AKTY PRAWNE

UNII EUROPEJSKIEJ

AKTY PRAWNE UE

Prawo UE mo

ż

na podzieli

ć

na dwie grupy:

• Prawo pierwotne;

• Prawo wtórne (pochodne).

AKTY PRAWNE UE

Najwa

ż

niejsze akty prawa pierwotnego

:

• traktaty zało

ż

ycielskie Wspólnot Europejskich i UE;

• umowy zawarte mi

ę

dzy PC zmieniaj

ą

ce i uzupełniaj

ą

ce

traktaty zało

ż

ycielskie;

• traktaty akcesyjne;

• zał

ą

czniki (w formie protokołów) doł

ą

czone do wy

ż

ej

wymienionych traktatów.

• Inne

AKTY PRAWNE UE

Akty prawa pochodnego (wtórnego

)

tworzonego na podstawie prawa pierwotnego

• Rozporz

ą

dzenia,

• Dyrektywy,

• Decyzje,

• Zalecenia,

• Opinie

.

AKTY PRAWNE UE

Rozporz

ą

dzenia (regulations):

• Najwa

ż

niejsze akty prawne o najszerszym zasi

ę

gu.

• S

ą

bezpo

ś

rednio stosowane

we wszystkich pa

ń

stwach

członkowskich z chwil

ą

ich wej

ś

cia w

ż

ycie.

• Mog

ą

by

ć

skierowane do nieograniczonej liczby

podmiotów, zarówno do rz

ą

dów, jak i osób fizycznych.

• W praktyce do rozporz

ą

dze

ń

dodawane s

ą

równie

ż

rozporz

ą

dzenia wykonawcze.

AKTY PRAWNE UE

Dyrektywy (directives):

• Wytyczaj

ą

wspólny cel do osi

ą

gni

ę

cia; wybór formy i

sposobu jego realizacji nale

ż

y do PC.

• Okres transpozycji podany jest ka

ż

dorazowo w tre

ś

ci

dyrektywy – na ogół od 1-3 lat.

• Adresatami dyrektyw mog

ą

by

ć

wył

ą

cznie pa

ń

stwa

członkowskie UE;

• KE monitoruje transponowanie praw zawartych w

dyrektywach.

•

Niepełna lub nieterminowa transpozycja podstaw

ą

wniesienia przez KE lub PC skargi do TS UE o stwierdzenie

uchybienia zobowi

ą

zaniom wspólnotowym.

•

Mo

ż

liwo

ść

wyst

ą

pienia z post

ę

powaniem roszczeniowym przeciwko własnemu pa

ń

stwu przez osob

ę

fizyczn

ą

lub

osob

ę

prawn

ą

(odpowiedzialno

ść

odszkodowawcz

ą

).

AKTY PRAWNE UE

Decyzje (decisions):

• akty prawa o charakterze indywidualnym i konkretnym

,

co

oznacza,

ż

e ka

ż

da z nich jest skierowana do

ś

ci

ś

le okre

ś

lonego grona adresatów i

dotyczy

ś

ci

ś

le okre

ś

lonych spraw / sytuacji;

• czasami stosuj

ą

si

ę

do wszystkich PC;

wówczas podlegaj

ą

publikacji w Dzienniku Urz

ę

dowym UE;

• wi

ążą

w cało

ś

ci tych, do których s

ą

skierowane.

AKTY PRAWNE UE

Zalecenia (recommendations)

:

• Wyra

ż

aj

ą

stanowisko danej instytucji w konkretnej

sprawie lub dziedzinie.

• Nie maj

ą

mocy wi

ążą

cej dla adresata.

• Sugeruj

ą

do

ść

autorytatywnie podj

ę

cie okre

ś

lonych

działa

ń

.

• Adresatami mog

ą

by

ć

PC, podmioty prawa oraz

instytucje wspólnotowe.

AKTY PRAWNE UE

Opinie (opinions)

•

zawieraj

ą

okre

ś

lone oceny,

•

nie maj

ą

mocy wi

ążą

cej.

Opinie i zalecenia

mo

ż

e wydawa

ć

ka

ż

dy z organów

unijnych.

AKTY PRAWNE UE

• Rozporz

ą

dzenia, dyrektywy i decyzje s

ą

wydawane przez

Rad

ę

+ PE, Rad

ę

i Komisj

ę

(art. 249 TN).

• tzw.

rozporz

ą

dzenia wykonawcze

, s

ą

wydawane przez

KE. W hierarchii aktów prawnych stoj

ą

one ni

ż

ej od

zwykłych rozporz

ą

dze

ń

.

Zasady przewodnie prawa UE

1. Wy

ż

szo

ść

prawa UE:

prawo UE jest wa

ż

niejsze od

krajowego. Gdy wyst

ę

puje konflikt pierwsze

ń

stwo ma prawo UE.

2. Bezpo

ś

rednie stosowanie:

Postanowienia

traktatów i rozporz

ą

dzenia UE s

ą

bezpo

ś

rednio stosowane. To

oznacza,

ż

e prywatni obywatele mog

ą

korzysta

ć

z praw im

przyznanych.

3. Zasada powierzenia kompetencji

3. Zasada powierzenia kompetencji

”

”

Unia dzia

Unia dzia

ł

ł

a w granicach

a w granicach

kompetencji powierzonych

kompetencji powierzonych

jej przez PC na mocy Traktatu.

jej przez PC na mocy Traktatu.

”

”

Wykonywanie tych kompetencji podlega zasadom:

Wykonywanie tych kompetencji podlega zasadom:

pomocniczo

pomocniczo

ś

ś

ci

ci

i

i

proporcjonalno

proporcjonalno

ś

ś

ci

ci

.

.

4. Zasada pomocniczo

4. Zasada pomocniczo

ś

ś

ci

ci

•

•

„

„

W dziedzinach, kt

W dziedzinach, kt

ó

ó

re nie nale

re nie nale

żą

żą

do jej wy

do jej wy

ł

ą

ł

ą

cznej kompetencji, Unia

cznej kompetencji, Unia

podejmuje dzia

podejmuje dzia

ł

ł

ania tylko w takim zakresie, w jakim cele

ania tylko w takim zakresie, w jakim cele

zamierzonego dzia

zamierzonego dzia

ł

ł

ania nie mog

ania nie mog

ą

ą

zosta

zosta

ć

ć

osi

osi

ą

ą

gni

gni

ę

ę

te w spos

te w spos

ó

ó

b

b

wystarczaj

wystarczaj

ą

ą

cy przez PC na poziomie centralnym, regionalnym i

cy przez PC na poziomie centralnym, regionalnym i

lokalnym, natomiast z uwagi na rozmiary lub skutki proponowanych

lokalnym, natomiast z uwagi na rozmiary lub skutki proponowanych

dzia

dzia

ł

ł

a

a

ń

ń

mo

mo

ż

ż

liwe jest lepsze ich osi

liwe jest lepsze ich osi

ą

ą

gni

gni

ę

ę

cie na poziomie Unii.

cie na poziomie Unii.

”

”

5. Zasada proporcjonalno

5. Zasada proporcjonalno

ś

ś

ci

ci

„

„

Zakres i forma dzia

Zakres i forma dzia

ł

ł

ania Unii nie wykraczaj

ania Unii nie wykraczaj

ą

ą

poza to, co jest

poza to, co jest

konieczne do osi

konieczne do osi

ą

ą

gni

gni

ę

ę

cia cel

cia cel

ó

ó

w Traktatu.

w Traktatu.

”

”

Przestrzeganie trzech ostatnich zasad poddane jest kontroli

Przestrzeganie trzech ostatnich zasad poddane jest kontroli

Trybuna

Trybuna

ł

ł

u Sprawiedliwo

u Sprawiedliwo

ś

ś

ci

ci

i mo

i mo

ż

ż

e stanowi

e stanowi

ć

ć

przedmiot

przedmiot

odwo

odwo

ł

ł

ania.

ania.