Janusz Frej

Gimnazjum nr 16 im. Bolesława Chrobrego

w Częstochowie

MULTIMEDIA W NAUCZANIU JĘZYKÓW OBCYCH

WPROWADZENIE

Nauczanie

języków

obcych

nabiera

szczególnego

znaczenia

w

obliczu

zreformowanego systemu oświaty. Reforma, nowa matura, wejście Polski do Unii

Europejskiej wymuszają na nauczycielach obowiązek przygotowania uczniów nie tylko pod

względem codziennej komunikacji ale również pod względem umiejętności swobodnego

poruszania się we wszystkich dziedzinach życia ustnie i pisemnie. Znajomość języków

obcych jest stale podkreślana przez Unię Europejską, UNESCO i Radę Europy. W roku 1995

nauczanie ich było głównym celem oświatowym głoszonym przez Unię Europejską,

natomiast rok 2001 upłynął pod hasłem Europejskiego Roku Języków Obcych. Szybka

ewolucja komputerów i technik multimedialnych sprawiła, że znalazły one szerokie

zastosowanie w dydaktyce i metodyce.

Celem mojej pracy jest zapoznanie uczniów, nauczycieli i rodziców z narzędziami

multimedialnymi, które mogą stanowić dla nich pomoc i cenne źródło informacji w nauce

języków obcych.

Internet w nauczaniu języków obcych.

Internet jako element nauki języków obcych wspomaganej komputerowo – CALL –

Computer Assisted Language Learning – jest komunikacją przy użyciu komputera

(CMC – Computer – Mediated Communication). Komunikacja ta może mieć formę

asynchroniczną (przy użyciu poczty elektronicznej) lub synchroniczną, przy użyciu takich

narzędzi jak Moos (Multi - user Dimensions)

1

. Internet oferuje wiele możliwości takich jak:

1

Topol P.: Wirtualne środowiska nauki (języka) – Moos.

strony www, poczta elektroniczna, ftp, grupy dyskusyjne, czaty. Ze względu na łatwość

wykorzystania Internetu w szkole, mógłby on być jedną z głównych pomocy dydaktycznych

i metodycznych. Chciałbym przedstawić przykład wykorzystania Internetu w nauczaniu

języka angielskiego.

W roku 2004 w Wyższej Szkole Lingwistycznej powstał projekt DELTA skierowany

do nauczycieli i uczniów szkół średnich. Nauczyciele z całej Polski pracowali w grupach dwu

lub trzyosobowych przygotowując dwutygodniowe kursy dla swoich uczniów. W ramach tych

kursów uczniowie mieli wykonywać zadania typu: choice, forum lub quiz. Ćwiczenia te

cieszyły się dużą popularnością wśród uczniów ponieważ pozwalały im na wyrażanie

własnych opinii, dyskusję z innymi nieznanymi im uczestnikami kursu. Praca uczniów była

nadzorowana przez różnych nauczycieli, którzy oceniali i opiniowali wypowiedzi uczących

się. W roku bieżącym rozpoczyna działalność druga edycja kursów on-line. Organizatorzy

mają nadzieję, iż będzie się ona cieszyć jeszcze większą popularnością wśród uczniów.

Oto strona główna portalu Online

Courses @ WSL

Po

prawej

przedstawiono

przykłady kursów nauki języka

angielskiego w ramach projektu

DELTA

Innym przykładem wykorzystania Internetu w ramach lekcji języka niemieckiego może być

stworzenie strony www z zadaniami do wykonania przez uczniów. W radomskich liceach

powstał projekt nadzorowany przez nauczycieli języka niemieckiego. Oto jedno z ćwiczeń

w ramach projektu: temat lekcji dotyczy słownictwa opisującego wygląd i cechy danej osoby.

W tym celu uczniowie otwierają stronę www pod wskazanym przez nauczyciela adresem,

gdzie w języku niemieckim można znaleźć ogłoszenia matrymonialne. Zadaniem uczniów jest

wypisanie 20 przymiotników opisujących wygląd zewnętrzny „wymarzonego partnera”.

Opisane ćwiczenie doskonale nadaje się do wykorzystania na lekcjach innych języków

obcych.

Poczta elektroniczna

Poczta elektroniczna jest bardzo dobrym środkiem wymiany komunikacji i informacji

dla uczniów chcących poszerzyć swoją znajomość języków obcych. Przykładem

zastosowania

tego

narzędzia

może

być

ogólnopolski

projekt

internetowy

Internet-V@g@bund

2

. W projekcie uczestniczyli uczniowie ze szkół Szczecina, Legnicy

i Raciborza. Celem było poznanie miast niemieckojęzycznych i własnego regionu, kształcenie

sprawności czytania i pisania ze zrozumieniem oraz nabycie umiejętności posługiwania się

komputerem i pocztą elektroniczną. Uczniowie przygotowywali teksty o swoim i jednym

niemieckojęzycznym mieście. Następnie przesyłali je do koordynatora, który po zamianie

kolejności akapitów rozsyłał je do innych szkół. Zadaniem uczniów było ułożenie tekstu

w odpowiedniej kolejności i praca nad nim. Oto kilka adresów internetowych z których

można zaczerpnąć informacje na temat miast niemieckojęzycznych i zachęcić uczniów do

pracy.

1.

www.goethe.de

– Homepage des Goethe – Institutes

2.

http://dbs.schule.de

– Niemiecki Serwer Edukacyjny

3.

www.goethe-verlag.com/tests

- Goethe Tests

4.

www.welt.de

– Die Welt Online Homepage

5.

http://castle.uvic.ca/german/149

- German for Beginners

2

Makus D.: Ogólnopolski projekt internetowy Internet – Vagabund.

Portale edukacyjne w Internecie

W czasach zaawansowanej technologii szczególnym przejawem rozwinięcia stron

www do celów nauczania są portale edukacyjne. Wiele z nich zawiera lekcje on-line, testy

sprawdzające wiedzę, możliwość zadania pytań ekspertom z różnych języków.

Nauczaniu języka angielskiego poświęconych jest wiele stron. Uwadze nauczycieli można

polecić stronę: The British Council –

www.britishcouncil.pl

oraz British Studies Web Pages

http://elt.britcoun.org.pl

zawierają one wiele cennych materiałów dotyczących kultury,

zwyczajów w krajach anglojęzycznych. Ponadto posiadają materiały, porady metodyczne

i informacje o kursach angielskiego w Polsce i za granicą. Spośród stron www poświęconych

językowi niemieckiemu i jego nauce warto polecić portal

www.nauka.pl

. Dział poświęcony

językowi naszych sąsiadów

www.niemiecki.nauka.pl

obejmuje zasady gramatyki,

wypracowania, słownictwo, podstawowe informacje o Niemczech, testy z języka

niemieckiego. Ze strony można ściągnąć dwa darmowe programy, jeden dla uczniów – do

rozwiązywania testów, drugi dla nauczycieli – do tworzenia testów z języka niemieckiego.

Inne wybrane portale edukacyjne :

PORTALE EDUKACYJNE

http://www.eduseek.pl/

http://eduseek.ids.pl/

Największy portal edukacyjny, podzielony na trzy części: dla
uczniów, rodziców i nauczycieli. Treści dydaktyczne
uporządkowane są według przedmiotów szkolnych. zawiera m.in.
katalog stron edukacyjnych, forum dyskusyjne, porady prawne,
informacje o kursach i szkoleniach, mnóstwo pomocy
dydaktycznych.

http://www.ceo.org.pl/

Centrum Edukacji Obywatelskiej

http://www.edu.com.pl/

Internetowe Centrum Informacji Edukacyjnej. Zawiera aktualności
edukacyjne, internetową bazę szkół, giełdę podręczników i książek,
ogłoszenia nt. korepetycji.

http://www.eduforum.pl/

Portal edukacyjny - a w nim: ciekawe artykuły, aktualności
oświatowe, katalog stron www, forum dyskusyjne, przykładowe
konspekty, oferty pracy, do ściągnięcia programy komputerowe
przydatne w szkole.

http://www.gazeta.pl/edukacja

Serwis w portalu Gazeta.pl - są tu m.in. aktualności edukacyjne,
teksty dyktand, ciekawe omówienia lektur szkolnych, testy na
koniec gimnazjum i szkoły podstawowej, testy logiczne i
psychologiczne, dział poświęcony nauce jęz. obcych, dział
komputery i edukacja. Polecam!

http://www.gimnazjum.pl/

Serwis dla nauczycieli gimnazjum, a w nim: programy nauczania
poszczególnych przedmiotów, recenzje książek, materiały
dotyczące awansu zawodowego.

http://www.interklasa.pl/

Portal zawiera stale aktualizowany katalog polskich zasobów
edukacyjnych w sieci, strony WWW wszystkich szkół biorących
udział w programie Interkl@sa, skrzynki pocztowe uczniów i
nauczycieli.

http://www.mojaszkola.pl/

Śląski Portal Edukacyjny - informacje dla nauczycieli i uczniów,
aktualności ze szkół, działy: kino, muzyka, książka, sport,
komputery, humor

http://www.nauka.pl/

Serwis - Twoja szkoła internetowa (przeznaczony raczej dla
uczniów) zawiera: bazę korepetytorów, ściągi oraz wypracowania,
dział nauki jęz. obcych, poradniki o metodach szybkiej nauki.

http://www.profesor.pl/

Serwis oferuje aktualności oświatowe, dużo materiałów
dydaktycznych dla nauczycieli, katalog stron WWW, porady, forum
dyskusyjne.

http://www.stargard.edu.pl/

Serwis edukacyjny - Edukacja - informacje dla uczniów
i nauczycieli

http://www.szkola.net/

Portal oprócz materiałów edukacyjnych oferuje możliwość
założenia konta pocztowego, a także forum dyskusyjne
i czat.

http://www.szkola.newsweek.pl/

Program edukacyjny tygodnika "Newsweek". Ma on pomóc
nauczycielom w prowadzeniu nowoczesnych lekcji na podstawie
artykułów publikowanych w "Newsweek Polska"

http://www.szkoly.edu.pl/

Serwis - Ogólnopolska Szkoła Informatyczna zawiera informacje nt.
wykorzystania nowoczesnej technologii komputerowej w szkole,
doskonalenia zawodowego nauczycieli.

http://www.oeiizk.edu.pl/

Serwis edukacyjny "Komputer w Szkole" opracowany przez
Ośrodek Edukacji Informatycznej i Zastosowań Komputerów
zawiera przykłady zastosowań komputera w nauczaniu
poszczególnych przedmiotów, ciekawe artykuły, programy
autorskie.

Oprogramowanie do nauki języków obcych

Popularni wydawcy oferują wiele atrakcyjnych kursów w wersji CD-ROM. Dlaczego

warto je polecić ? Są bardzo proste w obsłudze, ponieważ użytkownicy mogą poruszać się

w programie z łatwością. Nie tracą czasu przeglądając stronę za stroną i dzięki temu skupiają

się na przerabianym materiale. Wielkim plusem materiałów multimedialnych jest integracja

umiejętności. Materiały audio i ćwiczenia z tekstem są zintegrowane - uruchamiają się za

jednym kliknięciem myszki. W związku z tym takie problemy, które może napotkać

nauczyciel w klasie jak zacięcie się kasety, problem ze znalezieniem odpowiedniej części

ćwiczenia na kasecie audio bądź video są wyeliminowane. Poprzez kliknięcie na opcje

użytkownik może: przeczytać tekst, obejrzeć video w pojawiającym się osobnym okienku

w rogu ekranu, wysłuchać dialogu - wszystko to dzieje się podczas odpowiadania na pytanie.

W każdej chwili uczący się może sprawdzić poprawność swoich odpowiedzi klikając na

odpowiednią ikonkę. Producenci oprogramowania do nauki języków obcych zwracają

szczególną uwagę na ćwiczenie wymowy, na które w pracowni nie ma odpowiednich

warunków. Uczący może nagrać swój głos i porównać go z prawidłową wymową „native

speakera”. Mogą nawet brać udział w dialogach. Ćwicząc prawidłową wymowę w niektórych

wersjach oprogramowania użytkownik zalicza dany etap ćwiczenia dopiero po

zaakceptowaniu poprawnej wymowy przez program. Niektóre programy zawierają odnośniki

do internetowych czatów, w których uczący się mogą porozmawiać z innymi uczącymi się

przerabiającymi ten sam materiał.

Ten typ oprogramowania edukacyjnego może przynieść efekty w nauce języków obcych

szybciej niż tradycyjna nauka książkowa. Uczeń ma kontakt nie tylko z samym językiem

obcym ale również z komputerem co jest dodatkową zachętą dla młodego człowieka. Bardzo

dobrym przykładem takiego oprogramowania popularnego wśród młodzieży jest

wydawnictwo firmy YDP Multimedia: Euro Plus + Reward. W programie tym kursy nauki

zawierają poziomy: elementary, pre-intermediate, intermediate, upper-intermediate (razem

osiem płyt) - w wersji dla języka angielskiego. Podobnie jest dla innych języków.

Słowniki językowe w Internecie

Dzięki stronom www można korzystać ze słowników w wersji on-line. Słowniki te są

proste w użyciu a przede wszystkim pozwalają uczącemu się zaoszczędzić czas na szukanie

słowa w wydaniu książkowym. Ponadto obok tłumaczenia pojawia się zastosowanie słowa

w odpowiednim kontekście oraz jego wymowa. Przykłady ciekawych stron zawierających

słowniki związane z językiem angielskim:

1.

www.poltran.com

– słownik angielsko - polski, zawiera dużą bazę wyrazów, zwrotów

i wyrażeń ; tłumaczy także całe zdania.

2.

www.leksyka.pl

– bardzo rozbudowany słownik angielsko - polski z hasłami

podzielonymi tematycznie ; posiada ponad 100000 wyrażeń i inteligentny system

podpowiedzi.

Podsumowanie

Olbrzymią pomocą dla nauczycieli i uczących się języków obcych jest

komputeryzacja i zamiłowanie młodzieży do korzystania ze wszystkich nowości. Internet

dostarcza uczniowi nie tylko rozrywkę, ale jest doskonałym narzędziem pozwalającym

dotrzeć do najbardziej odległych źródeł informacji. Daje możliwość do skorzystania z wielu

dobrze opracowanych programów do nauki języków obcych.

XXI wiek narzuca wymagania, którym nauczyciele języków obcych powinni sprostać.

Niezwykle pomocny jest fakt powszechnego dostępu do komputera i Internetu. Coraz częściej

organizowane są warsztaty i szkolenia oraz studia podyplomowe dla nauczycieli języków

obcych chcących podnieść swoje kwalifikacje w zakresie wykorzystania multimediów

w nauczanym języku. W roku 2001 została zorganizowana w Gliwicach I Międzynarodowa

Konferencja ICT In ELT dotycząca wykorzystania multimediów w nauczaniu języka

angielskiego. Cieszyła się ogromnym zainteresowaniem, w związku z tym zorganizowano jej

drugą edycję w roku 2003 na którą przybyła jeszcze większa ilość zainteresowanych

słuchaczy. Pozwala to wyciągnąć wniosek, że nauczyciele są bardzo zainteresowani

osiągnięciem coraz lepszych wyników pracy z uczniami przy pomocy nowoczesnych

środków edukacyjnych jakimi są multimedia.

Literatura

[1] Topol P.: Wirtualne środowiska nauki (języka) – Moos., Materiały X jubileuszowego

ogólnopolskiego

sympozjum

naukowego

„Techniki

komputerowe

w

przekazie

edukacyjnym”, pod redakcją naukową J.Morbitzera. Wydawnictwo Naukowe Akademii

Pedagogicznej, Kraków 2000.

[2] Makus D.: Ogólnopolski projekt internetowy Internet – Vagabund., „Języki obce

w Szkole”, nr 5/2001.