1 SCHARAKTERYZUJ CHARAKTER RACHUNKOWOŚCI I NACZELNE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
O systemowym, odrębnym charakterze rachunkowości świadczą specyficzne metody postępowania, zwłaszcza w ewidencji działalności gospodarczej, takie jak; stosowanie zamkniętego układu rachunków (kont), realizacja podwójnego zapisu do rejestracji ogółu zdarzeń gospodarczych w ramach tego układu kont, prowadzenie syntetyki i analityki danych, czyli o różnym stopniu szczegółowości, tworzących określone zbiory informacji, składające się na jeden generalny zbiór informacji rachunkowych, odpowiednio przekształconych i zagregowanych w sprawozdaniach finansowych.
Zasady prawidłowej rachunkowości - określane niekiedy jako konwencje, określone w ustawie o rachunkowości nie są nazwane, są dokładnie opisane. 10 zasad:
1 zasada memoriału - polega na ujęciu ogółu operacji gospodarczych wpływających na wynik roku obrotowego nie zależnie od stopnia uregulowania wynikających z tych operacji rozrachunku
2 zasada współmierności przychodów i kosztów - wiąże się z zasadą memoriału. W myśl tej zasady na wynik finansowy roku obrotowego wpływają zrealizowane przychody i poniesione dla ich uzyskania koszty.
3 zasada periodyzacji - taki podział operacji gospodarczych, które będą ujmowane w poszczególnych okresach sprawozdawczych i wykonywane w sprawozdaniach finansowych na ten okres
4 zasada istotności - mówi o odrębnym wykazywaniu wszystkich znaczących pozycji aktywów i pasywów oraz wyniku finansowego w oddzielnych pozycjach bilansu.
5 zasada ciągłości - zasada konsekwentnego wykazywania i stosowania tych samych reguł wyceny i grupowane aktywów i pasywów w kolejnych latach obrotowych.
6 zasada ostrożności - inaczej zasada ostrożnej wyceny - mówi o tym, że aktywa i pasywa jednostki gospodarczej muszą być wycenione w taki sposób, aby nie został zniekształcony wynik finansowy.
7 zasada indywidualnej wyceny - związana z zasadą ostrożności. Mówi ona o tym, że każda znacząca pozycja aktywów musi być wyceniona indywidualnie.
8 zasada realizacji - mówi o tym, że zyski powstają dopiero w momencie dokonania sprzedaży lub czynności z nią związanej.
9 zasada kontynuacji działania - polega na przyjęciu uzasadnionego domniemania, że jednostka gospodarcza będzie prowadzić swoją działalność w kolejnych latach obrotowych bez istotnego ograniczenia z zakresu tej działalności.
10 zasada wyższości treści nad formą - wszystkie operacje gospodarcze powinny być ujęte w księgach rachunkowych a następnie wykazane w sprawozdaniach finansowych zgodnie z ich treścią i rzeczywistością ekonomiczną.
2 CHARAKTERYSTYKA AKTYWÓW I PASYWÓW ORAZ BUDOWA, ELEMENTY, WYMOGI FORMALNE I ZASADY SPORZĄDZANIA BILANSU JEDNOSTKI GOSPODARCZEJ.
Środki gospodarcze są to aktywa. Aktywa każdej jednostki gospodarczej można kwalifikować wg. różnych kryteriów. Podstawowym kryterium jest kryterium postaci:
- rzeczowe składniki aktywów - te, które mają postać rzeczy (środki pracy, przedmioty pracy, produkty pracy, towary)
- wartości niematerialne i prawne - zaliczamy wszelkiego rodzaju prawa nabyte przez jednostkę gospodarczą w celu prowadzenia działalności gospodarczej (prawo do licencji, patentu, znaku towarowego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do użytkowania oprogramowania komputerowego)
- środki pieniężne - wszystko to co ma postać pieniądza również waluty obce (śr pieniężne, metale pieniężne - srebro, złoto). Do środków pieniężnych zalicza się wszystkie papiery wartościowe (akcje, obligacje, weksle, bony skarbowe)
- należności - kwoty pieniężne należne jednostce gospodarczej od jej kontrahentów z tytułu sprzedaży produktów gotowych, towarów, robót i usług
Podział aktywów według:
1 kryterium zdolności do zmiany postaci
2 kryterium czasowe - przyjęcie założenia, wykorzystywanie danego składnika majątkowego przez okres 1 roku
Stosując te dwa kryteria podziału wszystkie aktywa zostały podzielone na:
- trwałe - które będą wykorzystywane w danej jednostce gospodarczej przez okres dłuższy niż rok i w okresie wykorzystywania nie zmienią swojej postaci
- obrotowe - które w jedn gospod będą wykorzystywane przez okres krótszy niż 1 rok i w okresie tego wykorzystywania zmienią swoją postać
AD 2 podział wg kryterium czasowego:
I AKTYWA TRWAŁE WARTOŚCI NIEMATERIALNYCH I PRAWNYCH, zalicza się:
1 koszty zakończonych prac rozwojowych
2 rzeczowe aktywa trwałe:
a)śr trwałe - ustawodawca zalicza grunty w tym prawo użytkowania wieczystego gruntu, budynki, lokale i obiekty inżynierii lądowej i wodnej, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu i spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, urządzenia techniczne i maszyny, śr transportowe
b)śr trwałe w budowie - inwestycje rozpoczęte
c)zaliczki na środki trwałe w budowie
3 należności długoterminowe - powyżej 1 roku
4 inwestycje długoterminowe - inwestycje to nabycie aktywów w celu osiągania korzyści ekonomicznych
- nabycie nieruchomości, które nie będą wykorzystywane w dział gospod
- nabycie wartości niematerialnych i prawnych nie wykorzystywanych w dział gosp
5 długoterminowe rozliczenia międzyokresowe - zalicza aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego
II AKTYWA OBROTOWE:
1 zapasy zalicza się:
- materiały podstawowe, pomocnicze, paliwo, części zamienne do maszyn, urządzeń
-półprodukty i produkty w toku (takie, które w dniu dokonywania wyceny lub sporządzania bilansu znajdują się jeszcze na taśmie produkcyjnej i żaden proces się dla nich nie zakończył)
- produkty gotowe - proces technologiczny się zakończył, leżą w magazynie gotowe do sprzedaży
- towary - artykuły nabyte w celu dalszej sprzedaży
- zaliczki na poczet dostaw
2 należności krótkoterminowe:
a)spłacone w okresie krótszym niż 12 miesięcy
b)należności z tytułu dostaw i usług
c)należności dochodowe na drodze sądowej - są to należności, dla których cykl rozliczenia jest krótszy niż 1 rok
3 inwestycje krótkoterminowe:
- wszystkie pap wartościowe, które są nabyte w celu odsprzedaży w okresie krótszym niż 1 rok
- środki pieniężne
4 krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe
ZASADY WYCENY AKTYWÓW.
Do wyceny aktywów mogą mieć zastosowanie:
1 cena nabycia lub cena zakupu - cena nabycia to cena należna sprzedającemu powiększona o bezpośrednie koszty związane z zakupem(koszty transportu, załadunku, wyładunku i przeładunku). Cena nabycia nie obejmuje podlegającego odliczeniu podatku od towarów i usług i podatku akcyzowego. C nabycia obniża się o udzielone rabaty i upusty. Cena nabycia i cena zakupu w przypadku importu podlega zwiększeniu o obciążenie o charakterze publiczno - prawnym płacone na granicy (cło)
2 koszt wytworzenia - stanowią koszty bezpośrednie produkcji poszczególnych produktów oraz uzasadniona część kosztów pośrednich przypadających na okres wytworzenia produktów. Trzy pozycje, których nie można zaliczyć do kosztów wytworzenia:
a)koszty działania przedsiębiorstwa jako całości
b)pozostałe koszty operacyjne i koszty finansowe
c)straty materiałów i straty na brakach
3 cena sprzedaży netto - cena możliwa do uzyskania bez podatku vat i podatku akcyzowego pomniejszona przez rabaty i opusty a powiększona przez należną dotację przedmiotową. Odmianą ceny sprzedaży netto jest kurs giełdowy.
4 średni kurs waluty
5 kwota wymagająca zapłaty - ma zastosowanie głównie do należności i zobowiązań; kwota należności głównej wraz z odsetkami, jaką jednostka gospodarcza spodziewa się otrzymać od kontrahenta
ISTOTA ŹRÓDEŁ POCHODZENIA AKTYWÓW
Wszystkie aktywa występujące w przedsiębiorstwie mają swoje źródło pochodzenia inaczej nazywane źródłem finansowania a dla potrzeb rachunkowości są to pasywa.
PASYWA:
1 kapitały własne
2 kapitały obce
AD 1 KAPITAŁY WŁASNE - są to kapitały stanowiące własność przedsiębiorstwa. Możemy je podzielić na:
- kapitały zewnętrzne - są to kapitały wniesione przez właścicieli danego przedsiębiorstwa
- kapitały wewnętrzne - te kapitały wygospodarowane w toku prowadzenia dział gosp
AD 2 KAPITAŁY OBCE - które nie są własnością przedsiębiorstwa, ktoś użyczył. Podlegają dalszej klasyfikacji. Wyróżniamy trzy grupy:
1)podstawowa - kapitały założycielskie czy wniesione przez właścicieli. Kapitał podstawowy - różne nazwy: w sp. Z o.o. - kapitał udziałowy, w sp akcyjnej - kapitał akcyjny, w spółdzielni - fundusz udziałowy, w przedsięb państwowym - fundusz założycielski
2)zapasowe - powstają w toku dział gospod, w sp akcyjnej - kapitał zapasowy i rezerwowy, w z o.o. - kapitał zapasowy, w spółdzielni - fundusz zasobowy, w przedsięb państwowym - fundusz przedsiębiorstwa. Kapitał zapasowy jest przeznaczony na pokrycie ewentualnych strat w dział gospodarczej. W sp akcyjnej kapitał zapasowy powinien być nie mniejszy niż 1/3 kapitału podstawowego.
3)wynik finansowy - może przybierać różne formy, może to być zysk lub strata
Kapitały obce mają charakter zobowiązań długo lub krótkoterminowych, podlegają zwrotowi w określonym terminie.
Kapitały obce mające charakter zobowiązań długoterminowych:
-kredyty bankowe rozwojowe - na prowadzenie dział rozwojowej
-emisja obligacji
-pożyczki - zobowiązania jedn gospodarczej wobec osób prawnych i fizycznych
-leasing
-forfating (obrót wierzytelnościami) - należność długoterminowa
-franchising - udzielenie zezwolenia na prowadzanie dział handlowej obcej jednostce gospod z wykorzystaniem nazwy i znaku firmowego udzielającego zezwolenie
Kapitały obce mające charakter zobowiązań krótkoterminowych:
-kredyt bankowy - do niedawna kredyt obrotowy spłacony w ciągu roku
-kredyt kupiecki - sprzedaż albo zakup z odroczonym terminem płatności
-kredyt wekslowy - przedstawienie weksli do dyskonta przed terminem wykupu
-kredyt odbiorcy - sytuacja odwrotna do kredytu kupieckiego - polega na dokonywaniu przedpłat na potrzebę przyszłej produkcji
-emisja papierów komercyjnych na bieżącą działalność - kwit - komercyjny weksel inwestycyjno terminowy
-faktoring - obrót należnościami
Do kapitału obcego zaliczane są również fundusze specjalne:
zakładowy fundusz świadczeń socjalnych - ma podstawę prawną
fundusz premiowy, nagrodowy, pracownicze fundusze emerytalne - bez podstawy prawnej
BILANS - zestawienie wszystkich aktywów i pasywów. W bilansie ujmujemy wartość aktywów i pasywów. Jest sporządzony na określony dzień i w określonej formie. Wzór bilansu jest znormalizowany. Bilans w każdej jednostce gospodarczej jest dokumentem księgowym i jednocześnie dokumentem sprawozdawczym. Jest dokumentem archiwalnym - podlega stałemu przechowywaniu.
Bilans sporządza się na:
- dzień bilansowy którym jest dzień kończący rok obrotowy
- dzień zakończenia działalności
- dzień postawienia w stan likwidacji lub upadłości
- dzień przekształcenia formy organizacyjno - prawnej
- dzień połączenia z inną jednostką organizacyjną
Wymogi formalne bilansu:
- określenie nazwy i siedziby jednostki organizacyjnej, dla której bilans jest sporządzony
- określenie dnia lub momentu bilansowego
- musi zawierać wyraźny podział na A i P
- musi obowiązkowo zawierać podsumowania wartości A i P (czyli sumę bilansową)
- podpisanie bilansu przez głównego księgowego i kierownika jedn gospodarczej
Przy sporządzaniu bilansu obowiązują zasady:
- zasada równowagi bilansowej - A = P
- zasada ciągłości bilansowej - bilans zamknięcia dla jednego roku obrotowego jest jednocześnie bilansem otwarcia następnego roku obrotowego. Wyróżniamy: 1) ciągłość formalną bilansu - stosowanie tych samych zasad grupowania poszczególnych składników A i P; 2) ciągłość merytoryczna - stosowanie tych samych metod wyceny A i P
- zasada istotności
- zasada ostrożności
Funkcje bilansu:
- możemy dokonać oceny stanu finansowego (A) i stanu majątkowego (P) danej jedn organizacyjnej
- informacyjna
- kontrolna - możemy dokonać kontroli stanu rzeczywistego
- pomiarowa - to co jest związane w ujęciu wartościowym
3 POJĘCIE I CHARAKTERYSTYKA KONT KSIĘGOWYCH, KLASYFIKACJA I ZASADY FUNKCJONOWANIA KONT BILANSOWYCH, ZASADA PODWÓJNEGO ZAPISU
Konto księgowe - to urządzenie służące do rejestracji jednorodnych, co do rodzaju i treści operacji gospodarczych. Może mieć dowolną formę. Z reguły ma formę tabelki.
Do stałych elementów konta zaliczamy:
- symbol cyfrowy
- nazwę konta
- 2 strony
- saldo początkowe
- zapisy operacji gospodarczych (obroty konta)
- saldo końcowe (stan przyjmowany do bilansu)
Klasyfikacja kont księgowych
stopień klasyfikacji zapisów:
a)konta syntetyczne - to konta o określonym stopniu uogólnienia zapisów, funkcjonuje zgodnie z zasadą podwójnego zapisu
b)konta analityczne - te konta cechuje się w znacznym stopniu szczegółowością i obowiązuje tu zasada zapisu powtarzanego
sposoby funkcjonowania
a)konta bilansowe - to konta, które występują w bilansie i dzielimy je na konta: aktywne, pasywne i aktywno pasywne
b)konta niebilansowe - to konta, które nie występują w bilansie i ogół kont niebilansowych dzielimy na 4 grupy:
- korygujące - mają charakter pomocniczy na koniec okresu sprawozdawczego, saldo tego konta wpływa na saldo konta podstawowego
- wynikowe - służą do ewidencji operacji wynikowych na koniec okresu sprawozdawczego, salda tych kont przenoszone są do rachunku wyników
- rozliczeniowe - służą do przejściowego księgowania niektórych operacji gospodarczych na koniec okresu sprawozdawczego, nie wykazuje żadnego salda bowiem powinny być całkowicie rozliczone w okresie sprawozdawczym
- pozabilansowe - służą do ewidencji zjawisk i procesów gospodarczych, nie podlegają ewidencji na kontach bilansowych ponieważ tego typu zdarzenie nie wywołuje zmian w stanie aktywów lub pasywów
Zasady funkcjonowania kont bilansowych:
- założenie konta - polega na nadaniu symbolu cyfrowego i nazwy konta
- otwarcie konta - następuje w momencie zaksięgowania na tym samym koncie salda początkowego z bilansu otwarcia
Dokonując otwarcia kont musimy przestrzegać 3 zasad:
1 salda początkowe aktywów wpisywane są po stronie debetowej konta
2 salda początkowe pasywów wpisywane są po stronie credytowej konta
3 konto powinno mieć nazwę identyczną lub podobną do nazwy występującej w bilansie
Zapisy dokonane po stronie Wn nazywa się debetowaniem konta, obciążeniem konta lub księgowaniem w ciężar konta.
Zapisy po stronie Ma nazywa się credytowaniem konta, uznaniem konta lub księgowaniem na dobro konta.
Na czym polega zasada podwójnego księgowania i z czego ona wynika ?
Zasada podwójnego księgowania polega na rejestracji każdej operacji równocześnie jako zmiany debetowej i kredytowej, czyli na dwóch kontach, po dwóch przeciwstawnych stronach tych kont i wynika z rzeczowo-finansowego ujmowania majątku jako głównej zasady rachunkowości.
4 ZASADY FUNKCJONOWANIA KONT WYNIKOWYCH, ELEMENTY SKŁADOWE I ZASADY USTALANIA WYNIKU FINANSOWEGO
Zasady funkcjonowania kont wynikowych.
Wszystkie przychody, koszty, straty i zyski nadzwyczajne ewidencjonuje się na kontach wynikowych. Konta te spełniają odmienną rolę niż konta bilansowe. Służą przede wszystkim ujęciu tych procesów ekonomicznych, które kształtują wynik finansowy. Konta wynikowe należą do grupy kont niebilansowych a zatem nie posiadają salda początkowego. Zapisy w ciągu okresu sprawozdawczego z sumowane na koniec tego okresu przenosi się na konto wynik finansowy.
Przy bieżącym księgowaniu operacji wynikowych stosuje się następujące zasady:
- wszystkie koszty i straty nadzwyczajne księgowane są po stronie debetowej konta wynikowego
- wszystkie przychody i zyski nadzwyczajne księgowane są po stronie kredytowej konta wynikowego
Wynik finansowy - stanowi wyrażony w pieniądzu rezultat działalności jednostki gospodarczej w określonym czasie. Wynik finansowy może być wielkością dodatnią - mówimy o zysku, może być wielkością ujemną - mówimy o stracie. Zależy to od elementów kształtowania wyniku.
Elementy kształtowania wyniku:
- przychody
- koszty
- straty i zyski nadzwyczajne
- podatek dochodowy
Czynniki ujemne wyniku:
- koszty - wyrażone w pieniądzu zużycie czynników produkcji
- straty nadzwyczajne - zdarzenia, na które przedsiębiorstwo nie ma wpływu i powstają w wyniku zdarzeń losowych (powódź, kradzież)
Podatek dochodowy - obciąża bezpośrednio wynik finansowy, zmniejsza kwotę zysku pozostającego do dyspozycji jednostki gospodarczej.
Zasady ustalania wyniku finansowego - 10 zasad (pyt 1), 3 najważniejsze:
1 zasada memoriału
2 zasada współmierności przychodów i kosztów
3 zasada ostrożności
Przy ustaleniu wyniku finansowego musimy określić rodzaj działalności (pomocnicza, podstawowa, inwestycyjna)
Przy prowadzeniu rachunkowości wyróżnia się:
- działalność operacyjną - produkcję, handel lub usługi
- pozostałą działalność operacyjną
- działalność finansowa
- operacje nadzwyczajne
Te działalności nazywane są segmentami działalności i ustalając wynik finansowy musimy ustalić wynik finansowy w każdym segmencie działalności (czyli ustalamy przychody i koszty).
Konto wynik finansowy jest kontem bilansowym. Na koncie tym następuje księgowe ustalenie wyniku finansowego. Jest to konto pasywne, ale jedyne konto, które łączy w sobie cechy konta bilansowego i cechy konta wynikowego. Zasady księgowania jak na kontach wynikowych.
Ogólna struktura ustalania wyniku finansowego:
+ ustalamy przychody ze sprzedaży (przychody ze sprzedaży zwykłej dział operacyjnej, pozostałe przychody operacyjne)
- od tego odejmujemy koszty działalności operacyjnej (koszty zwykłej działalności operacyjnej, pozostałe koszty operacyjne)
= wynik finansowy na działalności operacyjnej
+ przychody finansowe
- koszty finansowe
= wynik finansowy na działalności gospodarczej
+ zyski nadzwyczajne
- straty nadzwyczajne
= wynik finansowy brutto, który podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, od tego wyniku dokonywane są inne odpisy obligatoryjne
- obciążenia (podatek dochodowy i wpłaty zysku)
= wynik finansowy netto - pozostający do dyspozycji jednostki gospodarczej, podlega on rozliczeniu w nowym roku obrotowym po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego
Organ zatwierdzający sprawozdanie finansowe powinien zatwierdzić sposób podziału wyniku finansowego netto.
5 POJĘCIE, CHARAKTERYSTYKA I KLASYFIKACJA PRZYCHODÓW I KOSZTÓW ORAZ ZASADY ICH EWIDENCJI
Pieniężny odpowiednik wartości sprzedaży nazywamy przychodem. Przychód - suma wszystkich operacji sprzedaży w określonym czasie. Sprzedaż jest dokonana w momencie wystawienia faktury kontrahentowi i wydanie mu składników majątkowych objętych sprzedażą. Wpływ środków pieniężnych może być dokonany przed sprzedażą (przedpłata) w terminie późniejszym.
Przy prowadzeniu rachunkowości wyróżnia się: ogólny schemat wyniku finansowego:
- działalność operacyjną - produkcję, handel lub usługi
- pozostałą działalność operacyjną
- działalność finansowa
- operacje nadzwyczajne
Te działalności nazywane są segmentami działalności i ustalając wynik finansowy musimy ustalić wynik finansowy w każdym segmencie działalności (czyli ustalamy przychody i koszty).
PRZYCHODY:
Przychody działalności operacyjnej - ze sprzedaży albo produkty gotowe, usługi, ze sprzedaży towarów. Przychody pomniejszone o podatek vat i udzielone rabaty, opusty.
Przychody pozostałej działalności operacyjnej - do pozostałych przychodów operacyjnych zaliczamy:
- przychody ze sprzedaży składników aktywów trwałych z wyjątkiem sprzedaży papierów wartościowych
- przychody z likwidacji środków trwałych
- dotacje i dopłaty do sprzedaży
- otrzymane kary grzywnych i odszkodowanie nie związane z nieterminową regulacją należności
- otrzymane darowizny
Przychody finansowe - zaliczamy:
- wartość sprzedanych papierów wartościowych (w cenie sprzedaży)
-otrzymane odsetki od lokat terminowych, lokat bankowych, środkach na rachunkach, udzielonych pożyczek
- otrzymane dywidendy od akcji obcych
- dyskonto od weksli obcych
- dodatnie różnice kursowe, operacje wyrażone w walutach obcych
Przychody z udziałów w innych jednostkach - otrzymane odsetki za nieterminową regulację należności.
KOSZTY
Kosztem jest wyrażone w pieniądzu celowe technicznie, technologicznie, ekonomicznie uzasadnione zużycie środków trwałych, materiałów, energii, usług czasu pracy pracowników oraz niektóre wydatki nie odzwierciedlające zużycia czynników produkcji poniesione w związku z normalną działalnością jednostki gospodarczej w pewnym okresie, którego rezultatem są użyteczne produkty lub usługi.
Ogół kosztów dzielimy na:
a)koszty zwykłej działalności operacyjnej
b)pozostałe koszty operacyjne
c)koszt finansowy
AD a) koszty zwykłej działalności - dotyczą produkcji i sprzedaży podstawowego celu działalności jednostki gospodarczej - wytwarzanie produktów gotowych, świadczenie usług, mogą być klasyfikowane wg kryteriów. Wg rodzajów - 8 pozycji:
1 zużycie materiałów i energii
2 usługi obce
3 wynagrodzenie
4 świadczenie na rzecz pracowników
5 amortyzacja
6 podatki i opłaty
7 koszty i prowizje bankowe
8 pozostałe koszty rodzajowe
Kryteria wg rodzaju są kosztami prostymi, nie można ich podzielić na mniejsze elementy składowe.
2 kryterium to podział kosztów wg miejsc powstawania (układ funkcjonalny kosztów)
- koszty dział podstawowej
- koszty dział pomocniczej
- koszty wydziałowe
- koszty zarządu
3 kryterium z punktu widzenia ewidencji to związek kosztów z osiąganiem przychodów:
- koszt własny sprzedanych produktów
- wartość w cenie nabycia sprzedanych towarów i materiałów
Koszty działalności operacyjnej mogą być ewidencjonowane wg trzech wariantów: W jaki sposób dokonuje się uproszczonej ewidencji kosztów:
1)ewidencję kosztów prowadzi się tylko w układzie rodzajowym. Ten sposób ewidencji kosztów jako uproszczona ewidencja kosztów może mieć zastosowanie w jedn gospodarczych prowadzących działalność w niewielkich rozmiarach i prowadzących działalność jednorodną
2)prowadzenie ewidencji kosztów w układzie wg miejsc powstawania a następnie rozliczanie tych kosztów i ich odniesienie na koszt własny sprzedaży oraz wartość sprzedanych materiałów i towarów
3)(najbardziej skomplikowany) ewidencję kosztów prowadzi się wstępnie wg rodzajów. Na koniec okresu sprawozdawczego następuje rozliczenie kosztów i za pośrednictwem konta rozliczenie kosztów rodzajowych, koszty te księguje się w układzie wg miejsc powstawania. W dalszej kolejności następuje rozliczenie kosztów i odniesienie ich na koszt własny sprzedaży oraz wartość sprzedanych materiałów i towarów.
Koszty rodzajowe, czyli zespół 4 kont:
- koszty rodzajowe
- rozliczenie kosztów rodzajowych
- koszty wg miejsc powstawania - I etap
- koszt własny sprzedaży, wartość sprzedaży materiałów i towarów - II etap
- wynik finansowy - III etap
AD b) Pozostałe koszty operacyjne - koszty, które nie wiążą się bezpośrednio ze zwykłą dział operacyjną i zalicza się do nich:
- wartość sprzedanych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych - wartość księgowa
- wartość księgową z likwidowanych środków trwałych
- zapłacone kary, grzywny i odszkodowania niezwiązane z nieterminową regulacją zobowiązań
- przekazane darowizny
AD c) koszty działalności finansowej - zwane kosztami finansowymi inaczej. Do kosztów finansowych zaliczamy w szczególności:
- wartość w cenie nabycia sprzedanych papierów wartościowych
- odsetki od kredytów i pożyczek
- dyskonto od weksli własnych
- ujemne różnice kursowe dotyczące operacji gospodarczych wyrażonych w walutach obcych
- zapłacone odsetki i kary za nieterminową regulację zobowiązań
6 POJĘCIE, CHARAKTERYSTYKA I KLASYFIKACJA ORAZ ZASADY GROMADZENIA I PRZECHOWYWANIA DOWODÓW KSIĘGOWYCH
Dowody księgowe - są udokumentowaniem operacji gospodarczych.
Dowody księgowe - skład:
- określenie stron dokonujących operacji gospodarczych
- określony rodzaj dowodu księgowego (np. faktura)
- opis operacji (przedmiot zakupu, cena, wartość)
- data operacji gospodarczej
- podpisanie dowodu księgowego
- numeracja dowodów gospodarczych (każda firma swój numer)
- wystawiane w języku polskim
Kryterium, klasyfikacja:
- dowody księgowe własne - wystawione przez własne jednostki:
- wewnętrzne - wewnątrz przedsiębiorstwa
- zewnętrzne - wystawiane kontrahentom przez nasze komórki organizacyjne
- dowody obce - wystawione przez inne jednostki organizacyjne
Każdy dowód podlega kontroli:
- merytorycznej -sprawdzeniu czy wszystkie informacje podane w dowodzie księgowym odpowiadają rzeczywistości
- formalnej - niezbędne informacje czy dowód jest kompletny
- rachunkowej - powtórne policzenie
Dowody księgowe można tylko poprawiać wewnętrznie. W dowodach księgowych zewnętrznych nie mogą być dokonywane poprawki (żadnych skreśleń). Wystawia się dokumenty korygujące. Aby ująć dowód księgowy w księgach rachunkowych należy dokonać dekretacji w księgach rachunkowych. Dekretacja polega na określeniu nazwy i zmiany konta, na którym dany dowód ma być ujęty oraz wskazanie daty zapisu. Dowody podlegają sortowaniu oraz przechowywaniu przez okres, co najmniej 5 lat od dnia bilansowego. Są przechowywane w siedzibie jednostki gospodarczej.
7 ISTOTA I ZADANIA KSIĘGOWOŚCI SYNTETYCZNEJ I ANALITYCZNEJ, BUDOWA ZAKŁADOWEGO PLANU KONT.
Plan kont nazywany jest zakładowym planem kont i powinien on uwzględniać specyfikę działalności jednostki gospodarczej. Zgodnie z art. 10 zakładowy plan kont ustala i aktualizuje kierownik jednostki gospodarczej. ZPK powinien zawierać następujące elementy składowe:
- wykaz kont księgi głównej (konta syntetyczne)
- przyjęte zasady ewidencji operacji gospodarczych
- zasady wyceny aktywów i pasywów
- zasady prowadzenia kont analitycznych i sposób ich powiązania z kontami syntetycznymi
- zasada prowadzenia ewidencji ilościowo - wartościowej aktywów rzeczowych
- przyjęte zasady amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych
- określenie środków trwałych o niskiej jednostkowej wartości początkowej w odniesieniu, do których mogą być stosowane uproszczone metody amortyzacji
- sposoby sporządzania rachunku zysków i strat
- ustalenie zasad prowadzenia ewidencji pozabilansowej
W zakładowym planie kont wszystkie konta syntetyczne zgrupowane są w 9 zespołach numerowanych od 0 do 8:
Zespół 0 - aktywa trwałe - konta, na których będziemy księgować: wartości niematerialne i prawne, środki trwałe, inwestycje długoterminowe, należności długoterminowe
Zespół 1 - środki pieniężne: konto kasy, rachunek bankowy, konta związane z ewidencja innych środków pieniężnych - czeki, pap wartoś
Zespół 2 - rozrachunki i roszczenia - wszystkie operacje gospodarcze związane z rozrachunkiem zewnętrznym i wewnętrznym jednostki gospod
Zespół 3 - materiały i towary - rzeczowe aktywa obrotowe: materiały i towary: zakup materiałów i przyjęcie ich do magazynu
Zespół 4 - koszty wg rodzajów i ich rozliczanie (konta dotyczące kosztów rodzajowych + rozliczenie kosztów rodzajowych)
Zespół 5 - koszty wg miejsc powstawania i ich rozliczenie - 4 konta: działalności podstawowej, koszty pomocnicze, koszty wydziałowe, koszty zarządu
Zespół 6 - produkty - zespół kont, w którym będzie dokonywane przyjęcie wyrobów gotowych z produkcji do magazynu, będą tam księgowane: produkty gotowe, półprodukty, wydawanie tych produktów
Zespół 7 - przychody i koszty ich uzyskania - konto wyników finansowych, konta kosztów działalności operacyjnej, koszt finansowy, straty nadzwyczajne
Zespół 8 - kapitały, rezerwy i fundusze specjalne - będą księgowane pasywa dotyczące kapitału własnego
Jaka role spełnia zakładowy plan kont ?
Celem zakładowego planu kont jest utrwalenie przyjętych w jednostce gospodarczej zasad księgowania na z góry" dobranych kontach księgi głównej i powiązanych z nimi kontach ksiąg pomocniczych. Zakładowy pian kont powinien określać wykaz kont syntetycznych, oznaczonymi symbolami cyfrowymi, tworzących księgę główną oraz przyjęte zasady księgowania na nich operacji gospodarczych oraz wyceny aktywów i pasywów; zasady tworzenia i prowadzenia kont analitycznych do określonych kont syntetycznych, które tworzą księgi pomocnicze i ich powiązanie z kontami księgi głównej.
Podzielność pozioma konta - polega na możliwości tworzenia z konta macierzystego większej ilości kont szczegółowych, które wykazują te same cechy, co konto dzielone. Przy podziale poziomym następuje większa szczegółowość zapisów ułatwiających prowadzenie analiz finansowych.
Podział pionowy konta - przy podziale pionowym z konta macierzystego tworzy się dwa konta, na których ewidencja ogranicza się do rozdzielenia strumieni dodatnich i strumieni ujemnych.
Podzielność kont ułatwia zbudowanie zakładowego planu kont pod kątem potrzeb informacyjnych jednostki gospodarczej.
Zasady prowadzenia ewidencji syntetycznej i analitycznej.
Przy ewidencji syntetycznej obowiązuje zasada podwójnego zapisu, która nie naruszy zasady równowagi bilansowej. Do kont syntetycznych może być prowadzona szczegółowa ewidencja analityczna np. rozrachunków.
Zasady prowadzenia ewidencji analitycznej - zasada zapisu dwustronnego. Suma zapisów dokonanych na kontach analitycznych musi być zgodna z sumą zapisów na kontach syntetycznych, do których prowadzona jest analityka.
8 POJĘCIE, CHARAKTERYSTYKA I KLASYFIKACJA OPERACJI GOSPODARCZYCH. WPŁYW OPERACJI GOSPODARCZYCH NA BILANS.
Zmiany w aktywach lub pasywach to operacje gospodarcze - to fakty gospodarcze, które powodują zmiany majątkowe danej jednostki gospodarczej. Każda operacja gospodarcza charakteryzuje się następującymi cechami:
- jest wyrażona wartościowo
- ma datę wystąpienia
- wchodzi w zakres działalności określonej jednostki gospodarczej
- każda operacja gospodarcza powoduje dwie równoczesne i równe co do wartości zmiany w stanie aktywów i pasywów
Kryteria:
1) kryterium rodzajowe - zmiany w aktywach lub pasywach
2) kryterium kierunkowe - wyróżnienie operacji gospodarczych, powstają wewnątrz jednostki gospodarczej lub operacje, które będą występowały z kontrahentami (zew lub wew)
Podział operacji gospodarczych:
1) operacje bilansowe - powodują zmiany tylko i wyłącznie w stanie aktywów lub pasywów
2) operacje wynikowe - związane są z występowaniem, powstawaniem wyniku tzn. poniesienie kosztów, uzyskanie przychodów, poniesienie strat.
Operacje bilansowe 4 typy:
1) operacje powodujące zmiany tylko w aktywach bilansów - A + O - O = P (aktywa + wartość operacji - wartość operacji = pasywa), mają znikomy wpływ na bilans. Suma bilansowa nie zmieni się np. pobranie gotówki z banku do kasy.
2) operacje wywołujące zmiany tylko po stronie pasywów - A = P + O - O np. przeznaczenie części wyniku finansowego na zwiększenie kapitału zapasowego
3) operacje gospodarcze powodujące zwiększenie stanu aktywów i pasywów - A + O = P + O, zwiększenie sumy bilansowej o wartość sumy operacji, np. zakup materiałów z odroczonym terminem płatności
4) operacje zmniejszające stan aktywów i pasywów - A - O = P - O, zmniejszenie sumy bilansowej o wartość sumy operacji, np. spłacając zobowiązania.
Jakie zmiany powodują operacje gospodarcze? Jak je można sklasyfikować? Podać przykłady zmian powodowanych operacjami gospodarczymi.
Operacje gospodarcze powodują, zmiany środków gospodarczych, można je sklasyfikować ze względu na charakter i trwałość zmian według następujących typów:
a)operacje gospodarcze strukturalne powodują zmiany strukturalne środków gospodarczych , (przykładem takiej operacji jest zakup towarów za gotówkę, wskutek tej operacji zwiększył się stan towarów i jednocześnie zmniejszył się stan gotówki w kasie, ogólna wartość środków gospodarczych pozostała bez zmiany, zmieniła się tylko struktura aktywów) i źródeł pochodzenia środków gospodarczych (przykładem takiej operacji jest przekazanie wypracowanego zysku w danym roku obrotowym na powiększenie kapitału własnego, wskutek tej operacji zwiększył się kapitał własny, zmniejszył się zysk, ogólna wartość pasywów nie uległa zmianie, zmieniła się tylko ich struktura)
b)operacje gospodarcze globalne nie kapitałowe powodują przejściowe zwiększenie stanu środków gospodarczych (aktywów) oraz zwiększeń obcych źródeł finansowania (pasywów) - przykładem jest zaciągnięcie kredytu i czasowe uzyskanie tą drogą środków pieniężnych, na skutek tej operacji gospodarczej wzrasta stan środków pieniężnych w kasie jednostki bądź na jej rachunku bankowym i równocześnie wzrasta zadłużenie wzglądem kredytodawcy na pewien okres czasu w postaci kredytu bądź pożyczki, taki sam efekt nastąpi przy zakupach kredytowych kiedy dostawca udziela nam na pewien okres kredytu, zakupując towar lub materiał-z odroczonym terminem zapłaty - wzrasta stan towarów lub materiałów z równoczesnym wzrostem zobowiązań wobec dostawcy ; zmniejszenie stanu środków gospodarczych oraz zmniejszenie obcych źródeł sfinansowania (pasywów) - przykładem takiego typu operacji jest spłata kredytu lub spłata zobowiązań, następuje wówczas zmniejszenie kredytu bądź zobowiązań na skutek ich spłaty z równoczesnym przekazaniem środków gospodarczych, najczęściej środków pieniężnych
c) operacje gospodarcze globalne kapitałowe powodują trwałą i globalną_zmianę środków gospodarczych oraz własnych źródeł sfinansowania o charakterze kapitałowym np. przekazanie środka trwałego przez właściciela jednostki gospodarczej. Powoduje zwiększenie majątku trwałego i równocześnie zwiększenie stanu kapitału własnego. Wycofanie kapitału z firmy przez jej właściciela powoduje zmiany odwrotne, równoznaczne najczęściej z likwidacją firmy. Jest to trwałe zmniejszenie środków gospodarczych, któremu towarzyszy trwałe zmniejszenie własnych źródeł finansowania.
d) operacje gospodarcze globalne wynikowe powodują trwałe i globalne zmiany środków gospodarczych, oraz powstanie kosztu bądź przychodu. Ponoszenie kosztów powoduje trwałe zmniejszenie składnika środków gospodarczych (jego zużycie), a zarazem zmniejszenie potencjalnego zysku z działalności, a w konsekwencji kapitału własnego. Operacje przychodowe ( z tytułu/ sprzedaży produktów i towarów), powodują trwałe zwiększenie aktywów - środków pieniężnych, bądź należności - oraz zwiększenie przychodów, a potencjalnie zwiększenie zysku, a w ostatecznym efekcie kapitału własnego.
9 INWENTARYZACJA W JEDNOSTCE GOSPODARCZEJ - ZADANIA, METODY, FORMY.
Inwentaryzacja - to ogół czynności zmierzających do ustalenia faktycznego stanu aktywów jednostki gospodarczej. Wyniki pozwalają na doprowadzenie do zgodności zapisów ewidencji księgowej ze stanem rzeczywistym. Na podstawie inwentaryzacji można dokonać rozliczenia osób odpowiedzialnych za powierzone im składniki majątkowe, oceny gospodarczej przydatności poszczególnych składników majątkowych. Inwentaryzacja pozwala przeciwdziałać nieprawidłowościom w gospodarowaniu majątkiem.
Metody inwentaryzacji:
- pełna inwentaryzacja okresowa - ustalenie rzeczywistego stanu wszystkich składników majątkowych objętych ewidencją w określonym terminie. Wiąże się z wyłączeniem pewnej komórki organizacyjnej
- pełna inwentaryzacja ciągła - polega na sukcesywnym ustalaniu rzeczywistego stanu poszczególnych składników majątkowych, tak aby w wyznaczonym czasie stan rzeczywiście został ustalony dla wszystkich składników majątkowych
Formy inwentaryzacji:
- spis z natury - spisanie ilości składników majątkowych na specjalnych arkuszach spisowych, dokonuje się wyceny, a następnie można porównać stan rzeczywisty arkuszy ze spisem rzeczywistym. Dodatkowy dokument arkusz spisu z natury.
- potwierdzenie salda - uzyskanie od kontrahentów pisemnego potwierdzenia stanu należności i zobowiązań (ma zastosowanie do składników majątkowych znajdujących się podczas inwentaryzacji poza jednostką gospodarczą)
- weryfikacja - ma zastosowanie do składników majątkowych, które są trudno dostępne do spisu z natury
Do różnych składników różnie się inwentaryzuje:
- środki trwałe - inwentaryzuje się poprzez spis z natury, co najmniej raz na 4 lata
- maszyny i urządzenie przeznaczone do zainwentaryzowania w środkach trwałych w budowie - spis z natury raz na 4 lata
- materiały, produkty gotowe, towary objęte ewidencją ilościowo - wartościową - spis z natury nie rzadziej niż raz na 2 lata
- materiały, produkty gotowe, towary objęte ewidencją ilościowo - spis z natury na koniec każdego roku obrotowego
- należności - potwierdzenie salda na koniec każdego roku obrotowego
- środki pieniężne w kasie - spis z natury na koniec każdego roku obrotowego
- środki pieniężne zgromadzone na rachunkach bankowych i kredyty - pisemne potwierdzenie z banku na koniec każdego roku obrotowego
- trudno dostępne składniki z natury - weryfikacja na koniec roku obrotowego
10 ZASADY EWIDENCJI PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH WŁASNYCH I OBCYCH.
Jak odzwierciedlany jest w ewidencji podział papierów wartościowych na własne i obce?
Własne papiery wartościowe, wyemitowane przez daną jednostkę, stanowią element pasywów o charakterze kapitałowym (akcje) bądź zobowiązaniowym (czeki, weksle, obligacje). Obce papiery wartościowe, otrzymane bądź nabyte od innych jednostek, stanowią element aktywów. Jeśli długoterminowe, stanowią finansowy majątek trwały, jeśli krótkoterminowe to, stanowią finansowy majątek obrotowy.
Jak ujmowane są w bilansie papiery wartościowe własne i obce?
W dniu kończącym rok obrotowy wycena papierów wartościowych nie może być wyższa od ich cen sprzedaży netto (giełdowych) na ten moment. Zobowiązania wynikające z własnych papierów wartościowych przekazanych innym jednostkom wykazuje się w ich wartości nominalnej (wydrukowanej na papierze wartościowym).
11 PODSTAWY PRAWNE PROWADZENIA RACHUNKOWOŚCI I ICH POWIĄZANIE Z MIĘDZYNARODOWYMI STANDARDAMI RACHUNKOWOŚCI ORAZ DYREKTYWAMI UNII EUROPEJSKIEJ
Jakie są podstawy formalnoprawne prowadzenia rachunkowości w Polsce?
Podstawowymi źródłami prawnymi rachunkowości w Polsce są:
- Ustawa z dnia 29 września 1994 r. p rachunkowości, Dz. U. nr 121 poz.591 z póz. zm. •.
- Ustawa z dnia 13 października 1994 r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie, Dz. U. Nr.121. poz.592.
12 ZASADY EWIDENCJI ŚRODKÓW TRWAŁYCH.
Środki trwałe to takie składniki majątkowe używane przez okres dłuższy niż 1 rok. Przeznaczone na potrzeby własne, są kompletne i zdatne do użytkowania w momencie oddania ich do używania.
Przy ewidencji środków trwałych ma zastosowanie zasada:
1 ewidencję śr trwałych prowadzi się zawsze wg ich wartości początkowej. Wartością początkową śr trwałego może być cena nabycia lub koszt wytworzenia. Wartość początkowa śr trwałego nie ulega zmianie w całym okresie użytkowania. Wyjątek - urzędowa aktualizacja wyceny śr trwałych.
Ewidencję śr trwałych prowadzi się na koncie środki trwałe. Jest to konto ogólne, aktywne. Konto to może wykazywać tylko i wyłącznie saldo debetowe. Jest to ewidencja syntetyczna. Do tego konta mogą być prowadzone konta szczegółowe, które są również kontami syntetycznymi.
Każda jednostka gospodarcza jest zobowiązana prowadzić ewidencję analityczną środków trwałych. Ewidencja analityczna w przypadku środków trwałych polega na zastosowaniu 3 urządzeń księgowych:
1 księgę inwentarzową śr trwałych - to wykaz wszystkich śr trwałych przyjętych do użytkowania wg kolejności dat przyjmowania tych środków w jedn gospodarczej. W księdze tej każdy środek trwały ma nadany swój numer inwentarzowy. Jest to numer niepowtarzalny.
2 karta szczegółowa środka trwałego - na takiej karcie wpisywane są w kolejności:
-nazwa środka trwałego
-numer inwentarzowy z księgi inwentarzowej
-data przyjęcia do użytkowania
-wartość początkowa
-wartość rocznego zużycia
-metoda dokonywania odpisów amortyzacyjnych
-wszelkiego rodzaju naprawy i remonty środków trwałych
-data zakończenia użytkowania (sprzedaży, likwidacji)
3 tabela amortyzacyjne - sporządzane są w każdym okresie sprawozdawczym w celu dokonania odpisów amortyzacyjnych. Zawiera:
-nazwę środka trwałego
-jego wartość początkową
-metodę amortyzacji
-kwotę rocznego odpisu amortyzacyjnego
-kwotę miesięcznego odpisu amortyzacyjnego
Tabela amortyzacyjna stanowi podstawę dokonania zapisów w ewidencji syntetycznej. Do konta syntetycznego środki trwałe prowadzi się konto korygujące - umorzenie środków trwałych. Środki trwałe zużywają się stopniowo i przenoszą swoją wartość na produkty gotowe. Zużycie środków trwałych określa się mianem umorzenia i księgowane jest ono na koncie umorzenie środków trwały.
Konto korygujące umorzenie śr trwałych jest kontem niebilansowym i wykazuje cechy konta pasywnego. Na tym koncie saldo początkowe będzie zapisywane zawsze po stronie credyt, zwiększenie umorzenia po stronie credyt, zmniejszenie po stronie debet. Konto umorzenia środków trwałych wykazuje tylko i wyłącznie saldo kredytowe. Saldo tego konta wpływa na wartość środków trwałych wykazywaną na koncie środki trwałe.
1środki trwałe możemy przyjmować do użytkowania w 3 przypadkach:
a)śr trwały pochodzi ze środka trwałego w budowie, możemy wytworzyć śr trwały we własnym zakresie
b)zakup środka trwałego
c)otrzymanie darowizny - na podstawie umowy darowizny, określa wartość początkową środka trwałego i jego dotychczasowe zużycie, otrzymane darowizny są dla jedn gospodarczej pozostałym przychodem operacyjnym
2 możemy się pozbyć środków trwałych też w 3 przypadkach:
a)sprzedaż środka trwałego
Wystawienie faktury księgujemy na kontach
Cena sprzedaży zależy od ceny wynegocjowanej z odbiorcą
b)przekazanie środka trwałego jako darowizny
c)likwidacja środków trwałych
1 przyjęcie do ewidencji pozabilansowej
operacja 2 środki trwałe w likwidacji - nie obowiązuje zasada podwójnego zapisu, wykazuje cechy konta aktywnego, konto niebilansowe, wartość początkową księgujemy na tym koncie (np. 20000), przy likwidacji występują koszty
operacja 3 koszty likwidacji środka trwałego zlecone innej jednostce
operacja 4 koszty likwidacji poniesione we własnym zakresie
operacja 5 przyjęcie do magazynu odpadów użytkowych, pozostałych po likwidacji środka trwałego
operacja 6 zaksięgowanie protokołu o zakończeniu likwidacji środka trwałego
Aktualizacja wyceny środków trwałych
Aktualizacja wyceny występuje zawsze na podstawie obwieszczenia prezesa gł urzędy statys. Prezes określa współczynniki przeliczeniowe dla poszczególnych grup środków trwałych. Zawsze musimy przeszacować wartość początkową i wartość dotychczasowego umorzenia. Wyniki przeszacowania odnoszone są na konto kapitał zapasowy.
Operacja 1 przeszacowanie wartości środka trwałego
Operacja 2 przeszacowanie dotychczasowego umorzenia
Rachunkowość - system ewidencji i przetwarzania danych liczbowych. R jest procesem identyfikowania pomiaru i komunikowania informacji ekonomicznych w celu umożliwienia rozsądnego osądu i podjęcia decyzji przez użytkowników informacji.
Proces identyfikacji informacji dotyczy księgowości
1)aby dokonać zapisu trzeba sprawdzić czy zdarzenie miało miejsce
2)pomiar - miernik pieniężny, który pozwala porównywać niektóre wielkości ekonomiczne
3)komunikowanie informacji ekonomicznej - ktoś na coś wyłożył i ile coś jest warte
4)osąd - dokonanie analizy i wnioski
Co jest przedmiotem rachunkowości ?
Przedmiotem rachunkowości są zjawiska gospodarcze występujące w jednostkach gospodarczych, wpływające na stan. i strukturę majątku, źródła jego finansowania oraz efekty działania. Przyjmuje się, że głównym obszarem zainteresowania rachunkowości są efekty; mające miejsce w przeszłości, a więc dane historyczne, retrospektywne. Również ich ocena i analiza a także projekcje przyszłych zdarzeń i przyszłej sytuacji finansowej oraz-przygotowanie informacji dla zarządzania operacyjnego i strategicznego jest przedmiotem rachunkowości.
Jakie cechy posiada podmiot rachunkowości ?
Podmiotami rachunkowości z punktu widzenia formalnego są wszystkie osoby prawne (przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielnie, spółki kapitałowe),jednostki nie posiadające osobowości prawnej, a także osoby fizyczne .które prowadzą działalność na szerszą skalę. Warunkiem uznania danej jednostki za podmiot rachunkowości jest jej majątkowe wyodrębnienie dokonane w sposób formalno-prawny lub tylko umownie.
Zadania rachunkowości
-obiektywne informowanie zewnętrznych użytkowników informacji generowanych przez rachunkowość (banki, potencjalni inwestorzy, agendy rządowe)
-kontrola działalności przedsiębiorstwa i ochrona interesów podmiotów gospodarczych
-dostarczanie informacji przydatnych do zarządzania
Rachunkowość powinna nas informować o
-stanie składników majątkowych i źródłach ich finansowania
-zużyciu składników majątkowych
-wykonaniu zadań gospodarczych, które są sprecyzowane w rocznych planach działalności
-finansowych rezultatach działalności
-sposobie zagospodarowania zysku
Realizacja zadań stawianych przed rachunkowością wymaga pewnych warunków. Warunki, w jakich te informacje są przydatne:
-wiarygodność informacji
-informacje muszą odznaczać się kompletnością
-bieżące prowadzenie rachunkowości; ustawa dopuszcza opóźnienie między powstaniem zjawiska a zapisem 1 miesiąc
-powiązanie z informacjami ustalonymi w sposób pozaksięgowy (wskaźniki np. rentowności)
Uzyskiwanie informacji ekonomicznych
-ponosimy koszty
-powinna być brana pod uwagę zasada racjonalności (opłacalność)
Elementy składowe rachunkowości wg ustawy o rachunkowości i zakres:
1 polityka rachunkowości - elementy:
-zakładowy plan kont
-wykaz stosowanych ksiąg rachunkowych
-dokumentacja systemu przetwarzania danych
2 prowadzenie ksiąg rachunkowych
-dziennik
-konta księgi głównej
-konta ksiąg pomocniczych
-wykaz składników majątku i źródeł ich finansowania
-zestawienie obrotów i sald
3 dokonywanie inwentaryzacji (kontrola stanu majątku)
-inwentaryzacja składników majątkowych
-inwentaryzacja źródeł finansowania
4 wycena składników majątkowych, czyli określenie wartości składników majątkowych
-ustalanie wyniku finansowego
-wycena kapitału
5 sporządzanie sprawozdań finansowych
-część wstępna (część ogólna)
-bilans
-rachunek zysków i strat
-zestawienie zmian w kapitale
-rachunek przepływów pieniężnych
-informacja dodatkowa
6 gromadzenie i przechowywanie dokumentacji
-dowody księgowe
-księgi rachunkowe
-dokumenty inwentaryzacyjne
-sprawozdania finansowe
7 poddanie badaniu i ogłaszanie sprawozdań finansowych
Podstawową funkcją rach jest funkcja informacji. 4 szczegółowe:
1 kontrolna - związana z ochroną majątku danego podmiotu gospodarczego
2 sprawozdawcza - sporządzanie różnego rodzaju zestawień i sprawozdań
3 analityczna - polega na dostarczaniu danych do analizy prowadzenia działalności
4 dowodowa - związana z tym, że na podstawie zapisów w księgowości w każdej chwili jesteśmy w stanie udowodnić czy przedsiębiorstwo osiąga zyski czy nie
Metody prowadzenia rachunkowości:
-bilansowa - polega na sporządzaniu bilansu, jest wykorzystywana przy zamykaniu kont księgowych, przy porównywaniu przychodów i kosztów, zysków i strat nadzwyczajnych
-wyceny
-podmiotowe
Podstawowe formy rachunkowości
-przebitkowa - z kalką
-rejestrowa - może być prowadzona techniką ręczną, prowadzenie różnego rodzaju rejestrów np. rejestr sprzedaży
-tabelaryczna - tu może być stosowana technika ręczna
Każdy zapis w rachunkowości musi być udokumentowany. Wszystkie zapisy powinny być dokonywane chronologicznie i systematycznie.
-zapis chronologiczny - zapisy w rachunkowości dokonywane są w kolejności dat występowania operacji gospodarczych
-zapis systematyczny - polega na tym, że w danym okresie sprawozdawczym wszystkie zapisy muszą być dokonywane wg jednolitych zasad. Te zasady to: grupowanie poszczególnych operacji gospodarczych, stosowanie tych samych metod wyceny, ujmowanie tych samych rodzajów zdarzeń gospodarczych na tych samych kontach.
22