Migracje rodzicielskie i rodzina

transnarodowa

Bartłomiej Walczak, Uniwersytet Warszawski

migracje

Nieodłączny atrybut ludzkości (99% naszej historii to
wędrówka)

Gospodarcze i polityczne przyczyny przemieszczeń
migracyjnych

Migracja jako kanał dystrybucji materiału genetycznego i
dyfuzji kulturowej

dyfuzji kulturowej

Bartłomiej Walczak | [e-mail] | www.anthro.edu.pl

Migracje ekonomiczne

M. Okólski: migranci - „ludzie na huśtawce”

Push out/in factors

Przemiana kulturowych ról płciowych

Primary breadwinner

Primary caregiver

Bartłomiej Walczak | [e-mail] | www.anthro.edu.pl

Migracje poakcesyjne

Alokacja migrantów

Skala: 2270 tys. (1860 tys. – UE), dane GUS: 2007

Legalizacja wcześniejszych pobytów

Migracje sezonowe

Zmiana charakterystyki migracji

Powstanie nowych „mateczników” migracyjnych

Powstanie nowych „mateczników” migracyjnych

Charakterystyka regionalna – dominujące formy produkcji

Bliskość zagranicznych rynków pracy

Podaż pracy na rynku lokalnym

Wzrost udziału migracji sezonowych i krótkotrwałych

Transport i wysokie koszty utrzymania w krajach docelowych

Migracja w nowych centrach migracyjnych

Rola kultury migracyjnej

Migracja poakcesyjna na tle wcześniejszych migracji

Bartłomiej Walczak | [e-mail] | www.anthro.edu.pl

Dane OBM

Dane OBM

„Eurosieroctwo”

Stygmatyzacja

Ogrywanie kulturowo definiowanej roli

Kategoria sieroctwa społecznego

Sieroctwo migracyjne (Kozak)

Trafność definicyjna:

Trafność definicyjna:

liczba dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej w 2007 roku z
powodu wyjazdów rodziców do pracy zarobkowej wyniosła
1299

1014 w rodzinach zastępczych

285 w placówkach opiekuńczo-wychowawczych (dane MPiPS)

Bartłomiej Walczak | [e-mail] | www.anthro.edu.pl

Struktura migracji

kobiety

29%

mężczyźni

71%

Bartłomiej Walczak | [e-mail] | www.anthro.edu.pl

Udział kobiet w strumieniu migracyjnym

Województwo

Rejestrowana stopa bezrobocia w skali roku

Udział w populacji

2004

2005

2006

2007

średnia

2004-

2007

Matek –

migrantek

Ojców-

migrantów

Dolnośląskie

19,0

17,6

16,6

11,8

16,3

3,9

10,8

kujawsko-pomorskie

23,6

22,3

19,2

15,2

20,1

4,4

11,0

lubelskie

17,8

17,0

15,5

13

15,8

5,1

10,9

lubuskie

25,6

23,0

19

14,2

20,5

5,3

12,2

łódzkie

19,5

17,9

14,7

11,5

15,9

1,3

7,9

małopolskie

15,0

13,8

11,3

8,8

12,2

2,2

9,0

mazowieckie

14,7

13,8

11,8

9,2

12,4

1,9

3,8

Migrujący rodzice/stopa
bezrobocia
Matki r=0,77
Ojcowie r=0,83

mazowieckie

14,7

13,8

11,8

9,2

12,4

1,9

3,8

opolskie

20,0

18,7

16,2

12

16,7

3,1

11,7

podkarpackie

19,1

18,5

16,4

14,4

17,1

9,4

16,6

podlaskie

16,1

15,6

13,3

10,7

13,9

2,5

10,1

pomorskie

21,4

19,2

15,3

10,9

16,7

2,7

10,9

śląskie

16,9

15,5

12,7

9,3

13,6

2,7

8,6

świętokrzyskie

22,0

20,6

17,7

15,1

18,9

6,6

16,4

warmińsko-mazurskie

29,2

27,2

23,6

19

24,8

9,2

19,5

wielkopolskie

15,9

14,6

11,7

8

12,6

1,5

7,3

zachodniopomorskie

27,5

25,6

21,5

16,6

22,8

7,4

24,5

Bartłomiej Walczak | [e-mail] | www.anthro.edu.pl

czas nieobecności* kobiety

mężczyźni

do 2 mies.

48,10

39,5

pow. 2 do 6 mies

30,9

34,5

pow. 6 do 12 mies.

12

11,7

pow. 6 do 12 mies.

12

11,7

pow. 12 mies

9,0

14,3

100%=

210

504

* W ciągu trzech lat poprzedzających badanie

czas rozłąki

z matką

z ojcem

dolny
przedział

górny
przedział

dolny
przedział

górny
przedział

do 2 miesięcy

161

236

329

432

powyżej 2 do 6 miesięcy

92

151

283

379

powyżej 6 do 12 miesięcy

28

66

90

149

powyżej 6 do 12 miesięcy

28

66

90

149

powyżej jednego roku

12

40

94

154

Łącznie >2 mies.

132

257

467

682

Wszystkie estymacje dla 95% poziomu ufności

Migracje obydwojga rodziców

Doświadczenie między 53 a 100 tys. uczniów w wieku 9-
18

8,4

8,0

9,0

Większość z tych migracji to migracje przemienne o
charakterze krótkotrwałym

Rodzice 4-24 tys. uczniów wyjeżdżali na dłużej niż rok

3,5

4,8

1,6

4,9

2,0

2,7

1,4

3,1

6,6

2,7

2,1

5,1

2,2

3,0

2,6

0,0

1,0

2,0

3,0

4,0

5,0

6,0

7,0

U

d

z

ia

l

w

p

o

p

u

la

c

ji

(%

)

Rodzice 4-24 tys. uczniów wyjeżdżali na dłużej niż rok

W tej grupie ok. 3-16 tys. uczniów było jednocześnie
rozłączonych z obydwojgiem rodziców

Bartłomiej Walczak | [e-mail] | www.anthro.edu.pl

Migracje w rodzinach monoparentalnych

Migracje w rodzinach rozbitych są proporcjonalnie
częstsze niż w rodzinach biparentalnych, ale w ponad
80% wyjeżdża rodzic niemieszkający z dzieckiem

Dzieci samotnych, migrujących rodziców jest w Polsce
między 22 a 56 tys.
W tym 85% wyjazdów nie przekracza 6 miesięcy, kolejne

W tym 85% wyjazdów nie przekracza 6 miesięcy, kolejne
5% mieści się w przedziale 6-12 miesięcy.

Długotrwałe migracje dotyczą tylko samotnych ojców i
zdarzają się bardzo rzadko, poniżej błędu z próby

Bartłomiej Walczak | [e-mail] | www.anthro.edu.pl

Wiek najmłodszego dziecka

Wiek najmłodszego dziecka w rodzinie nie ma związku z
intensywnością i długością migracji mężczyzn

Decyzje migracyjne kobiet są istotnie powiązane z
wiekiem najmłodszego dziecka

Bartłomiej Walczak | [e-mail] | www.anthro.edu.pl

Struktura opieki - wyjazd jednego rodzica
(opiekuna)

inne

2%

samodzielnie

1%

inni krewni

2%

dorosły brat, siostra

4%

dziadek, babcia

16%

drugi rodzic (opiekun)

75%

Bartłomiej Walczak | [e-mail] | www.anthro.edu.pl

Charakterystyka zmian

Poważniejsze zmiany mają miejsce w przypadku migracji
matki

Rola dziadków rośnie po upływie trzeciego miesiąca rozłąki

Powyżej 6 miesięcy rozłąki z matką liczba wskazań na dziadków
przewyższa liczbę wskazań na ojca pozostającego w domu

Rodzina konsoliduje się po upływie jednego roku

Rodzina konsoliduje się po upływie jednego roku

W przypadku migracji ojca rola dziadków spada wraz ze
wzrostem długości rozłąki

Bartłomiej Walczak | [e-mail] | www.anthro.edu.pl

Struktura opieki – wyjazd obydwojga
rodziców (opiekunów)

niepełnoletnie rodzeństwo

2%

znajomi rodziców

2%

inne

3%

samodzielnie

4%

inni krewni

7%

dorosłe rodzeństwo

7%

dziadek, babcia

46%

jeden z rodziców

29%

46%

Bartłomiej Walczak | [e-mail] | www.anthro.edu.pl

Struktura opieki – wyjazd obydwojga
rodziców (opiekunów)

niepełnoletnie rodzeństwo

2%

znajomi rodziców

2%

inne

3%

samodzielnie

4%

inni krewni

7%

dorosłe rodzeństwo

7%

dziadek, babcia

46%

jeden z rodziców

29%

46%

Migracje przemienne
stanowią ponad 80%

Bartłomiej Walczak | [e-mail] | www.anthro.edu.pl

Charakterystyka zmian

Rośnie rola dziadków i dorosłego rodzeństwa

Ponad 4% dzieci migrantów (wszyscy powyżej 16 r.ż.)
wskazuje siebie jako opiekunów

Bartłomiej Walczak | [e-mail] | www.anthro.edu.pl

Zmiana miejsca zamieszkania

Prawdopodobieństwo zmiany miejsca zamieszkania nie
ma związku z długością rozłąki

Bartłomiej Walczak | [e-mail] | www.anthro.edu.pl

Zmiany w karierze edukacyjnej

Mierzone:

Częstotliwością spóźnień

Nieodrabianiem prac domowych

Nieusprawiedliwionymi nieobecnościami

Brak istotnych statystycznie zróżnicowań przy migracji
pojedynczej

pojedynczej

Przy migracji podwójnej wzrasta skłonność do
nieusprawiedliwionych nieobecności w grupie wiekowej
14-18 r.ż.

Bartłomiej Walczak | [e-mail] | www.anthro.edu.pl

Łamanie dyscypliny i zachowania ryzykowne

Wzrost częstotliwości udziału w bójkach w grupie
wiekowej 9-10 r.ż. przy migracji jednoczesnej

Spadek w grupach starszych przy migracji pojedynczej i
podwójnej

Brak zależności logicznej dla dewiacji kryminalnych oraz
zachowań ryzykownych (sięganie po alkohol, narkotyki)

zachowań ryzykownych (sięganie po alkohol, narkotyki)

Bartłomiej Walczak | [e-mail] | www.anthro.edu.pl

Struktura czasu wolnego

Dzieci migrantów spędzają więcej czasu poza
szkołą, zajęciami pozalekcyjnymi i domem

Długość wyjazdu matki jest skorelowana z ilością czasu
spędzanego poza domem w weekendy (r=,32)

Bartłomiej Walczak | [e-mail] | www.anthro.edu.pl

Podsumowanie

Wzrost skali migracji przy zmniejszeniu długości rozłąki

Ryzyko związane z korzystaniem z pejoratywnych pojęć

Strukturyzujący wpływ samego doświadczenia migracji

Przemiana kulturowych ról płciowych

Liczne pozorne zależności: zachowania

Liczne pozorne zależności: zachowania
ryzykowne, struktura czasu wolnego

Bartłomiej Walczak | [e-mail] | www.anthro.edu.pl

Dziękuję za uwagę

Bartłomiej Walczak | www.anthro.edu.pl | [e-mail]