

MINI

d

upsiK

®

/Patrologia sem. I – ć wiczenia + elementy wykł adów)/

1 by W@lu$

/Wytłuszczone frazy są odpowiedziami na pytania z testów gr. II i III, pytania na końcu skryptu! Boże pomogej! /

ĆWICZENIA I (O Ojcach Apostolskich cz. I):

1. Ireneusz z Lyonu „Adversus Haereses” - Najstarszy Katalog Biskupów Rzymskich

a. Biskupi Rzymscy po Piotrze: Linus, Anaklet, Klemens – trzeci z kolei, widział apostołów, dbał

o wiarę i tradycję apostolską – dzieło List do Koryntian; Ewaryst, Aleksander, Ksystus (Sykstus),
Telesfor (męczeństwo), Hygin, Pius, Anicet, Soter, Eleuteros (+189) do dziś 12 następca.

b. Cel: Wykazanie Sukcesji apostolskiej dowodem przeciw gnozie, prawdziwy Kościół apostolski.

2. Hieronim „O znakomitych mężach”

a. Klemens Rzymski – pap. 92-101, 4 od Piotra biskup Rzymu, „List do Koryntaian” napisał w

imieniu Kościoła Rzym. ok.96/98r z powodu buntu ludu przeciw prezbiterom –podkreśla jedność
Kościoła, zm. 3. roku Trajana, jest otaczany czcią-ma Kościół w Rzymie pod swoim wezwaniem.

3. Klemens Rzymski „List do Koryntian”

a. Świętość i hierarchiczność Kościoła, każdy wypełnia funkcję wg powołania, sprzeciw woli Bożej

ściąga śmierć, sukcesja ap. kontynuacją głoszenia Słowa samego Chrystusa, biskupi i diakoni są
przejawem działania Ducha Św.; biskupi mają swoich następców, kto próbuje ich usnąć grzeszy.

4. Ignacy Antiocheński „List do Rzymian”

a. Prosi o śmierć, chce umrzeć dla Chrystusa i stać się czystym chlebem Chrystusowym, walka

ze złem czyni go uczniem Jezusa, woli śmierć i zmartwychwstanie od świata, nie chce by lud
stawał mu na przeszkodzie i martwił się o niego, kto jest z nim jest też po stronie Boga.

5. Ignacy Antiocheński „List do Filadelfian”

a. Trzeba odrzucić zło – szatana, by nie zniszczył w nas miłości, są tacy którzy trwają przy

biskupie i tacy, którzy pokutują i powracają do Kościoła, jedność ludzi z hierarchią jest
symbolem jednego ołtarza i Eucharystii.

b. Rozłam brakiem Boga, pokuta -> przebaczenie -> jedność z Bogiem i Kościołem

6. Ignacy Antiocheński „List do Efezjan”

a. Chrystus począł się z Ducha Św. w łonie Maryi z rodu Dawida, by przez chrzest i mękę oczyścić

wodę, szatan nie pojął trzech tajemnic ciszy: dziewictwa i macierzyństwa Maryi oraz męki Pana.

7. Ignacy Antiocheński „List do Trallów”

a. Posłuszeństwo bp jest życiem wg Jezusa, który umarł, by przez wiarę w jego śmierć, jej

uniknąć; posłuszeństwo hierarchii - należy się szacunek: diakonowi jak Panu, biskupowi, który
jest obrazem Ojca, kapłanom jak Radzie Boga i Apostołom – bez nich nie ma Kościoła.

b. Pokora wobec biskupa, powstrzymywanie się przed herezją, bez posłuszeństwa i hierarchii nie

ma czystego sumienia, trzeba stać się nowym stworzeniem w wierze – Ciele Chrystusa .

8. Ignacy Antiocheński „List do Magnezjan”

a. Czynić wszystko w zgodzie z hierarchią, mieć wzajemny szacunek, jedność jest obrazem i nauką

nieśmiertelności, bo jeden jest Pan – jedna modlitwa, jeden duch, jedna nadzieja w miłości –
bieg ku zjednoczeniu w jedną świątynię Boga, wokół jednego ołtarza, w jednym Chrystusie.

Ważne: - Ojcami Apostolskimi nazywamy pisarzy chrześcijańskich I i II wieku, będących w bezpośredniej
lub pośredniej łączności z apostołami (jest siedmiu pisarzy: autor Didache, Klemens Rzymski, Ignacy
Antiocheński, Polikarp ze Smyrny, Hermas, autor Listu Barnaby oraz Papiasz z Hierapolis.)

-

Ignacy Antiocheński (+ ok. 107) Biskup – następca św. Piotra w Antiochii, męczennik, mistyk,

pochodził prawdopodobnie ze środowiska pogańskiego, w którym żywe były tradycje filozofii greckiej.
Wskazuje na to język i styl jego listów (retoryka i wpływy filozofii). Około roku 105, za panowania cesarza
Trajana (98-117), został uwięziony wraz z grupą współwyznawców i skazany na rozszarpanie przez dzikie
zwierzęta na arenie w Rzymie. Trasa podróży, którą Ignacy musiał odbywać drogą lądową i morską, wiodła z
Antiochii przez Azję Mniejszą i Macedonię do stolicy Cesarstwa.
- Klemens Rzymski(+101) Biskup Rzymu (92-101), trzeci następca św. Piotra, po Linusie i Anaklecie, uczeń
apostołów. Według Ireneusza - Klemens “widział błogosławionych apostołów i z nimi obcował, a słowa ich
dźwięczały jeszcze w uszach jego, a naukę i tradycję miał przed oczyma". Istnieje opinia o jego męczeństwie.
- Ireneusz z Lyonu (ok. 135-202) Urodził się w Smyrnie, słuchał Polikarpa bp Smyrny, który był uczniem
Apostoła Jana. Jako prezbiter przybył do Lyonu (Galia) u boku tamtejszego bp Potyna, po którym objął
urząd. Zginął śmiercią męczeńską wg Grzegorza z Tours.

ĆWICZENIA II (O Ojcach Apostolskich cz. II):

1. Ireneusz z Lyonu „Adversus Haereses” – O Polikarpie (ok.70-155) ze Smyrny

a. Polikarp jest uczniem apostołów (św. Jan Ewangelista), bp Azji w Kościele smyrneńskim, jako

starzec ginie śmiercią męczeńską, uczył tego co prawdziwe i od apostołów pochodzi, nawracał



MINI

d

upsiK

®

/Patrologia sem. I – ć wiczenia + elementy wykł adów)/

2 by W@lu$

heretyków, toczył spory z Marcjonem – wrogiem prawdy i synem szatana, napisał „List do
Filipian”. Został spalony na stosie i przebity mieczem.

2. Hieronim „O znakomitych mężach” – „Pasterz” Hermasa

a. Spór o autora księgi „Pasterz”, która jest nawet wliczana do Kanonu Biblijnego, Hieronim

podaje, że jest nim Hermas (uczeń Pawła), powstanie księgi 130-150 za Piusa I-brata Hermasa

3. Pokuta u Hermasa – Wizja I (1-2), Wizja V, Przykazanie IV.

a. Autorem jest Hermas, ok.130-150, brat papieża Piusa I (info. Kanonu Muratoriego - nazwa

pochodzi od bibliotekarza, który go znalazł), wizje otrzymywał od aniołów.

b. Pokuta (metanoia) Po chrzcie można już tylko raz pokutować, potem już nie ma takiej

możliwości. To szczególnie dotyczy tych, którzy wyparli się Kościoła podczas prześladowań.

4. „Nowe wino w bukłakach” – List Pseudo-Barnaby

a. Autor nieznany, list ok. 130r. zaliczany do Ojców Apostolskich, krótki traktat

apologetyczno-katechetyczny, uzasadnienie wyższości kulty chrześcijańskiego nad żydowskim

b. Chrześcijańskie powołanie owocem ofiary Chrystusa, Żydzi nie słuchają Słowa Bożego i źle

pojmują przepisy dotyczące pokarmów, Pan ma świątynię duchową, którą my sami jesteśmy.

5. „Didache”(z gr oznacza „nauka”) – Nauka Dwunastu Apostołów

a. Katechizm gminy chrześcijańskiej zaliczany do Ojców Apostolskich, zawierający wskazania

morlano-liturgiczne,

b. Dwie drogi: życia i śmierci; chrzcimy w wodzie żywej – czyli płynącej, polewamy głowę trzy

razy w imię Ojca, Syna i Ducha Świętego; modlitwa nad darami przy eucharystii: „Dziękujemy ci
Ojcze nasz, za świętą winorośl Dawida…” – tekst dzisiejszej pieśni.

ĆWICZENIA III (Apologeci):

1. Justyn, „Apologia”.

a. Justyn (ok.100-165) napisał osiem dzieł zachowały się jedynie trzy: dwie apologie i Dialog z

Żydem Trytonem, męczennik, myśl filozoficzna zabarwiona filozofią stoicką i platońską.

b. Apologia pierwsza jest skierowana do cesarza Antonina Piusa, domaga się w niej słusznego

osądzania chrześcijan przez cesarstwo, dowodzi bóstwa Chrystusa.

2. Justyn „Dialog z Żydem Trytonem”.

a. Filozofia cenną nauką, drogą do Boga, ci którzy źle ją uprawiają są pseudo-filozofami.

3. List do Diogneta.

a. Autor nieznany, odbiorcą jest prawdopodobnie Tyberiusz Klaudiusz Diognet – prokurator

egipski. Warto zapamiętać: „Czym dusza dla ciała, tym są w świecie chrześcijanie.”

b. Pochwała, że poganin Diognet pragnie zgłębić wiarę chrześcijańską, bo chrześcijanie są

normalnymi obywatelami, żyją ubogo wzbogacając innych; autor zachęca do naśladowania.

4. Tacjan (2. poł II wieku) „Przemowa do Greków”.

a. Retoryk i filozof, potępia filozofów, nazywa ich nadętymi pyszałkami, nie umieją uprawiać tej

nauki: Diogenes, Platon, Arystoteles…

5. Akta męczenników scylitańskich.

a. Na ich podstawie dowiadujemy się o procesach, które przeprowadzano wobec chrześcijan i

postawie chrześcijan wobec męczeństwa: Cesarza należy czcić jako cesarza, bać się trzeba
Boga, pierwszy tekst zapisany po łacinie ok. 180r.

b. 12 męczenników, rozmowy prowadzi prokonsul Saturmin, sprzeciw wobec religii państwowej.

6. Najstarsza homilia grecka, czyli wg tradycji II list Klemensa Rzymskiego

a. Najstarsza homilia chrześcijańsko, ok. 140 r. – duch i ciało człowieka są potrzebne do życia

w przyszłej chwale, wzywanie do szczerej pokuty.

7. Meliton z Sardes (+ ok. 190r.) , Homilia Paschalna

a. Apologeta, teolog, bp Serdes, „cieszył się wielką sławą”, żył w celibacie (eunuchos), zgłębiał ST.
b. Swoją homilię wygłosił w czasie uroczystości paschalnych, w oparciu o ST, tekst mamy w całości
c. Wyjście z Egiptu zapowiedziało Paschę i Zmartwychwstanie, chrześcijanie uczestniczą

w tryumfie Zmartwychwstałego, Dwoistość natury Chrystusa– Bóg i człowiek.

ĆWICZENIA IV (Apokryfy):

1. Kanon Muratoriego (2. poł. II wieku)

Najstarszy katalog Ksiąg NT, odkryty w 1740 roku przez bibliotekarza Ludwika Muratoriego.

a. Mówi o księgach pozakanonicznych, czasy apostolskie są wyznacznikiem Ksiąg Kanonicznych.

2. Logia Jezusa i Ewangelia Tomasza.

a. Teksty gnostyckie (gr. gnosis – wiedza, poznanie), częściowo pokrywają się treścią, wg

Hipolita autorzy otrzymali je od Marcjona, Ew. Tomasza 113 zdań Jezusa, Logia 42 wiersze.



MINI

d

upsiK

®

/Patrologia sem. I – ć wiczenia + elementy wykł adów)/

3 by W@lu$

3. Ewangelia Dzieciństwa Tomasza.

a. Opowiadania o dzieciństwie Jezusa, o ulepionych ptaszkach, w które Jezus tchnął życie –

wpływy greckiej mitologii (Dedal, który lepi ruszające się figurki), analogia do cudów w szabat.

4. Protoewangelia Jakuba.

a. Apokryficzne pismo o Maryi, jej młodości i narodzinach oraz o Józefie.

5. Dzieje Piotra.

a. W tym tekście występuje słunne „Quo vadis, Domine?”.

6. Apokalipsa Piotra.
7. Nauka gnostycka Szymona Maga, Teoria rekapitulacji, Podstawy prawdziwej gnozy chrześcijańskiej AH.

a. Teksty Ireneusza z Lyonu w Adversus Haereses.

ĆWICZENIA V (Kartagińczycy):

1. Tertulian, Preskrypcja przeciw heretykom.

a. Pismo dogmatyczno-polemiczne, praescriptio

oznacza: sprzeciw, zarzut w procesie, źródłem

wszelkiej herezji jest filozofia, tylko Kościół ma prawo do Pisma Świętego i Jego nauki, nie
heretycy, „Po Chrystusie nie potrzebujemy żadnych dociekań, po Ewangelii żadnych badań”.

2. Tertulian, De anima.

a. Pismo dogmatyczno-polemiczne, zwalczające poglądy dotyczące wędrówki dusz z jednych do

drugich ciał (metempsychoza) oraz ich preegzystencji, cząstka duszy uchodzi w chwili poczęcia.

3. Tertulian, De fuga In persecutione.

a. „O ucieczce przed prześladowaniem”, pismo z okresu montanistycznego, list z odpowiedzią do

Fabiusza – nie należy uciekać przed prześladowaniem, które jest dobrem.

4. Tertulian, De pudicitid.

a. „O wstydliwości” – okres montanistyczny, grzechy przeciw szóstemu przykazaniu nie

mogą być odpuszczone, są one najcięższe.

5. Akta prokonsularne św. Cypriana.

a. Pismo: Acta martyrum (akta procesowe męczenników). Biskup Kartaginy, św. Cyprian

zostaje ścięty w Kartaginie 14 września 258r. za czasów cesarza Waleriana, ginie z rąk kata.

6. Św. Cyprian, O jedności Kościoła Katolickiego.

a. Traktat skierowany do biskupów, zagrożeniem dla Kościoła są schizmy i herezje (gorsze od

prześladowań, gdyż godzą w jego jedność), jeden jest Kościół apostolski i będący w nim biskupi.

7. Św. Cyprian, List 15: Jak wstawiać się za upadłymi?

a. Upadłym (lapasi), należy udzielać pokoju i przebaczenia, podlegają jednak karności Kościoła.

8. Św. Cyprian, Chrzest dzieci i chrzest heretyków, listy 64 i 73.

a. Nikomu nie wolno odmówić chrztu – łaski Bożej, bowiem wszyscy mają udział w darach Bożych.
b. Należy chrzcić powtórnie tych, którzy otrzymali chrzest z rąk heretyków, a nawet męczeństwo

(chrzest krwi) nie pomoże heretykowi, gdyż „Po za Kościołem nie ma zbawienia.”

Ważne: - Tertulian (155-220), filozof, prawnik, retoryk, apologeta, jego pisma charakteryzuje język
prawniczy, jako pierwszy pisał w języku łacińskim. Działał w Kartaginie. Przyjął chrześcijaństwo ok. 195
roku, uczył się w Rzymie. Twierdził, że Kościół odszedł od pierwotnej surowości, dlatego w 207 przeszedł do
sekty montanistów (promujących skrajny rygoryzm i ascezę). Wg Hieronima był kapłanem. Mamy 31 jego
dzieł: apologetyczne, polemiczno-dogmatyczne, moralno-ascetyczne i okresu montanistycznego.
- św. Cyprian (ok. 210, +14.09.258). Urodził się w pogańskiej rodzinie w Kartaginie, zdobył wykształcenie
prawnicze i retoryczne, przyjął chrzest pod wspływem kapłana Cecyliusza ok. 246, a dwa lata później został
wybrany biskupem Kartaginy. Zginął w czasie prześladowań cesarza Waleriana. Opierał się na Tertulianie,
jego pisma miały charakter przede wszystkim duszpasterski: moralno-dyscyplinarne.

ĆWICZENIA VI (Aleksandryjczycy):

1. Klemens Aleksandryjski, Pedagog.

a. Wychowawca, którym jest Chrystus (Logos), to pouczenia moralne do nawróconych, którzy

muszą pozbyć się grzechu, by dążyć do doskonałości, Logos najpierw napomina, potem
wychowuje, wreszcie naucza. W człowieku wyróżniamy decyzje, czyny i afekty. Logos
Protreptikos – logos nawracający, on kieruje naszymi decyzjami.

2. Klemens Aleksandryjski, Kobierce.

a. Stromateis – Kobierce, pełen tytuł: Kobierce zapisków filozoficznych dotyczących prawdziwej

wiedzy (gnozy). Zawiera doktrynę chrześcijańską ówczesnych lat, filozofia jest potrzebną
nauką do właściwego poznania, wiara i rozum są jednym, poznanie jest uzupełnieniem
doskonałości człowieka, który osiągamy przez ascezę. Pogaństwo przechodzi w wiarę, wiara
w gnozę, a gnoza prowadzi do miłości.



MINI

d

upsiK

®

/Patrologia sem. I – ć wiczenia + elementy wykł adów)/

4 by W@lu$

3. Orygenes, O zasadach.

a. „Peri archon” – o zasadach, pierwsza synteza myśli teologicznej Orygenesa zabrana w 4

księgach, wypracował zasady hermeneutyki biblijnej. Upadły rozum staje się duszą, która
posiąwszy cnoty znów staje się rozumem.

4. Orygenes, „Przeciw Celsusowi”.

a. Traktat apologetyczny, skierowany do Celsusa jak odpowiedź na jego pismo: Słowo prawdy,

które atakuje chrześcijaństwo.

Ważne: - Klemens Aleksandryjski (ok. 150 -215) uważany jest za twórcę teologii spekulatywnej. Bronił
wiary przed herezjami i dążył do jej pogłębienia za pomocą filozofii. Zwalczał fałszywą gnozę, przeciwstawiając
jej gnozę ortodoksyjną. Usiłował wykazać, że istnieje zgodność między wiarą i wiedzą. Pochodził z Aten, z
rodziny pogańskiej. Uczył się filozofii i literatury greckiej. Był uczniem Pantajnosa, kierownika katechetycznej
szkoły aleksandryjskiej, po którym objął stanowisko. Miał przyjaciela bp Aleksandra, który pisze Orygenesowi
o śmieci Klemensa.
- Orygenes (185-ok.254) jego rodzice byli chrześcijanami, ojciec zginął jako męczennik w 202 za
prześladowań Septymiusza Sewera, chciał naśladować ojca. Pozbawił się męskości (kastracja lub celibat? -
spór). Kierował Szkoła Katechetyczną. Słynął w Aleksandrii jako nauczyciel, uczył pogan i heretyków. (2 lub 6
tyś dzieł). Pionier w biblistyce. Był torturowany i więziony.

Pytania i odpowiedzi na ćwiczenia:
Gr.2
1. Ojcami Apostolskimi nazywamy:

c. pisarzy chrześcijańskich związanych z Apostołami bliskością czasu i treścią nauki

2. Klemens Rzymski napisał list do:

a. Koryntian

3. Jako biskup Antiochii Ignacy był następcą:

a. św. Piotra

4. Kto napisał słynne zdanie: „Jestem niejako pszenicą Bożą i gdy na mąkę zmielą mnie zęby dzikich
bestii […]”:

c. Ignacy Antiocheński

5. Czyim uczniem był Polikarp ze Smyrny:

b. św. Jana Apostoła

6. W jaki sposób zginął Polikarm ze Smyrny:

a. został spalony na stosie i przebity mieczem

7. Hermes jest autorem dzieła:

b. Pasterz

8.Wczesnochrześcijańskie pismo, które mówi o dwóch drogach (życia i śmierci) to:

a. Didache

9. Didache zaliczamy do:

a. Ojców Apostolskich

10. Za najstarsze apologie chrześcijańskie uważa się pisma:

b. Justyna, Tacjana, Melitona z Sardes

11. Słynne zdanie czym jest dusza w ciele, tym są w świecie chrześcijanie, znajdujemy w:

c. Liście do Diogeneta

12. W swoich listach Justyn:

b. szukał elementów wspólnych kultury i filozofii z chrześcijaństwem

13. O męczeństwie chrześcijan scylitańskich dowiadujemy się z:

b. akt ich procesu

14. Nazwa Kanonu Muratoriego pochodzi od:

c. bibliotekarza, który go odkrył

15. Słynną scenę „Quo vadis, Domine?” przedstawia apokryf:

b. Dzieje Piotra

16. Zdemaskowania i odparcia fałszywej gnozy podjął się Ireneusz z Lyonu w dziele:

b. Adversus haereses

17. Rozpowszechnienie łaciny w piśmiennictwie chrześcijańskim zawdzięczamy:

b. Tertulianowi

18. Stwierdzenie: „Cóż mają wspólnego Ateny z Jerozolimą, Akademia z Kościołem […]” znajduje się w:

b. Preskrypcji przeciw heretykom Tertuliana

19. Cyprian był biskupem:



MINI

d

upsiK

®

/Patrologia sem. I – ć wiczenia + elementy wykł adów)/

5 by W@lu$

a. Kartaginy

20. Pisma Cypriana mają głównie charakter:

b. moralno-dyscyplinarny

21. O prawdziwej gnozie chrześcijańskiej piszą:

a. Ireneusz z Lyonu i Klemens Aleksandryjski

Gr. 3
1. Klemens Rzymski napisał List do Kryntian, aby

b. zażegnać spór, który powstał w tamtejszej wspólnocie

2. Prośbę Ignacego, aby chrześcijanie nie udaremnili jego pragnienia męczeństwa znajdujemy w liście do:

b. Rzymian

3. Na jaką śmierć został skazany Ignacy Antiocheński:

a. Na pożarcie przez dzikie zwierzęta

4. Kto napisał słynne zdanie: „Jestem niejako przenicą Bożą […]”

c. Ignacy Antiocheński

5. Autorem wczesnochrześcijańskiego pisma Pasterz jest:

c. Hermes

6. List Pseudo-Barnaby zaliczamy do

a. Ojców Apostolskich

7. Pouczenia zawarte w Didache mają charakter:

b. moralny i liturgiczny

8. Modlitwę: „dziękujemy Ci Ojcze nasz, za święty winny szczep Dawida” zdajdujemy w:

a. Didache

9. Obrona chrześcijaństwa przed oskarżeniami i oszerstwem ze strony pogańskiej to:

a. apologia

10. Autorem Apologii i Dialogu z Żydem Tryfonem jest:

c. Justyn

11. Czym zdaniem autora Listu do Diogeneta wyróżniają się chrześcijanie na tym świecie?

c. wysokim poziomem etycznym

12. Kto jest autorem opinia, że tacy greccy filozofowie jak Sokrates i Heraklit „zawsze byli w gruncie rzeczy
chrześcijanami”[…]:

b. Justyn

13. Najstarszy katalog Ksiąg Nowego Testamentu to tzw.

a. Kanon Muratoriego

14. Pisma, które nie zaliczono do zbioru ksiąg kanonicznych […] nazywamy

c. apokryfami

15. Termin „gnoza” oznacza:

b. wiedzę, poznanie

16. Tertulian pochodził z:

b. Kartaginy

17. W Preskrypcji przeciw heretykom Tertulian posłużył się terminologią:

a. prawniczą

18. W dziele De pudicitia Tertulian uważa za najcięższe i największe:

c. grzechy nieczyste

19. Autorem pisma O jedności Kościoła jest:

c. Cyprian

20. O męczeńskiej śmierci Cypriana dowiadujemy się z:

a. akt jego procesu

21. O Logosie „Nawracającym” […] Klemens Aleksandryjski pisze w:

b. Pedagogu.

Pytania i odpowiedzi zaliczenie ks. Uciecha
Gr.1

1. Wyjaśnij skrót serii wydawniczej „POK” – Pisma Ojców Kościoła
2. „Pisarz kościelny”: zawsze jest „Ojcem Kościoła: / nie zawsze jest „Ojcem Kościoła”
3. Meliton z Sardes: należy do „Ojców Apostolskich” / nie należy do „Ojców Apostolskich”
4. Ignacy Antiocheński jest autorem Listu: do Magnezjan/do Tesaloniczan
5. „List do Rzymian” Klemensa Rzymskiego był „czytany publicznie” wg. Św. Ireneusza / św. Hieronima
6. Wizje, przykazania, przypowieści to podział dzieła „Didache” / „Pasterz”



MINI

d

upsiK

®

/Patrologia sem. I – ć wiczenia + elementy wykł adów)/

6 by W@lu$

7. Najstarsza homilia grecka to: Drugi List Klemensa Rzymskiego
8. Wymień 3 apologetów: Justyn, Kwadratus, Meliton z Sardes
9. Św. Ireneusz pisał po łacinie / grecku
10. Rekapitulacja znaczy: naprawa tego co Adam zepsuł, powtórzenie wszystkiego od początku,

zjednoczenie. (gr. Anakefalaiosis)

Gr.2

1. Wyjaśnij skrót serii wydawniczej „PSP” – Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy.
2. Pisarz Kościelny: zawsze jest doktorem Kościoła / nie zawsze jest Doktorem Kościoła.
3. Klemens Rzymski należy do: Ojców Apostolskich/ apologetów
4. Ignacy Antiocheński jest autorem: Listu do Efezjan / Listu do Tesaloniczan
5. „Pasterz” Hermasa był czytany publicznie wg św. Hieronima / św. Ireneusza
6. Autorem Didache jest Meliton z Sardes / Anonim
7. Przypowieści, przykazania, wizje to podział dzieła: św. Justyna / Hermasa
8. Rodzaje apologii chrześcijańskich: greckie i łacińskie
9. Wymień szkoły gnostyckie: Bazylidianów, Walentynianów, Karpokratianów, Marconistów,

Kasjanistów, Montanistów

10. Milenaryzm oznacza: pogląd religijny głoszący bliskie nadejście tysiącletniego panowania

Królestwa Bożego

Gr. III

1. Kim był Orygenes? Chrześcijański pisarz aleksandryjski, II wiek, egzegeta, filozof, teolog.

2.

Rodzaje literatury martyrologicznej:

akta męczenników, martyria (świadectwa męczeństw), legendy

3. Skróty: PL, PG, ML, PM. PL = ML-

Patrologiae cursus cornpletus. Series Latina (Partologia Latina), PG

- Patrologiae cursus completus. Series Graeca (Patrologia Greca), PM- ??? (nie znalazłem w niczym)

4. Który był Doktorem Kościoła: Augustyn
5. Protoewangelia Jakuba, co to jest? Apokryf opowiadający o życiu Maryi i o Józefie
6. Zachodni Doktorzy Kościoła. Ośmiu (patrz niżej)
7. Do kiedy trwał okres patrystyczny? Zachód 636r., Wschód 749r.
8. 2 drogi Didache: życia i śmierci.
9. Pisma Tacjana. Apologeta – dzieła: „Przemowa do Greków” i „Diatessaron”.
10. Sallus extra Ecclesia non est – św. Cyprian „po za Kościołem nie ma zbawienia”
11. List do Rzymian i Koryntian - walka ?????
12. 4 przykazanie u Hermasa w dziele – „Pasterz”, mowa o pokucie, do której ma prawo człowiek

ochrzczony (po chrzcie)

Dodatkowo:

1. Apologeci piszący po grecku:
a) Klemens Aleksandryjski (zmarł przed 215 r.). Słowo zachęty do pogan;
b) Orygenes (zmarł ok. 254 r.). Przeciw Celsusowi;
c) Euzebiusz z Cezarei (zmarł w 339 r.), Ewangeliczne przygotowanie;
d) Atanazy Wielki (zmarł w 373 r.). Mowa przeciw poganom;
e) Teodoret z Cyru (zmarł ok. 466), Leczenie chorób hellenizmu.

2. Apologeci łacińscy:
a) Minucjusz Feliks (żył na przełomie II/III wieku), Oktawiusz;
b) Tertulian (zmarł po 220 r.), Apologetyk;
c) Cyprian (zmarł w 258 r.). Do Donata;
d) Arnobiusz Starszy (zmarł ok. 327 r.). Przeciw poganom;
e) Laktancjusz (zmarł ok. 325 r.), Boże nauki.

3. Doktorzy Kościoła:

na Zachodzie

na Wschodzie

1. Hilary z Poitiers +367

1. Atanazy Wielki +373

2. Ambroży +397

2. Efrem Syryjski +373

3. Hieronim +419 3. Bazyli Wielki +379
4. Augustyn +430

4. Cyryl Jerozolimski +387

5. Piotr Chryzolog +450

5. Grzegorz z Nazjanzu +390



MINI

d

upsiK

®

/Patrologia sem. I – ć wiczenia + elementy wykł adów)/

7 by W@lu$

6. Leon Wielki +461

6. Jan Chryzostom +407

7. Grzegorz Wielki +60

7. Cyryl Aleksandryjski +444

8. Izydor z Sewilli +636

8. Jan Damasceński +749