Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
dr Joanna Świderska
październik 12
1
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Wydział Ekonomiczny
Instytut Ekonomii i Finansów
Joanna.swiderska@umcs.pl
Lublin, październik 12
Działalność kredytowa banków – wybrane
aspekty
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Definicja kredytu i pożyczki
Przez
umowę kredytu:
• bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas
oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z
przeznaczeniem na ustalony cel,
• kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na
warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty
wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych
terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od kredytu
Pożyczka bankowa
jest umową, na mocy której bank zobowiązuje
się przenieść na własność pożyczkobiorcy określoną ilość środków
pieniężnych, a pożyczkobiorca zobowiązuje się zwrócić tę samą
ilość pieniędzy oraz zapłacić bankowi odsetki
2
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Kredyt a pożyczka – cechy charakterystyczne
kredyt
pożyczka bankowa
umowa konsensualna
(dochodzi do skutku w momencie jej zawarcia,
a postawienie do dyspozycji kredytobiorcy/pożyczkobiorcy określonych środków stanowi
wykonanie zawartej umowy)
umowa dwustronnie zobowiązująca
umowa odpłatna
zobowiązanie pieniężne
musi zawierać oznaczony
termin
, na jaki została zawarta
nie jest umową wzajemną
(ekwiwalent za świadczenie usług)
musi zawierać wskazany cel
umowa zastrzeżona
dla banków
3
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
dr Joanna Świderska
październik 12
2
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Kredyt a pożyczka – podstawowe różnice
kredyt
pożyczka bankowa
instytucja prawa bankowego
instytucja prawa cywilnego
udzielany
ze środków deponentów
udzielany
ze środków własnych
określenie przeznaczenia
(celu)
kredytu,
przy zapewnieniu bankowi
prawa kontroli wykorzystania
kredytu
cel pożyczki nie musi być
określony
(mniejsze możliwości kontroli
sposobu wykorzystania pożyczonych pieniędzy)
musi być odpłatny
nie musi być odpłatna
umowa musi być zawarta
na piśmie
umowa musi być zawarta
na piśmie
, gdy kwota pożyczki przekracza
500 PLN
4
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Klasyfikacja kredytów
I. wg stopnia płynności
krótkoterminowe
(do 1 roku)
średnioterminowe
(od 1 roku do 3 lat)
długoterminowe
(powyżej 3 lat)
II. wg osoby kredytobiorcy
na finansowanie działalności gospodarczej
(udzielane przedsiębiorcom)
konsumpcyjne
(udzielane osobom fizycznym na cele niezwiązane z działalnością
gospodarczą)
5
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Klasyfikacja kredytów
III. wg zasady oprocentowania
o stałym oprocentowaniu
(udzielane z reguły na krótkie terminy, korzystne w
sytuacji wysokiej inflacji)
o zmiennym oprocentowaniu
(utrudnia skalkulowanie kosztów kredytu)
IV. wg przedmiotu kredytu
(celu wydatkowania środków)
obrotowe
(przeznaczone na finansowanie bieżących potrzeb kredytobiorcy, związanych z
prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą)
inwestycyjne
(przeznaczone na finansowanie nakładów, których celem jest stworzenie
nowego lub powiększenie istniejącego majątku trwałego, źródłem spłaty mogą być dowolne
środki finansowe przedsiębiorcy)
na finansowanie projektów inwestycyjnych
(źródłem spłaty są
strumienie dochodów uzyskiwanych z realizowanego przedsięwzięcia, a jego wartość stanowi
zabezpieczenie kredytu)
6
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
dr Joanna Świderska
październik 12
3
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Klasyfikacja kredytów
V. wg metod udzielania kredytu
w rachunku bieżącym
(saldo debetowe lub kredytowe na rachunku, pomniejszane
automatycznie przez każde wpływy na rachunek); kasowy, otwarty, stała zaliczka
w rachunku kredytowym
(wymaga otwarcia odrębnego rachunku kredytowego,
na który przelewane są środki w całości lub w transzach, spłata kolejnych rat kredytu
wymaga dyspozycji klienta)
VI. wg kryterium preferencyjności
komercyjne
(udzielane na warunkach pełnej odpłatności, bez udogodnień dla
kredytobiorców)
preferencyjne
(udzielane na korzystniejszych warunkach określonym grupom i na
określone cele); odnawialne lub nieodnawialne
7
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Klasyfikacja kredytów
VII. wg sposobu wykorzystania i spłaty
docelowe
(na sfinansowanie doraźnej transakcji, spłata kredytu nie powoduje
odnowienia kwoty przysługującego kredytu)
linia kredytowa
(określony limit kredytowy, umowa nie określa terminu, kwot
wykorzystania kredytu, rat kredytowych, tylko górny pułap zadłużenia i ostateczny termin
spłaty – przeznaczony na finansowanie wielu transakcji, których przedmiotem będą
sukcesywne i powtarzalne dostawy określonego rodzaju towarów, surowców lub usług)
odnawialne lub nieodnawialne
rolowane
(wielokrotnie przedłużany termin spłaty, zmienne oprocentowanie)
pomostowe
(najczęściej poprzedzają udzielenie zasadniczego kredytu
inwestycyjnego, gdy zawarcie umowy wymaga spełnienia dodatkowych czasochłonnych
warunków)
8
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Klasyfikacja kredytów
VIII. wg formy prawnego zabezpieczenia
zabezpieczone osobiście
(np. przez poręczyciela)
zabezpieczone rzeczowo
(np. lombardowe, mieszkaniowe, budowlane,
hipoteczne)
niezabezpieczone
(z reguły krótkoterminowe, o niewielkich kwotach)
IX.
wg waluty kredytu
złotowe
(mogą być udzielane przez wszystkie banki)
walutowe
(mogą być udzielane przez banki, które uzyskały upoważnienie Prezesa
NBP - zezwolenie na wykonywanie operacji dewizowych )
9
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
dr Joanna Świderska
październik 12
4
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Weksel i jego rodzaje
Weksel
to dokument sporządzony w formie przewidzianej prawem,
zobowiązujący wystawcę lub wskazaną przez niego osobę do
bezwarunkowego zapłacenia w oznaczonym czasie i do rąk
określonej osoby wymienionej w tym dokumencie kwoty
pieniężnej.
10
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Kredyt dyskontowy
Dyskonto weksli
jest to zakup weksla przed terminem płatności
przez bank, z potrąceniem z góry odsetek dyskontowych.
Rodzaje dyskontowania weksla:
• w formie dyskonta z prawem regresu do podawcy
• w formie dyskonta bez prawa regresu do podawcy
11
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Kredyt dyskontowy
Formy dyskontowania weksla:
• dyskonto w formie doraźnej transakcji
• dyskonto w formie umowy o linię dyskontową
365
t
d
W
D
N
365
t
p
W
R
D
K
N
RZ
t
365
K
W
K
r
RZ
N
RZ
12
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
dr Joanna Świderska
październik 12
5
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Kredyt dyskontowy
Przykład 1.
Dwa banki oferują następujące warunki dyskontowania weksli:
I bank – d = 20,5%, p = 0,7%, R = 5 PLN
II bank – d = 20%, p = 0,9%, R = 6 PLN
W którym banku korzystniej jest zdyskontować weksel o wartości
nominalnej 4000 PLN płatny za 45 dni? Proszę obliczyć rzeczywisty
koszt i stopę zdyskontowania weksla.
13
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Kredyt redyskontowy
Redyskonto
jest to skup weksla uprzednio zdyskontowanego przez
bank komercyjny, dokonany przez bank centralny z
potrąceniem od sumy wekslowej odsetek redyskontowych.
14
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Kredyt akceptacyjny
Podstawę uzyskania akceptu bankowego weksla trasowanego na bank oraz korzystania z
kredytu akceptacyjnego
stanowi umowa, w której klient zleca bankowi akceptowanie
weksli, a bank to zlecenie przyjmuje. Równocześnie
zobowiązuje się, że w
przypadku niedostarczenia przez klienta środków na wykup
weksla, udzieli mu kredytu akceptacyjnego.
15
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
dr Joanna Świderska
październik 12
6
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Kredyt awalowy
Poręczenie wekslowe jako zabezpieczenie kredytu jest zobowiązaniem poręczyciela do regulacji
zobowiązania wynikającego z weksla, w sytuacji gdy to zobowiązanie nie zostanie wykonane przez
wystawcę weksla. Operacja taka
polega więc na przejęciu przez bank ryzyka
oraz zobowiązaniu się banku do udzielenia wystawcy weksla
kredytu awalowego na spłatę zobowiązania wekslowego w
przypadku braku środków.
16
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Ustawa o kredycie konsumenckim
Ustawa o kredycie konsumenckim
reguluje trzy grupy zagadnień:
• zasady i tryb zawierania umów, których przedmiotem jest kredyt
konsumencki
• zasady dotyczące ochrony konsumenta, który zawarł umowę o
kredyt konsumencki
• obowiązki ciążące na przedsiębiorcy udzielającym takiego
kredytu
Ustawa z dn. 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim
(Dz. U. Nr 100, poz. 1081 z późn. zm.)
17
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Ustawa o kredycie konsumenckim
18
BANKI
kredyt
konsumpcyjny
POZOSTALI
PRZEDSIĘBIORCY
Kredyt
konsumencki
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
dr Joanna Świderska
październik 12
7
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Ustawa o kredycie konsumenckim
Za umowę o kredyt konsumencki
uważa się umowę:
• pożyczki
• kredytu w rozumieniu prawa bankowego
• o odroczeniu konsumentowi spełnienia świadczenia pieniężnego,
jeżeli konsument jest zobowiązany do poniesienia jakichkolwiek kosztów związanych z
odroczeniem spełnienia świadczenia
• na mocy której
kredytodawca zobowiązany jest do zaciągnięcia
zobowiązania wobec osoby trzeciej, a konsument – do zwrotu
kredytodawcy spełnionego świadczenia
• o kredyt odnawialny
• na mocy której
SKOK
w zakresie swojej działalności
udziela lub daje
przyrzeczenie udzielenia swojemu członkowi kredytu
19
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Ustawa o kredycie konsumenckim
Ustawy
nie stosuje się
do umów:
• na mocy których konsument nie jest zobowiązany do zapłaty
oprocentowania, ani innych kosztów związanych z udzieleniem
lub spłatą kredytu
• leasingu, jeżeli umowa nie przewiduje obowiązku przeniesienia
własności przedmiotu umowy na konsumenta
• będących wynikiem ugody sądowej, ugody zawartej przed
sądem polubownym lub ugody, która jest wynikiem
postępowania mediacyjnego
• kredytów preferencyjnych
• zawieranych z krajową lub zagraniczną firmą inwestycyjną
(np.
dom maklerski)
20
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Ustawa o kredycie konsumenckim
Ustawy
nie stosuje się
do umów:
•
w postaci odroczenia terminu płatności za świadczenie
niepieniężne, którego przedmiotem jest stałe lub sukcesywne
świadczenie usług lub dostaw towarów tego samego rodzaju,
jeżeli konsument jest zobowiązany do zapłaty za spełnione
świadczenie lub dostawę towaru w ustalonych odstępach czasu
w trakcie obowiązywania umowy
21
Ustawa z dn. 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim
(Dz. U. Nr 100, poz. 1081 z późn. zm.), art.
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
dr Joanna Świderska
październik 12
8
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Procedura ubiegania się o kredyt
1. Przyjęcie wniosku kredytowego wraz z wymaganymi
dokumentami
2. Wstępna ocena wniosku kredytowego
– kompletność
i poprawność wypełnienia wniosku:
- bazy danych o kredytobiorcach tworzone przez banki (również inne)
- bazy danych Związku Banków Polskich
- bazy danych o dłużnikach (np. Krajowy Rejestr Długów)
3. Analiza zdolności kredytowej
(zdolności do
spłaty zaciągniętego kredytu wraz
z odsetkami w umownych terminach)
4. Decyzja kredytowa
(tylko określone osoby mogą podejmować decyzję o udzieleniu
kredytu, z reguły po zasięgnięciu opinii komitetu kredytowego)
5. Negocjowanie warunków kredytowania
6. Zawarcie umowy kredytowej
7. Monitoring kredytobiorcy
22
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Wniosek kredytowy
Wzór wniosku kredytowego oraz niezbędne załączniki zawierające
informacje umożliwiające dokonanie oceny sytuacji ekonomiczno-
finansowej wnioskodawcy, określenie jego zdolności kredytowej
oraz zweryfikowanie jego potrzeb kredytowych, zawierają
regulaminy bankowe.
23
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Wstępna ocena wniosku kredytowego
Wstępna ocena wniosku kredytowego
dotyczy kompletności,
poprawności wypełnienia wniosku oraz wiarygodności zawartych
w nim danych:
24
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
dr Joanna Świderska
październik 12
9
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Wstępna ocena wniosku kredytowego
Polska
Środkowoeuropejskie
Centrum Ratingu i Analiz SA
(CERA SA) – listopad 1996
FITCH Polska SA – 2000 r.
Standard & Poor’s, Moody’s Investors Service, Fitch Ratings
25
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Analiza zdolności kredytowej
Bank uzależnia przyznanie kredytu od zdolności kredytowej
kredytobiorcy.
Przez
zdolność kredytową
rozumie się zdolność do spłaty
zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych
w umowie. Kredytobiorca jest obowiązany przedłożyć na żądanie
banku dokumenty i informacje niezbędne do dokonania oceny tej
zdolności.
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo Bankowe
(Dz. U. 2002, Nr 72, poz. 665 z późn. zm.), art. 70.
26
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Analiza zdolności kredytowej
Osobie fizycznej, prawnej lub jednostce organizacyjnej niemającej
osobowości prawnej, o ile posiada zdolność prawną, które nie mają
zdolności kredytowej, bank może udzielić kredytu pod warunkiem:
• ustanowienia szczególnego sposobu zabezpieczenia spłaty
kredytu,
• przedstawienia niezależnie od zabezpieczenia spłaty kredytu
programu naprawy gospodarki podmiotu, którego realizacja
zapewni - według oceny banku - uzyskanie zdolności kredytowej
w określonym czasie
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo Bankowe
(Dz. U. 2002, Nr 72, poz. 665 z późn. zm.), art. 70.
27
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
dr Joanna Świderska
październik 12
10
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Metoda oceny zdolności kredytowej osoby fizycznej
Punktem wyjścia do oceny wiarygodności kredytowej osób
fizycznych są indywidualne cechy kredytobiorcy zawarte
standardowo w formularzach wniosku kredytowego:
28
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Metoda oceny zdolności kredytowej osoby fizycznej
Metoda punktowa (credit-scoring)
opiera się na założeniu, że
istnieje związek pomiędzy odpowiednią cechą kredytobiorcy a
stopniem ryzyka przy udzielaniu kredytu.
29
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Metoda oceny zdolności kredytowej osoby fizycznej – przykład
Kryteria oceny
Liczba punktów
1. Zawód lub charakter pracy wnioskodawcy
2 – 10
- specjalista lub członek kadry kierowniczej
10
- robotnik wykwalifikowany
8
- pracownik biurowy
7
- student
5
- robotnik niewykwalifikowany
4
- pracownik pracujący w niepełnym wymiarze czasu pracy
2
2. Status mieszkaniowy
2 – 6
- właściciel domu
6
- najemca domu lub mieszkania
4
- mieszkający z przyjacielem lub krewnym
2
3. Ocena wiarygodności kredytowej
0 – 10
- bardzo dobra
10
- przeciętna
5
- brak danych
2
- niska
0
30
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
dr Joanna Świderska
październik 12
11
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Metoda oceny zdolności kredytowej osoby fizycznej
Kryteria oceny
Liczba punktów
4. Długość okresu zatrudnienia na obecnym stanowisku
2 – 5
- więcej niż rok
5
- rok lub mniej
2
5. Długość okresu zamieszkania pod obecnym adresem
1 – 2
- więcej niż rok
2
- rok lub mniej
1
6. Telefon w domu lub w mieszkaniu
0 – 2
- tak
2
- nie
0
7. Liczba osób pozostających na utrzymaniu
2 – 4
- nikt lub jedna
3
- dwie lub trzy
4
- więcej niż trzy
2
8. Prowadzone rachunki bankowe
0 – 4
- oszczędnościowe, oszczędnościowo-rozliczeniowe
4
- tylko rachunek oszczędnościowy
3
- tylko rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy
2
- brak rachunku
0
31
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Metoda oceny zdolności kredytowej osoby fizycznej
Przykładowa kalkulacja zdolności kredytowej osoby fizycznej
Kwota wnioskowanego kredytu
60.000 zł
Przewidywany okres spłaty kredytu
5 lat (60 mies.)
Roczna stopa oprocentowania kredytu
18%
Wysokość pierwszej raty kapitałowo-odsetkowej:
-
w przypadku równych rat
-
w przypadku rat malejących
1.523,61 zł
1.900,00 zł
Miesięczne dochody netto
4.300,00 zł
Miesięczne wydatki na prowadzenie gosp. dom. (czynsz, media, tel.)
760,00 zł
Miesięczne zobowiązania gosp. dom. (spłata pożyczki)
250,00 zł
Liczba osób na utrzymaniu wnioskodawcy
2
Miesięczne koszty utrzymania na osobę przyjęte przez bank
500,00 zł
Miesięczne koszty utrzymania gospodarstwa domowego (3x500)
1.500,00 zł
Dochód po odliczeniu zobowiązań i kosztów utrzymania
1.790,00 zł
32
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Metody oceny zdolności kredytowej przedsiębiorstwa
Przedsiębiorstwa stanowią bardzo zróżnicowaną grupę
kredytobiorców – różnią się między sobą wyposażeniem
kapitałowym, rodzajem i skalą prowadzonej działalności oraz
poziomem zapotrzebowania na kredyt, przeznaczeniem
zaciąganych kredytów i możliwością obsługi zadłużenia.
Zakres oceny zdolności kredytowej może być mniej lub bardziej
szczegółowy, w zależności zarówno od cech kredytu, jak i samego
wnioskodawcy.
1. Metoda opisowa (wskaźnikowa)
2. Metoda punktowa
3. Metoda dyskryminacyjna
33
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
dr Joanna Świderska
październik 12
12
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Metoda opisowa (wskaźnikowa)
Na podstawie przedkładanych przez klienta sprawozdań
finansowych oraz przy wykorzystaniu szeregu wskaźników można
ocenić, w jakim stopniu jego sytuacja finansowa gwarantuje spłatę
zobowiązań.
34
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Metoda punktowa – przykład analizy wielowymiarowej
Przy badaniu zdolności kredytowej danej firmy do zaciągnięcia
kredytu ocenie poddaje się kilka obszarów:
1. ocena firmy i jej otoczenia
(ocena jakościowa)
2. ocena sytuacji ekonomiczno-finansowej
(ocena ilościowa)
3. określenie stopnia wiarygodności klienta
4. ocena zabezpieczeń
5. określenie stopnia dostępności do wnioskowanego kredytu
35
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Metoda punktowa – przykład analizy wielowymiarowej
kategoria oceny jakościowej
kategoria oceny sytuacji
finansowej
rodzaj
należności
kategoria
zabezpieczeń
kategoria dostępności
kategoria zdolności
kredytowej
kategoria wiarygodności
kredytowej
36
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
dr Joanna Świderska
październik 12
13
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Metoda punktowa – przykład analizy wielowymiarowej – ocena firmy i jej otoczenia
Obszar oceny
I b. dobra
II dobra
III średnia
IV niska
V zła
1 Ocena właściciela
10
6
4
2
0
2 Ocena kierownictwa
10
6
4
2
0
3 Ocena personelu
8
6
4
2
0
4 Ocena zarządzania
10
6
4
2
0
5 Ocena środków trwałych
8
6
4
2
0
6 Ocena produktów
10
6
4
2
0
7 Ocena odbiorców
12
6
4
2
0
8 Ocena dostawców
8
6
4
2
0
9 Ocena sektora, branży...
10
6
4
2
0
Ilość uzyskanych pkt.
Kategoria oceny sytuacji firmy
Wynikowa punktacja oceny jakościowej
71 – 86
A I
18
55 – 70
A II
12
40 – 54
A III
8
20 – 39
A IV
3
0 – 19
A V
0
37
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Metoda punktowa – przykład analizy wielowymiarowej – ocena sytuacji ekonomiczno-finansowej
Nazwa wskaźnika
Wart. min
Wart. max
Pkt. max
Preferencja
1 Wskaźnik rentowności oper. sprzedaży
2,00
8,00
6
wzrost
2 Wskaźnik rentowności sprzedaży brutto
2,00
7,00
6
wzrost
3 Wskaźnik rentowności sprzedaży netto
2,00
7,00
6
wzrost
4 Stopa zwrotu aktywów ROA
5,00
8,00
4
wzrost
5 Stopa zwrotu netto z kapitału ROE
2,00
5,00
4
wzrost
6 Płynność bieżąca
0,80
1,80
12
wzrost
7 Płynność szybka
0,60
1,30
13
wzrost
8 Cykl rozliczeniowy należności
30,00
60,00
8
spadek
9 Cykl rozliczeniowy zobow. krótkoterm.
20,00
60,00
8
spadek
10 Rotacja zapasów do sprzedaży
20,00
60,00
8
spadek
11 Zadłużenie kapitałów własnych
100,00
200,00
8
spadek
12 Udział zadłużenia długoterminowego
30,00
80,00
8
spadek
13 Ryzyko likwidacji
10,00
40,00
8
wzrost
14 Obciążenie ratą spłaty kredytu
0,30
0,70
6
spadek
15 Obciążenie finansowe
2,00
8,00
6
spadek
16 Zdolność do obsługi odsetek
1,50
4,00
6
wzrost
38
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Dla wskaźników z trendem rosnącym
- jeżeli wartość wskaźnika:
• jest większa od wartości maksymalnej, to nadaje się maksymalną ilość punktów
• jest mniejsza od wartości minimalnej, to nadaje się zero punktów
• mieści się pomiędzy wartością minimalną a maksymalną, wartość punktów wylicza się wg wzoru:
(wartość rzeczywista wskaźnika – wartość minimalna)
maksymalna punktacja
wartość maksymalna – wartość minimalna
Metoda punktowa – przykład analizy wielowymiarowej – ocena sytuacji ekonomiczno-finansowej
Dla wskaźników z trendem malejącym
- jeżeli wartość wskaźnika:
• jest większa od wartości maksymalnej, to nadaje się zero punktów
• jest mniejsza od wartości minimalnej, to nadaje się maksymalną liczbę punktów
• mieści się pomiędzy wartością minimalną a maksymalną, wartość punktów wylicza się wg wzoru:
wartość rzeczywista wskaźnika – wartość minimalna
wartość maksymalna – wartość minimalna
maksymalna punktacja •
(
1 –
)
39
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
dr Joanna Świderska
październik 12
14
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Ilość
uzyskanych punktów
Kategoria
oceny sytuacji finansowej
Wynikowa punktacja
oceny sytuacji finansowej
98 – 117
B I
33
79 – 97
B II
27
48 – 78
B III
22
21 – 47
B IV
10
0 – 20
B V
0
Metoda punktowa – przykład analizy wielowymiarowej – ocena sytuacji ekonomiczno-finansowej
40
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Metoda punktowa – przykład analizy wielowymiarowej – ocena zdolności kredytowej
Suma punktów
wynikowych
Kategoria
zdolności
kredytowej
Opis ryzyka utraty
zdolności kredytowej
Opis sytuacji
>49
I
ryzyko niskie
Normalna, nie budzi obaw
42-48
II
ryzyko małe
32-41
III
ryzyko średnie
Ulega pogorszeniu, może
stanowić zagrożenie
terminowości spłat
22-31
IV
ryzyko podwyższone
13-21
V
ryzyko wysokie
Ulega znacznemu pogorszeniu
0-12
VI
utrata zdolności nieunikniona
Pogorszyła się w sposób
nieodwracalny
41
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Metoda punktowa – przykład analizy wielowymiarowej – ocena wiarygodności kredytowej
Rodzaj należności
Kategoria zdolności kredytowej
I
II
III
IV
V
normalne i pod obserwacją
I
N
II
N
III
N
IV
N
V
N
poniżej standardu
I
P
II
P
III
P
IV
P
V
P
wątpliwe
I
W
II
W
III
W
IV
W
V
W
stracone
I
S
II
S
III
S
IV
S
V
S
Grupy kredytobiorców
Kategoria wiarygodności
I
N
1
II
N
, III
N
2
I
P
, II
P
, III
P
, IV
N
3
I
W
, II
W
, III
W
, IV
P
, v
P
4
pozostałe
5
42
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
dr Joanna Świderska
październik 12
15
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Metoda punktowa – przykład analizy wielowymiarowej – ocena zabezpieczeń
Rodzaj zabezpieczenia
Maksymalna punktacja
kaucja/przelew środków na rachunek
30,0
poręczenie BGK
30,0
hipoteka
15,0
blokada środków na rachunku bankowym
13,0
przelew wierzytelności
10,5
przewłaszczenie na zabezpieczenie
10,0
przystąpienie do długu
3,0
weksel własny in blanco
1,5
poręczenie wekslowe/cywilne
1,5
Ilość uzyskanych punktów
Kategoria zabezpieczeń
30 i więcej
C I
21-29
C II
11-20.
C III
6-10.
C IV
0-5
C V
43
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Metoda punktowa – przykład analizy wielowymiarowej – ocena dostępności kredytu
Kategoria zabezpieczeń
Kategoria wiarygodności kredytowej
1
2
3
4
5
C I
1 C I
2 C I
3 C I
4 C I
5 C I
C II
1 C II
2 C II
3 C II
4 C II
5 C II
C III
1 C III
2 C III
3 C III
4 C III
5 C III
C IV
1 C IV
2 C IV
3 C IV
4 C IV
5 C IV
C V
1 C V
2 C V
3 C V
4 C V
5 C V
1 C I, 1 C II, 1 C III, 2 C I
Kredyt w pełni dostępny, możliwe indywidualne warunki kredytowe
2 C II, 2 C III, 1 C IV, 1 C V
Kredyt dostępny w ramach standardowej oferty
3 C I, 3 C II, 2 C IV, 2 C V
Kredyt dostępny w ramach standardowej oferty (dla obecnych klientów)
3 C III, 3 C IV, 3 C V
Kredyt trudno dostępny, wzmożona obserwacja
4 C I, 4 C II, 5 C I
Kredyt bardzo trudno dostępny, wymagany program naprawczy
pozostałe
Kredyt niedostępny
44
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Umowa kredytowa i jej elementy
Zgodnie z prawem bankowym umowa kredytu powinna zawierać w szczególności:
• strony umowy
• kwotę i walutę kredytu
• cel kredytowania
(jedyne ograniczenie dotyczy zakupu papierów wartościowych
emitowanych przez siebie)
• zasady i terminy przekazania środków
• zasady i terminy spłaty kredytu
• wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany
• wysokość prowizji i zasady ich pobierania
• zabezpieczenie spłaty kredytu
• zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i
spłaty kredytu
• warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy
45
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
dr Joanna Świderska
październik 12
16
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Konsekwencje podpisania umowy kredytowej
Podpisanie umowy kredytowej jest warunkiem uruchomienia kredytu
przez bank.
W trakcie korzystania z kredytu bank monitoruje:
46
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Konsekwencje podpisania umowy kredytowej
W przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków
udzielenia kredytu, albo w razie utraty zdolności kredytowej bank
może:
47
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Wydział Ekonomiczny
Instytut Ekonomii i Finansów
Joanna.swiderska@umcs.pl
Lublin, październik 12
Dziękuję za uwagę
Działalność kredytowa banków – wybrane
aspekty
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
dr Joanna Świderska
październik 12
17
dr Joanna Świderska
Katedra Bankowości
Literatura
49
1. T. Galbarczyk, J. Świderska, Bank komercyjny w Polsce. Podręcznik akademicki, rozdz. 6
2. Inne pozycje – rozdz. o działalności kredytowej banków – rodzajach kredytów i procedurze
kredytowej