Klasyfikacja na podstawie toksyczności

I. Substancje i preparaty szkodliwe (dzia aj

ł ą

szkodliwie na zdrowie,

stwarzaj

ą

ryzyko powstawania nieodwracalnych zmian w stanie

zdrowia)

Xn,

Produkt szkodliwy,

R22, R21, R20, R68, R48, R65 i łaczone

Substancje i preparaty szkodliwe (zwroty i przykłady)

R22-Działa szkodliwie po połknięciu

R21-Działa szkodliwie w kontakcie ze skórą

R20-Działa szkodliwie przez drogi oddechowe

R68-Możliwe ryzyko powstania nieodwracalnych zmian w stanie zdrowia

R48-Stwarza poważne zagrożenie zdrowia w następstwie długotrwałego narażenia

R65-Działa szkodliwie; może powodować uszkodzenie płuc w przypadku połknięcia

Przykłady: Chloran(V) potasu, Chlorek amonu, Jod, Kwas szczawiowy, Tlenek

manganu(IV), Manganian(VII) potasu

II.

Substancje i preparaty drażniące (wywołują stany zapalne skóry,

drażnią lub uszkadzają układ oddechowy)

Symbol ostrzegawczy Xi, napis:produkt szkodliwy,

zwroty: R38, R36, R41, R37

Substancje i preparaty

drażniące (zwroty i przykłady)

R38-działa drażniąco na skórę

R36-działa drażniąco na oczy

R41-ryzyko poważnego uszkodzenia oczu

R37-działa drażniąco na drogi oddechowe

Przykłady: Chlorek wapnia, Chromian(VI) potasu, Dimetyloamina, Węglan sodu

III. Substancje i preparaty

uczulające (powodują uczulenie w

następstwie narażenia drogą oddechową lub w kontakcie ze skórą)

Xn (drogi oddechowe) lub Xi(skóra), Produkt szkodliwy, R42, R43

Substancje i preparaty

uczulające (zwroty i przykłady)

R42-Może powo-dować uczulenie w następstwie narażenia drogą oddechową

R43-Może powo-dować uczulenie w kontakcie ze skórą

Przykłady: Formaldehyd, Hydrochinon, Kobalt, Siarczek i tlenek kobaltu (II)

IV. Substancje i preparaty

toksyczne (działają toksycznie)

T, Produkt toksyczny, R25, R24, R23, R39, R48.

Substancje i preparaty

toksyczne (zwroty i przykłady)

R25-Działa toksycznie po połknięciu

R24-Działa toksycznie w kontakcie ze skórą

R23-Działa toksycznie przez drogi oddechowe

R39-Zagraża powstaniem b.poważnych nieodwracalnych zmian w sta nie zdrowia

R48-Stwarza poważne zagrożenie zdrowia w następstwie długotrwałego narażenia

Przykłady: Fluorki amonu, potasu i sodu, Chlor, Fenol, Metanol, Trójtlenek siarki, Tlenek

węgla

V.

Substancje i preparaty

bardzo toksyczne(działają bardzo toksycznie, wywołują

bardzo poważne, nieodwracalne zmiany w stanie zdrowia)

T+, Produkt bardzo toksyczny, R28, R27, R26, R29

Substancje i preparaty

bardzo toksyczne (zwroty i przykłady)

R28-Działa bardzo toksycznie po połknięciu

R27-Działa bardzo toksycznie w kontakcie ze skórą

R26-Działa bardzo toksycznie przez drogi oddechowe

R29-W kontakcie z wodą uwalnia toksyczne

Przykłady: Kwas cyjanowodorowy i jego sole, Kwas fluorowodorowy, Fosfor biały,

Związki rtęci rozpuszczalne w wodzie

VI.

Substancje i preparaty

żrące (powodują oparzenia w kontakcie ze

skórą)

C, Produkt żrący, R35, R34

Substancje i preparaty

żrące (zwroty i przykłady)

R35-powoduje poważne oparzenia

R34-powoduje oparzenia

Przykłady: Fosfor biały, Kwas azotowy (V), Kwas solny, Kwas fluorowodorowy, Kwas

siarkowy(VI), Nadtlenek wodoru, Roztwór amoniaku, Sód, Wodorotlenki sodu

i potasu

Klasyfikacja na podstawie właściwości fizykochemicznych

I. Substancje i preparaty

wybuchowe (możliwość wybuchu na skutek

wstrząsów, uderzenia, tarcia lub zetknięcia z powietrzem)

E, Produkt wybuchowy, R2, R3

Substancje i preparaty

wybuchowe (zwroty i przykłady)

R2-zagrożenie wybuchem wskutek uderzenia, tarcia, kontaktu z ogniem lub innymi

źródłami zapłonu

R3-skrajne zagrożenie wybuchem wskutek uderzenia, tarcia, kontaktu z ogniem lub innymi
źródłami zapłonu

Przykłady: Azotan(V) etylu, Azotan(V) celulozy, Azydek ołowiu (II), Nadtlenek benzoilu,

Piorunian rtęci

II.

Substancje i preparaty

utleniające (mają właściwości zapalne bądź

mogą wywołać pożar w zetknięciu z materiałami palnymi)

O, Produkt utleniający, R7 - R9

Substancje i preparaty

utleniające (zwroty i przykłady)

R7-może spowodować pożar

R8-kontakt z materiałami zapalnymi może spowodować pożar

R9-grozi wybuchem po zmieszaniu z materiałem zapalnym

Przykłady: Chromian(VI) potasu, Chloran(VII) amonu, Chloran (V) potasu, Kwas

azotowy(V), Nadtlenek wodoru, Tlenek chromu(VI)

III. Substancje i preparaty wysoce łatwopalne

(zapalające się w powietrzu w

wyniku rozgrzania lub krótkotrwałego kontaktu ze źródłem zapłonu, ciecze o temperaturze

zapłonu poniżej 21°C, substancje, które w zetknięciu z wodą wydzielają łatwopalne gazy)

F, Produkt wysoce łatwopalny, R11, R15, R17

Substancje i preparaty

wysoce łatwopalne (zwroty i przykłady)

R11- produkt wysoce łatwopalny

R15-w kontakcie z wodą uwalnia skrajnie łatwopalne gazy

R17 – samorzutnie zapala się w powietrzu

Przykłady: Benzen, Disiarczek węgla, Etanol, Fosfor biały, Pentan, Sód, Węglik wapnia

IV. Substancje i preparaty

skrajnie łatwopalny (gazy palne w normalnych

warunkach, ciecze o temperaturze zapłonu poniżej 0°C i temperaturze

wrzenia nie przekraczającej 35°C)

F+, Produkt skrajnie łatwopalny, R12

Substancje i preparaty

skrajnie łatwopalne (zwroty i przykłady)

R12-produkt skrajnie łatwopalny

Przykłady: Alkany C1 – C4, Chloroetan, Etyn (acetylen), Tlenek węgla, Wodór

V. Substancje i preparaty

łatwopalne (ciecze o temperaturze zapłonu 21

– 55°C)

Łatwopalne – Brak symbolu ostrzegawczego

-Może brakować napisu !

-R10 – p. łatwopalny

-Butanol, pentanol -przykłady

VI. Pozostałe zwroty substancji i preparatów sklasyfikowanych na

podstawie właściwości fizykochemicznych – charakterystyka

R1-produkt wybuchowy w stanie suchym

R4-tworzy łatwo wybuchające związki metaliczne

R5-ogrzanie grozi wybuchem

R6-prodykt wybuchowy z dostępem i bez dostępu powietrza

R7-może spowodować pożar

R14-reaguje gwałtownie z wodą

R16-produkt wybuchowy po zmieszaniu z substancjami utleniającymi

R18-podczas stosowania mogą powstawać łatwopalne lub wybuchowe mieszaniny par z

powietrzem

R19-może tworzyć wybuchowe nadtlenki

R30-podczas stosowania może się stać wysoce łatwopalny

R44-zagrożenie wybuchem po ogrzaniu w zamkniętym pojemniku

Klasyfikacja na podstawie analizy skutków specyficznych

dla zdrowia człowieka

I. Substancje i preparaty rakotwórcze:

- Kat.1 – o udowodnionym działaniu rakotwórczym
- Kat.2 – które rozpatruje się jako rakotwórcze

T, produkt toksyczny, R45, R49

Substancje i preparaty rakotwórcze (zwroty i przykłady)

R45-może powodować raka

R45-może powodować raka w następstwie narażenia drogą oddechową

Przykłady:

Kategoria 1: Benzen, Benzydyna, Chloroetan, Tlenek arsenu (III), Tlenek chromu (VI),

Tlenki i siarczkiniklu

Kategoria 2: Benzopiren, Beryl i jego związki, Bromian (V) potasu, Chloropochodne

metanu, Tioacetamid, Siarczan (VII) dietylu, Tlenek kadmu

II. Substancje i preparaty rakotwórcze

- Kat. 3 – o możliwym działaniu rakotwórczym

Xn, Produkt szkodliwy, R40

Substancje i preparaty rakotwórcze (zwroty i przykłady)

R40 – ograniczone dowody

Przykłady: Kategoria 3: Acetamid, Anilina i jej sole, DDT, Formaldehyd, Nikiel, Siarczek

kadmu, Tlenek antymonu(III)

III. Substancje i preparaty mutagenne (powodują dziedziczne

uszkodzenia genetyczne)

- Kat.1-o udowodnionym działaniu mutagennym
- Kat.2-które rozpatruje się jako mutagenne

T, Produkt toksyczny, R46

Substancje i preparaty mutagenne (zwroty i przykłady)

R46-może powodować dziedziczne wady genetyczne

Przykłady: Kategoria 1 - Brak znanych subst.

Kategoria 2 – Akrylamid, Benzopiren, Siarczan (VI) dietylu

IV. Substancje i preparaty mutagenne:

- Kat. 3-o możliwym działaniu mutagennym

Xn, Produkt szkodliwy, R68

R68-Możliwe ryzyko powstania nieodwracalnych zmian w stanie zdrowia

V. Substancje i preparaty działające szkodliwie na rozrodczość

- Kat.1-o udowodnionym szkodliwym działaniu
- Kat.2-które rozpatruje się jako działające szkodliwie

T, Produkt toksyczny, R60,R61

Substancje i preparaty działające szkodliwie na rozrodczość (zwroty)

R60 – uszkadzają funkcje rozrodcze

R61 – upośledzają rozwój potomstwa (działanie teratogenne i embriotoksyczne)

Przykłady:

Kat.1- większość związków ołowiu

Kat.2- Benzopiren, Heksafluorokrzemian ołowiu (II)

VI. Substancje i preparaty działające szkodliwie na rozrodczość

- Kat.3 – o możliwym szkodliwym działaniu

Xn, Produkt szkodliwy, R62, R63

Substancje i preparaty działające szkodliwie na rozrodczość (zwroty)

R62-możliwe ryzyko upośledzenia płodności

R63-możliwe ryzyko szkodliwego działania na dziecko w łonie matki

Przykłady: Kategoria 3- Disiarczek węgla

Klasyfikacja na podstawie analizy skutków działania na środowisko

I. Substancje i preparaty niebezpieczne dla środowiska(naruszają

równowagę biologiczną środowiska)

N, Preparat niebezpieczny dla środowiska, R50 – R59

Substancje i preparaty niebezpieczne dla środowiska (zwroty)

R50- działa bardzo toksycznie na organizmy wodne
R51- działa toksycznie na organizmy wodne
R52- działa szkodliwie na organizmy wodne
R53- może powodować długo utrzymujące się niekorzystne zmiany w środowisku wodnym

R54- działa toksycznie na rośliny
R55- działa toksycznie na zwierzęta
R56- działa toksycznie na organizmy glebowe
R57- działa toksycznie na pszczoły

R58 – może powodować długo utrzymujące się niekorzystne zmiany w środowisku

R59 – stwarza zagrożenie dla warstwy ozonowej (EU)

Zwroty S – „safety phrases”

S1 – przechowywać pod zamknięciem

S2 – chronić przed dziećmi

S3 – przechowywać w chłodnym miejscu

S4 – nie przechowywać w pomieszczeniach mieszkalnych

S5 – przechowywać w … (cieczy wskazanej przez producenta)

Przykład nalepek z piktogramami:

Przykład etykiety związku chemicznego:

Przykłady etykiety preparatu:

Piktogram zagrożenia czynnikiem biologicznym: