Olejki eteryczne  Aetherolea
Wody aromatyczne, wody
mineralne, syropy
lð sÄ… to lotne, wonne mieszaniny różnych
organicznych związków chemicznych,
głównie terpenów, seskwiterpenów oraz ich
tlenowych pochodnych,
lð otrzymane z różnych części roÅ›lin
przeważnie przez destylację z parą wodną,
niekiedy przez wytłaczanie,
lð sÄ… optycznie czynne
Olejki eteryczne  Aetherolea Olejek anyżowy  Anisi aetheroleum
lð w temperaturze pokojowej sÄ… pÅ‚ynne, lð olejek otrzymywany przez destylacjÄ™ z parÄ…
rzadziej stałe, przezroczyste wodną owoców Biedrzeńca anyżu 
Pimpinella anisum
lð sÅ‚abo rozpuszczalne w wodzie, mieszajÄ… siÄ™
w każdym stosunku z etanolem (760 g/l), lð zawiera anetol
eterem etylowym i olejami tłustymi
lð przechowywać w zamkniÄ™tych pojemnikach,
PrzykÅ‚ady: w temp 0°C - 5°C, chronić od Å›wiatÅ‚a
lð dziaÅ‚anie wykrztuÅ›ne
Olejek eukaliptusowy  Eucalypti
Olejek cytrynowy  Citri aetheroleum aetheroleum
lð olejek otrzymywany przez wytÅ‚aczanie lð otrzymywany przez destylacjÄ™ z parÄ… wodnÄ…
świeżych owocni cytryny zwyczajnej - Citrus świeżych liści i ulistnionych gałązek
limon Eucalyptus globulus
lð zawiera cytral lð zawiera 1,8  cyneol
lð przechowywać w zamkniÄ™tych pojemnikach, lð przechowywać w zamkniÄ™tych pojemnikach,
w temp 5°C - 15°C, chronić od Å›wiatÅ‚a w temp. do 15°C, chronić od Å›wiatÅ‚a
lð stosowany w preparatach farmaceutycznych lð stosowany do inhalacji, pobudza wydzielanie
jako substancja poprawiająca smak śluzu, upłynnia gęstą wydzielinę z oskrzeli,
również przeciwbakteryjnie, zewnętrznie
rozgrzewajÄ…co
1
Olejek kopru włoskiego  Foeniculi Olejek miętowy  Menthae piperitae
aetheroleum aetheroleum
lð otrzymywany przez destylacjÄ™ z parÄ… wodnÄ… lð otrzymywany przez destylacjÄ™ z parÄ… wodnÄ…
owoców kopru włoskiego  Foeniculum ziela Mięty pieprzowej
vulgare
lð zawiera mentol
lð zawiera anetol
lð przechowywać w zamkniÄ™tych pojemnikach,
lð przechowywać w zamkniÄ™tych pojemnikach, w temp. do 15°C, chronić od Å›wiatÅ‚a
w temp. do 15°C, chronić od Å›wiatÅ‚a
lð dziaÅ‚a rozkurczajÄ…co w zaburzeniach
lð dziaÅ‚anie wykrztuÅ›ne, reguluje trawienie trawiennych, zewnÄ™trznie 
przeciwświądowo, do preparatów
farmaceutycznych
Olejek tymiankowy  Thymi
aetheroleum Wody aromatyczne - Aquae aromaticae
lð to wodne rozcieÅ„czone roztwory olejków
lð otrzymywany przez destylacjÄ™ z parÄ… wodnÄ…
eterycznych
kwitnÄ…cego ziela tymianku zwyczajnego 
lð sÄ… bezbarwne, przezroczyste, niekiedy
Thymus vulgaris
opalizujÄ…ce,
lð zawiera tymol, karwakrol
lð ukÅ‚ad skÅ‚adajÄ…cy siÄ™ częściowo z roztworu
lð przechowywać w zamkniÄ™tych pojemnikach,
rzeczywistego i koloidalnego
w temp. do 15°C, chronić od Å›wiatÅ‚a
lð sporzÄ…dzane sporadycznie w niewielkich
lð dziaÅ‚anie odkażajÄ…ce, wykrztuÅ›ne (inhalacje)
ilościach
Tylko zastosowanie
Wody aromatyczne  metody Destylacja z parą wodną surowców
sporządzania roślinnych
lð destylacja z parÄ… wodnÄ… surowców roÅ›linnych lð w wyniku zastosowania tej metody otrzymuje
się głównie olejki eteryczne
lð rozpuszczanie olejku eterycznego w wodzie
w stosunku 1:1000 lð woda, która pozostaje po oddzieleniu olejku
od destylatu to woda aromatyczna
 bez korzystania z substancji pomocniczych
lð można również destylować maÅ‚Ä… ilość
 po roztarciu z talkiem
surowca roślinnego w celu otrzymania wody
 za pomocą pośredników rozpuszczania -
aromatycznej (a nie olejku eterycznego)
solubilizatorów
lð praktycznie nie stosowana metoda
2
Rozpuszczanie olejku eterycznego bez Rozpuszczanie olejku eterycznego po
korzystania z substancji pomocniczych roztarciu z talkiem
lð olejek eteryczny miesza siÄ™ ze Å›wieżo lð olejek eteryczny rozetrzeć w moz
dzierzu z
przegotowanÄ… i ostudzonÄ… (40-50°C) wodÄ… talkiem (1,0:10,0)
oczyszczonÄ… w stosunku 1,0:1000,0
lð zmieszać ze Å›wieżo przegotowanÄ… i
lð wytrzÄ…sa siÄ™ kilkakrotnie w ciÄ…gu godziny ostudzonÄ… (40-50°C) wodÄ… oczyszczonÄ…
(stosunek olejku do wody wynosi 1,0:1000,0)
lð pozostawia do odstania na 24h (temp.
pokojowa) lð wytrzÄ…sać kilkakrotnie (3-4) po 10 min.
lð roztwór sÄ…czy siÄ™ przez bibuÅ‚Ä™ lð przesÄ…czyć przez bibuÅ‚Ä™ do uzyskania
przezroczystej wody aromatycznej
lð woda różana (Rosae aqua)
Rozpuszczanie olejku eterycznego po Rozpuszczanie olejku eterycznego za
roztarciu z talkiem pomocą pośredników rozpuszczania
lð woda koprowa - Foeniculi aqua  stosowana lð z wykorzystaniem tenzydów (najczęściej
do leków regulujących trawienie wykorzystywany jest polisorbat)
lð woda miÄ™towa - Menthae piperitae aqua  lð tworzÄ… siÄ™ micele, do Å›rodka których wnikajÄ…
corrigens (korygująca) smaku i zapachu do cząsteczki olejku (słabo rozpuszczalne w
płynnych postaci leku, w zaburzeniach wodzie)
przewodu pokarmowego, w chorobach
lð stężenie olejku jest 10 razy wiÄ™ksze  Aqua
wątroby i dróg żółciowych
aromatica concentrata
lð należy jÄ… przed użyciem rozcieÅ„czyć
Rozpuszczanie olejku eterycznego za Rozpuszczanie olejku eterycznego za
pomocą pośredników rozpuszczania pomocą pośredników rozpuszczania
lð PrzykÅ‚ad
Olejek mięty pieprzowej 0,5 cz.
Polisorbat 80 5,0 cz.
Etanol 4,5 cz.
Woda oczyszczona 90,0 cz.
Olejek mięty pieprzowej miesza się z Polisorbatem
80, a następnie dodaje się etanol. Do mieszaniny
dodaje siÄ™ przegotowanÄ… i ostudzonÄ… wodÄ™
oczyszczonÄ….
3
Modyfikacje olejków Wody mineralne Aquae minerales
lð sÄ… biologicznie czynne  wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci zależą
lð wykorzystanie cyklodekstryn, tworzenie
od składu,
kompleksów  olejki w postaci stałej, bez
lð pochodzenia naturalnego,
charakterystycznego zapachu, lecz
uwalniajÄ…ce go w Å›rodowisku wodnym lð sÄ… przebadane, oznaczona zawartość jonów
lð wzbogacone w znacznym stopniu solami
lð zamkniÄ™cie olejków w mikrokapsuÅ‚kach (100-
mineralnymi (1 g/l) lub jonami pierwiastków
500 µm)
(ze skał, przez które przepływała woda)
lð mogÄ… zawierać rozpuszczone gazy
pochodzenia naturalnego (dwutlenek węgla,
siarkowodór)
Wody mineralne Aquae minerales Wody mineralne Aquae minerales
lð dzielimy na izotoniczne, hipertoniczne, lð wysycone dwutlenkiem wÄ™gla wzmagajÄ…
hipotoniczne wydzielanie soku żołądkowego oraz
wzmacniajÄ… perystaltykÄ™
lð wody hipertoniczne dziaÅ‚ajÄ… drażniÄ…co,
powodujÄ… rozrzedzanie treÅ›ci jelita grubego lð wody mineralne pozyskiwane sÄ… m. in. w
(ułatwiają wypróżnienia) Ciechocinku -  Krystynka ,  Ciechocinka ,
Krynicy -  Zuber ,  Jan ,  Józef
lð wody hipotoniczne dziaÅ‚ajÄ… moczopÄ™dnie,
uÅ‚atwiajÄ… diurezÄ™ lð nazwa miejsca pozyskania wody jest zawsze
podawana
Woda mineralna  Zuber Woda lecznicza  Zuber
lð substancje czynne - szczawy alkaliczno-
ziemne, dwutlenek węgla, tlenek siarki,
wodorowęglany,
lð przyjmowana przed posiÅ‚kiem hamuje
wydzielanie soku żołądkowego.
lð pita w trakcie posiÅ‚ku przyspiesza pasaż
pokarmu z żołądka do dwunastnicy.
lð dziaÅ‚a żółciopÄ™dnie,
lð alkalizuje i rozrzedza wydzielinÄ™ dróg
oddechowych, co ułatwia jej wydalanie,
4
Woda mineralna  Zuber -
zastosowanie Woda mineralna  Jan
lð choroba wrzodowa żoÅ‚Ä…dka i dwunastnicy,
nadkwasota żołądka, choroby dróg
żółciowych, cukrzyca, nadczynność gruczołu
tarczycy (pomocniczo!),
lð znaczna zawartość jonów sodu może
podwyższać ciśnienie krwi,
lð pita w rozcieÅ„czeniu
Woda mineralna  Jan Woda mineralna  Jan - zastosowanie
lð dziaÅ‚a moczopÄ™dnie, usuwanie zÅ‚ogów lð w kamicy nerkowej, chorobach dróg
piasku, złuszczonych nabłonków i bakterii, moczowych i nerek,
lð zmniejsza kwasowość moczu  Å‚atwiejsze lð w zaburzeniach przemiany materii,
rozpuszczanie i wydalanie niektórych
lð pita 3-4 razy dziennie po 2 szklanki,
krystaloidów (kwasu moczowego i cysteiny)
lð Å‚agodnie pobudza trawienie,
lð wziewnie nawilża drogi oddechowe,
rozrzedza wydzielinę z dróg oddechowych i
ułatwia jej odkrztuszanie
Inne przykłady  Sztuczne wody mineralne
lð Uzdrowisko Rymanów-Zdrój lð Sól emska - Sal Ems  w tabletkach/tabletkach
musujących, po rozpuszczeniu roztwór ma skład
 "Celestynka"  izotoniczna, likwiduje objawy zmęczenia,
ułatwia trawienie, w leczeniu przewlekłych nieżytów górnych
zbliżony do naturalnej wody emskiej (z
ródła w
dróg oddechowych,
pobliżu kurortu Bad Ems) (3 x dz. 1-2 tabl.)
lð Uzdrowisko Szczawno-Zdrój
lð Å›rodek o dziaÅ‚aniu wykrztuÅ›nym i alkalizujÄ…cym,
 "Mieszko" - pobudza apetyt, ułatwia trawienie, pozytywnie
stosowany w nieżytach dróg oddechowych i astmie
wpływa na pracę nerek, działa moczopędnie, rozrzedza
oskrzelowej.
wydzielinÄ™ w drogach oddechowych,
lð skÅ‚ad: siarczany i chlorki sodu i magnezu oraz
 nieżyt dróg oddechowych, stany po przebytym zapaleniu
płuc, pylica płuc i dychawica oskrzelowa, węglan sodu,
 w przewlekłych nieżytach żołądka, jelit i dróg żółciowych,
lð drażni bÅ‚ony Å›luzowe dróg oddechowych - pobudza
do wydzielania śluzu, po czym alkalizuje i rozrzedza
wydzielinÄ™,
5
 Sztuczne wody mineralne Sól gorzka  siarczan magnezu
lð Sól Vichy  Sal Vichy  tabletki musujÄ…ce, jest
lð wystÄ™puje on w przyrodzie jako mineraÅ‚
mieszaniną soli alkalicznych (wodorowęglan sodu,
chlorek sodu, fosforan sodu, benzoesan sodu)
lð sztuczny siarczan magnezu MgSO4 w
lð zobojÄ™tnia kwaÅ›nÄ… treść żoÅ‚Ä…dka, dziaÅ‚a żółciopÄ™dnie
postaci tabletek lub proszku stosowany jest
i żółciotwórczo, zapobiega tworzeniu kamieni
jako środek przeczyszczający
żółciowych
lð wpÅ‚ywa na wydzielanie gruczołów oskrzelowych,
alkalizuje wydzielinę (zmniejsza kwaśność) i ułatwia
wykrztuszanie,
lð w nadkwasocie żoÅ‚Ä…dka, w kamicy żółciowej, w
przewlekłym zapaleniu dróg żółciowych.
lð stosuje siÄ™ 1-2 tabletki 3 razy dziennie na szklankÄ™
letniej wody
Syropy (Sirupi) Syropy (Sirupi)
lð pÅ‚ynna postać leku przeznaczona do lð mogÄ… zawierać zawieszone lub
podawania doustnego, rozpuszczone substancje pomocnicze
(wymagania)
lð charakteryzuje siÄ™ sÅ‚odkim smakiem,
zwiększoną lepkością i gęstością,
lð sÄ… to stężone roztwory sacharozy (co
najmniej 45% m/m), innych cukrów albo
alkoholi wielowodorotlenowych w wodzie,
wyciągach roślinnych, sokach owocowych
lub ich mieszaninach,
Syropy (Sirupi) Syropy (Sirupi)
lð mogÄ… zawierać zawieszone lub lð przykÅ‚ady substancji pomocniczych:
rozpuszczone substancje pomocnicze
(wymagania)
lð substancje pomocnicze nie mogÄ… w
zastosowanych ilościach wywierać własnego
działania farmakologicznego ani wpływać
negatywnie na trwałość postaci leku i
biodostępność substancji leczniczej
6
Syropy (Sirupi) Syropy (Sirupi)
lð rola cukru w syropie  nasycone roztwory
lð przykÅ‚ady substancji pomocniczych:
cukrów wykazują wysokie ciśnienie
lð zwiÄ™kszajÄ…ce rozpuszczalność substancji
osmotyczne  sÄ… to roztwory
leczniczej, poprawiajÄ…ce smak, zapach,
hiperosmotyczne i hipertoniczne
barwiÄ…ce, konserwujÄ…ce, przeciwutleniacze,
lð woda przenika z komórek bakterii do syropu,
zapobiegajÄ…ce krystalizacji cukru
komórki pozbawione są możliwości rozwoju
(przetrwalniki),
lð po rozcieÅ„czeniu syropu nastÄ™puje wzrosy
bakterii
Sacharoza  Saccharum, Saccharosum Sacharoza  Saccharum, Saccharosum
album  cukier trzcinowy album  cukier trzcinowy
lð jest to disacharyd (dwucukier), skÅ‚adajÄ…cy siÄ™ lð w postaci biaÅ‚ych krysztaÅ‚ków
z czÄ…steczki glukozy i fruktozy, rozpada siÄ™
lð może powodować dziaÅ‚ania niepożądane u
hydrolitycznie (w obecności jonów
chorych na cukrzycÄ™,
hydroniowych) i enzymatycznie (pod
lð nasila próchnicÄ™ zÄ™bów
wpływem enzymu inwertazy) na te cząsteczki
(cukier inwertowany)
lð wystÄ™puje we wszystkich roÅ›linach, najwiÄ™cej
zawiera go trzcina cukrowa i burak cukrowy
Sacharyna - Saccharinum Syropy  metody sporzÄ…dzania
lð to syntetyczny Å›rodek sÅ‚odzÄ…cy dla osób lð najczęściej sporzÄ…dza siÄ™ przez
chorych na cukrzycę rozpuszczenie cukru w gorącym płynie
lð biaÅ‚e krysztaÅ‚y bez zapachu i o bardzo lð przepisanÄ… ilość cukru wsypuje siÄ™ do
słodkim smaku (500 razy słodsza od naczynia (zlewki), dodaje się rozpuszczalnik
sacharozy) (wodÄ™) i ogrzewa mieszajÄ…c bagietkÄ…
lð rozpuszcza siÄ™ w wodzie, glicerolu, sÅ‚abo w lð doprowadza do wrzenia (rozpuszczenie
etanolu cukru, zniszczenie drobnoustrojów),
następnie cedzi przez gęstą tkaninę
lð uzupeÅ‚nia pÅ‚ynem do okreÅ›lonej masy
7
Syropy  metody sporzÄ…dzania Syropy  metody sporzÄ…dzania
lð przelać do suchych, wyjaÅ‚owionych butelek, lð metoda sporzÄ…dzania na zimno
możliwie maksymalnie wypełnić
lð w perkolatorze na jego dnie umieszcza siÄ™
lð wymieszać (skraplajÄ…ca siÄ™ woda w górnej gazÄ™, wsypuje odpowiedniÄ… ilość cukru, a
szyjce butelki rozcieńcza syrop) następnie rozpuszczalnik,
lð pierwsze porcje syropu sÄ… rozcieÅ„czone i
należy je wlać z powrotem do perkolatora, aż
do całkowitego rozpuszczenia cukru
lð nie ma potrzeby sÄ…czenia cukru (jest
klarowny)
Syrop prosty  Sirupus simplex,
Syropy  metody sporządzania Sirupus sacchari, Syrop zwykły
lð innÄ… metodÄ… sporzÄ…dzania na zimno jest lð 64% roztwór sacharozy w wodzie,
zmieszanie z syropem gotowym (najczęściej bezbarwna lub jasnożółtawa, przezroczysta
syropem prostym) składników płynnych ciecz
(syrop z owocni pomarańczy gorzkiej)
lð SkÅ‚ad wg FPVI:
lð lub rozpuszczenie staÅ‚ej substancji leczniczej
Saccharum 64,0 cz.
w syropie (syrop z sulfogwajakolem) 
Aqua purificata 36,0 cz.
można rozpuszczać na ciepło
Sacharozę rozpuścić w wodzie, roztwór
lð PrzykÅ‚ady:
doprowadzić do wrzenia, cedzić na gorąco,
uzupełnić wodą do 100,0 cz. i zmieszać.
Syrop prosty  Sirupus simplex,
Sirupus sacchari, Syrop zwykły Syrop prawoślazowy Althaeae sirupus
lð jest preparatem wyjÅ›ciowym do lð otrzymuje siÄ™ przez rozpuszczenie
otrzymywania innych syropów sacharozy w maceracie z korzenia
prawoślazu
lð stosowany jako substancja poprawiajÄ…ca
smak leków pÅ‚ynnych lð sporzÄ…dzenie maceratu: korzeÅ„ prawoÅ›lazu
grubo rozdrobniony 5,0 cz. (sito 5,6 mm)
przemyć małą objętością oziębionej wody,
zalać mieszaniną 40,0 cz. wody i 1,0 cz.
etanolu (760g/l) pozostawić pod przykryciem
na 3h w temp. pokojowej, przecedzić,
8
Syrop prawoślazowy Althaeae sirupus Syrop prawoślazowy Althaeae sirupus
lð w maceracie na gorÄ…co rozpuÅ›cić 64,0 cz. lð dziaÅ‚anie/zastosowanie: przeciwkaszlowe,
cukru i kwas benzoesowy (0,1 cz.  osłaniające
konserwant)
lð dawki zwykle stosowane, jednorazowo,
lð po krótkim wrzeniu uzupeÅ‚nić Å›wieżo doustnie 10,0  30,0
przegotowaną wodą do 100,0, przecedzić
przez płótno
lð przechowywać w maÅ‚ych zamkniÄ™tych
pojemnikach, poniżej 25°C, chronić od
światła
Syrop z owocni pomarańczy gorzkiej  Aurantii
pericarpii amari sirupus, Syrop pomarańczowy Syrop z owocni pomarańczy gorzkiej
lð sporzÄ…dza siÄ™ przez zmieszanie 90,0 cz. lð jako corrigens smaku i zapachu w pÅ‚ynnych
syropu prostego z 5,0 cz. nalewki postaciach leku
pomarańczowej i z 5,0 cz. płynnego wyciągu
lð jako noÅ›nik substancji leczniczej
z owocni pomarańczy
lð ciemnożółta, przezroczysta, lepka ciecz o
zapachu pomarańczy,
lð zawiera gorycze i olejki eteryczne
Syrop tymiankowy złożony - Thymi
Syrop z sulfogwajakolem  Sulfogaiacoli
sirupus, Sirupus Kalii guaiacolosulfonici sirupus compoitus
lð sporzÄ…dza siÄ™ przez rozpuszczenie 6,0 cz. lð pÅ‚ynny wyciÄ…g tymiankowy (150,0 cz.)
sulfogwajakolu w podgrzanym syropie z zmieszać z 3,0 cz. 10% roztworu amoniaku i
owocni pomarańczy (94,0 cz.) po kilku dniach przesączyć
lð ciemnożółta, lekko opalizujÄ…ca, lepka ciecz o lð do przesÄ…czu dodać rozpuszczony w 5,0 cz.
zapachu pomarańczy etanolu (760 g/l) tymol (0,1 cz.) zmieszać i
uzupełnić syropem prostym do 1000,0 cz.
lð sulfogwajakol (Thiocolum)  dziaÅ‚anie
wykrztuÅ›ne, drażni bÅ‚onÄ™ Å›luzowÄ… oskrzeli, lð ciemnobrunatna, przezroczysta ciecz o
zwiększa ilość płynnego śluzu zapachu tymianku
9
Syrop tymiankowy złożony - Thymi
sirupus compoitus Inne syropy
lð dziaÅ‚anie wykrztuÅ›ne, zwiÄ™ksza wydzielanie Stosowane w chorobach dróg oddechowych
śluzu w drogach oddechowych, pobudza
lð syropy mukolityczne, uÅ‚atwiajÄ…ce
ruch nabłonka rzęskowego
wykrztuszanie  karbocysteina PectoDrill,
lð dawkowanie: 5  10 ml (jednorazowa) 15  chlorowodorek bromheksyny Flegamina,
40 ml (dobowa) chlorowodorek ambroksolu Flavamed,
Mucosolvan
lð syropy przeciwkaszlowe  bromowodorek
dekstrometorfanu Tussidril
lð syropy przeczyszczjÄ…ce - laktuloza
Inne syropy Miody
lð miód jest syropowatÄ…, gÄ™stÄ… jasnożółtÄ… lub
lð syropy przeciwgorÄ…czkowe i przeciwbólowe
żółtobrunatną cieczą o przyjemnym,
 paracetamol
charakterystycznym zapachu i słodkim
lð syropy przeciwgorÄ…czkowe, przeciwzapalne
smaku
i przeciwbólowe  Ibuprofen
lð zawiera 70-80% glukozy i fruktozy, niewielkÄ…
lð syropy jako noÅ›niki zwiÄ…zków wapnia
ilość sacharozy, dekstryny, białka, wosk,
enzymy, kwasy organiczne, barwniki, pyłki
lð syropy uspakajajÄ…ce  hydroxyzyna
kwiatowe
lð syropy z substancjami przeciwhistaminowymi
lð produkowany przez pszczoÅ‚y
 fumaran klemastyny, wodorofumaran
ketotifenu
Miody lecznicze Przykłady miodów
lð Miód oczyszczony (Mel depuratum) 
lð to preparaty zawierajÄ…ce powyżej 60% miodu
działanie wzmacniające i tonizujące, w
oraz substancje lecznicze, wyciągi roślinne
większych dawkach może działać
przeczyszczajÄ…co
lð Miód prawoÅ›lazowy (Mel Althaeae)  jako
preparat wykrztuśny, osłaniający i łagodzący
Preparaty zawierające wyciągi roślinne,
kaszel
substancje lecznicze oraz od 25  60%
lð Miód koprowy (Mel foeniculi)  stosowany u
miodu to syropy miodowo - ziołowe dzieci w nieżycie dróg oddechowych,
zapaleniu oskrzeli, suchym kaszlu oraz w
mniejszym stopniu wzmaga wydzielanie
soków trawiennych, wiatropędnie
10
Bibliografia
lð Receptura apteczna, R. Jachowicz; Farmacja
stosowana, pod red. Stanisława Janickiego;
FPVI; Farmacja praktyczna, pod red. Renaty
Jachowicz
Internet:
lð www.przychodnia.pl
Zdjęcia:
lð http://img.iap.pl/
11