AKTY PRAWNE
UNII EUROPEJSKIEJ
AKTY PRAWNE UE
Prawo UE można podzielić na dwie grupy:
• Prawo pierwotne;
• Prawo wtórne (pochodne).
AKTY PRAWNE UE
Najważniejsze akty prawa pierwotnego:
• traktaty założycielskie Wspólnot Europejskich i UE;
• umowy zawarte między PC zmieniające i uzupełniające traktaty założycielskie;
• traktaty akcesyjne;
• załączniki (w formie protokołów) dołączone do wyżej wymienionych traktatów.
• Inne
AKTY PRAWNE UE
Akty prawa pochodnego (wtórnego)
tworzonego na podstawie prawa pierwotnego
• Rozporządzenia,
• Dyrektywy,
• Decyzje,
• Zalecenia,
• Opinie.
AKTY PRAWNE UE
Rozporządzenia ( regulations):
• Najważniejsze akty prawne o najszerszym zasięgu.
• Są bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich z chwilą ich wejścia w życie.
• Mogą być skierowane do nieograniczonej liczby
podmiotów, zarówno do rządów, jak i osób fizycznych.
• W praktyce do rozporządzeń dodawane są również
rozporządzenia wykonawcze.
AKTY PRAWNE UE
Dyrektywy ( directives):
• Wytyczają wspólny cel do osiągnięcia; wybór formy i sposobu jego realizacji należy do PC.
• Okres transpozycji podany jest każdorazowo w treści dyrektywy – na ogół od 1-3 lat.
• Adresatami dyrektyw mogą być wyłącznie państwa
członkowskie UE;
• KE monitoruje transponowanie praw zawartych w
dyrektywach.
•
Niepełna lub nieterminowa transpozycja podstawą wniesienia przez KE lub PC skargi do TS UE o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom wspólnotowym.
•
Możliwość wystąpienia z postępowaniem roszczeniowym przeciwko własnemu państwu przez osobę fizyczną lub osobę prawną (odpowiedzialność odszkodowawczą).
AKTY PRAWNE UE
Decyzje ( decisions):
• akty prawa o charakterze indywidualnym i konkretnym, co oznacza, że każda z nich jest skierowana do ściśle określonego grona adresatów i dotyczy ściśle określonych spraw / sytuacji;
• czasami stosują się do wszystkich PC; wówczas podlegają publikacji w Dzienniku Urzędowym UE;
• wiążą w całości tych, do których są skierowane.
AKTY PRAWNE UE
Zalecenia ( recommendations):
• Wyrażają stanowisko danej instytucji w konkretnej sprawie lub dziedzinie.
• Nie mają mocy wiążącej dla adresata.
• Sugerują dość autorytatywnie podjęcie określonych działań.
• Adresatami mogą być PC, podmioty prawa oraz
instytucje wspólnotowe.
AKTY PRAWNE UE
Opinie ( opinions)
•
zawierają określone oceny,
•
nie mają mocy wiążącej.
Opinie i zalecenia może wydawać każdy z organów
unijnych.
AKTY PRAWNE UE
• Rozporządzenia, dyrektywy i decyzje są wydawane przez Radę + PE, Radę i Komisję (art. 249 TN).
• tzw. rozporządzenia wykonawcze, są wydawane przez KE. W hierarchii aktów prawnych stoją one niżej od zwykłych rozporządzeń.
Zasady przewodnie prawa UE
1. Wyższość prawa UE: prawo UE jest ważniejsze od krajowego. Gdy występuje konflikt pierwszeństwo ma prawo UE.
2. Bezpośrednie stosowanie: Postanowienia
traktatów i rozporządzenia UE są bezpośrednio stosowane. To oznacza, że prywatni obywatele mogą korzystać z praw im przyznanych.
3. Zasada powierzenia kompetencji
” Unia działa w granicach kompetencji powierzonych
jej przez PC na mocy Traktatu.”
Wykonywanie tych kompetencji podlega zasadom:
pomocniczości i proporcjonalności.
4. Zasada pomocniczości
• „W dziedzinach, które nie należą do jej wyłącznej kompetencji, Unia podejmuje działania tylko w takim zakresie, w jakim cele zamierzonego działania nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez PC na poziomie centralnym, regionalnym i lokalnym, natomiast z uwagi na rozmiary lub skutki proponowanych działań możliwe jest lepsze ich osiągnięcie na poziomie Unii.”
5. Zasada proporcjonalności
„Zakres i forma działania Unii nie wykraczają poza to, co jest konieczne do osiągnięcia celów Traktatu.”
Przestrzeganie trzech ostatnich zasad poddane jest kontroli Trybunału Sprawiedliwości i może stanowić przedmiot odwołania.