AKTY PRAWNE

UNII EUROPEJSKIEJ

AKTY PRAWNE UE

Prawo UE mo

ż

na podzieli

ć

na dwie grupy:

• Prawo pierwotne;

• Prawo wtórne (pochodne).

AKTY PRAWNE UE

Prawo pierwotne:

• traktaty zało

ż

ycielskie Wspólnot Europejskich i UE;

• umowy zawarte mi

ę

dzy PC zmieniaj

ą

ce i uzupełniaj

ą

ce

traktaty zało

ż

ycielskie;

• traktaty akcesyjne;

• zał

ą

czniki (w formie protokołów) doł

ą

czone do wy

ż

ej

wymienionych traktatów.

• ogólne zasady prawa UE – szereg zasad prawa UE

wypracowanych na podstawie orzecze

ń

Europejskiego

Trybunału Sprawiedliwo

ś

ci,

które nie zawsze wynikaj

ą

wprost z Traktatów.

• zasady, do których przestrzegania zobowi

ą

zała si

ę

UE

(głównie Europejska Konwencja Praw Człowieka);

AKTY PRAWNE UE

Akty prawne nale

żą

ce do tzw. kategorii

prawa pochodnego (wtórnego)

tworzonego

na podstawie prawa pierwotnego

AKTY PRAWNE UE

Prawo wtórne:

• Rozporz

ą

dzenia,

• Dyrektywy,

• Decyzje,

• Zalecenia,

• Opinie.

Komisja

Europejska

Rada EU

Rada

Europejska

Parlament

Europejski

Trybunał

Sprawiedliwo

ś

ci

Europejski

Trybunał

Obrachunkowy

Europejski Komitet

Ekonomiczno-

Społeczny

Europejski Komitet

Regionów

Decydowanie

Opinie

Wytyczne

Europejski

Bank Centralny

Instytucje of UE

AKTY PRAWNE UE

Rozporz

ą

dzenia (regulations):

•

Najwa

ż

niejsze akty prawne o najszerszym zasi

ę

gu.

•

S

ą

bezpo

ś

rednio stosowane we wszystkich pa

ń

stwach

członkowskich z chwil

ą

ich wej

ś

cia w

ż

ycie.

•

Mog

ą

by

ć

skierowane do nieograniczonej liczby podmiotów,

zarówno do rz

ą

dów, jak i osób fizycznych.

•

Podlegaj

ą

ogłoszeniu w Dzienniku Urz

ę

dowym UE

(Official Journal of the

European Union)

•

W praktyce do rozporz

ą

dze

ń

dodawane s

ą

równie

ż

akty

wykonawcze.

AKTY PRAWNE UE

Dyrektywy (directives):

•

Wytyczaj

ą

wspólny cel do osi

ą

gni

ę

cia; wybór formy i sposobu jego

realizacji nale

ż

y do PC.

•

Podlegaj

ą

ogłoszeniu w Dzienniku Urz

ę

dowym UE.

•

Okres transpozycji podany jest ka

ż

dorazowo w tre

ś

ci dyrektywy –

na ogół od 1-3 lat.

•

Funkcj

ą

dyrektyw nie jest ujednolicanie krajowych porz

ą

dków

prawnych PC, lecz ich harmonizowanie.

•

Adresatami dyrektyw mog

ą

by

ć

wył

ą

cznie pa

ń

stwa członkowskie

UE;

•

Niepełna lub nieterminowa transpozycja podstaw

ą

wniesienia przez KE lub PC skargi do ETS o stwierdzenie

uchybienia zobowi

ą

zaniom wspólnotowym.

•

Mo

ż

liwo

ść

wyst

ą

pienia z post

ę

powaniem roszczeniowym przeciwko własnemu pa

ń

stwu przez osob

ę

fizyczn

ą

lub

osob

ę

prawn

ą

(odpowiedzialno

ść

odszkodowawcza).

AKTY PRAWNE UE

Decyzje (decisions):

•

akty prawa o charakterze indywidualnym i konkretnym

,

co oznacza,

ż

e

ka

ż

da z nich jest skierowana do

ś

ci

ś

le okre

ś

lonego grona adresatów i dotyczy

ś

ci

ś

le okre

ś

lonych

spraw / sytuacji;

•

czasami stosuj

ą

si

ę

do wszystkich PC;

wówczas podlegaj

ą

publikacji w Dzienniku

Urz

ę

dowym UE;

•

wi

ążą

w cało

ś

ci tych, do których s

ą

skierowane.

AKTY PRAWNE UE

Zalecenia (recommendations)

:

•

Wyra

ż

aj

ą

stanowisko danej instytucji w konkretnej sprawie lub

dziedzinie.

•

Sugeruj

ą

do

ść

autorytatywnie podj

ę

cie okre

ś

lonych działa

ń

.

•

Nie maj

ą

mocy wi

ążą

cej dla adresata.

•

Adresatami mog

ą

by

ć

PC, podmioty prawa oraz instytucje

wspólnotowe.

AKTY PRAWNE UE

Opinie (opinions)

•

zawieraj

ą

okre

ś

lone oceny,

•

nie maj

ą

mocy wi

ążą

cej.

Opinie i zalecenia

mo

ż

e wydawa

ć

ka

ż

dy z organów unijnych.

AKTY PRAWNE UE

• Rozporz

ą

dzenia, dyrektywy i decyzje s

ą

wydawane przez

Rad

ę

+ PE, Rad

ę

i Komisj

ę

.

• tzw.

rozporz

ą

dzenia wykonawcze

, s

ą

wydawane przez

KE. W hierarchii aktów prawnych stoj

ą

one ni

ż

ej od

zwykłych rozporz

ą

dze

ń

.

AKTY PRAWNE UE

Zasady przewodnie prawa UE

•

Wy

ż

szo

ść

prawa UE:

prawo UE jest wa

ż

niejsze od krajowego. Gdy wyst

ę

puje konflikt

pierwsze

ń

stwo ma prawo UE.

•

Bezpo

ś

rednie stosowanie:

Postanowienia traktatów i rozporz

ą

dzenia

UE s

ą

bezpo

ś

rednio stosowane. To oznacza,

ż

e prywatni obywatele mog

ą

korzysta

ć

z praw im przyznanych.

Np. Hostessa mo

ż

e wnie

ść

spraw

ę

przeciwko przewo

ź

nikowi

lotniczemu za dyskryminacj

ę

seksualn

ą

.

•

•

Zasada powierzenia kompetencji

Zasada powierzenia kompetencji

”

”

Unia dzia

Unia dzia

ł

ł

a w granicach

a w granicach

kompetencji powierzonych

kompetencji powierzonych

jej przez PC na mocy Traktatu.

jej przez PC na mocy Traktatu.

”

”

Wykonywanie tych kompetencji podlega zasadom pomocniczo

Wykonywanie tych kompetencji podlega zasadom pomocniczo

ś

ś

ci i

ci i

proporcjonalno

proporcjonalno

ś

ś

ci.

ci.

•

•

Zasada pomocniczo

Zasada pomocniczo

ś

ś

ci

ci

•

•

„

„

W dziedzinach, kt

W dziedzinach, kt

ó

ó

re nie nale

re nie nale

żą

żą

do jej wy

do jej wy

ł

ą

ł

ą

cznej kompetencji, Unia

cznej kompetencji, Unia

podejmuje dzia

podejmuje dzia

ł

ł

ania tylko w takim zakresie, w jakim cele

ania tylko w takim zakresie, w jakim cele

zamierzonego dzia

zamierzonego dzia

ł

ł

ania nie mog

ania nie mog

ą

ą

zosta

zosta

ć

ć

osi

osi

ą

ą

gni

gni

ę

ę

te w spos

te w spos

ó

ó

b

b

wystarczaj

wystarczaj

ą

ą

cy przez PC na poziomie centralnym, regionalnym i

cy przez PC na poziomie centralnym, regionalnym i

lokalnym, natomiast z uwagi na rozmiary lub skutki proponowanych

lokalnym, natomiast z uwagi na rozmiary lub skutki proponowanych

dzia

dzia

ł

ł

a

a

ń

ń

mo

mo

ż

ż

liwe jest lepsze ich osi

liwe jest lepsze ich osi

ą

ą

gni

gni

ę

ę

cie na poziomie Unii.

cie na poziomie Unii.

”

”

•

•

Zasada proporcjonalno

Zasada proporcjonalno

ś

ś

ci

ci

„

„

Zakres i forma dzia

Zakres i forma dzia

ł

ł

ania Unii nie wykraczaj

ania Unii nie wykraczaj

ą

ą

poza to, co jest

poza to, co jest

konieczne do osi

konieczne do osi

ą

ą

gni

gni

ę

ę

cia cel

cia cel

ó

ó

w Traktatu.

w Traktatu.

”

”

Przestrzeganie trzech ostatnich zasad poddane jest kontroli

Przestrzeganie trzech ostatnich zasad poddane jest kontroli

Trybuna

Trybuna

ł

ł

u Sprawiedliwo

u Sprawiedliwo

ś

ś

ci

ci

i mog

i mog

ą

ą

stanowi

stanowi

ć

ć

przedmiot

przedmiot

odwo

odwo

ł

ł

ania.

ania.