teria o napiêciu 9 V typu 6F22, albo alka-

liczna 6LR61.

Po wlutowaniu wszystkich elementów

trzeba sprawdziæ prawid³owoœæ monta¿u,

szczególnie tranzystorów, diod i koñ-

cówek cewek L1, L2.

Teraz mo¿na przyst¹piæ do uruchomienia

i wyregulowania uk³adu. Prêt ferrytowy

z cewkami trzeba umieœciæ jak najdalej

od p³ytki i równolegle do niej. Nastêpnie

nale¿y: œlizgacze potencjometru P1 i try-

meru P2 ustawiæ w œrodkowych po³o¿e-

niach, do³¹czyæ bateriê do uk³adu, trymer

P2 ustawiæ w po³o¿eniu, w którym LED

zaczyna œwieciæ, lub œwieciæ przestaje.

Potencjometr P1 s³u¿y do dok³adnego

ustawiania punktu powstawania i zanika-

nia oscylacji.

Metalowy przedmiot, trzeba stopniowo

zbli¿aæ przesuwaj¹c go wzd³u¿ osi fer-

rytowego rdzenia. Dioda D5 w pewnym

momencie powinna zaœwieciæ, a zga-

sn¹æ podczas odsuwania tego

przedmiotu.

Po tym wstêpnym uruchomieniu, uk³ad

umieszcza siê w pude³ku-obudowie dostar-

czanym razem z ca³ym uk³adem. Rdzeñ fer-

rytowy z nawiniêtymi cewkami trzeba przykle-

iæ do œcianki pude³ka, jak najdalej od p³ytki

z elementami. Nastêpnie wywierca siê w od-

powiednich miejscach obudowy otwory na

diodê, potencjometr P1 i wy³¹cznik (nie ma go

w zestawie). Po zakoñczeniu monta¿u, za po-

moc¹ potencjometru ponownie nale¿y usta-

wiæ granicê wzbudzania siê uk³adu, powtarza-

j¹c tê czynnoœæ w miarê potrzeby, podczas

u¿ytkowania wykrywacza.

Opisany uk³ad jest produkowany przez fir-

mê Smart Kit i sprzedawany jako zestaw do

samodzielnego monta¿u przez firmê wy-

sy³kow¹ ELFA Polska (www.elfa.se),

tel. [phone]. Art. nr 85-854-40, ce-

na zestawu 96,80 z³ netto.

JS

n

27

WYKRYWACZ METALI

Taki prosty wykrywacz

metali nie nadaje siê

wprawdzie do poszukiwa-

nia skarbów, ale przyda

siê np. do wykrywania

przewodów elektrycz-

nych albo metalowych

rur ukrytych w œcianach.

K

lasyczne problemy z jakimi mo¿-

na siê zetkn¹æ podczas prac re-

montowych to uszkodzenia pod-

czas wiercenia otworów, przewo-

dów elektrycznych znajduj¹cych siê w œcia-

nach, albo koniecznoϾ znalezienia pod

tynkiem uszkodzonych przewodów lub nie-

szczelnej rury. Odszukanie metalowych in-

stalacji u³atwia wykrywacz metali o zasiêgu

20

÷

30 cm.

Opis uk³adu

W sk³ad uk³adu, przedstawionego na rys. 1,

wchodz¹ trzy tranzystory. Pierwszy z nich -

T1, pracuje w uk³adzie oscylatora. Dodatnie

sprzê¿enie zwrotne jest uzyskiwane przez

cewki L1 i L2 nawiniête na prêcie ferryto-

wym. Warunki pracy s¹ tak dobrane, ¿e

znajduje siê on na granicy oscylacji, ale

drgania jeszcze nie powstaj¹. Punkt pracy

dobiera siê za pomoc¹ potencjometru P1

i rezystora nastawnego (trymera) P2.

Gdy do cewek zbli¿y siê metalowy przed-

miot, zmienia siê sprzê¿enie miêdzy cewka-

mi i pojawiaj¹ siê oscylacje. Z oscylatorem

jest sprzê¿ony dwustopniowy wzmacniacz

z tranzystorami T2 i T3, steruj¹cy diod¹

œwiec¹c¹ D5. Dioda D5 sygnalizuje istnie-

nie oscylacji.

Dioda Zenera D4 stabilizuje napiêcie zasila-

nia, zapewniaj¹c stabiln¹ pracê oscylatora.

Monta¿ i uruchomienie

P³ytka z po³¹czeniami drukowanymi jest

przedstawiona na rys.2, a na rys.3 uwidocz-

niono rozmieszczenie elementów.

Cewka L1 ma 80 zwojów przewodu DNE

o œrednicy ok. 0,3 mm nawiniêtych jeden

przy drugim na prêcie ferrytowym. Cewka L2

ma 50 zwojów takiego samego przewodu

i jest nawiniêta bezpoœrednio za cewk¹ L1.

Prêt ferrytowy ma œrednicê 10 mm i d³u-

goœæ 60 mm. Na rys. 4 przedstawiono po³¹-

czenia cewek, potencjometru P1 i baterii

zasilaj¹cej.

Do zasilania uk³adu najlepiej nadaje siê ba-

9 V

Bateria

P1

+

_

Rys. 4. Po³¹czenia

z elementami zewnêtrznymi

Rys. 1. Schemat uk³adu wykrywacza metali

Rys. 2. P³ytka drukowana wykrywacza metali

(skala 1:1)

Rys. 3. Rozmieszczenie elementów na p³ytce

_

R7

180

2xBC558

(BC327)

C5

10 nF

C3

3,3 nF

C4

6,8 nF

R4

22 kF

R5

22 k

P2

10 k

R2

1 k

15 nF

C2

R3

10 k

D4

6,2 V

C1

100 nF

R1

22 k

1 K

R6 150

P1

BC548

(BC547)

D1

L1

L2

T3

T2

T1

D2 D3

D5

LED

+

9 V

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 7/2003