background image

24 kwietnia 2013

Wojciech Kucewicz

1

background image

24 kwietnia 2013

Wojciech Kucewicz

2

Tranzystory

Tranzystory

background image

24 kwietnia 2013

Wojciech Kucewicz

3

Struktura 

MOS 

Struktura 

MOS 

background image

24 kwietnia 2013

Wojciech Kucewicz

4

Struktura MOS typu n

(Metal-Oxide-Semiconductor

)

Struktura MOS typu n

(Metal-Oxide-Semiconductor

)

n

--

--

--

--

--

--

--

--

--

--

--

++

++

++

++

++

Struktura MOS jest kondensatorem, w którym jedną okładką jest metal 

(półprzewodnik),  a drugą  – półprzewodnik. 

W półprzewodniku tupu n  nośnikami większościowymi są elektronu, jest ich 

więcej niż dziur. 

Metal 

Oxide

Semiconductor

background image

n

++

++

24 kwietnia 2013

Wojciech Kucewicz

5

Struktura MOS typu n

(Metal-Oxide-Semiconductor

)

Struktura MOS typu n

(Metal-Oxide-Semiconductor

)

--

--

--

--

--

--

--

--

--

--

--

++

++

++

++

++

Jeżeli do okładki metalowej przyłoży sie napięcie ujemne to naładuje się ona  

elektronami, które będą odpychały elektrony w warstwie półprzewodnika a 

przyciągały dziury. Przy pewnym napięciu (napięcie progowe U

T

) ilość 

elektronów przy powierzchni półprzewodnika zrówna się z ilością dziur. 

Przy napięciu |U| > |U

T

| pod tlenkiem  zaczną przeważać dziury i powstanie 

kanał typu p ( tzw. warstwa inwersyjna)

Metal 

Oxide

Semiconductor

-

+

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

Kanał typu p

Kanał typu p

background image

p

--

--

24 kwietnia 2013

Wojciech Kucewicz

6

Struktura MOS typu p

(Metal-Oxide-Semiconductor

)

Struktura MOS typu p

(Metal-Oxide-Semiconductor

)

++

++

++

++

++

++

++

++

++

--

--

--

--

--

W strukturze MOS typu p mechanizm jest podobny tylko do okładki 

metalowej przykładamy napięcie dodatnie, a pod tlenkiem tworzy się kanał 

typu n

Metal 

Oxide

Semiconductor

+

-

+    +    +    +    +    +    +    +    +    +    +

Kanał typu n

Kanał typu n

++

background image

24 kwietnia 2013

Wojciech Kucewicz

7

Tranzystor 

MOS 

Tranzystor 

MOS 

background image

24 kwietnia 2013

Wojciech Kucewicz

8

Tranzystor  pMOS

Tranzystor  pMOS

Tranzystor pMOS zbudowany jest z dwóch złączy pn (źródło i dren) 

połączonych strukturą MOS (bramka), która przy odpowiednim  napięciu 

zwiera warstwy p obu złącz  kanałem (warstwą inwersyjną) typu p.

p

p

Źródło    Bramka      Dren

Source

Gate

Drain

Bulk

24 kwietnia 2013

G

D

S

Symbol tranzystora

nMOS

24 kwietnia 2013

G

D

S

Symbol tranzystora

pMOS

background image

p

24 kwietnia 2013

Wojciech Kucewicz

9

Tranzystor  nMOS

Tranzystor  nMOS

Tranzystor nMOS zbudowany jest z dwóch złączy np połączonych strukturą 

MOS, która przy odpowiednim  napięciu zwiera warstwy n obu złącz  kanałem 

(warstwą inwersyjną) typu n.

n

n

Source

Gate

Drain

Bulk

G

D

S

Symbol tranzystora

nMOS

background image

p

24 kwietnia 2013

Wojciech Kucewicz

10

Tranzystor  nMOS

Tranzystor  nMOS

Wymiary kanału tranzystora MOS: L – długość kanału, W – szerokość kanału

Kanał można potraktować jako warstwę rezystywną: 

im szerszy i krótszy, tym posiada mniejszą rezystancję.

n

n

Source

Gate

Drain

p

n

n

L

W

background image

24 kwietnia 2013

Wojciech Kucewicz

11

p

n

n

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

Tranzystor nMOS

Tranzystor nMOS

--

++

++

++

++

++

++

++

++

++

++

++

--

--

--

--

--

--

--

--

++

++

U

GS 

= 0

13

U

DS 

=

0

--

--

--

--

--

--

Kanał w tranzystorze nMOS powstaje po przyłożeniu do bramki napięcia 

dodatniego względem źródła.

Kanał w tranzystorze pMOS powstaje po przyłożeniu do bramki napięcia 

ujemnego względem źródła.

background image

24 kwietnia 2013

Wojciech Kucewicz

12

p

n

n

--

--

--

--

--

Tranzystor nMOS

Tranzystor nMOS

--

++

++

++

++

++

++

++

--

--

--

--

--

--

--

--

U

GS 

= 3

--

--

--

--

--

--

U

DS 

= 0

13

Po przyłożeniu napięcia pomiędzy źródłem i drenem w kanale płynie prąd.

Jednocześnie  kanał zaczyna się zawężać od strony drenu (mniejszy 

potencjał bramki względem drenu)

background image

p

n

24 kwietnia 2013

Wojciech Kucewicz

13

--

--

--

--

--

Tranzystor nMOSFET

Tranzystor nMOSFET

--

++

++

++

++

++

++

++

--

--

--

--

--

--

--

--

U

GS 

= 3

--

--

--

--

--

--

U

DS 

= 0

13

Wyróżniamy trzy  zakresy pracy tranzystora: zakres odcięcia (przy napięciu 

bramki poniżej napięcia U

T

), zakres liniowy (przed  ściśnięciem kanału) i 

zakres nasycenia (po ściśnięciu kanału).

background image

24 kwietnia 2013

Wojciech Kucewicz

14

Charakterystyki

Charakterystyki

background image

24 kwietnia 2013

Wojciech Kucewicz

15

Charakterystyki

Charakterystyki

Wyróżniamy trzy  zakresy pracy tranzystora: zakres odcięcia (przy napięciu 

bramki poniżej napięcia U

T

), zakres liniowy (przed  ściśnięciem kanału) i 

zakres nasycenia (po ściśnięciu kanału).

W pierwszym przybliżeniu  zachowanie tranzystora nMOS można zapisać:



2

2

2

0

T

GS

DS

DS

T

GS

D

V

V

V

V

V

V

;

I

Zakres odcięcia

Zakres liniowy

Zakres nasycenia

T

GS

DS

V

V

V

0

DS

T

GS

V

V

V

0

0

T

GS

V

V

gdzie - wzmocnienie 

tranzystora, 

zależy od parametrów 

technologicznych i wymiarów tranzystora

L

W

t

ox



background image

24 kwietnia 2013

Wojciech Kucewicz

16

Charakterystyka  I

D

= f(V

DS

) nMOS

Charakterystyka  I

D

= f(V

DS

) nMOS

I

D

[A]

V

DS

[V]

Linear

Saturation

NMOS transistor, 0.25 m, L

d

= 10m, W/L = 1.5, V

DD

= 2.5V, V

T

= 0.4V

I

D

[A]

V

GS

[V]

V

DS

= V

DD

V

T

background image

24 kwietnia 2013

Wojciech Kucewicz

17

Pojemności 

pasożytnicze

MOS

Pojemności 

pasożytnicze

MOS

background image

24 kwietnia 2013

Wojciech Kucewicz

18

Pojemności pasożytnicze tranzystora 

MOS

Pojemności pasożytnicze tranzystora 

MOS

p

n

n

Source

Gate

Drain

p

n

n

L

W

Rodzaje pojemności pasożytniczych:

1. Pojemność bramki C

GB

2. Pojemność złącz pn C

SB

i C

DB

3. Pojemność zakładek bramki nad 

źródłem i drenem C

GS 

i C

GD

Bulk

background image

24 kwietnia 2013

Wojciech Kucewicz

19

Pojemności pasożytnicze tranzystora 

MOS

Pojemności pasożytnicze tranzystora 

MOS

Parametry przykładowego tranzystora nMOS:

t

ox

= 6 nm,

L

= 0.24 m,

W

= 0.36 m,

L

D

=

L

S

= 0.625 m,

C

O

= 3 x10

–10

F/m,

C

j0

= 2 x10

–3

F/m

2

,

C

jsw0

= 2.75 x10

–10

F/m.

C

GB

= 

ox

LW/t

ox

=

0.5fF

C

GS

= C

GD

= C

0

W =

0.1 fF

C

SB 

= C

DB

= C

j0

WL

S,D

+C

jsw0

(W+2L

D,S

)=0.45fF+0.44fF=

0.89 fF

O.25 m

C

ox

[fC/ m

2

]

C

o

[fC/ m]

C

j

[fC/ m

2

]

C

jsw

[fC/ m]

NMOS

6

0.31

2

0.28

PMOS

6

0.27

1.9

0.22

background image

24 kwietnia 2013

Wojciech Kucewicz 

20

Tranzystor MOS 

jako

przełącznik

Tranzystor MOS 

jako

przełącznik

background image

24 kwietnia 2013

Wojciech Kucewicz 

21

MOS jak przełącznik

MOS jak przełącznik

Rezystancja jest odwrotnie 

proporcjonalna do stosunku W/L 

(podwojenie W zmniejsza o połowę R

on

)

Dla V

DD

>>V

T

+V

DSat

/2, R

on

nie zależy od 

V

DD

Gdy V

DD

obniży się do V

T

, R

on

gwałtownie rośnie

Tranzystor MOS może być traktowany jako przełącznik z nieskończoną 

rezystancją w stanie wyłączonym i rezystancją R

on

w stanie włączonym

MOS transistor, 0.25um, W/L = 1.5, V

T

= -0.4V

background image

24 kwietnia 2013

Wojciech Kucewicz 

22

Tranzystor NMOS przewodzi, gdy na 

bramkę przyłoży się wysokie napięcie 

(> V

T

)

Tranzystor NMOS  nie przewodzi, gdy 

na bramkę przyłoży się niskie napięcie 

(< V

T

)

NMOS jak przełącznik

NMOS jak przełącznik

NMOS

NMOS

NMOS

V

DD

V

DD

V

SS

V

SS

background image

24 kwietnia 2013

Wojciech Kucewicz 

23

V

DD

V

DD

Tranzystor PMOS  nie przewodzi, gdy 

na bramkę przyłoży się wysokie 

napięcie

Tranzystor PMOS  przewodzi, gdy na 

bramkę przyłoży się niskie napięcie

PMOS jak przełącznik

PMOS jak przełącznik

PMOS

PMOS

PMOS

V

SS

V

SS

PMOS

PMOS

PMOS

background image

NMOS

Vin 

Vout 

VDD

VSS

VDD

24 kwietnia 2013

Wojciech Kucewicz

24

NMOS jak przełącznik

NMOS jak przełącznik

Rozładowanie obciążenia  C

L

Aby przez tranzystor MOS 

mógł płynąć prąd  |V

GS

| > |V

T

V

DD

0

C

L

D

S

V

DD

1

0  V

DD

-V

T

C

L

S

D

Ładowanie obciążenia  C

L

Przy rozładowaniu kondensatora  C

L

napięcie V

GS

jest 

cały czas stałe i wynosi  V

DD

dlatego kondensator 

będzie się rozładowywał aż uzyska napięcie 0 (czyli do 

momentu, gdy V

DS

= 0).

Przy ładowaniu kondensatora kondensatora C

L

napięcie V

GS

zmniejsza się od V

DD

do momentu, kiedy 

przestanie płynąć prąd drenu (czyli do momentu, gdy 

V

GS

= V

gdy napięcie na wyjściu wyniesie V

DD

- V

T

).

Tranzystor NMOS dobrze przewodzi niskie napięcie i gorzej wysokie

napięcie (V

DD

- V

T

)

Tranzystor NMOS źle przewodzi logiczną jedynkę

V

DD

1

background image

24 kwietnia 2013

Wojciech Kucewicz

25

PMOS jak przełącznik

PMOS jak przełącznik

Ładowanie obciążenia  C

L

Aby przez tranzystor MOS 

mógł płynąć prąd  |V

GS

| > |V

T

0  V

DD

C

L

S

D

0

PMOS

Vin 

Vout 

VSS

VSS

V

DD

V

T

C

L

D

S

0

Rozładowanie obciążenia  C

L

Przy ładowaniu kondensatora  C

L

napięcie V

GS

jest cały 

czas stałe i wynosi  -V

DD

dlatego kondensator będzie 

się ładował aż uzyska napięcie V

DD

(czyli do momentu, 

gdy V

DS

= 0).

Przy rozładowaniu kondensatora kondensatora C

L

napięcie V

GS

zmniejsza się od V

DD

do momentu, kiedy 

przestanie płynąć prąd drenu (czyli do momentu, gdy 

V

GS

= V

T

).

Tranzystor PMOS dobrze przewodzi wysokie napięcie i gorzej niskie

napięcie (V

T

)

Tranzystor PMOS źle przewodzi logiczne zero