Opis ekonomiczny przedsiębiorstwa
Zasadniczy opis przeds. w aspekcie ekonomicznym zawarty jest w rocznym sprawozdaniu finansowym, na które składa się bilans, rachunek zysków i strat, rachunek przepływów pieniężnych jako podstawowe elementy sprawozdania uzupełnione informacją dodatkową, spraw. opisowym z działalności przeds.
Bilans to syntetyczne zestawienie majątku firmy i źródeł finansowania majątku wyrażone w środkach pieniężnych sporządzone na określony dzień. Powinien zawierać: dokładne określenie podmiotu dla którego bilans jest sporządzony; moment bilansowy, na który został sporządzony; wyszczególnienie nazw i wart. grup A i P; ogólna sumę A i P; podpisy osób odp. za gosp. finansową firmy; datę i miejsce sporządzenia bilansu.
Dwie podstawowe zasady przy sporządzaniu bilansu: 1)ciągłości bilansowej - B zamknięcia jednego roku obrachunkowego jest jedn. B otwarcia następnego 2) równowagi bilansowej: w myśl której suma A musi być = sumie P
AKTYWA: Majątek trwały: 1) wart. niematerialne i prawne 2)rzeczowe aktywa trwałe 3) należności długoterminowe 4) Inwestycje długoterminowe 5) Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe Majątek obrotowy: 1) zapasy 2)należności krótkoterminowe 3)Inwest. krótkoterm. 4) Krótkoterm. Rozliczenia międzyokresowe
PASYWA: Kapitał własny: 1)kap. podst. 2)należne wpłaty na kap. podst. 3) Udziały własne 4) Kap. zapasowy 5)Kap. z aktualizacji wyceny 6)Pozostałe kap. rezerwowe 7)Zysk z lat ubiegłych 8)Zysk netto 9)Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego
Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania: 1)Rezerwy na zobowiązania 2)Zob. długoterminowe 3)Zob. krótkoterminowe 4)Rozliczenia międzyokresowe.
Amortyzacja to wartościowe wyrażenie zużycia środka. Przyjęto, że wart, niematerialne i prawne nie powinny być umarzane dłużej niż przez 5 lat. Umorzenie to wartość amortyzacji (okresowej) obciążająca koszty działalności przedsiębiorstwa i jednocześnie zmniejszająca (umarzająca) wartość danego składnika majątkowego. Amort. równomierna (linowa) - zakłada ona, że środek trwały zużywa się jednakowo przez cały przewidywany okres eksploatacji. Amort. nierównomierna zakłada, że zużycie środków trwałych kształtuje się różnie w poszczególnych okresach ich eksploatacji. Wyróżniamy: 1)A. naturalną - zużycie środka trwałego jest jednakowe na każdą jednostkę jego pracy 2)A. degresywna - wydajność pracy środka trwałego maleje wraz z jego starzeniem się 3)A. progresywna - starzenie się środka trwałego powoduje wzrost kosztów jego eksploatacji.
Odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych dokonuje się co miesiąc począwszy od 1 dnia mies. następującego po mies. w którym przyjęto je do użytkowania, do końca tego mies., w którym następuje zrównanie wysokości umorzenia z ich wartością brutto lub w którym środki trwałe postawiono w stan likwidacji lub stwierdzono ich niedobór.
Rachunek zysków i strat przedstawia sposób osiągnięcia wyniku finansowego oraz jego wysokość. Istota tego rachunku polega na przeciwstawieniu przychodom, z różnych rodzajów działalności, kosztów pozyskania tych przychodów, a ustalony rezultat koryguje się (zwiększa, zmniejsza) o zyski i straty nadzwyczajne. W efekcie tej korekty otrzymuje się wynik finansowy (zysk lub stratę) brutto, a po jego umniejszeniu o obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego otrzymuje się wynik finansowy netto. Dwa warianty: porównawczy i kalkulacyjny a te w dwóch wersjach: sprawozdawczej i drabinkowej. Wynik brutto - podstawa do obliczenia podatku dochodowego. Dla potrzeb analityków najważniejszy jest zysk operacyjny.
Przepływy środków pieniężnych podzielone są na 3 kategorie: 1)strumień operacyjny - obejmuje przepływy środków pieniężnych związane z podstawową działalnością firmy 2)str. Inwestycyjny - obejmuje przepływ śr. Pieniężnych związane z działaln. inwest. czyli z transakcjami dotyczącymi majątku trwałego oraz papierami wartościowymi przeznaczonymi do obrotu. 3)str. Finansowy - związane z finansowaniem działalności firmy
Rachunkowość jest sformalizowanym systemem ciągłego gromadzenia, przetwarzania, analizy i prezentacji informacji dotyczących całości procesów gospodarczych zachodzących w przedsiębiorstwie.
Na rachunkowość jedn. gosp. składają się księgi rachunkowe, inwentaryzacja weryfikująca stan A i P, wycena A i P, rachunek kosztów sprawozdania finansowe sporządzane na podst. ksiąg rachunkowych
Podstawowe źródła informacji wykorzystywanych do organizowania rachunkowości: 1)Przepisy prawne - ustawa o rach., kodeks handlowy, ustawa podatkowa 2) standardy o rachunkowości - uwarunkowania najczęściej międzynarodowe 3)ogólna wiedza o rachunkowości
Nadrzędne zasady rachunkowości: 1)Z. memoriałowa - określa obowiązek ujęcia operacji gospodarczych w księgach tego okresu, w którym ona wystąpiła 2)Z. ciągłości - polega na przyjęciu stosowanego stale sposobu postępowania 3)Z. istotności - wszystkie zdarzenia, które mają istotny wpływ na działalność i sytuację finansową jednostki powinny być wykazane w sprawozdaniu finansowym 4)Z. periodyzacji - należy dokonać podziału zdarzeń gospodarczych na okresy i ujmować wyniki działalności za te okresy 5)Z. ostrożnej wyceny - dotyczy sposobów wyceny składników majątkowych oraz zaliczenia przychodów, kosztów, strat i zysków do wyniku danego okresu 6)Z. kontynuacji działania wg której należy przyjąć, że jednostka będzie kontynuowała swoją działalność w przyszłości
Dowody księgowe: Podstawą zapisu w księgach rachunkowych jest dokument - dowód księgowy. Jest to dowód, który stwierdza fakt dokonania operacji gospodarczej zgodnie z jej rzeczywistym przebiegiem. Rodzaje: 1)D źródłowe (oryginalne) : -zewnętrzne obce otrzymywane w oryginale od kontrahentów -zewnętrzne własne przekazywane w oryginale kontrahentom - wewnętrzne dotyczące operacji wewnątrz jednostki 2)Pozaźródłowe: -zbiorcze, służące do dokonywania łącznych zapisów zbioru dowodów źródłowych, które muszą być w dowodzie zbiorczym pojedyńczo wymienione np. raport kasowy -dowody korygujące uprzednio dokonane zapisy księgowe np. noty księgowe lub polecenia księgowania -dowody zastępcze wystawiane w celu ujęcia operacji gosp. W przypadku braku zewnętrznego obcego dowodu źródłowego do czasu jego otrzymania -dowody rozliczeniowe tzw. rozdzielniki wystawiane w celu ujęcia już dokonanych zapisów wg innych kryteriów kwalifikacyjnych np. rozliczenia materiałów.
Dowody księgowe powinny zawierać: 1)rodzaj dowodu i jego nr identyfikacyjny 2)określenie stron dokonujących operacji gosp. (nazwa i adres firmy, regon i NIP) 3)opis operacji gosp. I jej kwota 4)datę dokonania operacji 5)podpis wystawcy dowodu i osoby, której wydano lub, od której otrzymano składniki majątkowe 6)stwierdzenie zakwalifikowania dowodu do ujęcia w księgach rachunkowych przez wskazanie miesiąca księgowania oraz sposobu ujęcia dowodu w księgach rachunkowych wraz z podpisem osoby odpowiedzialnej za te wskazania
Dowody księgowe powinny być:
-rzetelne-zgodne z rzeczywistym przebiegiem operacji, którą dokumentują-konkretne, zawierające, co najmniej informacje określone w ustawie dla dowodów księgowych-wolne od błędów rachunkowych
Każdy dokument powinien być przed zaksięgowaniem sprawdzony pod następującymi względami:
1)pod względem merytorycznym i formalno-rachunkowym, oraz na dowód tego powinien być podpisany przez osoby do tego uprawnione2)poza tym powinien być oznaczony numerem lub w inny sposób umożliwiający powiązanie dowodu z zapisami księgowymi dokonywanymi na jego podstawie3)powinien być też zadekretowany tzn. oznaczenie kont, stron na tych kontach, na których dana operacja powinna być zaksięgowana
Poprawa błędów w dowodach:1)w dowodach zewnętrznych obcych i własnych można korygować błędy wyłącznie przez wysyłanie kontrahentowi odpowiedniego dokumentu(noty ksiegowej, faktury korygującej)zawierającego sprostowanie ze stosownym uzasadnieniem2)w dowodach wewnętrznych błędy mogą być poprawiane przez skreślenie błędnej treści lub kwoty z utrzymaniem czytelności, wpisaniem treści lub kwoty poprawnej oraz złożenie podpisu, daty dokonania poprawki przez osobę upoważnioną
Zapisy księgowe powinny być dokonywane w sposób trwały, ręcznie lub maszynowo, bez pozostawiania miejsc pozwalających na późniejsze dopiski lub zmiany. Przystosowaniu zapisów komputerowo należy zastosować właściwe procedury i środki chroniące przed zniszczeniem lub modyfikacja zapisu.
Zapis księgowy powinien zawierać: 1)datę dokonania operacji 2)rodzaj i nr identyfikacyjny dowodu księgowego stanowiącego podstawę zapisu 3)zrozumiały tekst, skrót lub kod opisu operacji 4)kwota operacji
Poprawa błędów w zapisach księgowych: 1)skreślenie dotychczasowej treści lub kwoty. Poprawki muszą być dokonane jednocześnie we wszystkich elementach ksiąg rachunkowych. Ten sposób korygowania może być dokonany tylko przed zamknięciem ksiąg 2)storno - wprowadzenie do ksiąg rachunkowych zapisu udokumentowanego dowodem księgowym zawierającym korekty błędnych zapisów. Korekta może być dokonana przez wprowadzenie zapisów dodatnich (storno czarne) lub ujemnych (storno czerwone)
Konta wynikowe służą do ewidencji operacji wynikowych (kosztów i przychodów). Spełniają one rolę inną niż konta bilansowe i obowiązują przy nich inne reguły prowadzenia, które sprowadzają się do 1)bieżącego księgowania operacji wpływających na wynik finansowy 2)okresowe księgowanie (przeksięgowywanie) związane z ustaleniem wyniku finansowego. Księgowania te polegają na przeniesieniu obrotów lub sald poszczególnych kont wynikowych na konto Wynik Finansowy. Na tym koncie po stronie WN ujmuje się koszty i starty nadzwyczajne a po stronie MA przychody i zyski nadzwyczajne. Saldo tego konta może być debetowe co oznacza stratę netto lub kredytowe co oznacza zysk netto.
Plan kont to usystematyzowany wykaz kont, służących do grupowania operacji gospodarczych. Plan kont zawiera: 1)wykaz kont tj. nazwy i symbole kont 2)komentarz a w nim: -określenie zasad tworzenia i sposobu prowadzenia ewidencji szczegółowej; -postanowienia dotyczące wyboru techniki prowadzenia kont, zasad budowy rachunku kosztów, wariantu rachunku kosztów, zasad wyceny zasobów, sposobu umarzania wyposażenia itp.
Inwentaryzacja to ogół czynności zmierzających do ustalenia na dany termin rzeczywistego stanu składników majątkowych i źródeł ich pochodzenia. Celem inwentaryzacji jest: 1)doprowadzenie danych wynikających z ksiąg rachunkowych do zgodności ze stanem rzeczywistym 2)rozliczeniem osób majątkowo odpowiedzialnych za powierzone im mienie 3)dokonanie oceny gosp. przydatności składników majątkowych 4)przeciwdziałanie nieprawidłowościom w gosp. majątkiem przeds.
Inwentaryzację przeprowadza się: 1)drogą spisu z natury: środków pieniężnych z wyj. Tych na rachunku bankowym, akcji, obligacji, bonów, innych papierów wartościowych, rzeczowych składników majątku trwałego, środków trwałych poza gruntami 2)drogą uzyskania z banków i od kontrahentów potwierdzeń: środków na rach., należności, pożyczek i zobowiązań bez spornych i wątpliwych, powierzonych kontrahentom własnych składników majątkowych 3)drogą porównania danych w księgach rachunkowych z odpowiednimi dokumentami: gruntów i trudnych do oglądu środków trwałych, należności spornych i wątpliwych, należności i zobowiązań wobec pracowników i publiczno - prawnych.
Procedura inwentaryzacyjna. Zarządzeniem kierownika powołuje się komisję inwentaryzacyjną. Ogłasza plan inwentaryzacyjny. Informacja ta przekazywana jest osobom materialnie odpowiedzialnym za powierzony majątek celem przygotowania się do inwentaryzacji. W ustalonych terminach dokonuje się ilościowego spisu majątku na arkuszach spisowych. Arkusze muszą być podpisane przez osoby odpowiedzialne i przekazane do księgowości. Różnice powinny być natychmiast zaksięgowane, a braki pokrywają osoby materialnie odpowiedzialne. Decyzję o sposobie rozliczania różnic podejmuje kierownik jednostki.