Interdyscyplinarny charakter towaroznawstwa
Łączy i czerpie z dziedziny nauk przyrodniczych technicznych i ekonomicznych wraz z zarządzaniem. Zawsze w centrum
zainteresowania pozostawał towar jego jakość i walory użytkowe.
Ekonomia i zarządzanie są dyscyplinami nauk ekonomicznych. Umożliwiają optymalizację strumieni surowców i
wyrobów na rynku, równoważenie podaży i popytu ze strumieniami finansowymi. Zarządzanie różnorodnymi zasobami
procesami produkcyjnymi, biznesowymi, a nawet jakością pozostają na styku pomiędzy naukami technicznymi i
przyrodniczymi.
Nauki techniczne pozwalają przełożyć wiedzę o aspektach przyrodniczych różnych surowców i półproduktów na
konkretne procesy wytwórcze, technologie produkcji i przechowywania wyrobów finalnych które kierowane są do rąk
konsumenta. Ich domeną są innowacje i sfera badań i rozwoju. W ostatnich latach wzrasta znaczenie technologii
bezodpadowych, energooszczędnych itp. Nowe technologie i wyroby są wspomagane badaniami ekobilansów.
Wśród nauk przyrodniczych bardzo ważne miejsce w towaroznawstwie zajmują chemia biochemia chemia żywności
chemia polimerów mikrobiologia fizyka które odkrywając prawa naturalne rządzące przyrodą wywierają wpływ na
właściwości towarów rynkowych oraz umożliwiają ich badanie i kształtowanie
zgodnie z oczekiwaniami konsumentów.
Korzystając z modelu simpleksu można przedstawić towaroznawstwo jako
naukę powstałą z zespolenia trzech nauk: przyrodniczych technicznych i
ekonomicznych. Towaroznawstwo powinno być bliższe stanowi równowagi.
Zbytnie zbliżenie się do krawędzi modelu lub węzła(E,P,T) skutkuje
zagubieniem towaroznawczego profilu.
Podejście do jakości w nauce towaroznawstwa, z punktu widzenia producenta
planowanie jakości polega na wcześniejszym poznaniu oczekiwań konsumentów co do jakości wyrobu zabraniu
doświadczeń i opinii o dotychczasowej jakości wykonania, określeniu jakości typu i ogólnej oceny jakości. Niezbędna
staje się więc wiedza na temat zależności pomiędzy charakterystykami liczbowymi wyrobu(np wł fizyczne chemiczne
mikrobiologiczne) a ich zdolnością do spełniania potrzeb i funkcji oczekiwanych przez konsumentów. Metody o
największym potencjale użyteczności: QFD- quality function deployment, FMEA- failure mode and effect analysis oraz
planowanie eksperymentów.
Rola i znaczenie towaroznawstwa w zarządzaniu procesowym
Rozwój podstaw teoretycznych,
zasad, metod, modeli zaowocował
powstawaniem nowej dziedziny
zarządzania procesowego, która z
powodzeniem jest stosowana w
zarządzaniu strategicznym,
restrukturyzacji przedsiębiorstw,
reorganizacji, zarządzaniu
operacyjnym, zarządzaniu jakością i
TQM, finansach i rachunkowości
lub zarządzaniu kosztami, zasobami
ludzkimi, informatyce, zarządzaniu
projektami i rozwiązywaniu
problemów złożonych. Procesy
spełniające warunek strategiczności
i tworzenia wartości
dodanej(zaspokajanie potrzeb i
oczekiwań klienta). Z punktu towaroznawstwa takimi procesami są: badanie potrzeb/satysfakcji konsumenta,
opracowywanie nowych produktów (innowacyjność), produkcja, zarządzanie zasobami informacyjnymi w celu
doskonaleniu organizacji i jej rozwoju oraz zarządzanie środowiskiem. Są ujęte w ogólnym modelu łańcucha wartości
który obejmuje: identyfikację potrzeb konsumenta, innowacje, procesy operacyjne i obsługę oraz zbadanie stopnia
zaspokojenia potrzeb. Towaroznawstwo jest szczególnie zainteresowanie partycypacją w realizacji procesów
operacyjnych 1,3-5 oraz wspomagających 7,9 i 11. procesy 1,4 i 11 dotyczą kontaktów z konsumentami które
umożliwiają poznawanie potrzeb i badanie satysfakcji oraz stanowią punkt wyjścia do ulepszania produkcji i
wprowadzania zmian.
Normalizacja, podział i charakterystyka norm
Normalizacja: działanie mające na celu porządkowanie wszystkich dziedzin działalności ludzkiej. Ujednolicenie i
uogólnienie norm przez zwiększenie stopnia typizacji.
Norma: dokument ustalający zasady i charakterystykę odnoszącą się do danego towaru, produktu, działalności.
Przedmiotem normy mogą być cechy towarów, czynności, procesy technologiczne, metody badań, pojęcia i oznaczenia.
Normy dzieli się na: znaczeniowe, przedmiotowe i czynnościowe.
Przedmiotowe: ustalenie charakterystyki przedmiotów i ich cech jakościowych.
Znaczeniowe/ terminologiczne: pojęcia, terminy, definicje oraz znaki umowne i skróty(symbole literowe i graficzne)
Czynnościowe: przepisy postępowania, wykonywania robót, operacji i procesów oraz metod badań.

Cele normalizacji:

•

ochrona interesów konsumentów

•

ochrona zdrowia i bezpieczeństwa konsumentów

•

ochrona środowiska naturalnego

•

ochrona wyrobu

•

uzyskanie optymalnego stopnia uporządkowania.

PKN(Polski Komitet Normalizacyjny: państwowa jednostka organizacyjna podległa prezesowi Rady Ministrów. Zarządza
kolegialnie polską normalizacją. PKN wykonuje swoje zadania poprzez Biuro Komitetu oraz NKP(normalizacyjne
komisje problemowe). NKP prowadzą swoje prace normalizacyjne w powierzonym im zakresie.
PN jest dokumentem dobrowolnym. Stosowanie jest obligatoryjne gdy norma została powołana w ustawie oraz gdy
dotyczy:

•

ochrony życia, zdrowia, mienia, bezpieczeństwa pracy i użytkowania

•

ochrony środowiska naturalnego

•

wyrobów zamawianych przez organy państwowe.

Zadania PKN:

•

kierowanie pracami normalizacyjnymi

•

opracowywanie projektów norm

•

organizacja i nadzór publikacji norm

Towaroznawstwo w ochronie konsumenta.
Organizacje wspomagające konsumentów:

•

Europejskie Stowarzyszenie Konsumentów

•

UOKiK-kontrola nad przestrzeganiem przed przedsiębiorców przepisów dot ochrony KiK oraz nadzór nad
ogólnym bezpieczeństwem produktu.

•

Inspekcja handlowa-bezpłatne poradnictwo konsumenckie, szybka reakcja na skargi konsumentów

•

Federacja konsumentów- organizacja pozarządowa której celem jest ochrona indywidualnego konsumenta i
obejmuje całą Polskę

•

Stowarzyszenie konsumentów Polskich- rozwijanie świadomości w zakresie posiadanego prawa do
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, informacji, edukacji, reprezentacji oraz ochrony interesów ekonomicznych i
prawnych.

Rękojmia- producent ręczy że towar jest pozbawiony wad. Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego jeżeli
rzecz sprzedana ma wadę zmniejszającą jej wartość lub użyteczność. Można złożyć na piśmie lub zgłosić ustnie.
Rodzaje rękojmi:

•

za wady fizyczne- odpowiedzialność kiedy rzecz nabyta ma wadę zmniejszającą wartość lub użyteczność.
Sprzedawca odpowiada niezależnie od swojej woli

•

za wady prawne

Reklamacja- sformułowanie żądań reklamacyjnych na podstawie stwierdzenia zawartego w protokole.
Gwarancja- odpowiedzialność producenta sprzedawcy lub usługodawcy wynikającą z faktu wystawienia na piśmie
dokumentu gwarancyjnego. Zobowiązuje do usunięcia wad lub dostarczenia towaru wolnego od wad wyłącznie w takim
terminie na jaki została udzielona

NORMY

/

|

\

Znaczeniowe

przedmiotowe

czynnościowe

/

|

\

/

\

|

Terminologiczne

symbolowe

jednostek miar

przedmiotowe pełne

przedmiotowe niepełne

projektowania

|

|

|

grupowe

definicyjne

parametryczne

na program badań

nomenklaturowe

na pobieranie próbek

na metody badań

zasad budowy

terminów

systematycznych

warunków

technicznych

wykonywania prac

na opakowanie

przechowywanie i

transport