monter sieci i urzadzen telekomunikacyjnych 725[02] o1 03 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Eugeniusz Hofman

Badania i pomiary układów analogowych stosowanych
w telekomunikacji 725[02].O1.03

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
dr inż. Grzegorz Żegliński
mgr inż. Stanisław Górniak

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Eugeniusz Hofman

Konsultacja:
mgr inż. Andrzej Zych

Korekta:

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 725[02].O1.03

Badanie i pomiary układów analogowych stosowanych w telekomunikacji zawarte
w modułowym

programie

nauczania

dla

zawodu

monter

sieci

urządzeń

telekomunikacyjnych.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Diody półprzewodnikowe

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Prostowniki

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Tranzystor bipolarny

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Tranzystor polowy

5.4.1. Ćwiczenia

5.5. Elementy optoelektroniczne

5.5.1. Ćwiczenia

5.6. Tyrystor

5.6.1. Ćwiczenia

5.7. Wzmacniacze

5.7.1. Ćwiczenia

5.8. Wzmacniacze operacyjne

5.8.1. Ćwiczenia

5.9. Filtry

5.9.1. Ćwiczenia

5.10. Wzmacniacze selektywne

5.10. Ćwiczenia

5.11. Generatory napięć sinusoidalnych

5.11. Ćwiczenia

5.12. Stabilizatory

5.12. Ćwiczenia

7. Ewaluacja osiągnięć ucznia

8. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela „Badania i pomiary układów

analogowych stosowanych w telekomunikacji”, który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć
dydaktycznych

szkole

kształcącej

zawodzie

monter

sieci

urządzeń

telekomunikacyjnych 725[02].

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne,

−

wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,

−

wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki,

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem:

−

pokazu z objaśnieniem,

−

tekstu przewodniego,

−

metody projektów,

−

ćwiczeń praktycznych.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel

może posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym
różnego rodzaju zadania.

W tym rozdziale podano również:

−

plan testu w formie tabelarycznej,

−

punktacje zadań i uczenia się,

−

propozycje norm wymagań,

−

instrukcję dla nauczyciela,

−

instrukcję dla ucznia,

−

kartę odpowiedzi,

−

zestaw zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

725[02].O1.02

Badanie i pomiary

obwodów prądu przemiennego

725[02].O1

Pomiary parametrów elementów

i układów elektronicznych

725[02].O1.01

Badania i pomiary

obwodów prądu stałego

725[02].O1.03

Badanie i pomiary układów

analogowych

stosowanych w telekomunikacji

725[02].O1.04

Badanie i pomiary układów cyfrowych

stosowanych w telekomunikacji

725[02].O1.05

Analiza działania podstawowych

maszyn i urządzeń elektrycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

klasyfikować materiały ze względu na własności elektryczne,

−

rozróżniać podstawowe wielkości elektryczne,

−

stosować podstawowe jednostki wielkości elektrycznych w układzie SI,

−

interpretować przedrostki przed nazwami jednostek,

−

stosować podstawowe prawa elektrotechniki,

−

rozróżniać typy oporników,

−

rozpoznawać na podstawie wyglądu oraz symbolu różne typy oporników,

−

przewidywać wpływ zmiany parametrów konstrukcyjnych opornika i temperatury na jego
rezystancję,

−

obliczać rezystancję zastępczą oporników połączonych równolegle, szeregowo
i w sposób mieszany,

−

rozpoznawać symbole źródeł napięcia i prądu stałego,

−

obliczać parametry źródeł napięcia połączonych szeregowo i równolegle,

−

obliczać i szacować podstawowe wielkości elektryczne w układach prądu stałego,

−

oceniać wpływ zmian rezystancji na napięcie, prąd, moc,

−

obsługiwać woltomierz, amperomierz prądu stałego oraz omomierz,

−

obsługiwać miernik uniwersalny,

−

dobierać metodę pomiaru,

−

dobierać przyrządy pomiarowe do pomiarów w układach prądu stałego,

−

rysować proste układy pomiarowe

−

planować pomiary w obwodach prądu stałego,

−

organizować stanowisko pomiarowe,

−

łączyć układy prądu stałego zgodnie ze schematem,

−

realizować pomiary podstawowych wielkości elektrycznych w układach prądu stałego,

−

analizować i interpretować wyniki pomiarów w układach prądu stałego oraz wyciągać
wnioski praktyczne,

−

przedstawiać wyniki w formie tabeli i wykresu,

−

oceniać dokładność pomiarów,

−

demonstrować efekty wykonywanych pomiarów,

−

przewidywać zagrożenia dla życia i zdrowia w czasie realizacji ćwiczeń,

−

udzielać pierwszej pomocy w przypadkach porażenia prądem elektrycznym,

−

stosować procedurę postępowania w sytuacji zagrożenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku procesu kształcenia, uczeń powinien umieć:

−

rozpoznać na podstawie symbolu graficznego i wyglądu podstawowe elementy
elektroniczne,

−

spolaryzować elementy półprzewodnikowe celem uzyskania określonych stanów pracy,

−

sprawdzić jakość elementów półprzewodnikowych,

−

rozróżnić końcówki elementów elektronicznych,

−

scharakteryzować podstawowe elementy i układy elektroniczne,

−

zdefiniować podstawowe parametry elementów i układów elektronicznych,

−

wskazać podstawowe zastosowania elementów i układów elektronicznych,

−

zinterpretować podstawowe zjawiska z zakresu elektroniki,

−

zanalizować działanie prostych układów analogowych na podstawie schematów
ideowych,

−

rozpoznać na schematach ideowych bloki funkcjonalne: zasilacze, generatory, układy
wzmacniające,

−

zanalizować działanie układów analogowych na podstawie schematów blokowych,

−

dobrać przyrządy pomiarowe do pomiaru parametrów elementów elektronicznych
w układach analogowych,

−

wykonać pomiary podstawowych parametrów elementów i układów w układach
analogowych

−

wykonać regulację w układzie elektronicznym,

−

obliczyć i szacować podstawowe wielkości elektryczne w układach elektronicznych,

−

zanalizować i interpretować wyniki pomiarów w analogowych układach elektronicznych
oraz wyciągać wnioski praktyczne,

−

skorzystać z katalogów układów elektronicznych,

−

zlokalizować proste usterki w układach analogowych,

−

przewidzieć zagrożenia dla życia i zdrowia w czasie realizacji ćwiczeń,

−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca …………………………………….………….
Modułowy program nauczania: Monter sieci i urządzeń telekomunikacyjnych 725[02]
Moduł:

Pomiar parametrów elementów i układów elektronicznych
725[02].O1.

Jednostka modułowa:

Badanie i pomiary układów analogowych stosowanych
w telekomunikacji 725[02].01.03.

Temat: Elementy półprzewodnikowe – diody.

Cel ogólny: Zapoznanie się z elementami półprzewodnikowymi.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−

prawidłowo spolaryzować diodę półprzewodnikową,

−

zaprojektować układ pomiarowy,

−

zdjąć charakterystykę diody krzemowej i germanowej

−

podać parametry charakterystyczne.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem, ćwiczenie laboratoryjne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualna.

Czas: 180 minut (4x45 minut).

Środki dydaktyczne:

−

zeszyt do przedmiotu, przybory do pisania, kalkulator,

−

poradnik dla ucznia,

−

schematy montażowe, inststrukcje stanowiskowe,

−

narzędzia,

−

materiały: diody germanowa i krzemowa, przyrządy pomiarowe.

Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie wiadomości na temat elementów półprzewodnikowych
3. Omówienie zasad BHP.
4. Zorganizowanie stanowiska pracy. Przedmiotem zadania jest wykonanie ćwiczenia

podanego w poradniku dla ucznia .

5. Realizacja tematu:

−

Uczeń zapoznaje się z treścią ćwiczenia , sporządza notatki w zeszycie.

−

Uczeń pobiera materiały, narzędzia, mierniki, schematy montażowe, instrukcje

wykonania, katalogi,

−

Uczeń przystępuje do wykonania, w trakcie wykonuje notatki pomocne w wykonaniu

ćwiczenia.

−

Nauczyciel udziela wskazówek.

−

Uczeń po skończeniu prezentuje wykonane ćwiczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Nauczyciel po zakończeniu pracy przez uczniów sprawdza notatki i ocenia całokształt

pracy ucznia na ćwiczeniu.

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Na podstawie literatury zaproponuj inne rozwiązania realizowanych na zajęciach

układów. Przedstaw je na podstawie schematów ideowych. Zadanie wykonaj pisemnie
w zeszycie wykonując opracowanie, które powinno zawierać schematy i ops działania
zaproponowanego układu (1–2 stron).

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

Ankiety ewaluacyjne dotyczące prowadzenia zajęć i zdobytych umiejętności, a także

sprawdzenie czy praca domowa została wykonana i ocenienie jej – kontrola zeszytu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Modułowy program nauczania: Monter sieci i urządzeń telekomunikacyjnych 725[02]
Moduł:

Pomiar parametrów elementów i układów elektronicznych
725[02].O1.

Jednostka modułowa:

Badanie i pomiary układów analogowych stosowanych
w telekomunikacji 725[02].01.03.

Temat: Tranzystor bipolarny.

Cel ogólny: Rozróżniać układy pracy tranzystorów, charakterystyki, parametry, rodzaje

polaryzacji.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−

omówić podstawowe układy pracy tranzystora bipolarnego,

−

podać zasadę stabilizacji punktu pracy,

−

zgromadzić i rozmieścić na stanowisku urządzenia i sprzęt zgodnie z zasadami

bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej,

−

zorganizować stanowisko pomiarowe na podstawie przedstawionego schematu,

−

połączyć elementy obwodu pomiarowego, odczytać prawidłowe wartości z mierników

i zapisać je w tabeli,

−

dobrać parametry badanego tranzystora z katalogu,

−

ustalić zakresy pomiarowe przyrządów,

−

na podstawie pomiarów i obliczeń formułować wnioski.

Metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

metoda przewodniego tekstu.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

grupowa – zespoły 4 osobowe.

Strategia: uczenie się przez doświadczenie.

Środki dydaktyczne:

−

zeszyt do przedmiotu, przybory do pisania, kalkulator

−

poradnik dla ucznia,

−

tranzystor bipolarny,

−

zasilacz stabilizowany,

−

oscyloskop,

−

przewody laboratoryjne.

Czas:

180 min.

Przebieg zajęć:

Zadanie dla ucznia
Przedmiotem zadania jest wykonanie ćwiczeń 1 podanych w poradniku (rozdz. 5.3.3.)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

FAZA WSTĘPNA
Czynności organizacyjno-porządkowe, podanie tematu lekcji, zaznajomienie uczniów z pracą
metoda przewodniego tekstu.

FAZA WŁAŚCIWA
INFORMACJE
1. Jaki działa tranzystor bipolarny?
2. Podaj warunki, jakie należy spełnić, aby tranzystor pracował jako wzmacniacz.
3. O czym informują charakterystyki tranzystora?
4. Podaj w jaki sposób można stabilizować punkt pracy tranzystora?
5. Jakim przyrządem dokonujemy pomiaru prądu bazy?
6. Narysuj schematy pomiarowe do pomiaru charakterystyki przejściowej tranzystora.
7. Co to są parametry graniczne tranzystora?
Odpowiedzi na te pytania każdy z uczniów wykonuje w zeszycie.
Odpowiada na podstawie materiału nauczania zawartym w poradniku.

PLANOWANIE
1. Ustal, jakie przyrządy i urządzenia powinieneś zgromadzić w ćwiczeniach 1.
2. Ustal pomiary, jakie wykonasz w ćwiczeniach.
3. Zaplanuj kolejność wykonywania czynności w ćwiczeniach
Plan wykonuje każdy z uczniów w zeszycie.

UZGODNIENIE
1. Omów wszystkie punkty z fazy planowania z nauczycielem.
2. Odnieś się do uwag i propozycji nauczyciela.

WYKONANIE
1. Dokonaj pomiarów zgodnie ze sposobem wykonania ćwiczenia podanym w poradniku.
2. Zapisz pomiary we wcześniej przygotowanej tabeli – możesz wykorzystać tabele

z poradnika.

3. Zapisz wyniki obliczeń we wcześniej przygotowanej tabeli – możesz wykorzystać tabele

z poradnika.

4. Zwróć uwagę na estetykę i dokładność twojej pracy.
5. Wszystkie wyniki obliczeń i pomiarów zapisywane są w zeszytach.
6. Przygotuj się do zaprezentowania swojej pracy. Zespoły uczniów wyznaczają lidera

grupy, który dokonuje prezentacji ćwiczenia.

7. Regułą powinno być kolejne wyznaczane uczniów do prezentacji ćwiczenia w celu

uzyskania pożądanych nawyków.

SPRAWDZANIE
1. Czy poprawnie zostały wykonane połączenia?
2. Czy właściwie zostały wybrane mierniki?
3. Czy odpowiednio zostały ustawione zakresy pomiarowe na miernikach?
4. Czy poprawnie zostały wykonane pomiary?
5. Czy prawidłowo został wykonane obliczenia?
6. Czy rysunki i zapisy są jest czytelne i estetyczne?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ANALIZA

Uczniowie wskazują nauczycielowi, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej

trudności. Nauczyciel podsumowuje całe ćwiczenie, wskazuje, jakie nowe ważne
umiejętności zostały wykształcone, jakie wystąpiły nieprawidłowości w czasie ich realizacji
i jak unikać ich w przyszłości.

FAZA KOŃCOWA
Zakończenie zajęć

Praca domowa

Odszukaj w literaturze wiadomości na temat: Badania i pomiary tranzystorów

bipolarnych w różnych układach pracy . Na podstawie zgromadzonych informacji wyszukaj,
jakie znaczenie w praktyce mają parametry graniczne tranzystora. Zadanie wykonaj pisemnie
w zeszycie w postaci krótkiego (1–2 stron) opracowania.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, a także sprawdzenie
czy praca domowa została wykonana i ocenienie jej – kontrola zeszytu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Diody półprzewodnikowe

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przeprowadź badanie diod półprzewodnikowych i diody Zenera w układzie

przedstawionym na rys. 5, 6 i 7 oraz zapisz wyniki pomiarów w tabeli 1, 2, 3.

R 1

D1 1N4006

ZASILACZ
DC

Rys. 5. Układ do zdejmowania charakterystyki diod w kierunku przewodzenia I = f ( U)

Tabela 1. Charakterystyka diody krzemowej w kierunku przewodzenia.

[mA]

0,1

0,5

1,0

5,0

10,0

20.0

40,0

[V]

Tabela 2. Charakterystyka diody krzemowej w kierunku zaporowym.

[V]

-0,5

-1,0

-2,0

-6,0

-10,0 -15,0 -20,0

[µA]

ZASILACZ

Rys. 6. Układ do zdejmowania charakterystyki diod w kierunku zaporowym I = f ( U).

R 1

Z1 1N4000

ZASILACZ
DC

Rys. 7. Układ do zdejmowania charakterystyki diody Zenera w kierunku zaporowym I = f (

U).

Tabela 3. Charakterystyka diody Zenera w kierunku zaporowym.

[mA]

0,1

0,5

1,0

3,0

5,0

10,0

20,0

[V]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. Schemat układu
pomiarowego jak w „Poradniku dla ucznia” rys. 5,6 i 7 Maksymalną, dopuszczalną wartość
napięcia podaje nauczyciel.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

–

dokonać oględzin diod określając ich typ, oznaczenie, wyprowadzenia,

–

zdjąć charakterystyki diody prostowniczej i diody Zenera w kierunku przewodzenia
i zaporowym wpisując wyniki do odpowiedniej tabeli,

–

zgromadzić przyrządy pomiarowe oraz aparaturę wykazaną na schemacie,

–

dobrać elementy zabezpieczające,

–

dobrać parametry badanych elementów z katalogu,

–

połączyć układ pomiarowy według właściwego schematu,

–

dobrać zakresy pomiarowe przyrządów,

–

po wykonaniu połączenia pokazać nauczycielowi do sprawdzenia,

–

wykonać pomiary parametrów wykazanych w odpowiednich tabelach,

–

wykreślić na podstawie otrzymanych wyników charakterystyki badanych elementów.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, zeszyt, przybory do pisania, kalkulator,

−

elementy badane,

−

zasilacz stabilizowany,

−

przyrządy pomiarowe: mierniki uniwersalne,

−

przewody laboratoryjne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Prostowniki

5.2.1 Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj badanie prostowników jednopołówkowego.

16 V AC

230 V

C 1

R 1

Ch1

Ch2

OSC1

Rys. 11. Schemat układu pomiarowego dla prostownika jednopołówkowego.

Tabela 6 Tabela wyników pomiarów prostownika jednopołówkowego.

Pozycja

potencjomet

[mA]

[V]

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

−

w układzie pomiarowym prostownika jednopołówkowego (Rys.11) zmieniać prąd
obciążenia I

ustawiając potencjometr P, na przyrządach pomiarowych odczytywać

odpowiednie wartości a wyniki wpisywać w tabeli.

−

pomiary wykonać dla wartości kondensatora: C = 0

F; C = 47

F; C = 100

F; C = 470

−

podczas wszystkich pomiarów obserwować przebiegi oscyloskopowe. Przerysować
wykresy z oscyloskopu zachowując wszystkie parametry ustawione na oscyloskopie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

elementy badane,

−

oscyloskop,

−

przyrządy pomiarowe.

Ćwiczenie 2

Wykonaj badanie prostownika dwupołówkowego (mostek Graetz’a)

230/16

Ch1

Ch2

OSC1

Rys. 12. Schemat układu pomiarowego dla prostownika dwupołówkowego.

Tabela 7. Tabela wyników pomiarów prostownika dwupołówkowego.

Pozycja

potencjometru

[mA]

[V]

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) w układzie pomiarowym prostownika dwupołówkowego (rys. 12) zmieniać prąd

obciążenia I

ustawiając potencjometr P,

2) na przyrządach pomiarowych odczytywać odpowiednie wartości,
3) wyniki wpisywać w tabeli,
4) pomiary wykonać dla wartości kondensatora: C = 0

F; C = 47

F; C = 100

C = 470

5) wyniki pomiarów zapisać w tabeli 7,
6) obliczenia k

wykonać wg wzoru:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

z otrzymanych wyników wykreślić rodziny charakterystyk U

= f(I

), k

= f(I

) dla

różnych wartości kondensatora C, oddzielnie dla prostownika jednopołówkowego i dla
prostownika dwupołówkowego. Podczas wszystkich pomiarów obserwować przebiegi
oscyloskopowe. Na polecenie prowadzącego należy przerysować wykresy z oscyloskopu
zachowując wszystkie parametry ustawione na oscyloskopie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

elementy badane,

−

przyrządy pomiarowe: mierniki uniwersalne, oscyloskop,

−

oscyloskop,

−

przewody laboratoryjne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Tranzystor bipolarny

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj badanie tranzystorów bipolarnych i wyznacz ich podstawowe charakterystyki.

T1 BDX35

ZASILACZ
DC 1

ZASILACZ
DC 2

Ube

Uce

Rys. 17. Układ pomiarowy do badania charakterystyki wejściowej tranzystora.

Tabela 9.

Pomiar charakterystyki wejściowej I

= f (U

), gdy U

= …V=const.

100

200

500 1000

T1 !NPN

Uce

ZASILACZ
DC1

ZASILACZ
DC 2

Rys. 18. Układ pomiarowy do badania charakterystyki wyjściowej i przejściowej tranzystora.

Tabela 10.

Pomiar charakterystyki wyjściowej I

= f (U

), gdy I

=…V = const.

[mA]

[V]

0,1

0,2

0,3

0,5

1,0

10,0

[mA]

Tabela 11.

Pomiar charakterystyki przejściowej I

= f (I

), gdy U

=…V = const.

[V]

[mA]

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zaznajomić się z danymi katalogowymi badanego tranzystora, dane zanotować

w zeszycie,

2) zaznajomić się z dokumentacją przekazaną przez nauczyciela,
3) w układzie jak na rys.17 wyznaczyć charakterystykę wejściową I

= f (U

gdy U

const. Na zasilaczu DC 2 ustawić stałą wartość napięcia U

CE,

zmieniając napięcie na

zasilaczu DC 1 odczytać wartość prądu I

oraz napięcia U

– zakres pomiarowy V

= 2

V, V

= 20 V, A

= 2 A, wyniki pomiarów wpisać do tabeli 9,

4) w układzie jak na rys.18 wyznaczyć charakterystykę wyjściową I

= f (U

gdy I

const., na zasilaczu DC 1 ustawić stałą wartość prądu I

zmieniając napięcie na zasilaczu

DC 2 odczytać wartość prądu U

oraz prąd I

wyniki pomiarów zapisać w tabeli 10 -

zakres pomiarowy V

= 20 V, A

= 200m A, A

= 2 A,

5) w układzie jak na rys.18 wyznaczyć charakterystykę przejściową I

= f (I

), gdy U

=…V , na zasilaczu DC 2 ustawić stałą wartość napięcia U

= 10 V, zmieniając za

pomocą zasilacza DC 1 prąd I

odczytywać prąd I

wyniki pomiarów zapisać w tabeli 11

– zakres pomiarowy V

= 20 V, A

= 200m A, A

= 2 A.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

tranzystor badany,

−

zasilacz DC1, DC2,

−

przyrządy pomiarowe: mierniki uniwersalne (amperomierz – 2 szt., woltomierz ),

−

przewody laboratoryjne,

−

katalog podzespołów elektronicznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Tranzystor polowy

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj badanie tranzystora polowego w układzie pomiarowym przedstawionym na

rys. 22.

Ugs

T BF256C

Uds

P 1

ZASILACZ +
DC1 -

- ZASILACZ
+ DC 2

Rys. 22. Układ do pomiaru charakterystyk statycznych tranzystora polowego typu JFET.

Tabela 12. Charakterystyka przejściowa tranzystora I

= f(U

) przy U

=const.

[V] U

[V]

0,0

-0,5

-1,0

-1,5

-2,0

-2,3

-2,6

-3,0

1,0

[mA]

2,0

[mA]

4,0

[mA]

8,0

[mA]

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zaznajomić się z danymi katalogowymi badanego tranzystora, dane zanotować

w zeszycie,

2) wyznaczyć charakterystyki,
3) zaznajomić się z dokumentacją przekazaną przez nauczyciela,
4) w układzie z rys.22 wyznaczyć rodzinę charakterystyk przejściowych I

= f ( U

, za

pomocą zasilacza DC1 ustawić stałą wartość napięcia U

DS,

zmieniając za pomocą

potencjometru P napięcie zasilacza DC2 odczytać wartość prądu I

i napięcie U

GS -

zakresy pomiarowe: V

i V

= 20 V, amperomierza A = 20 mA, wyniki pomiaru zapisać

w tabeli 12.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

tranzystor polowy,

−

zasilacz DC1, DC2,

−

zakresy pomiarowe: V

i V

= 20 V, amperomierza A = 20 mA,

−

przyrządy pomiarowe, rezystor suwakowy, przewody laboratoryjne

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Elementy optoelektroniczne

5.5.1 Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj badanie elementów optoelektronicznych.

U1 4N33

R 1

ZASILACZ +
DC -

Uin

I in

Rys. 27. Schemat układu pomiarowego do badania charakterystyki wejściowej transoptora.

Tabela 15. Charakterystyka wejściowa transoptora.

[mA]

0,1

0,3

0,5

1,0

5,0

10,0

15,0

[V]

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać oględzin transoptora określając jego oznaczenie, rodzaj fotoemitera

i fotodetektora, wyprowadzenia, typ obudowy,

2) zapoznać się z danymi katalogowymi badanego transoptora,
3) zaznajomić się z dokumentacją przekazaną przez nauczyciela,

4) w układzie z rys. 27 wyznaczyć charakterystykę wejściową I

= f (U

), za pomocą

zasilacza DC1 zmieniać napięcie U

odczytując wartość napięcia U

oraz prądu, zakresy

pomiarowe: V

= 2 V, amperomierza A = 20 mA, wyniki pomiaru zapisać w tabeli 15.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

katalog elementów elektronicznych,

−

przyrządy pomiarowe: zakresy pomiarowe: V

= 2 V, amperomierza A = 20 mA,

−

zasilacz,

−

przewody laboratoryjne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Wyznacz charakterystykę wejściową I

= f ( U

) transoptora.

U1 4N33

R 1

VM1

ZASILACZ +
DC -

I in

+ ZASILACZ
- DC 2

U out

I out

U 2

U 1

Rys. 28. Schemat układu pomiarowego do badania charakterystyki wejściowej transoptora [5].

Tabela 16. Charakterystyka wyjściowa transoptora.

[mA] U

out

[V]

0,1

0,3

0,5

1,0

5,0

10,0

15,0

out

[mA]

out

[mA]

out

[mA]

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać oględzin transoptora określając jego oznaczenie, rodzaj fotoemitera

i fotodetektora, wyprowadzenia, typ obudowy,

2) zapoznać się z danymi katalogowymi badanego transoptora,
3) zaznajomić się z dokumentacją przekazaną przez nauczyciela

4) w układzie z rys. 28 wyznaczyć charakterystykę wejściową transoptora I

out

= f (U

out

5) za pomocą zasilacza DC1 ustawić stałą wartość prądu Iin według tabeli 16, za pomocą

DC 2 zmieniać wartość napięcia wyjściowego Uout odczytując wartość prądu Iout,
wyniki pomiaru zapisać w tabeli 16, zakresy pomiarowe mierników: V 2 = 20 V,
amperomierze A1 i A2 =20 mA.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

katalog elementów elektronicznych,

−

przyrządy pomiarowe,

−

zasilacz,

−

przewody laboratoryjne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Wykonaj badanie charakterystyki diody elektroluminescencyjnej W układzie

przedstawionym na rys. 29.

LED1 CQX35A

TR1

R1 1k

R2 1k

Ch1

Ch2

OSC1

- X
- Y

Rys. 29.

Układ do badania charakterystyki diod elektroluminescencyjnych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś :

1) dokonać oględzin diody określając jej oznaczenie, rodzaj, wyprowadzenia, typ obudowy,
2) zapoznać się z danymi katalogowymi,
3) zaznajomić się z dokumentacją przekazaną przez nauczyciela i określić wartość napięcia

przewodzenia badanej diody w zależności od koloru świecenia,

4) charakterystyki obserwowane na ekranie oscyloskopu zamieścić w sprawozdaniu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

katalog elementów elektronicznych,

−

przyrządy pomiarowe,

−

zasilacz,

−

przewody laboratoryjne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Tyrystor

5.6.1 Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyznacz charakterystykę napięciowo-prądową tyrystora.

VM1

U1 2N1595

ZASILACZ +
DC 1 -

+ ZASILACZ
- DC 2

P 1

I t

U t

P 2

I g

obwód
anodowy

obwód
bram kowy

Rys. 33. Układ pomiarowy do wyznaczania charakterystyki głównej w zakresie blokowania.

Tabela 16. Charakterystyka główna tyrystora w zakresie blokowania.

[µA]

[V]

1,0

5,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

Tabela 17. Charakterystykę napięciowo-prądową tyrystora w kierunku zaporowymi.

[µA]

[V]

1,0

5,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać

oględzin

tyrystora

określając

jego

oznaczenie,

rodzaj

obudowy

i wyprowadzenia, typ obudowy

2) zapoznać się z danymi katalogowymi badanego tyrystora
3) w układzie z rys.33 wyznaczyć charakterystykę blokowania tyrystora I

= f ( U

) przy I

= 0, zmieniając napięcie zasilacza DC 1 odczytać prąd I

oraz napięcie U

wyniki

pomiaru zapisać w tabeli 16

4) pomiary wykonać przy zamkniętym przełączniku P1 i otwartym P2
5) zakresy pomiarowe mierników : V 1 = 200 V, amperomierze A1 =20 µA
6) w układzie

z rys. 33

wyznaczyć charakterystykę wsteczną tyrystora I

= f ( U

) przy I

0, zmienić polaryzację zasilacza DC1, wyniki pomiaru zapisać w tabeli 17.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

katalog elementów elektronicznych,

−

przyrządy pomiarowe,

−

zasilacz,

−

przewody laboratoryjne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.7. Wzmacniacze

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj badanie wzmacniaczy tranzystorowych w podstawowych układach pracy.

Wyznacz charakterystyki wzmacniaczy U

= f(U

), K

= f(f), K

= f(R

Rys. 43. Schemat układu do oscyloskopowej analizy wzmacniacza tranzystorowego [11].

Rys. 44. Schemat blokowy układu do wyznaczania charakterystyk wzmacniacza [11].

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać oględzin wzmacniacza określając jego oznaczenie, rodzaj obudowy, typ

obudowy

2) zapoznać się z danymi katalogowymi
3) zaznajomić się z dokumentacją przekazaną przez nauczyciela
4) obserwować i narysować następujące oscylogramy:

−

położenie punktu pracy na tle charakterystyk wyjściowych tranzystora przy R

= 0,

1opt

, (punkt pracy dzieli napięcie zasilające U

= 15V na połowę) i R

1max

−

położenie prostej obciążenia dla trzech charakterystycznych punktów pracy (jak

wcześniej) oraz dla różnych amplitud i częstotliwości sygnału wejściowego (np. f=
1kHz przy obserwacji prostej obciążenia i 1Hz przy obserwacji wahań sygnału),

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

charakterystyki robocze dla różnych U

i dla różnych obciążeń zespolonych Z

. np;

rezystorowe, rezystorowo-pojemnościowe, rezystorowo-indukcyjne, pojemnściowo-
-indukcyjne.

5) wyznaczyć charakterystykę przenoszenia UWY = f(UWE)

−

ustalić częstotliwość sinusoidalnego sygnału sterującego f= 1kHz,

−

ustalić rezystancję obciążenia R

= 5k

Ω

−

określić maksymalny sygnał wejściowy U

WEmax

, obserwując na oscyloskopie kształt

sinusoidy (U

WEmax

oznacza maksymalne napięcie wejściowe, przy którym nie zauważa

się jeszcze zniekształceń sinusoidy na wyjściu układu),

−

wyznaczyć charakterystykę przenoszenia, zmieniając napięcie wejściowe w granicach

od 0 do U

WEmax

w odstępach zależnych od tego napięcia (8-10 punktów

pomiarowych), mierzyć napięcia wejściowe U

i wyjściowe U

6) wyznaczyć charakterystykę amplitudowo-częstotliwościowa Ku = f(f)

−

ustalić rezystancję obciążenia R

= 5k

Ω

−

amplitudę sygnału wejściowego dobrać na podstawie pomiarów wykonanych

w punkcie poprzednim tak, aby nie występowały zniekształcenia sygnału
wyjściowego dla dowolnej częstotliwości (praca w zakresie liniowym), U

= const,

−

częstotliwość generatora zmieniać w zakresie od 10Hz do 20kHz (100kHz) skokami

według skali logarytmicznej: 10Hz, 20Hz, 50Hz, 100Hz itd., mierzyć napięcie
wyjściowe.

7) wyznaczyć charakterystykę wzmocnienia napięciowego Ku = f(R0)

−

ustalić sygnał wejściowy o stałej częstotliwości i stałej amplitudzie dobranej tak, aby

wzmacniacz nie pracował w stanie nasycenia w przewidywanym zakresie zmian
rezystancji obciążenia,

−

obciążyć wejście wzmacniacza rezystancją R

i zmieniać jej wartość w granicach

1-10k

Ω

co 1k

Ω

; wykonać również pomiar dla R

= ∞; mierzyć napięcie wyjściowe

i obserwować przebieg wyjściowy na oscyloskopie

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

katalog elementów elektronicznych,

−

przyrządy pomiarowe,

−

zasilacz,

−

przewody laboratoryjne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.8. Wzmacniacz operacyjny

5.8.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj badanie parametrów wzmacniacza operacyjnego.

+15V

=15V

Rys. 47. Wzmacniacz operacyjny.

Tabela 19.

[V]

Tabela 20.

[V]

Tabela 21. dla R

= 169 [k

Ω

[V]

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien

1) zapoznać się z danymi katalogowymi badanego wzmacniacza,
2) zaznajomić się z dokumentacją przekazaną przez nauczyciela,

zbudować układ pomiarowy według

rys. 47,

4) regulować napięciami U

i U

za pomocą potencjometrów R

: obserwować napięcie

wyjściowe U

na oscyloskopie i na mierniku,.

5) określić jakie wartości napięcia U

powodują komparację napięcia U

na wyjściu dla

trzech różnych wartości napięcia U1,

6) wyniki pomiarów wpisać do tabeli 19,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7) podłączyć R

=100 k

Ω

pomiędzy wejściem nieodwracającym i wyjściem wzmacniacza

operacyjnego. Dla trzech różnych wartości napięcia U

określ napięcie U

powodujące

przełączenie napięcia wyjścia z +U

na –U

(lub odwrotnie), czynności z punktu

poprzedniego wykonaj także dla układu, w którym R

zastąpimy R

=169 [k

Ω

8) wyniki wpisz do odpowiedniej tabeli,
9) obserwować jak zmieniło się zachowanie komparatora.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

badany wzmacniacz,

−

Metek,

−

przewody laboratoryjne.

Ćwiczenie 2

Wyznacz charakterystyki amplitudowo-częstotliwościowe wzmacniacza operacyjnego

w układzie różniczkującym.

Rys. 48. Schemat układu [11].

Tabela 22.

WO: R

=... ; R

=...; R

=... ;C

=...;

kHz

V/V

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać oględzin wzmacniacza określając jego oznaczenie, rodzaj obudowy

i wyprowadzenia, typ obudowy,

2) zapoznać się z danymi katalogowymi badanego wzmacniacza,
3) zaznajomić się z dokumentacją przekazaną przez nauczyciela,
4) w układzie z rys.48 wyznaczyć charakterystykę amplitudowo-częstotliwościową WO,
5) wyniki pomiaru zapisać w tabeli 22.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

generator funkcji,

−

poradnik dla ucznia,

−

badany wzmacniacz,

−

przyrządy pomiarowe,

−

przewody laboratoryjne,

−

oscyloskop.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.9. Filtry

5.9.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyznacz

charakterystykę

przenoszenia

filtra

środkowoprzepustowy LC ze

wzmacniaczem operacyjnym.

Rys. 53. Filtr aktywny środkowoprzepustowy.

Tabela 23.

[kHz] 2,5

3,5

4,3 4,6

5,5

6,5

7,5

[V]

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wyznaczyć charakterystyki przenoszenia filtra w układzie pomiarowym jak na rys. 53 –

Zmieniaj częstotliwość generatora f według tabeli 22 (napięcie generatora
U

WEpp

=0.5[V]=const.), zapisuj w niej odpowiadające wartości U

WYskut

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

generator funkcji,

−

poradnik dla ucznia,

−

badany układ,

−

przyrządy pomiarowe,

−

przewody laboratoryjne,

−

oscyloskop.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Wyznacz charakterystykę przenoszenia filtra dolnoprzepustowy RC ze wzmacniaczem

operacyjnym.

741

-15V

+15V

Oscyl.

Gen.

Rys. 54. Filtr aktywny dolnoprzepustowy.

Tabela 24. C = 10 nF R = 100 Ω C = 10 nF R = 1 kΩ C = 10 nF R = 4,7 kΩ

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać oględzin filtru określając jego oznaczenie, rodzaj obudowy i wyprowadzenia,

typ obudowy,

2) zapoznać się z danymi katalogowymi,
3) z generatora funkcyjnego podać U

WE pp

= 0.5 [V] = const. Zmieniać częstotliwość

generatora według tabeli 19 dla wartości R i C podanych przez prowadzącego ćwiczenie.
Zmierzone napięcie wyjściowe U

WYskut

zapisz w tabelach.

Zalecane metody nauczani–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

generator funkcji,

−

poradnik dla ucznia,

−

badany układ,

−

przyrządy pomiarowe,

−

przewody laboratoryjne,

−

oscyloskop.

[Hz]

200

500

10k

12k

15k

20k

WY SKUT

[V]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.10. Wzmacniacze selektywne

5.10.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj badanie wzmacniacza selektywnego.

Rys. 58. Schemat układu pomiarowego.

Tabela 25. Pomiar charakterystyki przenoszenia

……………………………..

WEmax

WYmax

Tabela 26.

……………………………………………

f [kHz]

[V]

k[V/V]

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wykonać pomiary – częstotliwości przenoszenia f

zakresu przetwarzanych napięć

WE max

, U

WYmax,

wzmocnienia k

2) przy napięciu wejściowym nie powodującym przesterowania wzmacniacza, ustalić

w generatorze częstotliwość f

przy której uzyskuje się maksymalne napięcie na wyjściu

wzmacniacza,

3) na podstawie obserwacji na ekranie oscyloskopu obrazu napięcia wyjściowego

wzmacniacza ustalić taką jego wartość, przy której nie występują zauważalne
zniekształcenia,

4) w ustalonym zakresie pracy wzmacniacza wykonać pomiary wzmocnienia,

GENERATOR

BADANY

WZMACNIACZ

OSCYLOSKOP

GND

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5) wykonać pomiar charakterystyki przenoszenia:

−

ustalić napięcie wejściowe o częstotliwości f

i wartości nie powodującej

przesterowania wzmacniacza,

−

dla wybranych częstotliwości , przy stałej wartości napięcia wejściowego wykonać
pomiary napięć wyjściowych. Punkty pomiarowe powinny być zagęszczone
w pobliżu f

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

katalog elementów elektronicznych,

−

badany wzmacniacz,

−

generator, oscyloskop, przyrządy pomiarowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.11. Generatory napięć sinusoidalnych

5.11.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj badanie generatora przebiegu sinusoidalnego z dodatnim sprzężeniem

zwrotnym.

Rys. 62. Układ pomiarowy.

Tabela 27.

[Hz ]

……………………

20 000

[ V ]

[

]

Tabela 28.

f [ kHz ]

[ V ]

[ kΩ ]

Tabela 29. Badanie wpływu napięcia zasilania na częstotliwość i napięcie wyjściowe.

znam

[ kHz ]

oblicz

[ kHz ]

f [ kHz ]

Tabela 30.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i

techniki wykonania, przygotować odpowiednie instrukcje stanowiskowe, dokumentacje i
katalogi. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

[V]

wyj

[V]

f [kHz]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić tłumienie i przesunięcie fazowe

2) wyznaczyć wpływ współczynnika sprzężenia zwrotnego β na:

−

częstotliwość f,

−

napięcie wyjściowe U

wyj,

−

rezystancję wyjściową R

wyj,

3) obliczyć częstotliwość generowanych przebiegów,

LaC

4) zasilić generator (rys. 62.),
5) określić wzmocnienie graniczne ku,
6) na wejście wzmacniacza włączyć generator sinusoidalny 1kHz, 20mV. Zmierzyć napięcie

na wyjściu wzmacniacza.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

generator,

−

zasilacz,

−

oscyloskop,

−

miernik częstotliwości,

−

miernik zniekształceń.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.12. Stabilizatory

5.12.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj badanie stabilizatora parametrycznego.

Rys. 67. Układ do badania stabilizatora napięcia stałego.

Tabela 31. Pomiar charakterystyk wyjściowych U

= f(U

)

Lp.

……….

Tabela 32. Pomiary charakterystyk obciążenia U

=f(I

)

Wskazówki do realizacji
Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania, przygotować odpowiednie instrukcje stanowiskowe, dokumentacje
i katalogi. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powowinien:

1) dokonać oględzin stabilizatora określając jego oznaczenie, rodzaj obudowy,
2) zapoznać się z danymi katalogowymi,
3) dokonać pomiaru charakterystyk wyjściowych,
4) wykonać pomiary charakterystyk obciążenia,
5) w układzie z rys. 67 wyznaczyć charakterystyki stabilizatora,
6) wyniki pomiaru zapisać w tabeli 31 i 32.

Lp.

……….

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

badany stabilizator,

−

przyrządy pomiarowe.

Ćwiczenie 2

Wykonaj badanie stabilizatora wtórnikowego.

Rys. 68 Układ pomiarowy badanego stabilizatora.

Tabela 33.

Job [mA]

Uwyj[V]

Tabela 34.

Uwe [V]

Uwy[V]

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania, przygotować odpowiednie instrukcje stanowiskowe, dokumentacje
i katalogi. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

−

zapoznać się z danymi katalogowymi badanego tyrystora,

−

zestawić układ pomiarowy,

−

wyznaczyć charakterystyki zmienności obciążeniowe stabilizatora U

= f(I

obc

−

pomiary wykonać dla zadanych przez nauczyciela wartości napięć wejściowych. Ustalić
z nauczycielem l

OBCmax

Wyniki pomiarów zapisać w tabelach.

−

wyznaczyć charakterystyki zmienności wejściowej stabilizatorów napięcia U

= f(U

Pomiar wykonać dla zadanych przez nauczyciela wartości prądu obciążenia. Wyniki
pomiarów zapisać w tabelach.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

badany stabilizator,

−

przyrządy pomiarowe.

Ćwiczenie 3

Wykonaj badanie stabilizatora ze wzmacniaczem operacyjnym µA 741.

Rys 69. Układ pomiarowy.

Tabela 35. Charakterystyka zmienności obciążeniowej.

Job [mA]

Uwyj

Tabela 36. Charakterystyka zmienności wejściowej.

Uwe [V]

Uwy [V]

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania, przygotować odpowiednie instrukcje stanowiskowe, dokumentacje
i katalogi. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczen powinien:

1) zapoznać się z danymi katalogowymi badanego tyrystora,
2) zestawić układ pomiarowy,
3) wyznaczyć:

−

charakterystyki zmienności obciążeniowej stabilizatorów napięcia Uwy = f(Iobc),

−

charakterystyki zmienności wejściowej stabilizatorów napięcia Uwy = f(Uwe).

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

badany stabilizator,

−

przyrządy pomiarowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Badanie i pomiary układów
analogowych stosowanych w telekomunikacji”

Test składa się z 22 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 16, 17, 18 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 15, 19, 22 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

Ocena

dopuszczający

dostateczny

dobry

bardzo dobry

Ilość punktów

11-12

13-16

17-18

19-22

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. c, 3. b, 4. b, 5. b, 6. c, 7. a, 8. d, 9. c, 10. a, 11. b,
12. b, 13. d, 14. b, 15. c, 16. c, 17. d, 18. a, 19. b, 20. a, 21. a, 22. a,

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1. Omówić polaryzację diody

2. Wyjaśnić znaczenie parametrów

Wyjaśnić znaczenie parametrów diody
Zenera

Omówić rodzaje charakterystyk
tranzystora

Podać oznaczenia wyprowadzeń
tranzystora

Wyjaśnić zasadę działania
prostowników prostowników
w różnych ukladach

Omówić podstawowe układy pracy
tranzystora bipolarnego

Wyjaśnić zasadę działania tranzystora
polowego

Omówić rodzaje charakterystyk
tranzystora

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10. Podać

oznaczenia tranzystorów

11.

Wymienić parametry tranzystora
polowego

12. Wyjaśnić zasadę pracy diody LED

13.

Wyjaśnić funkcje, jakie realizuje w
układzie elektronicznym fototranzystor

14.

Wyjaśnić zasadę działania
wzmacniacza

15.

Omówić podstawowe układy pracy
wzmacniaczy tranzystorowych

16.

Wymienić parametry wzmacniaczy
operacyjnych

17.

Wyjaśnić rolę filtrow w układach
elektronicznych

18. Omówić charakterystyki filtrow

19.

Wyjaśnić zasadę działania
wzmacniacza selektywnego

20. Zdefiniować współczynnik stabilizacji

21 Podać warunek generacji drgań

Wymienić parametry wzmacniacza
operacyjnego

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony na

udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
3. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi.
4. Test składa się z 22 pytań.
5. Za każde poprawnie rozwiązane zadanie uzyskasz 1 punkt.
6. Dla każdego zadania podane są cztery możliwe odpowiedzi: A, B, C, D.
7. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna.
8. Wybraną odpowiedz zakreśl kółkiem.
9. Staraj się wyraźnie zaznaczać odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz

odpowiedź, otocz ją kółkiem i zaznacz odpowiedź, którą uważasz za prawdziwą.

10. Przed wykonaniem każdego zadania przeczytaj bardzo uważnie polecenie.

Po rozwiązaniu testu, sprawdź swoje wyniki razem z kolegą lub nauczycielem,

a następnie sprawdź w tabeli, poniżej, jaki stopień mógłbyś sobie wystawić. Ogółem możesz
uzyskać 22 punkty.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Parametrami charakteryzującymi i diody prostowniczej są

a) napięcie przewodzenia, prąd wsteczny, wsteczne napięcie pracy.
b) maksymalny prąd przewodzenia, szczytowe napięcie wsteczne.
c) rezystancja w kierunku przewodzenia, rezystancja w kierunku zaporowym.
d) napięcie przewodzenia, prąd wsteczny, rezystancja w kierunku przewodzenia.

2. Tranzystor bipolarny pracuje jako wzmacniacz w układach

a) wspólnej bazy.
b) wspólnego emitera.
c) wspólnego kolektora.
d) wspólnej bazy, wspólnego emitera, wspólnego kolektora.

3. Charakterystyka wyjściowa tranzystora to zależność

a) I

= f( U

b) I

= f( U

c) I

= f( U

d) I

= f(I

4. Charakterystyka wejściowa tranzystora w układzie WB to

a) wykres prądu emitera w funkcji napięcia stałego między emiterem i bazą.
b) wykres prądu bazy w funkcji napięcia baza – emiter.
c) wykres prądu kolektora w funkcji napięcia kolektor – emiter.
d) wykres prądu kolektora w funkcji prądu bazy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. Charakterystyka robocza tranzystora to wykres

a) przedstawiający charakterystyki z uwzględnieniem rezystancji obciążenia.
b) charakterystyk przejściowych.
c) charakterystyk wyjściowych.
d) charakterystyk zwrotnych.

6. Elektrody w tranzystorze polowym oznaczone są

a) S – źródło, G – bramka, D – dren.
b) B – baza, C – kolektor, E – emiter.
c) S – źródło, B – baza, D – dren.
d) G – bramka, S – źródło, E – emiter.

7. Charakterystyka wyjściowa tranzystora polowego to zależność

a) prądu drenu (I

) od napięcia dren-źródło (U

b) napięcia bramka-źródło (U

) od napięcia bramka-źródło (U

c) prądu drenu (I

) od napięcia bramka-źródło (U

d) prądu drenu (I

) od napięcia dren-źródło.

8. Istotną zaletą fotodiody jest

a) duża częstotliwość pracy.
b) mała częstotliwość pracy.
c) zależność prądu fotodiody od temperatury.
d) odporność na temperaturę.

9. Tranzystor pracujący w układach analogowych musi być

a) w stanie aktywnym.
b) w stanie zatkania.
c) w stanie nasycenia.
d) w stanie zatkania lub nasycenia.

10. Tranzystor pracujący w układach cyfrowych musi być

a) w stanie aktywnym.
b) w stanie zatkania.
c) w stanie nasycenia.
d) w stanie zatkania lub nasycenia.

11. Rezystancja fotorezystora zależy

a) od kierunku przyłożonego napięcia.
b) od kierunku promieniowania.
c) nie zmienia się.
d) zmniejsza się ze wzrostem natężenia oświetlenia.

12. Prostowanie przebiegów elektrycznych to proces, w wyniku którego

a) wejściowy przebieg dodatni i ujemny zostaje przekształcony w przebieg jednego

znaku.

b) wejściowy przebieg pozostaje na wyjściu bez zmian.
c) wejściowy przebieg jest na wyjściu odwrócony.
d) wejściowy przebieg na wyjściu jest wartością stałą.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13. Współczynnik tętnień prostownika to

a) stosunek wartości skutecznej składowej zmiennej napięcia na wyjściu prostownika

do wartości stałej.

b) stosunek wartości średniej do wartości stałej.
c) stosunek wartości szczytowej do wartości stałej.
d) stosunek wartości międzyszczytowej do wartości stałej.

14. Sprawność napięciowa prostownika, to

a) skuteczność układu prostownika przy zmianie napięcia zmiennego na napięcie stałe,
b) stosunek mocy wejściowej do mocy wyjściowej,
c) stosunek napięcia wyjściowego do wejściowego,
d) stosunek prądu wyjściowego do wejściowego.

15. Częstotliwość tętnień prostownika, to

a) częstotliwość podstawowa składowej zmiennej na wyjściu prostownika
b) częstotliwość graniczna składowej zmiennej prostownika
c) częstotliwość dolna składowej zmiennej prostownika,
d) częstotliwość górna składowej zmiennej prostownika

16. Zadaniem filtru umieszczonego na wyjściu układu prostowniczego, jest

a) zmniejszenie tętnień w napięciu wyprostowanym
b) stabilizacja prądu na wyjściu prostownika
c) stabilizacja napięcia na wyjściu prostownika
d) stabilizacja mocy na odbiorniku

17. Wzmocnienie napięciowe, to

a) stosunek wartości średniej napięcia na wyjściu do wartości średniej na wejściu,
b) stosunek wartości skutecznej napięcia na wyjściu do napięcia na wejściu,
c) stosunek wartości chwilowej napięcia na wyjściu do napięcia na wejściu,
d) wszystkie odpowiedzi

18. Wykres obrazujący zależność wzmocnienia od częstotliwości sygnału doprowadzonego

na wejście wzmacniacza, to
a) charakterystyka częstotliwościowa wzmacniacza.
b) charakterystyka amplitudowa.
c) charakterystyka fazowa.

19. Selektywność wzmacniacza określa jego zdolność do

a) eliminowania sygnałów niepożądanych,
b) wzmacniania napięć w określonym zakresie wartości,
c) wzmacniania sygnału w określonym przedziale,
d) stabilizacji częstotliwości w określonym przedziale.

20. Współczynnik stabilizacji S stabilizatora to

a) iloraz zmiany napięcia wyjściowego do zmiany napięcia wejściowego,
b) zakres zmian prądu wyjściowego,
c) zakres stabilizacji,
d) zakres regulacji napięcia wyjściowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21. Warunkiem generacji drgań jest

a) spełnienie warunku fazy i amplitudy.
b) spełnienie warunku amplitudy.
c) spełnienie warunku fazy.
d) k

› 1.

22. Jednym z parametrów charakterystycznych wzmacniacza operacyjnego jest

a) bardzo duże wzmocnienie napięciowe.
b) małe wzmocnienie napięciowe.
c) nieskończenie duże wzmocnienie napięciowe.
d) stałe wzmocnienie napięciowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Badanie i pomiary układów analogowych stosowanych w telekomunikacji

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Badania i pomiary

układów analogowych stosowanych w telekomunikacji”

Test składa się z 22 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20,21,22 są
z poziomu podstawowego,

−

zadania 18 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

Ocena

dopuszczający

dostateczny

dobry

bardzo dobry

Ilość punktów

11-12

13-16

17-18

19-22

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. a, 3. b, 4. b, 5. a, 6. a, 7. a, 8. b, 9. a, 10. b, 11. c,
12. d, 13. d, 14. b, 15. a, 16. b, 17. a, 18. a, 19. a, 20. b, 21. b, 22. a,

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1. Określić rodzaj charakterystyki

2. Określić rodzaj układu prostowniczego

3. Określić cel stosowania stabilizatorów

4. Określić symbol tranzystora polowego

Zdefiniować stan zablokowania
tyrystora

6. Omówić pracę diody Zenera

Omówić podstawowe układy pracy
tranzystora bipolarnego

Omówić stabilizatory i ich
zastosowanie

9. Wymienić rodzaje symboli elementów

10. Podać warunek generacji drgań

11. Omówić ujemne sprzężenie zwrotne

12.

Określić cel stosowania filtrów
w zasilaczach

13. Omówić załączanie tyrystora

14. Podać charakterystyki wzmacniaczy

15.

Podać wzmocnienie prądowe
wzmacniacza OS

16. Podać wzmocnienie wzmacniacza

17.

Wyjaśnić rolę filtrow w układach
elektronicznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18.

Podać własności wzmacniacza
operacyjnego

19.

Wyjaśnić zasadę działania
wzmacniacza selektywnego

20.

Wyjaśnić funkcje wzmacniacza
operacyjnego

21 Podać podział wzmacniaczy

22 Zdefiniować wzmocnienie mocy

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

jakie będą w teście.

udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

odpowiedź, otocz ją kółkiem i zaznacz odpowiedź, którą uważasz za prawdziwą.

10. Przed wykonaniem każdego zadania przeczytaj bardzo uważnie polecenie.

Po rozwiązaniu testu, sprawdź swoje wyniki razem z kolegą lub nauczycielem,

a następnie sprawdź w tabeli, poniżej, jaki stopień mógłbyś sobie wystawić. Ogółem możesz
uzyskać 22 punkty.

Powodzenia!

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Przedstawiona charakterystyka to:

a) wejściowa WB,
b) wyjściowa WE,
c) wyjściowa WB,
d) przejściowa WB.

2. Przedstawiony na schemacie układ to:

a) układ Graetza,
b) prostownik jednopołówkowy,
c) stabilizator,
d) zasilacz.

3. W zasilaczach napięcia stałego stabilizatory stosuje się w celu:

a) stabilizacji napięcia przy zmiennym prądzie,
b) stabilizacji prądu i napięcia,
c) stabilizacji napięcia przy stałym obciążeniu,
d) stabilizacji prądu przy stałym obciążeniu.

4. Wskaż symbol tranzystora polowego FET:

5. Zablokowanie przewodzącego tyrystoa jest możliwe poprzez:

a) zmniejszenie prądu IA do zera,
b) wycofanie impulsu UG,
c) podanie impulsu UG≤ 0,
d) zwarcie bramki z katodą.

6. W diodzie Zenera występuje następujące zjawisko:

a) powtarzalnego przebicia złącza p-n w kierunku wstecznym,
b) zmiany pojemności złącza p-n pod wpływem zmiany napięcia wstecznego złącza,
c) zmiany pojemności złącza p-n pod wpływem zmiany napięcia w kierunku

przewodzenia złącza,

d) niepowtarzalnego przebicia złącza p-n w kierunku przewodzenia.

7. Podczas aktywnej pracy tranzystora w układzie wzmacniającym jego złącza są

spolaryzowane następująco:
a) złącze B - E przewodząco, a C - E zaporowo,
b) złącze B - C zaporowo, a B - E przewodząco,
c) złącze C - B zaporowo, a C - E przewodząco,
d) złącze B -E i B - C przewodząco.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. W zasilaczach napięcia stałego stabilizatory stosuje się w celu:

a) stabilizacji napięcia przy zmiennym prądzie,
b) stabilizacji prądu i napięcia,
c) stabilizacji napięcia przy stałej rezystancji obciążenia,
d) stabilizacji prądu przy stałej rezystancji obciążenia.

9. Wzmacniacz na schemacie to:

a) wtórnik emiterowy,
b) układ sumujący,
c) układ odwracający,
d) układ nieodwracający.

10. W generatorach napięć liniowych wzbudzenie drgań następuje:

a) samoczynnie po włączeniu zasilania,
b) gdy spełniony jest warunek generacji drgań,
c) ponieważ występuje dodatnie sprzężenie zwrotne,
d) ponieważ występuje ujemne sprzężenie zwrotne.

11. Ujemne sprzężenie zwrotne powoduje:

a) nie zmienia Ku i Ki tylko zmienia rwe i rwy,
b) spadek Ku lub Ki oraz zmianę rwe i rwy,
c) zmianę Ku lub Ki oraz zmianę rwe i rwy,
d) nie zmienia rwe i rwy a zmienia jedynie Ku i Ki.

12. Filtry pojemnościowe w zasilaczach stosuje się, gdy:

a) obciążenie jest małe,
b) obciążenie jest duże,
c) nie zależy od obciążenia,
d) zależy od prostownika.

13. Tyrystor wyłączy się jeżeli:

a) napięcie bramki osiągnie wartość zero,
b) prąd tyrystora osiągnie wartość zero,
c) prąd bramki osiągnie wartość zero,
d) napięcie na anodzie będzie mniejsze niż na katodzie.

14. Czy istnieje związek między charakterystyką amplitudową i fazową wzmacniacza?

a) są zależne,
b) nie ma związku między nimi.

15. Wzmocnienie prądowe wzmacniacza w konfiguracji OS jest bardzo duże ponieważ:

a) tranzystor unipolarny charakteryzuje się bardzo małym prądem wejściowym,
b) bardzo dużym prądem wejściowym,
c) prąd wejściowy nie ma wpływu na wartość wzmocnienia,
d) tranzystor unipolarny charakteryzuje się bardzo małym prądem wyjściowym.

16. Wzmocnienie wzmacniacza z ujemnym sprzężeniem zwrotnym jest:

a) mniejsze niż wzmocnienie układu podstawowego,
b) większe, niż układu podstawowego,
c) nie ma wpływu na wartość wzmocnienia,
d) żadna z powyższych odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17. Zadaniem filtru dolnoprzepustowego jest:

a) przenoszenie składowych sygnału wejściowego leżących w dolnej jego części,
b) tłumienie składowych sygnału wejściowego leżących w dolnej jego części,
c) ustalenie pasma przepustowego,
d) stabilizacja amplitudy sygnału wyjściowego.

18. Jedną z własności wzmacniaczy operacyjnych jest:

a) bardzo duże wzmocnienie napięciowe (powyżej 80 dB ),
b) bardzo duże wzmocnienie prądowe,
c) bardzo małe wzmocnienie napięciowe,
d) bardzo małe wzmocnienie prądowe.

19. Zadaniem wzmacniacza selektywnego jest wydzielenie z sygnału wejściowego

składowych o częstotliwości bliskiej częstotliwości środkowej. Pozostałe składowe
zinteresującego nas pasma sygnału:
a) zostają wytłumione,
b) zostają wzmocnione,
c) pozostają bez zmian,
d) nie mam zdania.

20. Czy wzmacniacz operacyjny może realizować funkcje matematyczne?

a) tylko funkce zmiany znaku,
b) dodawania, całkowania i różniczkowania
c) zmiany znaku, odejmowania, dodawania, całkowania i różniczkowania,
d) nie może realizować żadnych funkcji matematycznych.

21. W zależności od zakresu częstotliwości wzmacnianych sygnałów wzmacniaczeprądu

zmiennego dzielimy na:
a) małej częstotliwości,
b) szerokopasmowe, wąskopasmowe,
c) wzmacniacze jednostopniowe i wielostopniowe,
d) wzmacniacze ze sprzężeniem zwrotnym i bez.

22. Wzmocnienie mocy to :

a) K

= 10 lg

b) K

= 20 lg

c) K

= 20 lg

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Badanie i pomiary układów analogowych stosowanych w telekomunikacji

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Chwaleba A.: Elektronika WSiP, Warszawa 1996
2. Chwaleba A., Moeschke B., Pilawski M.: Pracownia elektroniczna. Cz.1 i 2. WSiP,

Warszawa 1998

3. Filipkowski A.: Układy elektroniczne analogowe i cyfrowe. WNT, Warszawa 2006
4. Grabowski L.: Pracownia elektroniczna. Cz. 1 i 2. WSiP, Warszawa 1997.
5. Horowitz P., Winfield H.: Sztuka elektroniki. Cz. 1 i 2. WKiŁ 2003
6. Kuta S.: Elementy i układy elektroniczne. Cz. 1 i 2. Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-

-Dydaktyczne Akademii Górniczo-Hutniczej, Kraków 2000

7. Pióro B., Pióro M.: Podstawy elektroniki. Cz. 1 i 2. WSiP, Warszawa 1996
8. Rusek A., Podstawy elektroniki .WSiP, Warszawa 1994
9. Tietze U.: Układy półprzewodnikowe. WNT, Warszawa 1997

Czasopisma:
1. Radioelektronik Audio-HiFi Video 9/2002
2. Elektronika dla Wszystkich 6/96 01/2000

Strony internetowe:
1. http://www.imne.pwr.wroc.pl/SkryptME/CW35.htm
2. http://www.elektroda.net/warsztatowe/index.html