FOTOSYNTEZA

podst reakcja anaboliczna,przekształcanie

energii światła słonecznego na energię chemiczną niezbędną

doprzeprowadzenia asymilacji dwutlenku węgla i ostatecznie
zredukowania go do cukrów prostych. następuje redukcja węgla

w CO

2

, do przebiegu procesu niezbędne są: światło,

odpowiednie barwniki asymilacyjne, enzymy, dwutlenek węgla,
woda, sole mineralne, określona temperatura. barwniki

fotosyntetyczne: chlorofil a i b, barwniki pomocnicze: karoteny i
ksantfile,

Faza jasna fotosyntezy

Jest to ciąg reakcji

fotochemicznych, których

istotą jest powstanie tzw. siły

asymilacyjnej

w postaci:

ATP oraz NADPH + H

+

;

związki te są

niezbędne do przebiegu fazy ciemnej. Jest zlokalizowana w

granach chloroplastów, ponieważ w nich zawarte są barwniki
fotosyntetyczne.

Mechanizm tworzenia ATP jest sprzężony z transportem
elektronów i protonów przenoszonych za pośrednictwem

specjalnych przenośników;

proces powstawania ATP nosi nazwę

fosforylacji fotosyntetycznej. Fosforylacja cykliczna:

transport

elektronów przebiega cyklicznie, produktem reakcji jest tylko
ATP,

Fosforylacja niecykliczna:

transport elektronów przebiega

niecyklicznie, produktami reakcji są: ATP, NADPH + H

+

oraz O

2,

(występuje częściej)

Przebieg fosforylacji fotosyntetycznej

niecyklicznej:

Dwa fotony zaabsorbowane przez PS II

powodują: -

utlenienie cząsteczki wody z utworzeniem O

2

i

uwolnieniem H

+

do światła tylakoidu, -

wytworzenie NADPH

poprzez redukcję NADP

+

oraz przeniesienie H

+

do światła

tylakoidu przez kompleks cytochromu b/f. - wytworzony w

czasie reakcji gradient protonów po obu stronach błony
tylakoidu powoduje uruchomienie enzymu

syntazy ATP, który

katalizuje reakcję syntezy ATP z ADP i P

i

w procesie

chemiosmozy.

Powstałe w wyniku reakcji świetlnej NADPH i

ATP zostają wykorzystane bezpośrednio w fazie ciemnej

fotosyntezy.

Przebieg fosforylacji fotosyntetycznej cyklicznej:

Cykliczność fosforylacji cyklicznej polega na tym, że

elektrony

wybite pierwotnie z P

700

powracają w końcu do tego samego

chlorofilu P

700

Elektrony wzbudzone przez światło są

przekazywane z chlorofilu a na łańcuch transportu elektronów,
kolejno:

plastochinon, cytochromy b/f i przez plastocjaninę

z

powrotem na pierwotnie wzbudzony chlorofil P

700

fotosystemu

PS I. Elektrony nie docierają do reduktazy NADP,

nie wytwarza

się NADPH

Fosforylacja ta nie może być podstawą fotosyntezy

,

ponieważ NADPH jest niezbędny do redukcji CO

2

do

węglowodanów. Podczas wędrówki elektronów

tworzy się

gradient protonów i następuje synteza ATP. ATP wytwarzany

jest przez enzym syntazę ATP

dzięki przepływowi protonów ze

światła tylakoidu do stromy chloroplastu w procesie

chemiosmozy.

Faza ciemna fotosyntezy

Faza niezależna od

światła zachodzi w stromie chloroplastów i polega na

p

rzyswajaniu CO

2

do związku organicznego przy udziale ATP i

NADPH

w procesie cyklicznym bez bezpośredniego udziału

światła.

Cykl Calvina,

dzieli się na trzy fazy:

karboksylację,

redukcję i regenerację.

-

Karboksylacja

polega na

enzymatycznym przyłączeniu CO

2

do pięciowęglowego związku

rybulozo-1,5-bisfosforanu; - reakcję karboksylacji

przeprowadza enzymów karboksylaza tzw. Rubisco - rośliny C

3

-

produktem karboksylacji jest trioza -

Redukcja

– podczas tej

reakcji wykorzystywane są: ATP i NADPH do wytworzenia

dwóch cząsteczek aldehydu 3-fosfoglicerynowego.

-

Regeneracja

– cząsteczki 3-węglowego aldehydu 3-

fosfoglicerynowego są wykorzystane do tworzenia m.in.
glukozy oraz innych związków organicznych; Powstały w

fotosyntezie związek

aldehyd 3-fosfoglicerynowy

stanowi

substancję wyjściową do wielu syntez: mono-, oligo- i

polisacharydów, aminokwasów, białek, kwasów tłuszczowych i
lipidów – czyli wtórnych produktów fotosyntezy. Pomiędzy fazą

jasną i ciemną fotosyntezy istnieją ścisłe powiązania poprzez
ATP i NADPH; - w fazie jasnej następuje synteza tych związków,

a w fazie ciemnej zużycie,

Fotosynteza u roślin typu C4

występują s

zczególne szlaki fotosyntetyczne, zwane w skrócie

CAM

w szlaku C

4

, tzw szlakiem Hatcha/Slacka, pierwszym

produktem wiązania CO

2

jest kwas szczawiooctowy

szczawiooctan przekształcany jest w jabłczan następuje
dekarboksylacja jabłczanu i powstaje pirogronian i CO

2

.

dwutlenek węgla jest wiązany w cyklu Calvina, a pirogronian

wraca do komórek mezofilu, gdzie następuje jego regeneracja
do fosfoenolopirogronianu, i ponownie stanowi pierwotny

akceptor dwutlenku węgla.

ATP – Adenozynotrójfosforan

akumulator i przenośnikiem energii we wszystkich żywych

układach,

zmodyfikowany nukleotyd

zbudowanym z:- zasady

azotowej

–adeniny

i cukru –

rybozy =

tworzą one

adenozynę -

z trzech reszt fosforanowych.

między resztami fosforanowymi

występują

dwa wysokoenergetyczne wiązania bezwodnikowe,

których zerwanie powoduje uwolnienie określonych porcji
energii. ATP w procesie rozpadu – hydrolizy – odłącza jedną

resztę fosforanową i przekształca się w

ADP

–

adenozynodwufosforan; ADP w procesie hydrolizy tworzy

AMP

– adenozymononofosforan.

ATP jest związkiem

nietrwałym

W komórkach zwierzęcych ATP powstaje w

mitochondriach w procesie oddychania komórkowego, a w
roślinnych oprócz mitochondriów w chloroplastach.

Powstawanie cząsteczek związków wysokoenergetycznych
nazywamy

fosforylacją;

- polega ona na przyłączaniu grupy

fosforanowej do ADP

ADP+ P

i

› ATP;

wyróżniamy fosforylację: -

substratową: substrat wysokoenergetyczny + ADP + P

i

›

substrat niskoenergetyczny + ATP - oksydacyjną: ADP + P

i

+

(NADH + H

+

) + 0

2

> ATP + (NAD) + H

2

O - fotosyntetyczną: ADP

+ P

i

+ energia świetlna › ATP

Lipidy – tłuszczowce

stanowią grupę związków rozpuszczalnych

w niepolarnych rozpuszczalnikach organicznych, dzieli się je na:

- tłuszcze proste (tłuszcze właściwe i woski) zbudowane tylko

z

alkoholu i kwasów tłuszczowych

- tłuszcze złożone,

zawierające obo

k alkoholu i kwasów tłuszczowych inne

składniki, jak: kwas fosforowy, cholinę, galaktozę.

występują w

tłuszczach i olejach naturalnych. Można przyjąć następujący
podział: - tłuszcze właściwe (trójglicerydy), - woski, - lipidy

izoprenowe (steroidy i karotenoidy), - tłuszcze złożone.

Tłuszcze

właściwe

należą do estrów, >

triglicerydy = acyloglicerole

-

składnikiem alkoholowym jest glicerol, a kwasowym –
jednokarboksylowe, wyższe kwasy tłuszczowe,

- kwas

tłuszczowy posiada jedną resztę karboksylową i długi łańcuch
węglowodorowy. - nie rozpuszczają się w wodzie, ich stan

skupienia i temperatura topnienia zależą od długości reszt
kwasowych (acylowych) oraz liczby wiązań podwójnych. - pod

wpływem ogrzewania z kwasami i zasadami tłuszcze ulegają

hydrolizie

. - stanowią one magazyn energii dla różnych

organizmów. -

enzym lipaza

katalizuje hydrolizę tłuszczów do

glicerolu i kwasów tłuszczowych.

Woski

to estry wyższych

alkoholi jednowodorotlenowych i wyższych kwasów
tłuszczowych; - spełniają w przyrodzie rolę ochronną; -

alkohole i kwasy tłuszczowe wosków są związkami o dłuższych
łańcuchach węglowych (C26- C42).

Lipidy izoprenowe

to

tłuszczowce o budowie opartej na cząsteczce izoprenu,
zawierającej podwójne wiązanie. -

tworzą lotne substancje

–

olejki eteryczne , są podstawą budowy kauczuku. - nie ulegają
hydrolizie - ważniejszą grupą są

steroidy -

związki o budowie

pierścieniowej, np. Sterole, - sterolem jest

cholesterol

,

prekursor syntezy hormonów sterydowych kwasów żółciowych

i witaminy D, tworzy błony biologiczne, osłonki mielinowe,
wchodzi w skład lipoprotein

Karoteniody

karoteny i ksantofile -

związki w komórkach roślin i zwierząt - biorą udział w procesie
fotosyntezy, a u zwierząt ß- karoten jest najważniejszą

prowitaminą A.

Tłuszcze złożone

- Podstawą klasyfikacji

tłuszczów złożonych jest

składnik alkoholowy – glicerol,

sfingozyna lub komponent dodatkowy – kwas fosforowy, cukier.

- Ze względu

na

składnik alkoholowy

dzieli się je na-

glicerolipidy, - sfingolipidy

- Ze względu na

składnik dodatkowy

dzieli się na: -

fosfolipidy z kwasem fosforowym

np.

lecytyna, -

glikolipidy z cukrowcami;

cukrem może być glukoza, galaktoza

lub oligosacharyd; często składnikiem glikolipidów jest kwas

sjalowy;

Występowanie i rola biologiczna

lipidów

-

wysokoenergetyczny

materiał zapasowy

(tłuszcze właściwe).

- funkcja

ochronna

i termoizolacyjna (tłuszcze właściwe).

- warstwa izolacyjną na skórze, sierści, piórach, a u roślin na

liściach i owocach (woski) - Fosfolipidy stanowią główne

składniki błon biologicznych

, np.lecytyna, sfingolipidy

- Glikolipidy wchodzą w skład nasienia u ludzi.
- Są

prekursorami witamin

rozpuszczalnych w tłuszczach:

karoten

– prowitamina

A, witamina D

jest pokrewna sterydom,

E i K – lipidom izoprenowym. - Jako barwniki roślinne,

tzw.

karotenoidy,

pełnią rolę w fazie jasnej fotosyntezy,:

karoteny, ksantofile, likopen

- Biorą udział w

tworzeniu ATP

podczas fotosyntezy i oddychania komórkowego,

np.

plastochinon, ubichinon

. - Biorą udział w

transporcie cukrów

przez błony lipidowe, np.

dolichole.

- Wchodzą w skład roślin

leczniczych

, np.

Glikozydy i alkaloidy sterydowe

.

Aminokwasy i peptydy

Związki drobnocząsteczkowe, będące

podstawowymi jednostkami strukturalnymi peptydów i białek.

W budowie białek wszystkich organizmów uczestniczy tylko 20
typowych aminokwasow. W cząsteczce typowego aminokwasu

(a-aminokwasu) wyróżnia się centralnie położony atom węgla a,
do którego przyłączone są kowalencyjnie:

grupy aminowa i

karboksylowa, atom wodoru oraz łańcuch boczny (R)

Łańcuchy

boczne determinują właściwości fizykochemiczne

aminokwasow. Znanych jest ponad 200 aminokwasow

Aminokwasy białkowe to a-aminokwasy

posiadają węgiel

asymetryczny – izomeria optyczna, - należą do szeregu L
analogia do kwasu L-(+) mlekowego

Aminokwasy

hydrofobowe

: Alanina, Walina, Leucyna, Izoleucyna, Prolina,

Fenyloalanina, Metionina, Tryptofan Prolina – iminokwas , 4 –

Hydroksyprolina występuje w kolagenie i żelatynie

Aminokwasy hydrofilowe:

Cysteina, Glicyna, Asparagina,

Glutamina, Seryna, Treonina, Tyrozyna,

Aminokwasy z

grupami zasadowymi:

Lizyna, Arginina, Histydyna,

Aminokwasy z grupami kwasowymi:

kwas asparaginowy, kwas

glutaminowy

Aminokwasy egzogenne

- organizm sam nie

potrafi syntetyzować i muszą one być dostarczane z zewnątrz z
pożywieniem :

Izoleucyna, leucyna, lizyna, metionina,

fenyloalanina, treonina, tryptofan, histydyna oraz walina

D-Aminokwasy

: w przyrodzie występuje ponad 20 D-

aminokwasów. - D-alanina i kwas D-glutaminowy ze ścian
komórkowych pewnych bakterii oraz różnorodne D-a-

aminokwasy w antybiotykach. - D-Phe – Gramicydyna S, D-Leu,
D-Val – Gramicydyna A, D-Val – Walinomycyna

Przykłady a-aminokwasów:

-

Homocysteina

- prod. pośredni w

syntezie metioniny -

Homoseryna

- prod. pośredni w

katabolizmie treoniny, asparaginianu i metioniny -

Ornityna

-

prod. pośredni w katabolizmie treoniny, asparaginianu i

metioniny -

Cytrulina

- prod. pośredni w biosynt. Mocznika -

Kwas argininobursztynowy

- prod. pośredni w biosynt.

Mocznika -

Dopa

- prekursor melaniny -

Tyroksyna

- prekursor

hormonów tarczycy -

kwas a-aminoadypinowy

- produkt

pośredni w biosyntezie lizyny u drożdży

Białka

Liczba aminokwasów:

- Peptydy od 2 - Oligopeptydy

kilka-kilkanaście - Polipeptydy poniżej 100 - Białka powyżej 100

Łańcuchy polipeptydowe są utworzone z

aminokwasów

połączonych wiązaniami peptydowymi

Łańcuch polipeptydowy

tworzą: regularnie powtarzający się układ wiązań szkieletu i
charakterystyczne łańcuchy boczne (R1, R2, R3, R4)

Dipeptydy

występują w mięśniach, funkcja buforująca (kwas mlekowy), -
Karnozyna (β-Ala-His), - Anseryna (β-Ala-N-Met-His)

Trójpeptydy

działanie antyutleniające w komórkach, -

Glutation (γ-Glu-Cys-Gly), reaguje z H2O2 i nadtlenkami

organicznymi

Oligopeptydy i polipeptydy

są często hormonami:

Oksytocyna, Wazopresyna, Insulina, Glukagon Kalcytonina,

Gastryna, Sekretyna. Angiotensyna

Struktur pierwszorzędowa

:

kolejność(sekwencja) aminokwasów w łańcuchu

polipeptydowym

Struktura drugorzędowa

:układ głównego

łańcucha polipeptydowego bez uwzględniania konformacji

łańcuchów bocznych cząsteczki białka

Struktura

trzeciorzędowa

:przestrzenny układ wszystkich atomów w

cząsteczce (podjednostce)

Struktura czwartorzędowa:

układ

przestrzenny podjednostek w cząsteczce białka Grupa

peptydowa jest płaska, ponieważ wiązanie między atomami
azotu i węgla ma częściowo charakter wiązania podwójnego

Obecność mostków dwusiarczkowych w białkach wpływa w
istotny sposób na ich konformację przestrzenną

Rybonukleaza A

, enzym trawienny, ma złożoną strukturę

przestrzenną. Struktura czwartorzędowa białek

- RUBISCO

–karboksylaza/oksygenaza1,5-rybulozobisfosforanu

(RuBP) - kluczowy enzym w fazie ciemnej fotosyntezy

- asymilacja CO2 - najpowszechniej występujące białko w
biosferze (ok.. 40 X 106ton !)Klasyfikacja białek na podstawie

ich funkcji biologicznej

- Enzymy

rybonukleaza, lizozym,

trypsyna

- Białka zapasowe

owoalbumina, kazeina, ferrytyna

(Fe), gliadyna, zeina

- Białka transportowe

hemoglobina,

hemocjanina, mioglobina (tlen), albumina surowicy

- Białka

kurczliwe

miozyna, aktyna, dyneina

- Białka ochronne

we krwi

kręgowców przeciwciała, fibrynogen, trombina

- Toksyny

np.

jadu kiełbasianego, błonicy i cholery, jad węża, rycyna (roślinna)

- Hormony

insulina, hormon wzrostowy (somatotropina),

relaksyna

- Białka strukturalne:

glikoproteid, białka

strukturalne błon,keratyna, kolagen, elastyna, białka

cytoszkieletu

Białka proste:

protaminy, histony , albuminy ,

globuliny, prolaminy, gluteliny, skleroproteiny

Białka złożone:

Nukleoproteidy, Glikoproteidy, Lipoproteidy, Chromoproteidy,
Metaloproteidy, Fosfoproteidy

Enzymy – biokatalizatory • przyspieszaja reakcję chemiczną, •
obniżają energię aktywacji, • reakcja musi być

termodynamicznie korzystna - spadek energii swobodnej,•
wszystkie enzymy są białkami,• katalizują prawie wszystkie

reakcje biochemiczne Struktura enzymow: białka proste lub
złożone • część niebiałkowa: grupa prostetyczna (silnie

związana część składowa) lub koenzym (mogąca występować
samodzielnie), • enzym (holoenzym) = apoenzym + koenzym

Koenzymy, grupy prostetyczne: • Układy hemowe
(cytochromy, hemoglobina),• koenzymy nikotynamidowe (wit.

PP, NAD, NADP),• koenzymy flawinowe (ryboflawina, wit. B2,
FMN, FAD),• pirydoksal (wit. B6), kwas tetrahydrofoliowy,

biotyna, koenzym A, wit. B12 Czynniki wpływające na
aktywność enzymow • temperatura (denaturacja) • pH

Mechanizm reakcji enzymatycznej - poprzez utworzenie
kompleksu enzym-substrat E + S <-> ES -> E + P - Model

Koshlanda - wymuszonego dopasowania - Model Fischera -
klucza i zamka Cechy charakterystyczne miejsc katalitycznych

enzymow• Zajmują niewielką część enzymu• Mają formę
trojwymiarową• Znajdują się zazwyczaj w szczelinach i

bruzdach o charakterze hydrofobowym• Substrat musi pasować
kształtem do miejsca katalitycznego enzymu– Teoria Fischera –

Teoria Koshlanda• Substraty przyłączone są stosunkowo
słabymi siłami, Jednostki aktywności enzymatycznej -

Jednostka enzymu - taka ilość enzymu, ktora w określonych
warunkach katalizuje przekształcenie jednego mikromola

substratu w ciągu jednej minuty (pH, temp. 30C, wysycające
stężenie substrat) - Aktywność właściwa (molekularna) - ilość

jednostek enzymu na 1 mg białka - Liczba obrotow - liczba
cząsteczek substratu przekształconych w produkt reakcji na

jednostkę czasu, w warunkach pełnego wysycenia enzymu
substratem. Inhibitory • hamowanie nieodwracalne (np. grup

-SH, CN-, CO, N3-) • hamowanie odwracalne • kompetycyjne
(wspołzawodnictwo) • niekompetycyjne

Enzymy allosteryczne

-

budowa podjednostkowa (np. hemoglobina)

Międzynarodowa

klasyfikacja enzymów

Oksydoreduktazy działające m.in na

NADH; NADPH Transferazy /przenoszenie grup funkcyjnych/
Hydrolazy m.in Estry, wiązania glikozydowe/peptydowe

Liazy /rozszczepienie bez udziału cząsteczki H2O/
Izomerazy Ligazy/tworzenie wiązań kosztem rozszczepienia

ATP/

Węglowodany: sacharydy, cukrowce, cukry
· Wielowodorotlenowe aldehydy lub ketony oraz substancje,

ktore po hydrolizie uwalniająte związki lub ich pochodne
·

PODZIAŁ WĘGLOWODANOW:

·

Monosacharydy = jednocukry

= cukry proste:

-

glukoza

–cukier gronowy, występuje w wielu

płynach ustrojowych roślin i zwierząt, jest produktem hydrolizy

polisacharydow -

galaktoza

–składnik m.in. lipidow roślinnych,

laktozy, wielocukrowcow (gumy, śluzy, agar)-

fruktoza

–cukier

owocowy; składnik sacharozy i wielocukrow (np. Inuliny) -

ryboza

–składnik kwasow nukleinowych, niektorych witamin i

koenzymow·

Oligosacharydy

- kilkucukry złożone z kilku (od 2

do 10) monosacharydow:-

sacharoza

–materiał zapasowy; biała,

krystaliczna substancja, bardzo dobrze rozpuszczalna w wodzie
-

laktoza

–cukier mlekowy-

maltoza

–cukier słodowy (zawiera 2

cząsteczki glukozy); rodukt hydrolizy skrobi i glikogenu ·

Polisacharydy = wielocukry

– zbudowane są z dużej liczby

monosacharydow (ich liczba sięga 3000)

Homopolisacharydy

–

wielocukry jednoskładnikowe, -

skrobia

–polisacharyd zapasowy

u roślin, stanowi podstawowy składnik pokarmowy człowieka i
zwierząt roślinożernych –jest dla nich materiałem

energetycznym-

celuloza

= błonnik, materiał budulcowy ścian

komorkowych roślin; znaczny procent celulozy zawiera drewno

oraz łodygi -

glikogen

–substancja zapasowa zwierząt (wątroba,

mięśnie)-

chityna

–buduje pancerze owadow i skorupiakow oraz

ściany komorkowe grzybow

Heteropolisacharydy=

wielocukry

wieloskładnikowe – zbudowane są z cząsteczek rożnych

monosacharydow: -

hemicelulozy, śluzy, gumy roślinne

–

(polimery pentoz, heksoz i kwasow uronowych) -

mukopolisacharydy

–polisacharydy zwierzęce, zbudowane z

kwasow uronowych i aminocukrow,

występują w tkankach

łącznych (heparyna, kwas hialuronowy, chondroityna) ·

Funkcje

węglowodanow:

- Materiał zapasowy (skrobia, glikogen)/

budulcowy (celuloza, chityna) - Metabolity pośrednie (fosforany
cukrow) - Substancje przekaźnikowe w kaskadach sygnałowych

(inozytol) - Antygeny (glikoproteiny) - Szkielet DNA i RNA ·

Czynność optyczna cukrow

- cukry to związki optycznie

czynne–wykazują zdolność skręcania płaszczyzny polaryzacji
światła w prawo lub w lewo - posiadają asymetryczne,

nierowno cenne atomy węgla (centra asymetryczne)- cukry
szeregu D rożniące się konfiguracją przy jednym węglu

asymetrycznym to

epimery,

·

Mutarotacja–

ustalanie się

rownowagi między formami α i β( anomery) w roztworze,

związane ze zmianą skręcalności optycznej roztworu, α→α+β

Polisacharydy ·

Oligosacharydy

są składnikami:

-

glikozydow roślinnych

Wicjanoza = L-arabinoza + D-glukoza,

Trehaloza , Solatrioza -

antybiotyków

- bleomycyna A2,

streptomycyna, neomycyna, kanamycyna ·

Amygdalina

–w

nasionach Rosaceae, glikozyd gorzkiego smaku (migdały, pestki
wiśni, brzoskwiń )·

HOMOPOLISACHARYDY - Skrobia =

amyloza+ amylopektyna

- W wyniku hydrolitycznego rozpadu

powstają

amylodekstryny, erytrodekstryny i achrodekstryny

· Glikogen

- budową przypomina amylopektyny ale

rozgałęzienia częstsze niż w amylopektynie

· Chityna:

-

polisacharyd strukturalny u bezkręgowcow ·

HETEROPOLISACHARYDY zwierzęce:

glikozaminoglikany,

(mukopolisacharydy), proteoglikany

- HEPARYNA

: - kwaśny

mukopolisacharyd, - hamuje przekształcanie protrombiny w

trombinę oraz oddziaływanie trombiny na fibrynogen. -
stosowana przy przetaczaniu krwi oraz przy nadmiernej

krzepliwości

· Kwas hialuronowy

- nierozgałęziony, kwaśny

mukopolisacharyd - tworzy lepkie, galaretowate roztwory

mazidła stawowe –tarcie; - tkanka łączna skory i
międzykomorkowa substancja podstawowa –zapora dla bakterii

· Chondroityna

- kwaśny wielocukrowiec – głowny wielocukier

proteoglikanow chrząstki - zbudowany z kwasu β-D-

glukuronowego i β-D-N-acetyloglukozoaminy - wiązania: na
przemian β-(1→3) i β-(1→4) siarczan chondroityny

· PROTEOGLIKANY

- glikoproteiny od 10 do 250 kDa –cześć

cukrowa dominuje. - Składnikami cukrowymi są najczęściej

mukopolisacharydy - proteoglikan chrzastki. - Trzon –nić kwasu
hialuronowego do 4 μm, do tego dołaczone około 100

łańcuchow bocznych zbudowanych z rdzenia białkowego, do
ktorego są przyłączone wiązaniami O-lub N-glikozydowymi

siarczan chondroityny, siarczan keratanu i grupy
oligosacharydowe

· Mureina

peptydoglikan bakteryjnych ścian

komorkowych

· HETEROPOLISACHARYDY ROŚLINNE

Pektyny:

- składniki zlepiające komorki roślinne w tkanki/

składniki pierwotnej ściany komorkowej (15 –40%) - silnie
uwodnione, tworzą galaretki i żele- budowa: głowny składnik (>

80%): polimer kwasu galakturonowego (wiązanie α-1→4),
rownież galaktany i arabany - reszty COOH są częściowo

zestryfikowane metanolem - mogą tworzyć sole (np. z Ca2+)
tworząc nierozpuszczalne pektyniany - zastosowanie: przemysł

spożywczy (galaretki), kosmetyczny, farmaceutyczny - hamują
krwawienia, regenerują śluzowkę przewodu pokarmowego

Hemicelulozy

- dwa typy łańcuchow rozgałęzionych, silnie

związane z celulozą: I –kwas glukuronowy i pentozy: (Ara, Xyl);

II –pentozy: (Ara, Xyl) i heksozy (Glu, Gal, Man) - wyróżniamy o
ksylany, mannany galaktany - nierozpuszczalne w wodzie,

jedynie w silnie kwaśnych lub zasadowych roztworach

• Laminaryna

- polimer D-Glu, - wiązanie β-1→3, a czasem β-

1→6, z możliwymi rozgałęzieniami typu β-1→6 - stosowana w
farmakologii –przeciwdziała koagulacji

• Gumy roślinne

-

zestalające się na powietrzu, lepkie wycieki z tkanek roślinnych,
głownie drzewiastych - przykłady: guma arabska – rozgałęziony

wielocukier zbudowany z D-Gal, L-Ara, L-Ram, kwasu
Dglukuronowego; występuje głownie w postaci soli

wapniowych

• Śluzy roślinne

- tworzą się podczas normalnego

wzrostu roślin bez udziału bodźcow zewnętrznych, nie są

wydzielinami - pełnia rolę cukrow zapasowych, rezerwy wodnej
i stanowią koloid ochronny

• Glikoproteiny

- krotkie

oligosacharydy pełniące rożnorodne funkcje, np. adhezja
komorek. - decydują one o właściwościach antygenowych

komorek np. Erytrocytow. • Węglowodany są

przyłączone do

białek poprzez resztę asparaginy

(wiązanie Nglikozydowe) lub

resztę seryny bądź treoniny

(wiązanie O-glikozydowe) •

Glikozylacja białek zachodzi w świetle retikulum

endoplazamycznego (ER) • Przyłączenie oligocukrow: • Część
cukrowa białek N-glikozylowanych jest syntetyzowana na

cząsteczce dolicholu - reszty cukrowe dołączone są do grupy
fosforanowej - fosforan dolicholu ustawiony jest błonie ER w

taki sposob, że reszta fosforanowa wystaje do cytoplazmy •
synteza części oligosacharydowej białek N-glikozylowanych

przebiega w trzech etapach: - wytworzony prekursor
przenoszony jest nastepnie na resztę Asn w całości przez

specyficzne glikozylotransferazy - dalsza modyfikacja
oligosacharydu i przyłączenie cukrow do białek wiązaniem - O-

glikozydowym odbywa się w aparacie Golgiego