uchwała SN z dnia 1991.04.05 III CZP 21/91
OSNC 1991/10-12/121
1. Jeżeli powstanie roszczenie o zapłatę odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia
pieniężnego, to uzyskuje ono byt niezależny od długu głównego i według własnych reguł ulega
przedawnieniu.
2. Roszczenie o odsetki staje się wymagalne osobno w każdym dniu opóźnienia i w związku z tym
przedawnia się osobno za każdy dzień opóźnienia.
Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa Centrum Naukowo-Produkcyjnego w W. przeciwko Zakładom
Radiowym (...) w B. o zapłatę po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym zagadnienia prawnego,
przekazanego przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku postanowieniem z dnia 23 stycznia 1991 r. do
rozstrzygnięcia w trybie art. 391 k.p.c.:
1) czy roszczenie o odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego przedawnia się wraz
z upływem terminu przedawnienia roszczenia głównego, czy też powstawszy raz przedawnia się
według własnych reguł i może istnieć zarówno po wygaśnięciu wskutek przedawnienia świadczenia
głównego, jak i po upływie terminu przedawnienia dla tego roszczenia, jeżeli zostało ono wcześniej
spełnione;
2) czy roszczenie o odsetki staje się wymagalne osobno w każdym dniu opóźnienia i w związku z tym
przedawnia się osobno za każdy dzień opóźnienia?
podjął następującą uchwałę:
1. Jeżeli powstanie roszczenie o zapłatę odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia
pieniężnego, to uzyskuje ono byt niezależny od długu głównego i według własnych reguł ulega
przedawnieniu.
2. Roszczenie o odsetki staje się wymagalne osobno w każdym dniu opóźnienia i w związku z tym
przedawnia się osobno za każdy dzień opóźnienia.
Sąd Apelacyjny w Gdańsku rozpoznając rewizję pozwanego od wyroku Sądu Wojewódzkiego
zasądzającego odsetki przedstawił Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne
sformułowane w sentencji uchwały (art. 391 § 1 k.p.c.). Wątpliwość Sądu Apelacyjnego powstała w
związku z istnieniem w doktrynie i orzecznictwie dwóch różnych poglądów dotyczących przedawniania
się roszczeń o odsetki. Jeden pogląd zakłada, że roszczenie o odsetki za opóźnienie w zapłacie
należności pieniężnej, jako roszczenie uboczne dzieli w zakresie przedawnienia losy roszczenia
głównego, tj. przedawnia się tak jak i roszczenie główne, natomiast drugi, nie negując akcesoryjności
roszczenia o odsetki za opóźnienie w stosunku do roszczenia głównego, przyjmuje, że roszczenie o
odsetki jest akcesoryjne w tym znaczeniu, że jego powstanie i zakres zależy od powstania i zakresu
żądania głównego, poza tym roszczenie o odsetki ma byt samodzielny, niezależny od wierzytelności
głównej, a więc może podlegać odmiennym regułom co do wymagalności i przedawnienia.
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:
Odsetki stanowią wynagrodzenie za używanie cudzych pieniędzy lub innych rzeczy zamiennych,
płatne z reguły w rzeczach zamiennych tego samego rodzaju co dług główny, w stosunku do jego
wysokości i czasu trwania używania. Obowiązek płacenia odsetek nie może powstać bez obowiązku
