AKTY PRAWNE

UNII EUROPEJSKIEJ

AKTY PRAWNE UE

Prawo UE można podzielić na dwie grupy:

• Prawo pierwotne;

• Prawo wtórne (pochodne).

AKTY PRAWNE UE

Prawo pierwotne:

• traktaty założycielskie Wspólnot Europejskich i UE;

• umowy zawarte między PC zmieniające i uzupełniające traktaty założycielskie;

• traktaty akcesyjne;

• załączniki (w formie protokołów) dołączone do wyżej wymienionych traktatów.

• ogólne zasady prawa UE – szereg zasad prawa UE

wypracowanych na podstawie orzeczeń Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, które nie zawsze wynikają wprost z Traktatów.

• zasady, do których przestrzegania zobowiązała się UE

(głównie Europejska Konwencja Praw Człowieka);

AKTY PRAWNE UE

Akty prawne należące do tzw. kategorii

prawa pochodnego (wtórnego) tworzonego na podstawie prawa pierwotnego

AKTY PRAWNE UE

Prawo wtórne:

• Rozporządzenia,

• Dyrektywy,

• Decyzje,

• Zalecenia,

• Opinie.

Instytucje of UE

Rada

Rada EU

Parlament

Europejska

Decydowanie

Wytyczne

Europejski

Trybunał

Komisja

Sprawiedliwości

Europejska

Europejski

Trybunał

Opinie

Obrachunkowy

Europejski Komitet

Ekonomiczno-

Europejski Komitet

Europejski

Społeczny

Regionów

Bank Centralny

AKTY PRAWNE UE

Rozporządzenia ( regulations):

•

Najważniejsze akty prawne o najszerszym zasięgu.

•

Są bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich z chwilą ich wejścia w życie.

•

Mogą być skierowane do nieograniczonej liczby podmiotów, zarówno do rządów, jak i osób fizycznych.

•

Podlegają ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym UE (Official Journal of the European Union)

•

W praktyce do rozporządzeń dodawane są również akty wykonawcze.

AKTY PRAWNE UE

Dyrektywy ( directives):

•

Wytyczają wspólny cel do osiągnięcia; wybór formy i sposobu jego realizacji należy do PC.

•

Podlegają ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym UE.

•

Okres transpozycji podany jest każdorazowo w treści dyrektywy –

na ogół od 1-3 lat.

•

Funkcją dyrektyw nie jest ujednolicanie krajowych porządków prawnych PC, lecz ich harmonizowanie.

•

Adresatami dyrektyw mogą być wyłącznie państwa członkowskie UE;

•

Niepełna lub nieterminowa transpozycja podstawą wniesienia przez KE lub PC skargi do ETS o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom wspólnotowym.

•

Możliwość wystąpienia z postępowaniem roszczeniowym przeciwko własnemu państwu przez osobę fizyczną lub osobę prawną (odpowiedzialność odszkodowawcza).

AKTY PRAWNE UE

Decyzje ( decisions):

•

akty prawa o charakterze indywidualnym i konkretnym, co oznacza, że każda z nich jest skierowana do ściśle określonego grona adresatów i dotyczy ściśle określonych spraw / sytuacji;

•

czasami stosują się do wszystkich PC; wówczas podlegają publikacji w Dzienniku Urzędowym UE;

•

wiążą w całości tych, do których są skierowane.

AKTY PRAWNE UE

Zalecenia ( recommendations):

•

Wyrażają stanowisko danej instytucji w konkretnej sprawie lub dziedzinie.

•

Sugerują dość autorytatywnie podjęcie określonych działań.

•

Nie mają mocy wiążącej dla adresata.

•

Adresatami mogą być PC, podmioty prawa oraz instytucje wspólnotowe.

AKTY PRAWNE UE

Opinie ( opinions)

•

zawierają określone oceny,

•

nie mają mocy wiążącej.

Opinie i zalecenia może wydawać każdy z organów unijnych.

AKTY PRAWNE UE

• Rozporządzenia, dyrektywy i decyzje są wydawane przez Radę + PE, Radę i Komisję.

• tzw. rozporządzenia wykonawcze, są wydawane przez KE. W hierarchii aktów prawnych stoją one niżej od zwykłych rozporządzeń.

AKTY PRAWNE UE

Zasady przewodnie prawa UE

•

Wyższość prawa UE: prawo UE jest ważniejsze od krajowego. Gdy występuje konflikt pierwszeństwo ma prawo UE.

•

Bezpośrednie stosowanie: Postanowienia traktatów i rozporządzenia UE są bezpośrednio stosowane. To oznacza, że prywatni obywatele mogą korzystać z praw im przyznanych. Np. Hostessa może wnieść sprawę przeciwko przewoźnikowi lotniczemu za dyskryminację seksualną.

•

Zasada powierzenia kompetencji

” Unia działa w granicach kompetencji powierzonych

jej przez PC na mocy Traktatu.”

Wykonywanie tych kompetencji podlega zasadom pomocniczości i proporcjonalności.

•

Zasada pomocniczości

•

„W dziedzinach, które nie należą do jej wyłącznej kompetencji, Unia podejmuje działania tylko w takim zakresie, w jakim cele zamierzonego działania nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez PC na poziomie centralnym, regionalnym i lokalnym, natomiast z uwagi na rozmiary lub skutki proponowanych działań możliwe jest lepsze ich osiągnięcie na poziomie Unii.”

•

Zasada proporcjonalności

„Zakres i forma działania Unii nie wykraczają poza to, co jest konieczne do osiągnięcia celów Traktatu.”

Przestrzeganie trzech ostatnich zasad poddane jest kontroli Trybunału Sprawiedliwości i mogą stanowić przedmiot odwołania.