Ogrodnik_621[01].O1.03

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inŜ. Barbara Arciszewska
mgr inŜ. Maria Pajestka

Opracowanie redakcyjne:

mgr inŜ. Krystyna Kwestarz

Konsultacja:

mgr inŜ. Marek Rudziński

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 621[01].01.03
„Charakteryzowanie czynników klimatycznych i glebowych”, zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu ogrodnik

Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Czynniki klimatyczne siedliska i ich pomiar

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Wpływ warunków klimatycznych na wzrost, rozwój i plonowanie roślin.

Dobór roślin do uprawy

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Glebowe czynniki siedliska. Fizykochemiczne właściwości gleby

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Klasyfikacja i charakterystyka typów gleb

5.4.1. Ćwiczenia

5.5. Erozja gleb i rekultywacja środowiska

5.5.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie ogrodnik.
W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć juŜ ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

wiczenia, przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami

nauczania–uczenia się oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

−

wykaz literatury.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone róŜnymi metodami: pokazu

z instruktaŜem, tekstu przewodniego, ćwiczeń praktycznych. Formy organizacyjne pracy
uczniów mogą być zróŜnicowane, począwszy od samodzielnej pracy uczniów do pracy
zespołowej.

Wykonując ćwiczenia przedstawione w poradniku lub inne zaproponowane przez

nauczyciela,  uczeń  będzie  poznawał  stan  oraz  zmiany  zachodzące  w  środowisku  glebowym
między innymi na podstawie informacji zwartych w materiale nauczania.
Poznanie  przez  ucznia  wszystkich  lub  określonej  części  wiadomości  o  czynnikach
klimatycznych  i  glebowych,  będzie  stanowiło  dla  nauczyciela  podstawę  przeprowadzenia
sprawdzianu  poziomu  przyswojonych  wiadomości  i  ukształtowanych  umiejętności.  W  tym
celu nauczyciel moŜe posłuŜyć się zestawem testów zawierającym róŜnego rodzaju zadania.

Zestaw zadań testowych, zawiera:

−

plan testu w formie tabelarycznej,

−

punktację zadań,

−

propozycje norm wymagań,

−

instrukcję dla nauczyciela,

−

instrukcję dla ucznia,

−

przykładową kartę odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

621[01].O1

Podstawy produkcji

ogrodniczej

621[01].O1.02

Charakteryzowanie roślin

621[01].O1.03

Charakteryzowanie

czynników klimatycznych

i glebowych

621[01].O1.04

Planowanie zabiegów

uprawowych

621[01].O1.01

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa

i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej

oraz ochrony środowiska

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

wyszukiwać podstawowe informacje na temat czynników klimatycznych, rodzajów gleb
i procesów glebotwórczych,

−

korzystać z prognoz pogody i komunikatów meteorologicznych,

−

wyszukiwać informacji w róŜnych źródłach,

−

selekcjonować, porządkować i przechowywać informacje,

−

korzystać z map glebowych,

−

obserwować i opisywać zjawiska przyrodnicze,

−

dostrzegać i opisywać związki między naturalnymi składnikami środowiska, człowiekiem
i jego działalnością,

−

współpracować w grupie,

−

obsługiwać komputer na poziomie podstawowym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji ćwiczeń podanych w poradniku uczeń powinien umieć:

−

wyjaśnić pojęcia: suma i rozkład temperatury, albedo, fotoperiodyzm, jarowizacja,
przymrozek, suma i rozkład opadów, wilgotność względna i bezwzględna powietrza, siła
i kierunek wiatru, okres wegetacji, zastoisko mrozowe

−

dokonać pomiaru czynników klimatycznych,

−

scharakteryzować warunki klimatyczne regionu,

−

określić wpływ warunków klimatycznych na wzrost, rozwój i plonowanie roślin,

−

dobrać rośliny ogrodnicze do uprawy w określonych warunkach klimatycznych,

−

wyjaśnić pojęcia: gleba, warstwa orna, podglebie, podeszwa płuŜna, Ŝyzność,
urodzajność, kultura gleby, próchnica, odczyn gleby, woda gruntowa, erozja,

−

scharakteryzować podstawowe typy gleb,

−

określić skład mechaniczny oraz fizykochemiczne właściwości gleby,

−

wykonać odkrywkę glebową,

−

określić budowę gleby na podstawie odkrywki,

−

ocenić przydatność gleby pod uprawę roślin ogrodniczych,

−

odczytać mapy glebowo–rolnicze,

−

wyjaśnić zjawisko zmęczenia gleby oraz określić sposób rekultywacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………………….…

Modułowy program nauczania:

Ogrodnik 621[01]

Moduł:

Podstawy produkcji ogrodniczej 621[01].O1

Jednostka modułowa:

Charakteryzowanie czynników klimatycznych
i glebowych 621[01].O1.03

Temat: Analizowanie czynników klimatycznych i ich pomiar.

Cel ogólny: określenie roli czynników klimatycznych w rozwoju roślin oraz wykonanie

pomiarów tych czynników.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

wyjaśnić, co zaliczamy do czynników klimatycznych,

−

wyjaśnić, w jaki sposób do powierzchni Ziemi dociera promieniowanie słoneczne,

−

scharakteryzować metody pomiaru temperatury powietrza i gleby,

−

wyjaśnić, co to jest wiatr,

−

określić kierunek wiatru,

−

wymienić rodzaje opadów,

−

opisać budowę deszczomierza i wykonać pomiar ilości opadu,

−

wyjaśnić zasadę działania higrometru,

−

dokonać analizy wpływu czynników klimatycznych na rozwój roślin.

Metody nauczania–uczenia się:

−

tekstu przewodniego,

−

wykład,

−

wiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca grupowa,

Czas: 4 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

plansze, foliogramy ilustrujące czynników klimatycznych,

−

schematy przyrządów pomiarowych,

−

przyrządy, termometry,

−

poradnik dla ucznia.

Przebieg zajęć:

1. Czynności organizacyjno–porządkowe, nawiązanie do tematu, określenie celów zajęć,

metod pracy oraz kryteriów oceny.

2. Przebieg zajęć

Wprowadzenie:

−

scharakteryzowanie czynników klimatycznych,

−

określenie zasad docierania promieniowania słonecznego do powierzchni Ziemi,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

wyjaśnienie zasad pomiaru temperatury powietrza i gleby,

−

wyjaśnienie pojęcia „wiatr”,

−

scharakteryzowanie metod określania kierunku wiatru,

−

wyróŜnienie rodzajów opadów,

−

pokaz budowy deszczomierzy,

−

scharakteryzowanie metody badania ilości opadu,

−

wyjaśnienie zasad działania higrometru włosowego,

−

omówienie wpływu czynników klimatycznych na rozwój roślinności.

3. Cześć główna zajęć – poznanie budowy i działania przyrządów pomiarowych: uczniowie

pracują w grupach:

−

uczniowie wymieniają przyrządy pomiarowe stosowane w badaniach czynników
klimatycznych,

−

uczniowie wyjaśniają budowę higrometru włosowego, termometru glebowego,
deszczomierza, wiatromierza,

−

uczniowie wyjaśniają potrzebę badania czynników klimatycznych,

−

uczniowie omawiają wybrane przyrządy i dokonują pomiarów.

4. Podsumowanie zajęć – ocena poziomu osiągnięć uczniów i ich aktywności:

−

nauczyciel zwraca uwagę na trudności w definiowaniu najwaŜniejszych terminów,

−

wyróŜnia uczniów aktywnych,

−

uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy zajęć sprawiły im najwięcej
trudności,

−

uczniowie wskazują swoje mocne i słabe strony,

−

nauczyciel analizuje wypowiedzi uczniów wspólnie z nimi.

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Wyjaśnić znaczenie zjawiska albedo w ogrodnictwie.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności i nabytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

.…………...........................................................

Modułowy program nauczania:

Ogrodnik 621[01].

Moduł:

Podstawy produkcji ogrodniczej 621[01].O1

Jednostka modułowa:

Charakteryzowanie czynników klimatycznych
i glebowych 621[01].O1.03

Temat: Sposoby rekultywacji gleb.

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności doboru sposobu rekultywacji i zagospodarowania

gleb w zaleŜności od miejsca degradacji gleby.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych powinien umieć:

−

wyjaśnić pojęcie rekultywacja gleb,

−

wymienić sposoby rekultywacji gleb,

−

ocenić znaczenie zadrzewień śródpolnych dla ochrony gleby,

−

zaplanować zagospodarowanie nieczynnego wyrobiska piasku,

−

posłuŜyć się mapą terenu, podkładem geodezyjnym, atlasem roślin stosowanych do
zadrzewień śródpolnych i rekultywacji wyrobisk,

−

rozpoznać próbki materiałów stosowanych do rekultywacji,

−

sformułować wnioski,

−

pracować w grupie,

−

wykorzystywać opracowania własne i kolegów do utrwalania wiedzy,

−

wyrazić swój pogląd na temat rekultywacji gleby.

Metody nauczania–uczenia się:

−

wykład,

−

tekstu przewodniego,

−

wiczenia terenowe.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca grupowa,

Czas: 4 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

film przedstawiający rekultywację terenów zdegradowanych,

−

zdjęcia, foliogramy,

−

poradnik dla ucznia.

Przebieg zajęć:

1) Czynności organizacyjno–porządkowe, określenie celów zajęć, metod pracy oraz

kryteriów oceniania.

2) Przebieg zajęć:

−

uczniowie oglądają film przedstawiający sposoby rekultywacji terenów zdegradowanych,

−

nauczyciel wyjaśnia, na czym polega rekultywacja gleby i jakie są cele współczesnych
metod rekultywacji gleb,

−

uczniowie otrzymują informacje na temat zakresu ochrony gleb w przepisach prawnych,

−

uczniowie omawiają stan gleb,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

uczniowie omawiają metody rekultywacji gleb,

−

uczniowie omawiają zabiegi agrotechniczne stosowane w rekultywacji,

−

uczniowie omawiają sposoby rekultywacji gleb zdegradowanych.

3) Ćwiczenia terenowe:

−

nauczyciel wskazuje miejsca zdegradowane przez erozję i działalność człowieka,

−

uczniowie poszukują odpowiedzi na pytanie: Jakie są przyczyny degradacji gleb
w wyniku erozji? Jakie moŜna wskazany teren zrekultywować?

4) Dokumentacja zajęć terenowych:

−

wskazują miejsca zdegradowane i tereny zrekultywowane

−

uczniowie fotografują gleby zdegradowane,

−

uczniowie fotografują tereny zrekultywowane.

Zakończenie zajęć

Praca domowa
Podaj zasady obowiązujące przy uprawie gleb ulegających erozji.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności
i zdobytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Czynniki klimatyczne i ich pomiar

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj pomiaru temperatury powietrza w przeciągu tygodnia i określ średnią

temperaturę.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonywania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  wyszukać informacji na temat temperatur w Internecie,
2)  odczytać temperaturę z termometru zaokiennego we własnym domu,
3)  zanotować w notatniku zmierzone temperatury powietrza,
4)  określić średnią temperaturę powietrza w ciągu tygodnia,
5)  przedstawić wyniki na forum grupy.

Zalecane metody nauczania

−

uczenia się:

−

tekstu przewodniego,

−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

dostęp do Internetu,

−

termometr,

−

notatnik i materiały do pisania,

−

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Wykonaj schemat deszczomierza Hellmanna, nazwij jego części.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonywania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  wyszukać schemat deszczomierza w lub poradniku dla ucznia,
2)  wykonać schemat w zeszycie,
3)  umieścić nazwy poszczególnych części na schemacie,
4)  przedstawić na forum grupy wykonany schemat.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Wpływ warunków klimatycznych na wzrost, rozwój

i plonowanie roślin. Dobór roślin do uprawy

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Scharakteryzuj pozytywne i negatywne czynniki klimatyczne wpływające na rozwój

roślin.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać informacje zamieszczonymi w poradniku dla ucznia dotyczące czynników

klimatycznych,

2)  odnaleźć informacje w Internecie,
3)  określić wpływ warunków klimatycznych na wzrost roślin,
4)  zaprezentować na forum grupy zdobyte informacje.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

metoda tekstu przewodniego.

rodki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−

zeszyt i materiały do pisania,

−

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Zaplanuj uprawę roślin ogrodniczych z wykorzystaniem prognozy pogody.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonywania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zaplanować najkorzystniejszy termin uprawy roślin określonych przez nauczyciela,
2)  skorzystać z informacji IMiGW, zawartych w Internecie,
3)  zaplanować terminy prac, zapisać w zeszycie,
4)  przedstawić swoje propozycje na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

metoda projektów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Glebowe czynniki siedliska. Fizykochemiczne właściwości

gleby

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opisz profil glebowy na przykładzie gleby bielicowej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonywania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  wyszukać w poradniku dla ucznia informacje o budowie profilu glebowego,
2)  wyszukać w innych źródłach informacje o profilach glebowych,
3)  zanotować zdobyte informacje w notatniku,
4)  przedstawić na forum grupy profil glebowy na przykładzie gleby bielicowej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−

notatnik, materiały do pisania

−

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Określ pH gleby za pomocą paska wskaźnikowego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonywania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) nasypać niewielką ilość (grudkę) gleby do probówki,
2) zalać ją 3cm

wody destylowanej,

3)  zatkać korkiem probówkę i wytrząsać przez kilka minut,
4)  odstawić probówkę aŜ do sklarowania cieczy,
5)  kroplę  tej  cieczy  nanieść  pręcikiem  szklanym  na  papierek  uniwersalny  lub  pasek

wskaźnikowy o zasięgu skali pH1 do pH14 i wysuszyć,

6) po wysuszeniu papierka na podstawie skali, odczytać wartość pH i określić odczyn gleby,
7) zapisać wynik w notatniku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

probówka,

−

pręcik szklany,

−

paski testowe (wskaźnikowe),

−

notatnik, materiały do pisania,

−

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Porównaj skład granulometryczny dwóch próbek gleby na podstawie analizy sitowej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonywania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  nasypać, przesiać kolejno próbki gleby przez sita o średnicy oczek 2mm, 0,63mm i 0,22mm,
2)  zwaŜyć kolejne frakcje gleby pozostałe na sitach 2mm, 0,63mm i 0,2mm,
3)  zapisać masę kolejnych, pozostałych na sitach frakcji,
4)  porównać wyniki obu prób,
5)  scharakteryzować skład granulometryczny obu prób,
6)  zanotować w notatniku wynik badania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenia praktyczne,

−

dyskusja dydaktyczna.

rodki dydaktyczne:

−

dwie próby gleby,

−

sita: 2mm; 0,63mm; 0,22mm,

−

waga laboratoryjna,

−

pojemniki na kolejne frakcje gleby,

−

notatnik, ołówek,

−

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Klasyfikacja i charakterystyka typów gleb

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zbadaj profil glebowy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonywania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  wykonać odkrywkę glebową o głębokości około 100cm,
2)  przyjrzeć się dokładnie odkrytym warstwom profilu glebowego,
3)  określić grubość i barwę poziomów genetycznych profilu,
4)  nazwać poszczególne poziomy,
5)  wykonać schematyczny rysunek w notatniku,
6)  zaprezentować wyniki podczas zajęć.

Zalecane metody nauczania

−

uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem

−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:,

−

łopata, miarka,

−

opis profili glebowych,

−

notatnik, materiały do pisania,

−

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2.

Zbadaj wpływ gleby na wzrost i kiełkowanie roślin.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonywania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  pobrać trzy próbki róŜnych gleb,
2)  zasiać na trzech próbkach gleby rzeŜuchę (po 10 ziaren rzeŜuchy w równych odstępach),
3)  obserwować przez 4 dni kiełkowanie roślin na trzech próbkach gleby,
4)  zanotować wyniki obserwacji w notatniku,
5)  policzyć po 4 dniach, ile ziaren wykiełkowało w kaŜdej próbie,
6)  zanotować wyniki w notatniku,
7)  przeanalizować efekty wykonanego ćwiczenia,
8)  przedstawić wyniki na forum grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

metoda projektów,

−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

próbki gleb: ziemia zakupiona w sklepie ogrodniczym,

−

ziemia pobrana z działki,

−

nasiona rzeŜuchy,

−

doniczki,

−

notatnik, materiały do pisania,

−

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Scharakteryzuj typy gleb występujące w Twojej okolicy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować z mapę gleby w atlasie,
2) na podstawie informacji udzielonych przez nauczyciela oraz analizy map glebowych

w atlasie, określić jakie typy gleb występują w Twojej okolicy,

3) scharakteryzować wskazany typ gleby,
4) wyniki zanotować w notatniku.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

tekstu przewodniego,

−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

atlas rodzaju gleb,

−

poradnik dla ucznia,

−

notatnik i materiały do pisania,

−

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Erozja gleb i rekultywacja środowiska

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ skutki działania erozji w okolicach Twojej miejscowości.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonywania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeczytać materiał dotyczący erozji,
2)  wykonać serię zdjęć miejsc, gdzie występuje erozja,
3)  dokonać analizy zdjęć i foliogramów dotyczących erozji,
4)  zanotować informacje o skutkach działania erozji,
5)  podpisać wykonane zdjęcia.

Zalecane metody nauczania

−

uczenia się:

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna,

−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

zdjęcia fotograficzne,

−

aparat fotograficzny,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Zbadaj wpływ nadmiernego zasolenia gleb na rozwój roślin.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonywania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przygotować dwa roztwory soli kuchennej z wodą destylowaną – jeden 1%, drugi 10%,
2) napełnić trzy probówki – jedną 10%, drugą 1%, a trzecią wodą z kranu (próba

kontrolowana),

3)  w kaŜdej probówce umieścić po jednym liściu geranium,
4)  zaznaczyć na probówkach poziom wody,
5)  przez kilka dni obserwować zachodzące na liściach zmiany,
6)  zanotować i omówić swoje obserwacje – wygląd liści, poziom wody,
7)  przedstawić wnioski.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna,

−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

trzy podobnej wielkości liście geranium,

−

trzy probówki,

−

woda destylowana,

−

sól kuchenna,

−

flamaster do oznaczenia poziomu wody,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Określ, poprzez jakie zabiegi moŜna zrekultywować grunty.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonywania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać materiał nauczania dotyczący rekultywacji gruntów i gleb zdewastowanych

zawarty w poradniku dla ucznia,

2)  wyróŜnić i scharakteryzować rodzaje zabiegów rekultywacyjnych,
3)  zanotować informacje w notatniku,
4)  wymienić podstawowe zabiegi rekultywacyjne gruntów,
5)  przedstawić propozycje na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

tekstu przewodniego,

−

wiczenia.

rodki dydaktyczne:

−

poradnik ucznia,

−

przepisy dotyczące rekultywacji terenów zdegradowanych,

−

notatnik i materiały do pisania,

−

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Test 1

Test dwustopniowy do jednostki modułowej Charakteryzowanie czynników
klimatycznych i glebowych 621[01].O1.03

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 9, 11, 12, 13, 16, 17, 18, 20, są z poziomu podstawowego,

−

zadania 5, 10, 14, 15, 19, są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 14 zadań z poziomu podstawowego,

dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

bardzo dobry – za rozwiązanie 20 zadań, w tym 4 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. b, 3. b, 4. c, 5. c, 6. c, 7. d, 8. c, 9. c, 10. a, 11. c, 12.
a, 13. d, 14. a, 15. d, 16. a, 17. a, 18. b, 19. d, 20. a.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Scharakteryzować czynniki
klimatyczne.

Wyjaśnić pojęcie albedo.

WyróŜnić rodzaje opadów
atmosferycznych.

Określić zasady pomiaru temperatury.

Scharakteryzować zasady pomiaru
opadów.

Wyjaśnić budowę deszczomierza.

Określić jednostkę pomiaru
temperatury.

Scharakteryzować wilgotność
powietrza.

Określić warunki klimatyczne.

Scharakteryzować czynniki
glebotwórcze.

11 Wyjaśnić pojęcie „gleba”.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12 Określić czynniki glebotwórcze.

13 Wyjaśnić zasady bonitacji gleb.

14 Ocenić przydatność gleb.

15 Odczytać mapy glebowe.

16 Wyjaśnić zjawisko erozji.

Określić przyczyny powstawania
erozji.

18 Wyjaśnić przyczyny degradacji gleb.

Scharakteryzować sposoby
rekultywacji gleb.

Scharakteryzować zabiegi
rekultywacyjne.

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, co najmniej z jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4.  Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
5.  Zapewnij uczniom moŜliwość samodzielnej pracy.
6.  Rozdaj  uczniom  zestawy  zadań  testowych  i  karty  odpowiedzi,  określ  czas  przeznaczany

na udzielanie odpowiedzi.

7. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich moŜliwości).

8. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliŜającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

9. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
10. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorowego.
11. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

12. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
13. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mające na celu uniknięcia niepowodzeń

dydaktycznych

−

niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1.  Przeczytaj uwaŜnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test zawiera 20 zadań o róŜnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego wyboru.
5.  Za kaŜdą poprawną odpowiedź moŜesz uzyskać 1 punkt.
6.  Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla kaŜdego zadania podane

są cztery moŜliwe odpowiedzi: a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna; zaznacz
ją znakiem X.

7. Staraj się wyraźnie zaznaczyć odpowiedzi. JeŜeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz

odpowiedź, otocz ją kółkiem i zaznacz ponownie odpowiedź, którą uwaŜasz
za poprawną.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Pracuj samodzielnie.
9. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, wtedy odłóŜ rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

10. Po rozwiązaniu testu sprawdź czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na karcie odpowiedzi.
11. Na rozwiązanie testu masz 35 min.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Do czynników klimatycznych zaliczamy

a)  zabiegi agrotechniczne.
b)  pogodę i klimat.
c)  nawoŜenie i uprawa.
d)  zabiegi agromelioracyjne.

2. Albedo określa

a)  wyŜ i niŜ baryczny.
b)  ilość promieniowania odbitego.
c)  siedlisko i uprawy.
d)  dwie róŜne masy powietrza.

3. Opady atmosferyczne to

a)  deszcz i zanieczyszczenia.
b)  krupy śnieŜne i grad.
c)  kamienie i mŜawka.
d)  konary drzew i śnieg.

4. Pomiaru temperatury powietrza dokonujemy

a)  gdziekolwiek, za pomocą termometru lekarskiego.
b)  w mieszkaniu.
c)  w ogródku meteorologicznym.
d)  w kosmosie.

5. Pomiaru ilości opadu dokonujemy deszczomierzem na wysokości

a)  0,5m.
b)  2m.
c)  1m.
d)  1,5m.

6. Urządzenie Hellmanna słuŜy do

a)  pomiaru temperatury powietrza.
b)  pomiaru wilgotności.
c)  pomiaru wysokości opadu.
d)  pomiaru prędkości wiatru.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. Temperaturę powietrza w Polsce określamy w stopniach

a)  Kelwina.
b)  Fahrenheita.
c)  miary kątowej.
d)  Celsjusza.

8. Wilgotność powietrza określa

a)  ilość wody opadowej.
b)  ilość wody w rzekach.
c)  zawartość pary wodnej w powietrzu.
d)  wszystkie odpowiedzi są poprawne.

9. O kiełkowaniu i wzroście roślin decyduje

a)  wykształcenie rolnika.
b)  niska temperatura podczas kiełkowania roślin.
c)  odpowiedni termin wysiewu, temperatura i wilgotność.
d)  zabiegi agrotechniczne podczas kiełkowania.

10. Czynniki glebotwórcze kształtujące glebę to

a)  klimat, woda, czas.
b)  wietrzenie, urodzajność, geologia.
c)  wietrzenie, Ŝyzność, geologia.
d)  sorpcja, uprawa, humifikacja.

11. Procesy kształtujące glebę to

a)  opady, działalność rolnicza.
b)  nawoŜenie, budowa zakładów przemysłowych.
c)  procesy przygotowawcze i właściwe.
d)  Ŝadna z odpowiedzi nie jest właściwa.

12. Podstawowe procesy glebotwórcze to

a)  proces inicjalny, wymywania, bielicowania, brunatnienia.
b)  proces bonitacji, oglejenia, murszenia, klasyfikacji.
c)  proces aluwialny, iluwialny, glebowy, wymywania.
d)  proces inicjalny, mineralizacji, systematyzacji, sorpcji.

13. Klasa bonitacyjna określająca gleby orne średniej jakości – lepsze to

a)  klasa I.
b)  klasa II.
c)  klasa IIIa.
d)  klasa IVa.

14. Na czarnoziemach moŜemy uprawiać

a)  pszenicę, buraki cukrowe.
b)  najkorzystniej jest zalesić te gleby.
c)  tylko Ŝyto i chmiel.
e)  tylko owies i Ŝyto.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15. Mapy glebowo – rolnicze przedstawiają

a)  wsie i osiedla.
b)  drogi i rowy.
c)  charakter produkcji rolniczej.
d)  klasy i rozmieszczenie gleb.

16. Erozja gleb to

a)  utrata powierzchniowej warstwy gleb.
b)  powierzchnia biologicznie czynna Ziemi.
c)  spadek urodzajności.
d)  zdolność gleby do plonowania.

17. Przyczyny powstawania erozji to

a)  kruszenie skał, odspajanie i odrywanie cząstek.
b)  odpady komunalne i przemysłowe, procesy murszenia.
c)  wiatr, Ŝyzność, herbicydy.
d)  woda, ochrona gleb, zasobność gleb.

18. Degradacja gleby polega na spadku jej urodzajności spowodowanym niekorzystnymi

czynnikami środowiska, czyli
a)  zmianami klimatycznymi.
b)  zmniejszeniem wartości uŜytkowej płodów rolnych i leśnych.
c)  wprowadzaniem zabiegów mechanizacyjnych.
d)  procesami glebotwórczymi.

19. Rekultywacja gruntów polega na przywróceniu gruntom wartości uŜytkowych przez

a)  wprowadzanie do gleby odpadów i ścieków.
b)  prowadzenie intensywnej uprawy roślin.
c)  prowadzenie działalności przemysłowej.
d)  odtworzenie gleb.

20. Zabiegi stosowane w rekultywacji gleb i gruntów zdewastowanych to

a)  nawoŜenie organiczne, mineralne.
b)  geochemiczne przekształcanie gleb.
c)  nadmierne wykorzystywanie zasobów naturalnych.
d)  zakwaszanie gleb.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Charakteryzowanie czynników klimatycznych i glebowych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Charakteryzowanie czynników
klimatycznych i glebowych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 6, 7,8, 9, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20,są z poziomu podstawowego,

−

zadania 5, 10, 11, 14, są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 14 zadań z poziomu podstawowego,

dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

bardzo dobry – za rozwiązanie 20 zadań, w tym 4 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. c, 3. c, 4. c, 5. b, 6. b, 7. c, 8. a, 9. a, 10. b, 11. d,
12. b, 13. c, 14. d, 15. d, 16. b, 17. c, 18. a, 19. a, 20. b.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Wyjaśnić rozkład promieniowania.

Wyjaśnić pojęcie przymrozków.

Określić budowę higrometru.

Dokonać pomiaru temperatury gleby.

Dokonać analizy pogody.

Określić warunki glebowe.

Określić jednostki pomiaru ilości
opadu.

Określić cechy chemiczne gleb.

Określić klasy bonitacyjne gleb.

Scharakteryzować budowę gleby na
podstawie odkrywki.

11 Scharakteryzować typy gleb.

12 Odczytać mapy glebowe.

13 Określić powierzchnie gleb w Polsce.

14 Ocenić przydatność gleb do uprawy.

15 Scharakteryzować mapy glebowe.

16 Wyjaśnić zjawisko erozji.

17 Określić skutki degradacji gleb.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18 Wyjaśnić pojęcie degradacji gleb.

19 Określić sposoby rekultywacji gleb.

20 Wyjaśnić zjawisko zmęczenia gleb.

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu co najmniej z jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

na udzielanie odpowiedzi.

7. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich moŜliwości).

8. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliŜającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

9. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
10. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorowego.
11. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

12. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
13. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mające na celu uniknięcia niepowodzeń

dydaktycznych

−

niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

są cztery moŜliwe odpowiedzi: a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna; zaznacz
ją znakiem X.

7. Staraj się wyraźnie zaznaczyć odpowiedzi. JeŜeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz

odpowiedź, otocz ją kółkiem i zaznacz ponownie odpowiedź, którą uwaŜasz
za poprawną.

8. Pracuj samodzielnie.
9. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, wtedy odłóŜ rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

10. Po rozwiązaniu testu sprawdź czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na karcie

odpowiedzi.

11. Na rozwiązanie testu masz 35 min.

Powodzenia!

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Do czynników meteorologicznych zaliczamy

a)  wiatr, próchnice.
b)  gleby bielicowe, mgły.
c)  nawoŜenie i uprawę.
d)  promieniowanie słoneczne.

2. Przymrozki występują przy temperaturze

a) powyŜej 0

b) od 1

C do 4

c) poniŜej 0

d) od –10

3. Włos ludzki jest wykorzystywany do badania

a)  temperatury.
b)  prędkości wiatru.
c)  wilgotności.
d)  kierunku wiatru.

4. Temperaturę gleby określamy za pomocą

a)  termometru lekarskiego.
b)  dotykania gleby ręką.
c)  termometru glebowego.
d)  wiatromierza.

5. Na wzrost i plonowanie roślin ma wpływ

a)  rodzaj rośliny, duŜe dawki nawozów.
b)  stosunek dnia do długości nocy.
c)  duŜa wilgotność i zimne noce.
d)  wysoka temperatura powietrza.

6. Opady atmosferyczne decydują o

a)  temperaturze gleby.
b)  bilansie wodnym gleby.
c)  zasiewach.
d)  wysuszeniu gleby.

7. Ilość opadu podajemy w

a)  cm.
b)  m.
c)  mm.
d)  dm.

8. Cechy chemiczne gleb określają

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

a)  odczyn pH, zawartość azotu w glebie.
b)  gęstość gleby, zawartość próchnicy w glebie.
c)  właściwości cieplne i pH.
d)  czynniki biologiczne i klimatyczne.

9. Bonitacyjna klasyfikacja gleb dotyczy

a)  gruntów ornych, gruntów pod wodą.
b)  łąk i składowisk odpadów.
c)  budynków gospodarczych i gruntów pod lasami.
d)  melioracji terenów zabagnionych.

10. Na podstawie odkrywki glebowej określamy

a)  ilość kamieni w glebie.
b)  profil glebowy.
c)  ilość korzeni znajdujących się w glebie.
d)  ilość bakterii i organizmów Ŝywych znajdujących się w glebie.

11. Do gleb autogenicznych zaliczamy

a)  czarne ziemie, mady rzeczne.
b)  gleby inicjalne, gleby torfowe.
c)  gleby murszowe, gleby rdzawe.
d)  czarnoziemy, bielice.

12. Mapy glebowe opracowywane są na potrzeby

a)  zagospodarowania architektonicznego.
b)  właściwości gleb, zasobności w składniki pokarmowe.
c)  wielkości zaludnienia i ilości szkodników.
d)  brak poprawnej odpowiedzi.

13. W Polsce czarnoziemy zajmują powierzchnię

a)  2,2%.
b)  12%.
c)  ok. 1%.
d)  nie występują w Polsce.

14. Najbardziej Ŝyzne gleby to

a)  gleby inicjalne skaliste.
b)  gleby torfowe.
c)  mady morskie.
d)  czarnoziemy.

15. Mapy glebowe wielkoskalowe są wykonane w skali

a)  1:100000.
b)  1:25000.
c)  1:500.
d)  1:5000.

16. Zjawiskiem prowadzącym do deformacji profilów glebowych jest

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

a)  albedo.
b)  erozja wodna.
c)  uprawa gleb.
d)  nawoŜenie gleb.

17. Skutkami degradacji gleb są

a)  zmiany klimatyczne w środowisku.
b)  zwiększenie wartości uŜytkowej płodów rolnych i leśnych.
c)  zakwaszania gleby.
d)  procesy glebotwórcze.

18. Rekultywacja terenów zdegradowanych moŜe prowadzić do

a)  zagospodarowania nieuŜytków.
b)  wywoŜenia zanieczyszczeń i odpadów.
c)  prowadzenie działalności przemysłowej.
d)  budowy dróg.

19. Rekultywacja gleb to

a)  przywracanie glebie jej ekologicznych i uŜytkowych wartości.
b)  intensywnej produkcji płodów rolnych.
c)  wprowadzanie zanieczyszczeń do gleb.
d)  zalesiania terenów.

20. Zmęczenie gleb polega na

a)  zwiększaniu ich zwięzłości i urodzajności.
b)  duŜym spadku plonów i pogorszeniu ich jakości.
c)  nadmiernym nawoŜeniu i wypasaniu bydła.
d)  zasilaniu poprzez wywoŜenie ścieków.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Charakteryzowanie czynników klimatycznych i glebowych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1.  Dobrzański B., Zawadzki S.: Gleboznawstwo. PWRIL, Warszawa 1999
2.  Gawroński A.: Podstawy produkcji roślinnej. Hortpress, Warszawa 2000
3.  Grochowicz E., Korytowski J.: Ochrona gleb. WSiP, Warszawa 1997
4.  Kolota E., Orłowski M., Bac St., Biesiada A.: Podstawy ogrodnictwa. WSiP, Warszawa

2000

5.  Łopata K. Rudnik E.: Tajemnice gleby – Chroń swoje środowisko. WSiP, Warszawa 1997
6.  Myślińska E.: Laboratoryjne badania gruntów. PWN, Warszawa 1998
7.  Pyłka-Gutowska  E.:  Ekologia  z  ochroną  środowiska.  Wydawnictwo  Oświatowe

Warszawa 1996

8.  Sitek J. R.: Uprawa, nawoŜenie roślin ogrodniczych. PWRIL, Warszawa 1997
9.  Stępczak K.: Ochrona i kształtowanie środowiska. WSiP, Warszawa 2001
10.  Woś A.: Meteorologia dla geografów. PWN, Warszawa 1997
11.  www.mos.gov.pl
12.  www.bip.gov.pl

Literatura metodyczna
1.  Dretkiewicz-Więch  J.:  Nauczycielski  system  oceniania.  (ABC  nauczyciela  szkoły

zawodowej). Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, Warszawa 1999

2. Figurski J., Ornatowski T.: Praktyczna nauka zawodu. Instytut Technologii Eksploatacji,

Radom 2000

3. Nowacki T.W.: Zawodoznawstwo. Instytut Technologii Eksploatacji, Radom 2003
4. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. Biuro Koordynacji Kształcenia

Kadr, Fundusz Współpracy, Warszawa 1997

5. Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. Instytut Technologii

Eksploatacji, Radom 2002