Biofeedback (z ang. Bio – biologiczne, feedback – sprzężenie zwrotne), biologiczne

sprzężenie zwrotne – dostarczanie człowiekowi informacji zwrotnej o zmianach
jego stanu fizjologicznego dzięki czemu może on nauczyć się świadomie
modyfikować funkcje, które normalnie nie są kontrolowane świadomie, np. fale
mózgowe, opór elektryczny skóry (GSR), napięcie mięśni itp.

Metoda ta wykorzystywana jest między innymi w psychologii, w medycynie, ale także w
sporcie czy biznesie

informacje przekazywane są w formie:

wizualnej - np. podczas pogłębiania koncentracji na ekranie monitora powiększa się
piłka lub samolot leci wyżej, w chwilach rozproszenia piłka znika, natomiast samolot
obniża lot;

akustycznej – np. przyjemny dźwięk przy „sukcesie”, nieprzyjemny przy „porażce”.

Neurobiofeedback

wykorzystuje właściwość, że mózg ludzki w ramach swojej aktywności wytwarza różne
zakresy fal elektromagnetycznych, charakterystycznych dla różnych rodzajów tej
aktywności.

(Np. w stanie relaksu – fale alfa, w stanie wytężonego wysiłku umysłowego – fale beta).

W niektórych dysfunkcjach mózgu występuje niedobór fal o pewnych częstotliwościach,
co uniemożliwia pacjentowi wykonywanie pewnych czynności (np. dzieci z ADHD mają
problem ze skupieniem się na wykonaniu konkretnego zadania).

Z zapisu elektroencefalograficznego można uzyskać wiele informacji o stanie
fizjologicznym (czuwanie,

senność, sen) i emocjonalnym (napięcie psychiczne, relaksacja).

Czynność bioelektryczna mózgu zmienia się w zależności od wieku, stanu
fizjologicznego, jak również w zależności od różnych czynników wewnętrznych i
zewnętrznych.

Przebieg treningu

Terapeuta zakłada wg potrzeb dwie lub więcej elektrod

trenowanemu na czaszkę, symetrycznie nad obu półkulami mózgu oraz dwie elektrody
uszne. Pasma częstotliwości fal mózgowych są prezentowane liczbowo i graficznie na
monitorze terapeuty, zaś pacjent obserwuje na swoim monitorze przetworzone przez
odpowiednie oprogramowanie efekty: zapis graficzny wideogry.

Trenujący widzi czynność bioelektryczną swojego mózgu pod postacią samochodu,
samolotu, piłki czy rzeki w ruchu i uczestniczy w grze wyłącznie poprzez własne myśli -

bez klawiatury. Kieruje samochodem, samolotem, piłką, czy rzeką poprzez odpowiednią
koncentrację umysłu na wykonywanym zadaniu.

Z każdego treningu EEG Biofeedback drukowany jest wynik treningu i śledzona poprawa
funkcji w procesie samouczenia się kontroli pracy mózgu. Metoda jest skuteczna,
przyjemna i bezpieczna bez jakichkolwiek działań ubocznych

Celem treningu jest poprawa funkcjonowania pacjenta poprzez polepszenie czynności
bioelektrycznej mózgu wraz z ukierunkowaniem i wzmocnieniem koncentracji uwagi,
hamowania stanów nadmiernego pobudzenia, stanów nadmiernego hamowania lub obu
równocześnie.

Zastosowanie

Dla osób zdrowych:

•Poprawa szybkości zapamiętywania

•Poprawa koncentracji

•Poprawa wyników sportowych

•Umiejętność relaksacji

•Dla osób, których praca wymaga podejmowania szybkich decyzji (np. piloci, maklerzy,
kontrolerzy ruchu, policjanci, biznesmeni)

•Dla osób pracujących twórczo.

Zastosowanie EEG-Biofeedback

•ADD, ADHD (nadpobudliwość psychoruchowa - duża skuteczność!!!)

•anoreksja, bulimia

•agresja , ataki paniki , autyzm

•depresja

•jąkanie, lęk

•migrena , moczenie nocne, mózgowe porażenie dziecięce

•natręctwa (Zespół Tourette'a)

•niepokój psychoruchowy, nerwice

•obniżone poczucie własnych wartości, opóźnienie rozwoju dziecka

•schizofrenia, psychozy

•trema

•udar mózgu, uraz czaszki, wylew

•uzależnienia: od alkoholu, od jedzenia, od leków, narkotyków, seksu, itp.

•zaburzenia koncentracji uwagi i sekwencyjnego przetwarzania

•zaburzenia pamięci

•zaburzenia procesu uczenia się (dysleksja, dysgrafia, itp. )

•zaburzenia snu

EMG biofeedback

Sesja biofeedbacku polega na tym, że urządzenie wychwytuje elektryczne sygnały w
mięśniach, a następnie przekłada je na formę zrozumiałą dla pacjenta, np. żarówka błyska
lub włącza się sygnał dźwiękowy, gdy mięsień się napina.

Zastosowanie biofeedback’u pozwala pacjentowi nauczyć się obniżyć zwiększone
napięcie mięśniowe, lepiej aktywizować osłabione mięśnie, poprawić koordynację i
współpracę mięśniową pomiędzy agonistami, antagonistami i synergistami. Biofeedback
znajduje zastosowanie w rehabilitacji urazów sportowych, fizjoterapii uszkodzeń tkanek
miękkich, zespołów przeciążeniowych, przewlekłych zespołów bólowych, reedukacji
nerwowo-mięśniowej (rehabilitacja neurologiczna), itp.

Umieszczenie elektrod powierzchniowych w okolicy mięsni których czynność ma być
analizowana, pozwala na rejestrację sumy napięć związanych z aktywnością tych mięśni.

Na początku procesu uczenia z wykorzystaniem EMG pacjent może być pewne trudności
związane z uczeniem opartym na sygnale który nie do końca poddaje się świadomej
kontroli. Często związane jest to z zaburzonym programem motorycznym, np. brakiem
umiejętności niezależnego aktywowania jednej grupy mięśniowej w stosunku do drugiej,
czy też nieprecyzyjnego sterowania czynnością ruchową celem poprawnego uzyskania
zaplanowanego rezultatu.

Pacjenci z nadaktywnością mięśni stosują biofeedback w celu zmniejszenia aktywności
mięśni, np. pacjent z zespołem bólowym szyjnego odcinka kręgosłupa lub obręczy
barkowej boryka się z hiperaktywnością m. czworobocznego górnego poprzez reedukację
napięcia mięśniowego uczy się: prawidłowej postawy, kontrolować czynniki
prowokujące wzmożone napięcie, wplatać wzorce ruchowe w czynności dnia
codziennego i zawodowe (ergonomia).

Pacjenci u których stwierdza się obniżoną aktywność mięśniową mogą wykorzystać
biofeedback do poprawy rekrutacji wybranych grup mięśniowych.

GSR biofeedback

Elektrody montuje się na opuszkach palców. Mierzy się elektryczne przewodzenie skóry
zmieniające się w zależności od pobudzenia

układu nerwowego i dostarcza się ćwiczącemu informacji zwrotnej o jego stanie
psychosomatycznym. Wykorzystywany jest w wykrywaczach kłamstw. W medycynie
służy do monitorowania przebiegu hipno- i psychoterapii, leczenia nadciśnienia,
dychawicy oskrzelowej, nadmiernego pocenia się. Jest również polecany osobom
zdrowym dla poprawy koncentracji, panowania nad emocjami i relaksacji.

Biofeedback oddechowy

Trening wykorzystuje aparat składający się z czujnika rytmu i długości wydechów.
Pomaga opanować najlepszą technikę oddechową, która wpływa na lepsze
funkcjonowanie organizmu oraz umiejętność relaksowania się.

Biofeedback temperaturowy

W treningu tym stosuje się urządzenie mierzące temperaturę skóry na opuszkach palców,
ponieważ temperatura skóry zależy również od stanu psychicznego człowieka. Celem
tego rodzaju biofeedbacku jest uzyskanie temperatury wyższej niż fizjologiczna dla danej
osoby.

Wizualizacja - termin psychologiczny, oznaczający stan wzmożonego wytwarzania
wyobrażeń wytwórczych.

Wizualizacja może pełnić wiele funkcji - począwszy od terapeutycznych, a skończywszy
na rozwijaniu swojej kreatywności i wewnętrznego potencjałuWyjaśniając działanie
technik wizualizacyjnych, warto również odwołać się do pojęcia tzw. neuronów
lustrzanych.

Neurony lustrzane to grupy komórek nerwowych (neuronów), które uaktywniają się
podczas wykonywania pewnej czynności lub obserwowania jej u innych osobników.
Odkryte na początku lat dziewięćdziesiątych na Universita degli Studi di Parma we
Włoszech przez Giacomo Rizzolatti, Leonardo Fogassi i Vittorio Gallese

Zasady przeprowadzania wizualizacji

Powinna odwoływać się do emocji. Im większy ładunek emocjonalny towarzyszy
wyobrażeniom celów lub innych sytuacji, tym szybciej zrealizuje się to, czego się
pragnie.

Niech Twoja wizualizacja będzie osobista. Powinna dotyczyć Twojego zachowania,
Twoich działań, Twoich celów.

Wizualizacja powinna mieć pozytywny charakter - zrobisz coś lepiej, osiągniesz
upragniony cel, zmienisz coś w sobie na lepsze i tak dalej.

Im częściej wizualizujesz, tym wizualizacje stają się realniejsze dla Twojej
podświadomości, tym mocniej się na nich koncentrujesz i tym aktywniej działasz w celu
ich realizacji.

wizualna wewnętrzna: wizja spostrzegana jest tak, jakby zawodnik aktualnie
wykonywał daną czynność i obserwował ze „swego wnętrza” to, co dzieje się z nim i w
jego otoczeniu, np. tenisista w trakcie serwu widzi rakietę, piłkę, a nawet tę część kortu,
w którą chce trafić.

wizualna zewnętrzna: zawodnik obserwuje siebie i rzeczywistość wokół siebie jak na
ekranie telewizyjnym, tj. widzi siebie z zewnątrz jak przy analizie wideo.

kinestetyczna: zakłada odtworzenie fizycznego czucia ruchu.