdań w
poszczególnych okresach w przeszłości i przyszłości. Zasada ta wymaga względnej
stałości stosowanych metod i rozwiązań.
•
zasada bezstronności oznacza, Ŝe informacje zawarte w sprawozdaniach nie są
selekcjonowane i są przedstawiane obiektywnie
•
zasada dokumentacji polega na dokumentowaniu kaŜdego zdarzenia gospodarczego
będącego przedmiotem ewidencji. Nie moŜe być ewidencji bez odpowiedniego
dowodu księgowego
•
zasada jasności - wszelkie informacje dostarczane przez rachunkowość w postaci
sprawozdań muszą być zrozumiałe dla ich odbiorców. Stąd teŜ wszystkie pozycje
bilansowe muszą wynikać z ewidencji prowadzonej na kontach, zweryfikowanej
podczas inwentaryzacji.
Uwaga
Wszystkie zasady rachunkowości prowadzą do sporządzenia i publikowania sprawozdań
porównywalnych i jednolicie interpretowalnych w skali międzynarodowej.
RACHUNKOWOŚĆ –WYKŁADY WIRTUALNE
dr Wioletta Turowska
Strona | 9
BILANS JEDNOSTKI GOSPODARCZEJ -SZCZEGÓŁOWA CHARAKTERYSTYKA
AKTYWÓW I PASYWÓW BILANSU
Wartości niematerialne i prawne
Do wartości niematerialnych i prawnych zalicza sie:
1) prawa spełniające następujące warunki:
•
zostały nabyte przez jednostkę ( a więc nie są przez nią wytworzone)
•
zaliczone zostały do aktywów trwałych (a więc o przewidywanym okresie ekonomicznej
uŜyteczności dłuŜszym niŜ rok)
•
przeznaczone są do wykorzystania na własne potrzeby:
•
autorskie prawa majątkowe i prawa pokrewne (w tym oprogramowanie komputerów),
licencje, koncesje
•
prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów zdobniczych
•
wartość stanowiącą równowartość know-how
2) nabytą wartość firmy-stanowiącą nadwyŜkę ceny nabycia określonej jednostki lub
zorganizowanej jej części, nad wartością godziwą przejętych aktywów netto
3) koszty zakończonych prac rozwojowych- prowadzonych przez jednostkę we własnym
zakresie, poniesionych przed rozpoczęciem produkcji nowych wyrobów lub stosowaniem
nowej technologii .
Rzeczowe aktywa trwałe
Środki trwałe to rzeczowe aktywa trwałe spełniające następujące warunki:
•
są kompletne i zdatne do uŜytku;
•
przewidywany okres ich ekonomicznej uŜyteczności jest dłuŜszy niŜ rok
•
przeznaczone są na potrzeby jednostki;
Zalicza się do nich:
•
nieruchomości: grunty, prawo wieczystego uŜytkowania gruntów, budynki, lokale,
obiekty inŜynierii lądowej i wodnej, spółdzielcze - własnościowe prawo do lokalu
•
maszyny i urządzenia
•
ś
rodki transportu
•
ulepszenia w obcych środkach trwałych
•
inwentarz Ŝywy
RACHUNKOWOŚĆ –WYKŁADY WIRTUALNE
dr Wioletta Turowska
Strona | 10
Środki trwałe w budowie – to przyszłe środki trwałe w okresie ich budowy i montaŜu oraz
ulepszenia juŜ istniejących środków trwałych ( w trakcie modernizacji czy przebudowy)
NaleŜności długoterminowe
NaleŜności długoterminowe - to ta część naleŜności jednostki, które stają się wymagalne po
upływie 12 miesięcy od dnia bilansowego.
Uwaga:
Nie zalicza się do nich naleŜności z tytułu dostaw i usług, które w całości (niezaleŜnie od
terminu wymagalności) stanowią składnik aktywów krótkoterminowych
Inwestycje długoterminowe
Do inwestycji zalicza się:
•
nieruchomości (grunty, budynki i inne obiekty)
•
wartości niematerialne i prawne, które nie są uŜytkowane przez jednostkę, lecz zostały
nabyte w celu osiągnięcia korzyści majątkowych;
•
długoterminowe aktywa finansowe, którymi są:
•
udziały lub akcje w obcych jednostkach nabyte w celu sprawowania nad nimi kontroli,
współkontroli lub wywierania znaczącego wpływu oraz osiągania innych korzyści,
•
papiery wartościowe nabyte w celu osiągania przychodów w formie odsetek, dywidend i
innych poŜytków (obligacje, listy zastawne, skrypty dłuŜne, certyfikaty inwestycyjne),
udzielone poŜyczki,
•
inne długoterminowe aktywa finansowe (np. lokaty bankowe, odsetki które staną się
wymagalne po upływie 12 miesięcy naliczone od aktywów finansowych, długoterminowe
naleŜności z tytułu leasingu finansowego),
4) inne inwestycje długoterminowe, do których zalicza się inwestycje w metale czy dzieła
sztuki.
RACHUNKOWOŚĆ –WYKŁADY WIRTUALNE
dr Wioletta Turowska
Strona | 11
Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe
1. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego występują wtedy gdy wartość
podatkowa aktywów przewyŜsza ich wartość bilansową, a wartość podatkowa zobowiązań
jest niŜsza od ich wartości bilansowej i w związku z tym występują ujemne róŜnice
przejściowe, które spowodują w przyszłości zmniejszenie podstawy obliczenia podatku
dochodowego oraz straty podatkowej moŜliwej do odliczenia.
Do róŜnic przejściowych ujemnych m.in..:
•
odpisy amortyzacyjne dokonywane w cięŜar kosztów – w wielkości przewyŜszającej
amortyzację uznawaną przez przepisy podatkowe za koszt uzyskania przychodów,
•
rezerwy z tyt. napraw gwarancyjnych,
•
naliczone odsetki z tyt. zwłoki w zapłacie zobowiązań,
•
naliczone ujemne róŜnice kursowe
2. Inne rozliczenia międzyokresowe obejmują poniesione w bieŜącym okresie koszty
(poniesione z góry), dotyczące przyszłych okresów jeŜeli ich aktywowanie trwa dłuŜej niŜ 12
miesięcy od dnia bilansowego, czyli te które kwalifikują się do czynnych rozliczeń
międzyokresowych długoterminowych, np..:
•
opłacony za dwa lata czynsz za wynajem powierzchni
•
zapłacone z góry odsetki od wieloletniej umowy poŜyczki
Zapasy
Materiały - nabyte w celu zuŜycia na własne potrzeby (głównie przetworzenia) lub teŜ
zuŜywane na inne potrzeby, np. konserwacji i remontów maszyn, na utrzymanie czystości i
higieny, na potrzeby administracji itp. Materiały zuŜywają się całkowicie w jednym cyklu
produkcyjnym.
Półprodukty i produkty w toku - niegotowe jeszcze produkty własnej produkcji oraz
wykonane roboty i usługi przed ich zakończeniem.
•
półprodukty - przeszły określone etapy przetwarzania w danym podmiocie i są
składowane przejściowo przed przekazaniem do kolejnej fazy obróbki.
•
produkty w toku to ta część produktów pracy, która w danym momencie znajduje się
w pewnym nie zakończonym etapie przerobu i podlega dalszemu przetwarzaniu.
RACHUNKOWOŚĆ –WYKŁADY WIRTUALNE
dr Wioletta Turowska
Strona | 12
Produkty gotowe - wyroby gotowe, zakończone usługi i roboty odpowiadające warunkom
odbioru przez kupujących (w danym podmiocie przeszły juŜ wszystkie etapy przetwarzania).
Towary - składniki majątku nabyte w celu odsprzedaŜy w stanie nieprzetworzonym.
Zaliczki na dostawy – zaliczki wypłacane kontrahentom na poczet dostaw towarów,
materiałów, produktów, które do dnia bilansowego nie zostały rozliczone
NaleŜności krótkoterminowe
NaleŜności krótkoterminowe - ogół naleŜności z tytułu dostaw i usług, a takŜe całość lub ta
część pozostałych naleŜności, które mają zostać zapłacone w ciągu 12 miesięcy.
W zaleŜności od tytułu, z jakiego wynika naleŜność jednostki wyróŜnia się:
•
naleŜności z tytułu dostaw i usług
•
naleŜności z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń i innych świadczeń (od budŜetów, urzędu
celnego, ZUS ),
•
inne naleŜności (np. od pracowników z tytułu pobranych przez nich zaliczek oraz innych
osób fizycznych i prawnych, np. ubezpieczycieli, związków zawodowych),
•
naleŜności dochodzone na drodze sądowej.
Inwestycje krótkoterminowe
To nabyte aktywa w celu osiągnięcia korzyści finansowych, przeznaczone do obrotu w ciągu
12 miesięcy od dnia bilansowego. Zalicza się do nich :
Krótkoterminowe aktywa finansowe
a)
udziały lub akcje
b)
inne papiery wartościowe (np.: obligacje, bony pienięŜne i skarbowe)
c)
udzielone poŜyczki, których spłata przypada w okresie nie dłuŜszym niŜ 12 m.
d)
inne – płatne i wymagalne w okresie dłuŜszym niŜ 3 m-ce, lecz nieprzekraczającym 12 m-
cy od dnia bilansowego (np.: lokaty terminowe)
e)
ś
rodki pienięŜne i inne aktywa pienięŜne:
•
ś
rodki pienięŜne w kasie i na rachunkach bankowych,
•
inne środki pienięŜne: środki pienięŜne w drodze, czeki i weksle obce, płatne w
okresie nie dłuŜszym niŜ 3 miesiące od dnia bilansowego oraz lokaty terminowe w
banku o terminie zapadalności krótszym niŜ 3 miesiące,
•
inne aktywa pienięŜne: np.: naleŜne dywidendy z tytułu posiadanych udziałów lub
akcji
RACHUNKOWOŚĆ –WYKŁADY WIRTUALNE
dr Wioletta Turowska
Strona | 13
Inne inwestycje krótkoterminowe (np. niezaliczane do długoterminowych inwestycje w
metale szlachetne)
.
Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe
Obejmują poniesione w bieŜącym okresie koszty (poniesione z góry), dotyczące przyszłych
okresów jeŜeli ich aktywowanie trwa w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego, czyli te które
kwalifikują się do czynnych rozliczeń krótkoterminowych, np.: opłacone przez jednostkę z
góry za rok czynsze, ubezpieczenia majątkowe i osobowe, prenumerata czasopism.
Kapitał ( fundusz ) podstawowy
To kapitał bezposrednio wniesiony przez załoŜycieli jednostki, w zaleŜności od pormy
prawnej jednostki ma przybiera rózne nazwy:
kapitał zakładowy - w spółkach akcyjnych, będący równowartością określonej w statucie i
zgodnej z wpisem do rejestru handlowego kwoty, która podlega wpłaceniu przez
akcjonariuszy (w formie pienięŜnej lub aportów niepienięŜnych), stanowiąc podstawę
działania spółki
kapitał zakładowy ( udziałowy) - w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, będący
równowartością udziałów wniesionych przez wspólników zgodnie z umową spółki oraz
wpisem do rejestru handlowego,
fundusz udziałowy - w spółdzielniach, będący równowartością wniesionych udziałów
członkowskich, w wysokości określonej w statucie spółdzielni,
fundusz załoŜycielski - w przedsiębiorstwach państwowych, stanowiący równowartość
majątku przekazanego przedsiębiorstwu do jego dyspozycji, jako część mienia będącego
własnością SP.
Kapitał ( fundusz ) zapasowy
Jest tworzony ustawowo (w spółkach akcyjnych) lub zgodnie ze statutem lub umową spółki, z
następujących źródeł: ze sprzedaŜy akcji powyŜej wartości nominalnej, z innych źródeł ( np. z
dopłat wspólników, z zysku). Kapitał zapasowy moŜna przeznaczyć na pokrycie strat, zwrot
dopłat lub podwyŜszenie kapitału podstawowego ( zakładowego).
Kapitał (fundusz ) z aktualizacji wyceny
RACHUNKOWOŚĆ –WYKŁADY WIRTUALNE
dr Wioletta Turowska
Strona | 14
Jest tworzony ustawowo w momencie przeszacowania środków trwałych, a takŜe inwestycji
długoterminowych.
Pozostałe kapitały ( fundusze ) rezerwowe
Tworzenie kapitałów rezerwowych jednostka moŜe przewidywać w statucie lub umowie
celem zatrzymania w spółce zysku netto przeznaczonego do stabilizowania wysokości
dywidendy w latach przyszłych lub na pokrycie zadań specjalnych ( np. prac badawczych ).
Zysk ( strata ) z lat ubiegłych
Jest to niepodzielony zysk (lub niepokryta strata) osiągnięty w latach poprzedzających rok
obrotowy, za który sporządzane jest sprawozdanie finansowe.
Zysk ( strata ) nettto
Jest toi wynik finansowy netto, jaki jednostka osiągnęła w roku obrotowym, za który
sporządzane jest sprawozdanie
Rezerwy na zobowiązania
1) Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego
Jednostki posiadające osobowość prawną tworzą rezerwę z tyt. odroczonego podatku
dochodowego w wysokości kwoty podatku wymagającej zapłaty, w związku z
występowaniem dodatnich róŜnic przejściowych, tj. róŜnic które spowodują zwiększenie
podstawy obliczenia podatku dochodowego w przyszłości..
Do róŜnic przejściowych dodatnich powodujących powstanie rezerwy z tyt. Odroczonego
podatku dochodowego zalicza się m.in..:
•
naleŜne jednostce (ale jeszcze niezrealizowane) odsetki przy wycenie udzielonych
poŜyczek, naleŜność, lokat bankowych,
•
naliczone dodatnie róŜnice kursowe
2. Rezerwy na świadczenia emerytalne i podobne
3. Pozostałe rezerwy- utworzone rezerwy na pewne lub o duŜym stopniu
prawdopodobieństwa zobowiązania, np.:
•
rezerwy na poczet planowanych kosztów zuŜycia energii,
RACHUNKOWOŚĆ –WYKŁADY WIRTUALNE
dr Wioletta Turowska
Strona | 15
•
kosztów związanych ze świadczeniami pracowniczymi jak premie, nagrody, odprawy
emerytalne i rentowe
Zobowiązania długoterminowe
Część zobowiązań jednostki, które są wymagalne po upływie 12 miesięcy od dnia
bilansowego stanowią zobowiązania długoterminow. Wykazuje się w bilansie w
nastepującym podziale:
1)
zobowiazania wobec jednostek powiazanych tj. grupy jednostek, która obejmuje jednostkę
dominującą lub znaczącego inwestora, jednostki zaleŜne, wspołzaleŜne i stowarzyszone.
2)
zobowiazania wobec pozostałch jednostek
•
kredyty i poŜyczki,
•
z tytułu emisji dłuŜnych papierów wartościowych (obligacji, skryptów dłuŜnych,
bonów, weksli własnych),
•
inne zobowiązania finansowe (z tytułu opcji)
•
inne zobowiązania długoterminowe (z tytułu umów leasingu finansowego).
Uwaga
Do zobowiązań długoterminowych nie zalicza się zobowiązań z tytułu dostaw i usług,
zobowiązań wobec pracowników i innych, które wiąŜą się z normalnym cyklem operacyjnym.
Zaliczane są one w całości do zobowiązań krótkoterminowych, nawet jeśli są wymagalne po
upływie 12 miesięcy od dnia bilansowego.
Zobowiązania krótkoterminowe
Ogół zobowiązań z tytułu dostaw i usług, a takŜe całość lub ta część pozostałych
zobowiązań, które są wymagalne w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego.
Na zobowiązania krótkoterminowe składają się:
1)
Zobowiazania wobec jednostek powiazanych
2)
Zobowiazania wobec pozostałch jednostek
a)
kredyty i poŜyczki
b)
zobowiązania z tyt. emisji dłuŜnych papierów wartościowych
RACHUNKOWOŚĆ –WYKŁADY WIRTUALNE
dr Wioletta Turowska
Strona | 16
c)
inne krótkoterminowe zobowiązania finansowe
d)
zobowiązania z tytułu dostaw i usług (tę grupę zobowiązań stanowią głównie
zobowiązania wobec dostawców),
•
do 12 miesięcy
•
powyŜej 12 miesięcy
e)
zaliczki otrzymane na dostawy – wykazuje się zainkasowane od nabywców, takŜe
potwierdzone Fa Vat zaliczki (zadatki, przedpłaty) na poczet dostaw i usług
f)
zobowiązania wekslowe
g)
zobowiązania z tytułu podatków, ceł i ubezpieczeń (wobec budŜetów, urzędu celnego,
ZUS i innych instytucji publicznych),
h)
zobowiązania z tytułu wynagrodzeń - będące zobowiązaniami wobec pracowników za
wykonaną na rzecz jednostki pracę,
i)
inne zobowiązania - np. z tytułu ubezpieczeń majątkowych (wobec ubezpieczycieli),
wobec pracowników z tytułu naleŜnych im ekwiwalentów za uŜywanie prywatnych
samochodów do celów słuŜbowych, z tytułu kosztów podróŜy słuŜbowej i inne.
3. Fundusze specjalne tworzone są poprzez zaliczenie ich równowartości do kosztów
działalności lub z zysku pozostającego do dyspozycji jednostki, z przeznaczeniem ich na
określone cele, np.
•
zakładowy fundusz świadczeń socjalnych - przeznaczony na finansowanie działalności
mającej na celu zaspokojenie potrzeb socjalnych pracowników i ich rodzin
•
inne fundusze specjalne, np. fundusz nagród i premii .
Rozliczenia międzyokresowe
1. Ujemna wartość firmy
Stanowi róŜnicę powstałą przy zakupie jednostki między cena nabycia, a wyŜszą od niej
wartością godziwą przejętych aktywów netto.
2. Inne rozliczenia międzyokresowe
Obejmują m.in.. następujące rozliczenia międzyokresowe przychodów:
•
ś
rodki pienięŜne, w tym subwencje i dopłaty, otrzymane na sfinansowanie nabycia lub
budowy środków trwałych,
•
przyjęte nieodpłatnie, w tym takŜe w drodze darowizny środki trwałe, środki trwałe w
budowie oraz WNP,
•
objęte ugodą zobowiązania przewidziane do umorzenia
RACHUNKOWOŚĆ –WYKŁADY WIRTUALNE
dr Wioletta Turowska
Strona | 17
KONTA WYNIKOWE - SZCZEGÓŁOWA CHARAKTERYSTYKA KONT
WYNIKOWYCH
Konta wynikowe dotyczą kategorie przychodów i kosztów, które ksztaltują wynik finansowy
jednostki, powodując zwiększenie kapitału własnego gdy jest zysk bądź zmniejszenie gdy
poniesiono stratę z dzialalnosci gospodarczej. Koszty i przychody są bardzo złoŜone, dlatego
w celu dostarczenia szczegółowych informacji, zamiast stosować konta wspólne „Koszty” i
„Przychody” dokonuje się ich poziomego podziału.
Klasyfikacja przychodów:
a)
przychody ze sprzedaŜy; są wynikiem działalności jednostki związanej bezpośrednio z
jej podstawowymi zadaniami, wyróŜnia się:
•
przychody ze sprzedaŜy wyrobów gotowych ,
•
przychody ze sprzedaŜy usług,
•
przychody ze sprzedaŜy towarów,
•
przychody ze sprzedaŜy materiałów.
b)
pozostałe przychody operacyjne; nie są związane bezpośrednio z podstawową
działalnością jednostki np. otrzymane darowizny, przychody ze sprzedaŜy środków
trwałych.
c)
przychody finansowe; są wynikiem przeprowadzonych operacji finansowych np.
przychody ze sprzedaŜy papierów wartościowych, odsetki od udzielonych poŜyczek,
odsetki od środków pienięŜnych ulokowanych na rachunkach bankowych.
Klasyfikacja kosztów:
a)
koszty zwykłej działalności operacyjnej; są ponoszone w jednostce podczas realizacji
zadań związanych bezpośrednio z jej podstawową działalnością,
b)
pozostałe koszty operacyjne; nie są związane bezpośrednio z podstawową
działalnością jednostki np. przekazane darowizny, koszty związane ze sprzedaŜą
ś
rodków trwałych, zaplacone odszkodowania, kary, grzywny.
c)
koszty finansowe; są ponoszone podczas realizacji operacji finansowych np. wartość
sprzedanych papierów wartościowych po cenie nabycia, odsetki i prowizje od
zaciągniętych kredytów i poŜyczek.
RACHUNKOWOŚĆ –WYKŁADY WIRTUALNE
dr Wioletta Turowska
Strona | 18
Koszty zwykłej działalności operacyjnej jako kategoria najbardziej złoŜona podlegają
dalszemu podziałowi:
1)
koszty według rodzajów (uklad rodzajowy kosztów) dzieli koszty na koszty proste, a
następnie łączy je w jednorodne grupy uwzględniając ich treść ekonomiczną. Koszty
proste to takie, których nie da się rozłoŜyć na elementy składowe. Do ewidencji
kosztów z uwzględnieniem ich struktury rodzajowej słuŜy zespół 4 – Koszty według
rodzajów i ich rozliczenie. Wyszczególnia się następujące koszty:
a)
amortyzacja - koszty zuŜycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i
prawnych
b)
zuŜycie materiałów i energii - koszt zuŜycia: materiałów podstawowych,
pomocniczych, biurowych, energii elektrycznej, cieplnej, paliw stałych, płynnych i
gazowych, zakupione czasopisma, wydawnictwa periodyczne i informacyjne,
c)
usługi obce - koszt usług świadczonych przez inne jednostki: usługi transportowe,
remontowe, łączności, dozoru mienia i usługi najmu,
d)
podatki i opłaty - opłaty: sądowe, notarialne, skarbowe oraz podatki o charakterze
kosztów np. podatek od nieruchomości,
e)
wynagrodzenia - płace na rzecz pracowników: wynagrodzenia pienięŜne, wartość
ś
wiadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty,
f)
ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia - koszty świadczeń na rzecz
pracowników: składki z tytułu ubezpieczeń społecznych i funduszu pracy oraz
funduszu gwarantowanych świadczeń pracowniczych, odpisy na zakładowy fundusz
ś
wiadczeń socjalnych, świadczenia z tytułu bezpieczeństwa i higieny pracy,
g)
pozostałe koszty - np. koszty z tytułu podróŜy słuŜbowych, koszty reprezentacji i
reklamy, ubezpieczenia majątkowe.
1)
koszty według miejsc ich powstawania (układ kalkulacyjny kosztów) jest
indywidualny dla kaŜdej jednostki, obejmuje koszty złoŜone, które podlegają
dalszemu rozliczeniu. Do ewidencji tych kosztów słuŜy zespól 5 - Koszty według
typów działalności i ich rozliczenie.
2.
koszty według miejsc ich powstawania (układ kalkulacyjny kosztów) jest indywidualny
dla kaŜdej jednostki, obejmuje koszty złoŜone, które podlegają dalszemu rozliczeniu. Do
ewidencji tych kosztów słuŜy zespól 5 - Koszty według typów działalności i ich
rozliczenie.
RACHUNKOWOŚĆ –WYKŁADY WIRTUALNE
dr Wioletta Turowska
Strona | 19
a)
koszty działalności podstawowej to koszty stanowiące zasadniczy przedmiot
działania jednostki gospodarczej tj. produkcja przemysłowa, rolna, budowlana,
ś
wiadczenie usług, handel. Do tych kosztów zaliczamy:
•
materiały bezpośrednie
•
płace bezpośrednie i narzuty na płace
•
inne koszty bezpośrednie-zuŜycie narzędzi specjalnych, przygotowanie nowej
działalności itp.
•
koszty pośrednie– koszty utrzymania w ruchu maszyn i urządzeń, kierowania
wydziałem, utrzymania pomieszczeń, oświetlenia, ogrzewania itp. JeŜeli celowe i
moŜliwe jest wyodrębnienie kosztów pośrednich to ujmuje się je w ewidencji jako
koszty wydziałowe.
b)
koszty działalności pomocniczej to koszty świadczeń wykonywanych przez wydziały
pomocnicze: remontowe, transportowe, wytwórnie materiałów i narzędzi, usługi
socjalno-bytowe (np. prowadzenie hoteli robotniczych, wytwarzanie potraw w
stołówce).
c)
koszty zarządu to koszty związane z utrzymaniem zarządu firmy, obsługą i
organizacją tj. energia, czynsz, zuŜycie materiałów biurowych, opłaty pocztowe i
telefoniczne, amortyzacja sprzętu biurowego, wynagrodzenia dla pracowników
administracji i narzuty, koszty podróŜy słuŜbowych.
d)
koszty sprzedaŜy to koszty związane ze sprzedaŜą produktów gotowych ponoszonych
po ich wydaniu z magazynu. W jednostkach handlowych to koszty utrzymania
sklepów, wysyłki towarów itp.
e)
koszty zakupu to koszty związane z transportem, przeładunkiem, wyładunkiem
kupowanych materiałów.
RACHUNKOWOŚĆ –WYKŁADY WIRTUALNE
dr Wioletta Turowska
Strona | 20
ZASADY WYCENY AKTYWÓW I PASYWÓW
Aktywa i pasywa w księgach rachunkowych moŜna wyceniać według następujących kategorii:
1.
Cena nabycia to cena zakupu składników aktywów obejmująca kwotę naleŜną sprzedającemu,
bez podlegających odliczeniu podatków VAT i akcyzowego. Jedynie w przypadku importu
powiększa sie ja o obciąŜenia o charakterze publicznoprawnym oraz koszty bezpośrednio
związane z zakupemi przystosowaniem składników aktywów do stanu zdatnego do uŜywania lub
wprowadzaniado obrotu łacznie z kosztami transportu, załadunku, wyładunku oraz składowania
lub wprowadzania do obrotu, a obniŜona o rabaty, upusty i inne podobne zmniejszenia.
2.
Koszt wytworzenia środków trwałych, środków trwałych w budowie oraz wartości
niematerialnych i prawnych obejmuje ogół kosztów poniesionych przez jednostkę za okres
budowy, przystosowania i ulepszenia do dnia bilansowego lub przyjecia do uŜywania, w tym
równieŜ:
•
nie podlegajacy odliczeniu podatek VAT oraz podatek akcyzowy,
•
koszty obsługi zobowiazan zaciagnietych w celu ich finansowania i zwiazane z nimi
róŜnice kursowe, pomniejszone o przychody z tego tytułu.
3.
Wartość godziwa jest to kwota, za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony, a
zobowiazanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej pomiedzy zainteresowanymi,
niepowiązanymi ze sobą stronami.
4.
Cena (wartość) sprzedaŜy netto składnika aktywów to moŜliwa do uzyskania na dzień bilansowy
cena sprzedaŜy, bez podatku VAT i podatku akcyzowego, pomniejszona o rabaty, upusty i
inne podobne zmniejszenia oraz koszty zwiazane z przystosowaniem składników do
sprzedaŜy i dokonania tej sprzedaŜy. JeŜeli nie ma moŜliwosci ustalenia ceny sprzedaŜy
netto danego składnika aktywów, powinno sie w inny sposób określić jego wartość
godziwą na dzien bilansowy.
5.
Wartość przeszacowana – wartość po dokonanej aktualizacji aktywów, pomniejszona
o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe oraz o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.
6.
Trwała utrata wartości – zachodzi wówczas, gdy występuje duŜe prawdopodobieństwo,
Ŝ
e kontrolowany przez podmiot składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w całości
bądź w części przewidywanych korzyści ekonomicznych w związku z tym występuje
konieczność dokonania odpisu aktualizującego, który doprowadzi wartość tych aktywów
podaną w księgach rachunkowych do poziomu ceny sprzedaŜy netto, a w przypadku jej
braku do poziomu wartości godziwej.
RACHUNKOWOŚĆ –WYKŁADY WIRTUALNE
dr Wioletta Turowska
Strona | 21
Jednostce przysługuje wybór metod ewidencji poszczególnych aktywów i pasywów. Nie ma
uniwersalnych systemów ewidencji aktywów i pasywów
Składnik aktywów i pasywów
Zasady wyceny
Ś
rodki trwałe oraz wartości
niematerialne i prawne
Cena nabycia lub koszt wytworzenia lub
wartość przeszacowana (po aktualizacji wyceny środków
trwałych) pomniejszona o odpisy amortyzacyjne lub
umorzeniowe, a takŜe z tytułu trwałej utraty wartości
Ś
rodki trwałe w budowie
Ogół kosztów pozostających w bezpośrednim zwiazku z
ich nabyciem lub wytworzeniem pomniejszonych o
odpisy ztytułu trwałej utraty wartości
Udziały w innych jednostkach albo inne
inwestycje zaliczone do aktywów
trwałych
Cena nabycia pomniejszona o odpisy z tytułu trwałej
utraty wartosci lub wg wartości godziwej.
Inwestycje krótkoterminowe
Cena (wartość) rynkowa lub cena nabycia zaleŜnie od
tego, która z nich jest niŜsza,
a krótkoterminowe inwestycje, dla których nie istnieje
aktywny rynek według wartości godziwej
NaleŜności i udzielone poŜyczki
W kwocie wymaganej zapłaty, z zachowaniem
ostroŜnosci
Rzeczowe składniki aktywów
cena
nabycia
lub
koszty
ich
wytworzenia
nie wyŜsze od cen sprzedaŜy netto na dzień bilansowy
Zobowiazania
W kwocie wymagajacej zapłaty, przy czym
zobowiazania finansowe, których uregulowanie zgodnie
z umowa nastepuje drogą wydania aktywów finansowych
innych niŜ środki pienieŜne lub wymiany na instrumenty
finansowe – według wartości godziwej
Rezerwy
W uzasadnionej, wiarygodnie oszacowanej wartości
Fundusze i kapitały, pozostałe aktywa i
pasywa
Wartość nominalna wynikająca z dokumentacji
RACHUNKOWOŚĆ –WYKŁADY WIRTUALNE
dr Wioletta Turowska
Strona | 22
DOKUMENTACJA OPERACJI GOSPODARCZYCH
Jedną z podstawowych reguł ewidencji księgowej prowadzonej w systemie rachunkowości
jest obowiązek dokumentowania kaŜdej operacji będącej przedmiotem zapisów księgowych.
Do dokumentowania operacji słuŜą dowody księgowe - pisemne stwierdzenie faktu
wystąpienia operacji gospodarczych
Kryterium według jednostki wystawiającej dowody księgowe:
•
dowody własne to wszystkie dokumenty sporządzone przez komórki organizacyjne
tej jednostki, w której podlegają one zaewidencjonowaniu,
•
dowody obce to wszystkie dokumenty księgowe otrzymane od jednostek obcych.
Kryterium według przeznaczenia:
•
dowody wewnętrzne to dokumenty księgowe dotyczące operacji wewnątrz jednostki,
sporządzone w danej jednostce gospodarczej z przeznaczeniem na jej własne potrzeby,
•
dowody zewnętrzne to wszystkie dokumenty księgowe, które zostały sporządzone w
danej jednostce z przeznaczeniem dla jednostek obcych oraz dowody otrzymane od
kontrahentów
Kryterium wg etapu ich sporządzania:
•
dowody źródłowe (pierwotne)
•
dowody wtórne sporządzone na podstawie dowodów pierwotnych np. Raport kasowy
Elementy dowodu księgowego
Dowód księgowy powinien zawierać:
1)
określenie rodzaju dowodu i jego numeru identyfikacyjnego,
2)
określenie stron dokonujących operacji gospodarczych,
3)
opis operacji oraz jej wartości, a jeŜeli to moŜliwe, to równieŜ jej określenie w
jednostkach naturalnych,
4)
datę dokonania operacji, a gdy dowód został sporządzony pod inną datą – takŜe datę
sporządzenia dowodu,
5)
podpis wystawcy dowodu oraz osoby, której wydano lub od której przyjęto składniki
aktywów,
6)
stwierdzenia zakwalifikowania dowodu do ujęcia w księgach rachunkowych przez
wskazanie miesiąca oraz sposobu ujęcia dowodu w księgach rachunkowych, podpis
osoby odpowiedzialnej za te wskazania .
Dowody podlegają kontroli:
1)
merytorycznej polegającej na stwierdzeniu czy dane wskazane na dokumencie są
zgodne z rzeczywistym przebiegiem dokumentowanej operacji oraz czy operacja była
legalna,
RACHUNKOWOŚĆ –WYKŁADY WIRTUALNE
dr Wioletta Turowska
Strona | 23
2)
formalnej polegającej na sprawdzeniu czy dokument zawiera wszystkie dane
niezbędne do identyfikacji operacji gospodarczych,
3)
rachunkowej, która wyraŜa się w sprawdzeniu poprawności danych liczbowych.
Dowody księgowe, które przeszły etap kontroli wewnętrznej są przedmiotem dekretacji.
Dekretowanie dokumentów obejmuje czynności związane z przygotowaniem dokumentów
do księgowania. Polega na ustaleniu i podaniu na dokumencie sposobu jego ewidencji.
Zgodnie z przepisami Ustawy o rachunkowości jednostki prowadzące rachunkowość są
zobowiązane do przechowywania dowodów czyli do ich archiwowania.
PYTANIA DO WYKŁADÓW Z RACHUNKOWOŚCI
1.
Wyjaśnij pojęcie, podmiot i przedmiot rachunkowości
2.
Scharakteryzuj elementy z jakich składa się rachunkowość finansowa
3.
Scharakteryzuj podstawowe zasady rachunkowości
4.
Przedstaw podstawowe kategorie wyceny składników majątku:
•
cena zakupu,
•
cena nabycia,
•
koszt wytworzenia,
•
cena sprzedaŜy netto,
•
wartość godziwa, .
5.
Wymień i omów podział aktywów
6.
Wymień i omów podział pasywów
7.
Opisz bilans jednostki gospodarczej
8.
Wymień rodzaje operacji gospodarczych, podaj przykłady.
9.
Omów elementy konta księgowego.
10.
Omów funkcjonowanie konta księgowego (załoŜenie, otwarcie, zamkniecie).
11.
Przedstaw podział kont.
RACHUNKOWOŚĆ –WYKŁADY WIRTUALNE
dr Wioletta Turowska
Strona | 24
12.
Omów zasady funkcjonowanie kont bilansowych.
13.
Omów konta analityczne.
14.
Wyjaśnij na czym polega uzgodnienie ewidencji analitycznej z syntetyczną.
15.
Scharakteryzuj sposoby podziału konta; podaj przykłady.
16.
Omów zasadę podwójnego zapisu.
17.
Omów zasadę zapisu powtarzanego.
18.
Omów zakładowy plan kont i jak wyjaśnij pogrupowanie są konta w ZPK.
19.
Omów sposób sporządzania zestawienie obrotów i sald.
20.
Wymień błędy które moŜna ujawnić przez zestawienie obrotów i sald.
21.
Omów sposoby poprawiania błędów księgowych, wady, zalety.
22.
Podaj przykłady kosztów działalności zwykłej, pozostałej i finansowej.
23.
Podaj przykłady przychodów działalności zwykłej, pozostałej i finansowe.
24.
Omów zasady funkcjonowania kont wynikowych.
25.
Dokonaj analizy funkcjonowania kont bilansowych i wynikowych, wskaŜ podobieństwa i
róŜnice
26.
Wymień koszty w układzie rodzajowym, podaj przykłady
27.
Wymień koszty według typów działalności, podaj przykłady
28.
Przedstaw istotę ustalania wyniku finansowego.
29.
Wymień z jakich elementów skladają się księgi rachunkowe.
30.
Przedstaw rodzaje dowodów księgowych wg wybranych kryteriów.