ODMIANA NAZWISK, ETYKIETA JĘZYKOWA, MODEL POLSKIEJ

GRZECZNOŚCI JĘZYKOWEJ

1. W podanych zdaniach wpisz prawidłowo odmienione nazwiska (i imiona):

A. Czy znasz adres sióstr *Aniela i Eugenia Rambelskie+……………………………………………………………… ?
B. O naszych wrażeniach z podróży opowiemy *Sylwia Roga-Skąpska+ ………………………….…… .
C. W gazecie przeczytałem artykuł o *Jarosław Szambor+……………………………………………………..……. .
D. Mówię o [Wioletta Religa-Sujkowska+……………………………………………………… .
E. *Justyna Mądry+……………………………………………… nie ma dzisiaj w pracy.
F. Mam zaszczyt zaprosid [Alicja i Tadeusz Grzenia+……………………………………..…………………………. na

uroczysty wieczór poetycki.

G. Jadę na spotkanie z [Ferdynand Wolny+…………………………..……….. .
H. Dokumenty przekazałem *Antoni Chodźko+…………………………………………………………………. .
I. Proszę, przekaż pozdrowienia *Jan Duda-Łąpieś+………………………………………………………….. .
J. Nigdy nie zapomnę o *Bruno Kopyto+……………………………………………………………. .

2. W podanych zdaniach wskaż i popraw błędy w odmianie nazwisk. Jaki to typ błędu?

A. Wczoraj na spotkaniu nie było pana Kreji.
B. Rokita poparł Ziobro.
C. Dwaj bracia Strzelczyk ulegli wypadkowi.
D. Naszymi sąsiadami są paostwo Nowak-Kowalscy.
E. Oddałam głos na pana Ożóga, a moja żona na pana Rakoczy.
F. Lubię czytad komedie Aleksandra Fredro i poezję Józefa Baka.
G. Ze łzami w oczach wspominam panią Krystynę Puzynina-Cicha.
H. Czekam na informacje o panu Wietrze.
I. Nadaje się obywatelowi Andrzejowi Wiśniewski stopieo porucznika.
J. Od kilku dni nie rozmawiam z panią Marchlewska-Czapla.

3. Proszę wskazad, która odmiana nazwisk niepolskich jest prawidłowa (P), a która błędna (B):

A. W telewizji widziałem reportaż o Silvio Berlusconi.
B. To obraz namalowany przez Canaletto.
C. Przeczytałem wywiad z Joyce’em.
D. Ekranizacji doczekał się dramat Dante’go.
E. Kobiety uwielbiały Casanovę.
F. Paostwo Bushowie przyjechali z nieoficjalną wizytą do Polski.
G. Komedia z di Caprio to najpopularniejszy film miesiąca.
H. Dzisiaj odbyła się konferencja prasowa Jacques’a Chiraca.
I. Marsz Radetzky’ego rozbrzmiewa w murach filharmonii.
J. Tutaj kupisz książkę Andrew Bernstein.

4. Proszę utworzyd poprawną formę dopełniacza liczby pojedynczej podanych nazwisk męskich:

a) Jarząb, Dąb, Gołąb
b) Kozieł, Kocioł, Rydel
c) Kromer, Luter, Wagner

d) Kwas, Mech
e) Czaja, Szeja, Mateja
f) Stępieo, Smoleo, Kwiecieo

ODMIANA NAZWISK, ETYKIETA JĘZYKOWA, MODEL POLSKIEJ

GRZECZNOŚCI JĘZYKOWEJ

5. Oceo, które zachowania językowe są zgodne/niezgodne z modelem polskiej grzeczności

językowej:

A. Do osób pełniących funkcje zastępców (nazywanych przy użyciu cząstek wice-, pro-, pod-, np.

wicedyrektor, prodziekan, podporucznik) zwracamy się tak jak do ich bezpośrednich przełożonych.

B. Przełożony ma prawo zadad podwładnemu pytanie grzecznościowe Co tam słychad dobrego?,

podwładny również ma takie prawo.

C. Użycie form powitao Witam i Dzieo dobry zakłada równorzędną relację między rozmówcami.
D. Typową dla Polaków reakcją na komplementy jest zaprzeczenie (np. Świetnie dziś wyglądasz. –

Weź, przestao!) oraz podawanie „kontrargumentów” (np. Piękny płaszcz. – A wiesz, jaki stary?).
Poradniki dobrego wychowania zalecają w takich wypadkach podziękowad (Dziękuję; Miło mi) lub
wzajemny komplement (Ładnie dziś wyglądasz. – Ty również).

E. Przedstawianie się imieniem zdrobniałym w sytuacjach oficjalnych (np. Kierownik Działu

Marketingu Tomek Kowalski) jest dopuszczalne w polskiej etykiecie językowej.

F. Do polskiego zwyczaju językowego nie należy używanie w formule adresatywnej imienia lub

nazwiska (Szanowny Panie Malinowski, Szanowna Pani Jolanto).

6. Do kogo zwracamy się używając tytulatury:

Wasza Eminencjo, Wasza Ekscelencjo / Jego Ekscelencja, Wielce Szanowny Pan / Wielce Szanowna

Pani, Jego / Jej Magnificencja, Panie Profesorze / Pani Profesor, Wasza Świątobliwośd

7. Proszę określid, które zasady zachowania obowiązują w podanych typach grzeczności:

(1) GRZECZNOŚCIOWE POWINNOŚCI MĘŻCZYZNY DŻENTELMENA
(2) GRZECZNOŚD BIZNESOWA
(3) GRZECZNOŚD W RELACJACH PRZEŁOŻONY - PODWŁADNY

A. Przy podawaniu ręki na powitanie osoby siedzące powinny zawsze wstad – bez względu na płed i

wiek.

B. Przy powitaniu mężczyzna czeka, aż kobieta pierwsza wyciągnie rękę; jeśli kobieta tego nie zrobi,

mężczyzna wstrzymuje się od podania ręki.

C. Mężczyzna może jako pierwszy wyciągnąd do kobiety rękę na powitanie, nawet jeśli jest od niej

młodszy.

D. Osoba niepubliczna przedstawiana jest osobie publicznej wysokiej rangi, np. dyrektor firmy -

parlamentarzyście.

E. W lokalu mężczyzna składa zamówienie kelnerowi, uwzględniając życzenie kobiety w pierwszej

kolejności.

F. Propozycję przejścia na ty może złożyd wyłącznie osoba wyższej rangi zawodowej osobie rangi

niższej (nigdy na odwrót), bez względu na płed i wiek.

G. Najważniejsze miejsce w samochodzie jest z tyłu po prawej stronie, następnie według ważności: z

tyłu po lewej, z tyłu w środku, z przodu obok kierowcy.

H. Przełożony nie ma prawa zwracad się do personelu pomocniczego per ty bez uprzedniego

uzgodnienia.

I. Wyższa ranga przełożonego sprawia, że to jemu powinniśmy jako pierwsi powiedzied Dzieo dobry i

jemu należy przedstawid osobę nieznajomą, a nie na odwrót.

J. W obrębie formuły przedstawiania, zawierającej imię i nazwisko, powinna znaleźd się nazwa

funkcji, stanowiska, ewentualny tytuł naukowy.

K. Jeżeli kobieta podchodzi do siedzącego mężczyzny, by mu coś powiedzied, ten wstaje i

obowiązkowo podczas rozmowy stoi.