Wykład nr 7 z biofarmacji: (Dr.Małecka) 24.X.01r.
Wody mineralne:
Balneologia  dziedzina nauk medycznych wykorzystujÄ…ca wody mineralne.
Wody mineralne   Aqua minerales nazywamy nimi umownie naturalny roztwór wodny,
który zawiera:
1. Składniki mineralne występujące naturalnie w wodzie z
ródlanej ( = mającej minimum
1g/litr składników mineralnych)
2. Składniki o specyficznej aktywności biologicznej w ilościach, które są określone
specjalną klasyfikacją względną
3. Charakteryzują się określoną temperaturą, zazwyczaj wyższą od przeciętnej normy
Innymi słowy woda mineralna jest to roztwór, który składa się z wody jako rozpuszczalnika i
z minerałów. Woda ma charakter dipolowy, jest elektrycznie obojętna, kąt między wodorami
wynosi 108Ú. CzÄ…steczki wody mogÄ… Å‚Ä…czyć siÄ™ miÄ™dzy sobÄ… i tworzyć asocjaty. Np.: w
temperaturze 0ÚC tworzÄ… siÄ™ szeÅ›cioczÅ‚onowe asocjaty, inne w innych temperaturach, a ich
trwałość jest różna (ze wzrostem temperatury trwałość asocjatów maleje i rozpadają się).
Dipolarność umożliwia łączenie się również z innymi cząsteczkami elektrycznie
nieobojętnymi, np.: z solami, tworząc ich podziały. Stała dysocjacji wody w temperaturze
22ÚC wynosi 1,8Å"10-16 , a pH czystej wody wynosi 7,0.
Wody mineralne = wodziany  są to związki addycyjne, mające duże znaczenie dla
regulacji gospodarki wodnej organizmu, np.: Na+ ma dużą zdolność wiązania wody:8g sodu
wiąże 1 litr wody.
Klasyfikacja wód mineralnych
1. W zależności od ciśnienia osmotycznego
a) wody hipotoniczne
b) wody izotoniczne
c) wody hipertoniczne
2. W zależności od temperatury wód mineralnych
a) hipotermiczne  poniżej 34ÚC
b) izotermiczne - 34Ú-37ÚC
c) hipertermalne  powyżej 38ÚC
3. Podział chemiczny  oparty na analizie chemicznej i fizykochemicznej składu.
Najczęstsze jony to:
2
" Cl-,SO4-, HCO3-
2+
" Na+, K+,Ca2+, Mg
Na opisie powinny znalez
ć się jony wypisane w kolejności od największej do najmniejszej.
Poszczególne jony występować powinny w ilości minimum 20 miliwali/litr
=miliekwiwalentów/litr.
a) *wody wodorowęglanowo  alkaliczne
*wody wodorowęglanowo  wapniowe
*wody wodorowęglanowo  magnezowe
b) *wody chlorkowo  sodowo  potasowe (=wody słone)
*wody chlorkowo  wapniowe
*wody chlorkowo  magnezowe
c) *wody siarczanowo  sodowo  potasowe (wody glauberskie)
*wody siarczanowo  wapniowe (=wody gipsowe)
*wody siarczanowo  magnezowe (=wody gorzkie)
20
Klasyfikacja specyficzna
= swoista
(ważniejsza!!!)
Uwzględnia zawartość składników o znanej aktywności biologicznej, w zależności od ich
współczynników farmakodynamicznych; określają one minimalne stężenie biologicznie
aktywnych składników, które występują w wodzie, jeżeli dany składnik występuje w danym
stężeniu, od tego uzależniona jest nazwa wody mineralnej.
nazwa wody występujące jony ilość jonów nie mniej niż...
1. wody żelaziste Fe2+/Fe3+ 10 mg/litr
2. wody arsenowe As3+/As5+ 0,7 mg/litr
3. wody fluorkowe F- 1 mg/litr
4. wody bromkowe Br- 5 mg/litr
5. wody jodkowe I- 1 mg/litr
6. wody siarczkowe ogólna siarka dająca się oznaczyć 1 mg/litr
jodometrycznie
7. wody borowe kwas metaborowy HBO2 5 mg/litr
8. wody krzemowe kwas metakrzemowy H2SiO3 100 mg/litr
9. wody szczawe wolny CO2 1000 mg/litr
10. wody radoczynne radioaktywność 2 milimikroCurie=
2 nanoCurie=
2‡10-9 Curie
11. wody cieplicze wszystkie o temperaturze minimum 20ÚC
Przykłady wód:
1) szczawy węglanowo  sodowe: woda Zuber
2) szczawy weglanowo  wapniowo  magnezowe: Polanica Zdrój, Duszniki
3) szczawy jodkowo  węglanowo  sodowe: Iwonicz, Szczawno Zdrój
4) cieplicze fluorkowo  krzemowe: Cieplice
Charakterystyka kationów:
" sód: występuje w cieczach ustrojowych, wpływa głównie na gospodarkę wodną
organizmu. Wraz z wodorowęglanami tworzy rezerwę alkaliczną ustroju.
" potas: główny składnik plazmy komórkowej, reguluje ciśnienie osmotyczne i pH
ustroju. Wpływa na przepuszczalność błon. Niezbędny do normalnej pracy serca.
Nadmiar potasu zmniejsza pobudliwość mięśnia sercowego.
" wapń: antagonista potasu. Pobudza automatyzm serca, hamuje wydzielanie gruczołów
śluzowych, potowych itd. Działa zapierająco, z przewodu pokarmowego wchłania się
trudno. W organizmie występują w stosunku Na:K:Ca (30:1:1)
" magnez: podobnie jak wapń jest trudno wchłanialny z przewodu pokarmowego, ale
działa przeczyszczająco. Jest antagonistą wapnia, wpływa hamująco na zakończenia
nerwowe
Charakterystyka anionów:
" wodorowęglan: w postaci kwaśnych węglanów działa alkalizująco, wchodzi w skład
krwi, pełni rolę buforu.
" chlorki: główny składnik elektrolitów ustroju, rozrzedza śluz.
" siarczany: występują głównie z magnezem. W małych ilościach jony siarczanowe
wpływają korzystnie na stany zapalne jelita grubego.
21