Krucjaty

Ziemia Święta

Krucjaty
Źródła do pierwszej krucjaty
Liczebność wojsk krzyżowych - pierwsza krucjata

System polityczny i organizacja państw frankijskich w Ziemi Świętej

Krucjaty francusko-lombardzka, burgundzka hrabiego de Nevers oraz akwitańsko-bawarska (1100-1101)
Krucjata wenecka (1122-1124)

Krzyżowiec

Przyczyny krucjat

1. Odzyskanie ziem Bizancjum zdobytych przez muzułmanów, w tym Miejsc Świętych.

2. Zapewnienie bezpieczeństwa pielgrzymom i chrześcijańskim mieszkańcom Ziemi Świętej.

3. Istniał też całkiem inny powód wielkiego poparcia idei krucjat przez włoskich kupców z Genui, Wenecji
i Pizy - otwarcie wschodnich rynków zbytu.

Sytuacja poprzedzająca krucjaty

Pod koniec XI wieku mijało czterysta lat od chwili gdy Ziemia Święta znalazła się w rękach muzułmanów.
Od prawie trzydziestu lat władali nią Turcy seldżuccy, którzy w 1071 roku w bitwie pod Manzikert
pokonali wojska bizantyjskie. Była to straszliwa klęska w dziejach cesarstwa bizantyjskiego. Już wcześniej
zdarzały się okresy kiedy prześladowano pielgrzymów i chrześcijańskich mieszkańców Ziemi Świętej - na
przykład za czasów kalifa Hakima na początku XI wieku. Jednak wieści o torturach, prześladowaniach i
zabójstwach pielgrzymów, które teraz docierały do Europy, poruszyły chrześcijan.

Pierwsza krucjata

"Pilną sprawą jest istotnie, abyście pospieszyli na pomoc waszym braciom mieszkającym na Wschodzie i
bardzo potrzebującym pomocy, jaką im tyle razy szlachetnie obiecywaliście. Turcy i Arabowie natarli na
nich, jak to wielu z was z pewnością słyszało, i wtargnęli także w granice Romanii aż do tego miejsca
Morza Śródziemnego, które nazywają Ramieniem Świętego Jerzego, rozszerzając coraz bardziej swe
zdobycze na ziemie chrześcijan..."

Tymi słowami (według Fulchera z Chartres) papież Urban II zachęcał w Clermont w Owernii do
rozpoczęcia krucjaty.
Pierwsza w 1096 roku ruszyła tak zwana krucjata ludowa prowadzona przez Piotra Pustelnika i rycerza
Gautiera Bez Mienia. Niestety ogromna rzesza pieszych zachęcona ideą głoszoną przez papieża została
zmasakrowana.

1

W 1097 roku w ślad za nią ruszyła krucjata wojskowa. W zależności od miejsca

zbiórki rycerze wędrowali ku Ziemi Świętej czterema szlakami: Rajmund de Saint-
Gilles, hrabia Tuluzy, wyruszył z Tuluzy i przemierzył Italię, Dalmację, Albanię,
Grecję; Robert de Flanders poprowadził oddziały z Brugii i Paryża przez Alpy i
Italię; Godfryd de Bouillon przeszedł przez Niemcy, Węgry i Bułgarię; Bohemund
de Tarente i jego siostrzeniec Tankred wybrali drogę morską z Brindisi i dalej
poprzez Grecję. Cztery armie połączyły się przed Konstantynopolem. Wywołało to
niepokój cesarza bizantyjskiego Aleksego Komnena. Pomimo atmosfery
wzajemnej nieufności i zatargów Franków z cesarzem krzyżowcy zdołali dotrzeć

do Antiochii, która skapitulowała w 1098 roku. Po sforsowaniu doliny Orontesu podążyli wzdłuż wybrzeża
poprzez Trypolis i Jafę by zdobyć Jerozolimę 15 lipca 1099 roku w bardzo krwawy sposób.

Krzyżowcy wybrali Godfryda de Bouillon na króla Jerozolimy (Godfryd odmówił przyjęcia złotej korony
w miejscu koronowania Chrystusa koroną cierniową i zgodził się na skromny tytuł Obrońcy Grobu
Świętego). Potem, po wykonaniu zadania, krzyżowcy zaczęli powracać do Europy - mimo próśb o
pozostanie popartych obietnicami bogatych lenn.

Po pierwszej krucjacie

Godfryd pozostał kilkoma setkami rycerzy i kilkoma tysiącami pieszych. Na szczęście podzieleni
muzułmanie byli wówczas przeciwnikiem na tyle słabym, że Godfryd ze swoim oddziałem mógł
przyłączyć Galileę i Judeę. Nowo utworzone księstwo Tyberiady powierzył Tankredowi de Tarente.
Bohemund de Tarente władał w tym czasie w księstwie Antiochii, a Baldwin de Boulogne, brat Godfryda
otrzymał hrabstwo Edessy. Po roku panowania Godfryd zmarł, a rządy przejął jego brat koronowany w
Boże Narodzenie 1100 roku jako Baldwin I. Hrabstwo Edessy przejęł Baldwin de Bourg.
Baldwin I sprawował rządy przez osiemnaście lat i stale powiększał zdobycze. Było to możliwe przy
wykorzystywaniu rywalizacji pomiędzy Fatimidami z Kairu i Seldżukidami z Damaszku. Krzyżowcy
zdobyli Arsuf, Cezareę, Akkę, Bejrut i Sydon, zajęli Transjordanię, wznosząc zamek Montreal i przebili się
do Morza Czerwonego odcinając główny szlak karawan w stronę Mekki. Baldwin I odparł rownież cztery
kontrkrucjaty tureckie. Hrabia de Saint-Gilles opanował w tym czasie Tortosę i Byblos oraz Trypolis.
Baldwin II, który zrzekł się hrabstwa Edessy na rzecz Jocelina de Courtenay, próbował kontynuować dobrą
passę poprzedników. Niestety, mimo prawdziwego talentu i odwagi, dyplomatycznych i wojennych
wysiłków zmierzających do utrzymania podziału wśród muzułmanów zdołał jedynie umocnić granice
małego Królestwa Jerozolimskiego.
W tym miejscu zaczynamy się przybliżać do genezy powstania zakonu templariuszy i pozostałych
zakonów rycerskich. Brak bezpieczeństwa był tak wielki, że sam król został wzięty do niewoli podczas
polowania. Pobocza szlaków pielgrzymich roiły się od zbójców i rabusiów.

c.d.n.

ilustracje: zdobycie Antiochii w 1098 roku, bitwa pod murami Jerozolimy, pieczęć Baldwina I

opracowanie:

Maciej Sałański

2