1. Istota transportu
Istotą transportu jest przezwyciężanie fizycznej odległości, jaka dzieli różne przedmioty użyte do
wytwarzania asortymentu rzeczy potrzebnych człowiekowi. Z tego względu jego funkcją 
zawartą zresztą w nazwie  jest przekraczanie granic. W tym kontekście dzielenie go na
wewnętrzny i zewnętrzny może być jedynie wynikiem koncentrowania się na wyglądzie
zewnętrznym środka transportu, nie zaś na istocie rzeczy.
Współcześnie postuluje się udział użytkowników w tworzeniu systemów transportowych. Jest to
zrozumiale gdyż, jeśli ktoś korzysta lub ma korzystać z jakiegoś systemu, to powinien mieć udział
w jego tworzeniu lub wpływać na jego powstawanie. Dla użytkownika nie może być obojętne za
pomocą, jakich systemów transportowych będą przemieszczane potrzebne mu
dobra albo nawet on sam.
2. LINIOWA I PUNKTOWA INFRASTRUKTURA TRANSPORTU
LINIOWA  Infrastruktura liniowa to istniejąca w państwie sieć, rozumiana jako każdy
wydzielony pas terenu przeznaczony do ruchu lub postoju środków transportu wraz z leżącymi w
jego ciągu obiektami inżynierskimi
Są to:
* drogi publiczne;
* linie kolejowe;
* drogi wodne śródlądowe;
* korytarze lotnicze;
* morskie szlaki wodne.
PUNKTOWA - w skład której wchodzą wyodrębnione przestrzennie obiekty, służące
stacjonarnej obsłudze: pasażerów (dworce autobusowe, przystanki dworcowe, itp.), ładunków
(wyładowanie ogólnodostępne, stacje, place i punkty przeładunkowe, itp.), środków
przewozowych (stacje techniczne, itp.). Liniowa sieć transportowa obejmująca: drogi kołowe;
drogi kolejowe i drogi wodne śródlądowe.
3. Środki pracy transportu  tabor.
Suprastruktura transportu obejmuje tabor oraz urządzenia i środki techniczne transportu, mające z
reguły charakter ruchomy, niezbędne do realizacji przemieszczeniu przedmiotu przewozu. Do
suprastruktury zaliczamy: tabor, środki trakcyjne, maszyny i urządzenia ładunkowe, jednostki
ładunkowe.
Transport lotniczy- statki powietrzne
Transport morski- statki
Transport śródlądowy- barki
Transport samochodowy- pojazdy samochodowe
Transport kolejowy- kolej
4. WPA
YW TRANSPORTU NA BUDŻET PAC
STWA
Jeden z działów gospodarki powiązany z budżetem państwa
- Znaczące z
ródło dochodów budżetowych w postacji wypłacanych podatków
PODATKI OGÓLNE;
związane z działalnością gospodarczą:
- VAT
- dochodowy
- od nieruchomości
Związane z posiadaniem środków transportu:
- Od środków transportu
- paliwowa
- opłata rejestracyjna od sprzedaży pojazdów
- przy imporcie pojazdów
5. WPA
YW TRANSPORTU NA BILANS PA
ATNICZY PAC
STWA
Bierze udział w handlowej wymianie międzynarodowej i w związku z tym również usługi
transportowe i & & & & .. na rzecz transportu są przedmiotem transportu i importu
- Eksport usług transportowych
- przewozy ładunków wykonywane są przez krajowego przewoz
nika własnym taborem.
- cross  trade
- kabotaż
- transport międzynarodowy
- import usług transportowych
- przewoz
ników narodowych zagranicznego państwa handlowego
- przewoz
ników państw trzecich lub gdy
- przewoz
nik krajowy korzysta z transportu przez teryterium obcego państwa
- przewozy wewnętrzne w danym kraju wykonuje obcy przewoz
nik
6. Rola państwa w kształtowaniu polityki transportowej
Rozwiniętą formą zaangażowania się państwa w politykę transportową jest etatyzm transportowy.
Polega on na co najmniej częściowym przejmowaniu własności przedsiębiorstw transportowych
przez państwo - skarb państwa - i bezpośrednie włączanie się jako przedsiębiorstwo państwowe w
wykonywanie usług przewozowych.
Tak więc udziałem państwa jest nie tylko finansowanie infrastruktury transportowej kraju
(drogi, mosty, stacje, porty), ale również handlowa eksploatacja środków przewozowych.
Występuje to najczęściej w transporcie kolejowym, lotniczym, a także morskim i
rurociągowym.
7. POLITYKA TRANSPORTOWA UE
Integracja
Przestrzenna: jednolita siec transportowa
Funkcjonalna : liberalizacja dostępu do rynków
Organizacyjna: ujednolicenie zasad funkcjonowania przedsiębiorstw
Polityczna : uzgodnienie priorytetów polityki transportowej i wspólnych programów działania.
GA
OWNE ZASADY:
Podstawowe zasady wspólnej plotki transportowej zostały sformułowane w latach 60 i do dzis nie
uległy większym zmianom. Działania unijne w dziedzinie transportu opieraja się na:
- wolnej i uczciwej, ale kontrolowanej konkurencji
- wolności wyboru środka transportu przez użytkownika
- równym traktowaniu przez władze środków transportowych i przewoz
ników
- finansowej i handlowej niezależności przedsiębiorstw transportowych
- idei wspólnotowej koordynacji inwestycji w infrastrukturę transportową.
9. DEREGULACJA I LIBERALIZACJA RYNKU USA
UG TRANSPORTOWYCH
- Regulacyjna rola państwa w gospodarce rynkowej jest najczęściej uzasadniona nadrzędnym
interesem publicznym natury społeczno  ekonomicznej lub zakłóceniami na rynku gdy mechanizm
rynku nie dziala w sposób prawidłowy.
Deregulacja  wycofywanie się państwa z regulowania pewnych sfer działalności gospodarczej np.
- dostępu do rynku
- ustalanie lub kontrolowanie cen ilości oferowanych usług lub produktów
- wpływania na zachowania przedsiębiorstw za pomocą instrumentów finansowych i systemu
przepisów
CEL:
- Większa swoboda działalności gospodarczej i intensyfikacja konkurencji która zapewnia większą
efektywność gospodarowania.
LIBERALIZACJA  Liberalizacja to proces wprowadzania mechanizmu rynkowego
prowadzacy do wzrostu oddzialywan konkurencyjnych pomiedzy podmiotami rynku
transportowego.
KORZYŚCI: obnizenie cen uslug, dostosowanie struktury gałęziowej transportu do potrzeb
uzytkowników, ogranieczenie struktur biurokratycznych w transporcie
10 .y
ródła potrzeb transportowych
Potrzeba transportowa- chęć, zadanie jednostki lub określonej zbiorowości dot. realizacji
procesów przemieszczania ładunku lub pasażerów w czasie i przestrzeni.
y
ródła potrzeb transportowych
-lokalizacja zasobów i działalności
-parametry mające wpływ na wielkość potrzeb(liczba ludności, demografia, społeczna struktura
ludności.
- zwiększonej ruchliwości społecznej i komunikacyjnej ludności,
- rozwoju gospodarki światowej, międzynarodowego podziału racy,
- procesów globalizacyjnych i integracyjnych gospodarki i społeczeństwa,
- ilości i zakresu informacji przepływających w społeczeństwie gospodarującym,
- powszechnego zapotrzebowania na różne formy zagospodarowania czasu wolnego,
11. Postulaty przewozowe
Na bazie oczekiwań klientów formułowane są tzw. postulaty przewozowe. Wśród nich szczególne
miejsce zajmuje cena (taniość), bowiem ten postulat jest powiązany ze wszystkimi
innymi.Pozostałe postulaty mają charakter jakościowy - mówią one o wymaganiach, które stawia
pasażer w stosunku do systemu komunikacyjnego. Można wyróżnić dwie podstawowe grupy
postulatów: postulaty "miękkie" i postulaty "twarde"
Pierwsza grupa, obejmująca takie zagadnienia, jak bezpośredniość połączeń czy rytmiczność
pojawiania się pojazdów różnych linii na wspólnym odcinku, to domena inżynierii ruchu i działań
w polu rozkładów jazdy. "Miękkość" tych postulatów oznacza pewnego rodzaju elastyczność
działań, które mogą doprowadzić do zaspokojenia tych oczekiwań pasażerów.
Przeciwnie jest z postulatami "twardymi". Zaangażowanie środków w nowy tabor czy
infrastrukturę przystankową stanowi bardzo nieelastyczne działanie i ewentualna pomyłka nie
będzie tak łatwa do "odkręcenia".
Postulaty przewozowe.  wymagania stawiane sposobowi realizacji usługi przewozowej. Służą
do oceny konkurencyjności transportu
Postulaty:
-Szybkość transportu- oceniana jest przez pryzmat prędkości technicznej, eksploatacyjnej, --
handlowej.
-Częstotliwość  wyrażona jest za pomocą liczby odjazdów w jednostce czasu
-Rytmiczność- to równość odstępów czasu pomiędzy następującymi po sobie odjazdami środków
transportu
-Regularność  stałość kursowania wg rozkładu jazdy
-Punktualność to odjazd z rozkładem jazdy
-Dostępność wyrażona jest czasem lub km dotarcia do pkt. transportowych.
-Bezpieczeństwo- przedstawia się za pomocą wskaz
ników statystycznych np. liczba wypadków
śmiertelnych na liczbę przejazdów
-Bezpośredniość, niezależność, wygoda, kompleksowość, taniość, masowość.
12. Cechy usług transportowych
-brak rzeczowego charakteru produkcji transportowej
-jednoczesność produkcji i konsumpcji usług
-brak możliwości wytwarzania usług na zapas
-ograniczona elastyczność popytu(dochodowa, cenowa, krzyżowa)
-nierównomierność kierunkowa i czasowa
13.Proces przewozowy a proces transportowy.
Proces transportowy - szereg związanych ze sobą
operacji transportowych, wykonywanych kolejno, w
ustalonym porządku, na określonej trasie i w określonym
czasie.
Proces przewozowy  są to operacje (załadunek, przewóz, wyładunek) oraz czynności które ten
proces poprzedzają lub występują po jego zakończeniu
Proces przewozowy jest pojęciem węższym od pojęcia procesu transportowego i obejmuje jeden
tylko zakres czynności, który powoduje czynne i bierne zaangażowanie taboru danej gałęzi
transportu. Proces transportowy, w zależności od liczby gałęzi transportu w nim uczestniczących,
może obejmować jeden lub kilka procesów przewozowych. W pierwszym przypadku mamy do
czynienia z procesem transportowym bezpośrednim, w drugim zaś  kombinowanym.
14. FORMY ORGANIZACJI PRZEDSIEBIORSTW TRANSPORTOWYCH
Przedsiębiorstwa transportowe  Przedsiębiorstwo transportowe jest szczególnym rodzajem
przedsiębiorstwa. Jego specyfika polega na tym, iż jego produkcja ma charakter usługowy,
nieuprzedmiotowiony i przestrzenny. Najogólniej mówiąc przedsiębiorstwo transportowe jest to
podmiot gospodarczy, który utworzony został dla realizcji celów transportowych.
FORMY ORGANIZACYJNO-PRAWNE:
Przedsiębiorstwa nie posiadające osobowości prawnej:
- jednoosobowa
- cywilna
- komandytowa
Przedsiębiorstwa posiadające osobowość prawną:
- spólka zoo, akcyjna,panstwowa
15. POJ
CIE I PODZIAL RYNKÓW TRANSPORTOWYCH
RYNEK  całokształt stosunków handlowo-gospodarczych zachodzących w procesie wymiany
usług transportowych.
Warunek: pełna swoboda wymiany usług, wolność negocjacji cen, weryfikacja jakości usług,
dokonuje się aktów kupna-sprzedaży , kształtują się tam ceny, dochody, zyski, marże.
Podział rynku tr. Wg. Kryterium przedmiotu przewozu:
1.Towarowy: przewozy ekspresowe, bodowlane, regularne, nieregularne, czarterowe,
kombinowane, tranzytowe, grup ładunków
2. Pasażerski: przewozy obligatoryjne wykonywane z dużą częstotliwością, przewozy fakultatywne
wykonywane okazjonalnie, incydentalne.
Podział wg. Kryteriów odniesienia do funkcji punktu transportu:
- ciążący (zaplecze), fakultatywny (przedpole)
Podział wg. Siły ekonomicznej podmiotów:
- przewoz
nika, użytkownika
Podział wg. Obszaru działania
- lokalny, krajowy, międzynarodowy
Podział wg. Zakresu usługi:
-ogólny cząstkowy
Podział wg. Podmiotów świadczących usługi transportowe:
- państwowy, spółdzielczy, prywatny
Podział wg. Stosunków na nich panujących
- wolno konkurencyjne, regulowane, producenta, konsumenta, zorganizowane, czarne
16. FUNKCJE RYNKU USA
UG TRANSPORTOWYCH
1. Realizacyjna  realizacja procesy wymiany usług transportowych na rzecz pasażerów i ładunków.
2. Informacyjna  dostarcza informacji o zgodności podaży i popytu.
3. Regulacyjna  gromadzenie, przetwarzanie i przechowywanie informacji oraz podejmowanie
racjonalnych decyzji w zakresie rozwoju transportu, rynek oddziałuje na działalność transportową,
aby jak najlepiej dostosować ją do bieżących warunków.
4. Weryfikacyjna  weryfikacja użyteczności poszczególnych usług transportowych informująca na
które usługi jest zapotrzebowanie
5. Integracyjna  rynek usług transportowych poprzez tworzenie powiązań transportowych integruje
działalność społeczno-gospodarczą podmiotów gospodarczych regionów i państw
- pozioma związki lub wspólpraca firm o tym samym profilu działalności
- pionowa obejmuje współdziałanie przedsiębiorstw zajmujących rozne miejsca w procesie
produkcyjnym i dystrybucji , ale mających ten cel.
17. Podmioty i struktury rynkowe w transporcie
PODMIOTY:
- przedsiębiorstwa świadczące odpłatne usługi transportowe oraz przedsiębiorstwa z nimi
współpracujące (spedycja, logistyka, biura podróży itp.)  usługodawcy
- Usługobiorcy  nabywcy usług transportowych regulujący popyt.
- Struktury organizacyjne umożliwiające kontakt między stronami rynku
- Instytucje państwowe i samorządowe
22. Rodzaje konkurencji na rynku transportowym.
Konkurencja- rywalizacja przedsiębiorstw o korzyści ekonomiczne uzyskiwane przy sprzedaży
towarów, usług oraz przy zaopatrywaniu się w czynniki produkcyjne, takie jak surowce,
23. Pojęcie i czynniki konkurencyjności przedsiębiorstw transportowych
Konkurencyjność- zdolność firmy do funkcjonowania w danej branży w warunkach gospodarki
wolnorynkowej. Im większa konkurencyjność tym pozycja na rynku jest pewniejsza a
funkcjonowanie jest mniej narażone na bodz
ce zewnętrzne.
Czynniki rynkowe (ceny usług, ich jakość, warunki obsługi) i pozarynkowe (postęp techniczny).
Czynniki wewnętrzne -zdobywanie rynku zbytu własnych usług przewozowych zależne od
samego przedsiębiorstwa i zewnętrzne  narzucane przez władze publiczne.
materiały, siła robocza.
I kryterium podziału konkurencji
A. Doskonała- warunki
- duża liczba firm z małym udziałem w rynku
- usługi standardowe lub jednorodne
- pełna swoboda wejścia i wyjścia
- Doskonała informacja rynkowa - zarówno kupujący jak i sprzedający posiadają pełną informację
o samym produkcie, jak i jego cenie - tak obecnej jak i w przyszłości;
-każdy ma swobodę świadczenia i nabywania usług po aktualnej cenie
B. Niedoskonała
- jedyny sprzedawca może wywierać wpływyna cenę rynkową poprez zminę wielkości podaży
C. Monopolistyczna
- pośrednia między monopolem a doskonałą k.
- na rynku współzawodniczy wiele przedsiębiorstw i nie istnieją bariery wejścia ani bariery
wyjścia
-produkty wytwarzane przez firmy są niejednorodne, dzięki czemu krzywa popytu na produkt
każdej z firm jest malejąca
D. Oligopol
- kilku dużych producentów danego dobra czy też dostawców usługi
-brak konkurencji cenowej między uczestnikami takiego rynku
- Rywalizacja przedsiębiorstw odbywa się na innych płaszczyznach (jakość, reklama, usługi
dodatkowe
-stnieją tutaj duże bariery wejścia i wyjścia
E. Monopol
-występowaniem na rynku tylko jednego dostawcy lub producenta danego towaru, który
kontroluje podaż i ceny, oraz wielu odbiorców
-występowaniem barier uniemożliwiających innym firmom wejście na rynek
-unikatowością produktu monopolu (nie posiada on dobrego lub bliskiego substytutu).
II. Kryterium zakresu występowania
Wewnętrzno-gałęziowa  między firmami 1 branży, produkty tego samego typu
-rywalizacja o wyniki zbytu towarów lub usług, siłe roboczą
Miedzy-gałęziowa- miedzy tymi branżami których produkty są substytutami substytutami
mogą zaspakajać potrzeby tych samych konsumentów lub mogą kreować nowe potrzeby
Międzynarodowa- firmy z różnych krajów usługi jednorodne lub substytucyjne
Globalne - ??????????????????????????????
III Kryterium skutków
Uczciwa- współzawodnictwo za pomocą jakości??????????
Nieuczciwa- działania sprzeczne z prawem lub dobrymi decyzjami zagrażające lub mające
interes jednego przedsiębiorcy lub klienta
24. Komplementarność i substytucyjność przed. Tran.
-Substytucja w transporcie to zastępowanie usługi transportowej inna usługa.
- Stopień substytucji transportu w stosunku do innych działów gospodarki narodowej- niski
-Stopień substytucji pomiędzy gałęziami transportu-wysoki
Komplementarność w transporcie :
-to uzupełnianie produktów innych działów gospodarki narodowej produkcją transportową
-Stopień komplementarności różnych gałęzi transportu-wysoki
-Stopień komplementarności transporu i innych działów gos. Narodowej0- wysoki
Substytucja pomiędzy- gałęziami transportu wynika z preferowania przez klienta:
-odległość przestrzennej
-odległości czasowej
-odległości ekonomicznej
25. Charakterystyka poszczególnych gałęzi transportu
Wyróżniamy następujące gałęzie transportu:
* kolejowy
* morski
* wodny śródlądowy
* lotniczy
* multimodalny
* samochodowy
Transport samochodowy
* Transport samochodowy polega na przewożeniu ludzi lub towarów za pomocą pojazdów
samochodowych.Zaletą tej gałęzi transportu jest możliwość dowiezienia ładunku bezpośrednio do
miejsca przeznaczenia. Jego wadą zaś szkodliwy wpływ na środowisko naturalne.
Transport samochodowy ma następujące cechy:
* najlepsza dostępność przestrzenna wynikająca z największej spośród wszystkich gałęzi
transportu gęstości i spójności sieci,
* najkorzystniejsze dostosowanie sieci dróg do rozmieszczenia rynków zaopatrzenia i zbytu,
* bardzo korzystna oferta z punktu widzenia czasu transportu,
* specjalistyczny tabor przystosowany do przewozu ładunków o zróżnicowanej podatności
transportowej,
* najlepsze możliwości dowozu do przewoz
ników innych gałęzi transportu,
* możliwość wykonywania przewozów typu  dom-dom , bez czasochłonnych pośrednich
czynności przeładunkowych,
* przystosowanie środków transportu do przewozu prawie wszystkich rodzajów ładunków.
Transport kolejowy
* Transport kolejowy polega na przewożeniu osób i/lub towarów przy pomocy zestawów
składających się z lokomotywy oraz wagonów lub zespołów trakcyjnych.
Transport kolejowy ma następujące cechy:
 * zdolność do przewozów masowych,
* niskie stawki przewozowe przy dostawach na średnie i duże odległości,
* specjalistyczny tabor przystosowany do przewozów ładunków o zróżnicowanej podatności
transportowej,
* możliwość dowozu do przewoz
ników innych gałęzi transportu,
* stosunkowo rozległą sieć połączeń kolejowych dobrze dostosowaną do lokalizacji głównych
rynków zaopatrzenia i zbytu,
* transport kolejowy stanowi najbardziej ekologiczną formę przewozu, dzięki czemu w
znaczący sposób wpływa na ochronę środowiska naturalnego.
Transport lotniczy
* Transport lotniczy jest najszybciej rozwijającą się gałęzią transportu na świecie, ale wymaga
dużych nakładów kapitałowych i wysoko wykwalifikowanej kadry. Na jego rozwój i stale
postępującą modernizację stać tylko bogate kraje.
Transport lotniczy ma następujące cechy:
* zdolność do przewozu relatywnie niewielkich partii produktów o specyficznej podatności
naturalnej, technicznej i ekonomicznej,
* najkorzystniejsza oferta czasowa, szczególnie na trasach dłuższych,
* bardzo wysokie bezpieczeństwo przemieszczania ładunków, szczególnie produktów
wrażliwych na czas przewozu, wilgoć czy wstrząsy,
* konieczność wykorzystania usług dowozowo-odwozowych w związku ze stosunkowo niską
dostępnością przestrzenną portów lotniczych,
* wysokie koszty przemieszczania.
Transport morski
* Transport morski oznacza przewóz statkami, w celach zarobkowych, pasażerów i ładunków,
przez wody morskie.
Żegluga morska uznawana jest za najbardziej uniwersalną formę przewozów ze względu na
możliwość przewożenia praktycznie każdego rodzaju ładunku.
Transport morski ma następujące cechy:
* zdolność do masowych przewozów ładunków o najszerszym wachlarzu podatności
przewozowej,
* światowy zasięg obsługiwanych szlaków przewozowych,
* najkorzystniejsze ceny przewozu na dużych odległościach,
* niewielka prędkość eksploatacyjna statków oraz niska częstotliwość i punktualność połączeń
morskich,
* relatywnie niskie bezpieczeństwo ładunków wrażliwych na wilgoć, dłużej trwający czas
dostaw czy przeładunki,
* konieczność korzystania z usług dowozowo-odwozowych w związku z niską dostępnością
przestrzenną portów morskich.
 Transport wodny śródlądowy
* Transport wodny śródlądowy polega na przewozie ludzi i ładunków po zbiornikach
śródlądowych i ciekach wodnych.
Transport wodny śródlądowy ma następujące cechy:
* zdolność do masowych przewozów ładunków o niskiej wartości,
* niskie koszty przewozowe przy przewozach dużych partii ładunków na duże i średnie
odległości,
* długi czas dostawy, uzależniony od warunków pogodowych i klimatycznych,
* słaba dostępność przestrzenna portów rzecznych,
* relatywnie niskie bezpieczeństwo ładunków wrażliwych na wilgoć, dłużej trwający czas
dostaw czy przeładunki,
* nieregularność przewozów spowodowanych wpływem czynników naturalnych.
Transport multimodalny
* Transport multimodalny należy do złożonych procesów transportowych, w których ładunki
są przemieszczane środkami przewozowymi różnych gałęzi transportu.
transport multimodalny ma następujące cechy:
* możliwość osiągnięcia niższych kosztów przewozu przy akceptowalnym wydłużeniu czasu
przewozu,
* możliwość skrócenia czasu transportu przy akceptowalnym podniesieniu kosztów
dodatkowych,
* na niektórych trasach konkuruje ze sobą wielu operatorów, co sprawia, że ceny mogą być
niższe w wyniku walki konkurencyjnej o klienta,
* występuje skomplikowana dokumentacja spedycyjna,
* istnieją ograniczone możliwości przewozu przesyłek specjalnych.
* transport multimodalny przejmuje część ładunków transportu drogowego i stanowi zarazem
jedną z najbardziej ekologicznych form przewozu ładunków.
26- Koszty stacyjne  koszty niezależne od wielkości przewozow, które powstaja w pktach
transportowych
- koszty odległościowe  koszty zalezne od odległości przewozu.
Koszty inwestycyjne  naklady związane z wyposażeniem przedsiębiorstwa transportowego w
budynki i inne pomieszczenia , tabor, urzadzenia przeładunkowe , warsztaty naprawcze itp.
Koszty eksploatacyjne  naklady nie zaliczanie do inwestycji ( materiałowe i robocizna)
27. Koszty własne  koszty produkcji poniesione przez przedsiębiorstwo (c+v)
Koszty społeczne  całkowity nakład pracy żywej i uprzedmiotowionej niezbędny do
wytworzenia określonej produkcji (c+v+m)
Koszty własne i społeczne kształtują się odmiennie w roznych galeziach transportu.
Kabotaż  przewozy z państwa a do państwa B, przez przewoz
nika obcego(panstwa C )
28.Koszty krańcowe produkcji transportowej
Kk= dKk/dx
Kk  koszty krańcowe
Dx  przyrost produkcji
dKx- przyrost kosztów całkowitych produkcji.
Wykorzystanie kosztów produkcji:
- wyznaczanie progu produkcji
- wyznaczanie optimum produkcji
- wyznaczanie kresu produkcji
29. KOSZTY W UKA
ADZIE KALKULACYJNYM
KOSZTY W UKA
ADZIE KALKULACYJNYM, czyli wg miejsc powstawania, faz produkcji z
przypisaniem ich do konkretnych nośników.
Przygotowanie kosztów do kalkulacji, żeby przeliczyć cenę.
- k. bezpośrednie (stacyjne i odległościowe) np. paliwo, wynagrodzenie kosztów kierowców,
leasing samochodu, ogumienie
- k. pośrednie: wydziałowe (k. zużycia energii, k. konserwacji taboru); ogólnozakładowe (k.
amortyzacji, k. zarządu, k. spłaty odsetek od kredytów.
- k. Stałe
- k. Zmienne.
30. Rodzaje cen w transporcie ceny umowne a ceny taryfowe
Ceny umowne-efekt bezpośredniego porozumienia kontrahentów , na podstawie kalkulacji dla
konkretnej usługi o indywidualnym, niepowtarzalnym charakterze;
- zalety- łatwość dostosowania do bieżącego kosztu i tendencji rynkowych
wady:
-duży nakład pracy i kosztochłoność
- utrudnione kalkulacje ofertowe
-podatność na zmiany koniunkturalne
Ceny taryfowe- wykaz stawek i przepisow podanych do publicznej wiadomości, stosowane przy
usługach powtarzalnych, masowych
zalety:
-możliwość dostosowania do celów społeczno-ekonomicznych
31. Koszty efektywne i koszty zewnętrzne.
Koszty efektywne- wszystkie koszty płacone przez użytkowników transportu tj. za inwestycje,
składowanie ładunku w punktach oczekiwania na środek transportu, przeładunek, przewóz,
opakowanie, zabezpieczenie ładunków podczas przewozu, ubezpieczenie.
Koszty zewnętrzne- wiążą się z ponoszeniem wydatków na usuwanie efektów: zanieczyszczania
środowiska naturalnego, hałasu, negatywnym wpływem na klimat i krajobraz
32. Różnicowanie taryf w transporcie
- pozioma  opiera się na zdolności płatniczej ładunku
- pionowa  opiera się na odległości trasie przewozu
Kryteria deferencjacji poziomej:
- cechy ładunku ( masa właściwa, przestrzenność, podatność naturalna, podatność techniczna,
ekonomiczna)
- cechy środka transportu użytego do przewozu (tabor uniwersalny, wyspecjalizowany, o malej,
średniej, dużej ładowności, o określonym napędzie, określonej prędkości jazdy);
Kryteria deferencjacji poziomej:
- sposób realizacji usługi transportowej ( w terminie zwykłym, pospiesznym, ekspresowym, w
technologii zunifikowanej lub specjalizowanej, w dostawie bezpośredniej lub pośredniej, przy
odpowiednim poziomie komfortu, bezpieczeństwa);
- kierunek przewozu ( w tym samym, co główny potok lub w przeciwnym, w górę lub pod prąd
rzeki);
- okres przewozu (szczyt i poza szczytem, sezon i poza sezonem, dni robocze i wolne od pracy,
dzień i noc);
- cel przewozu (normalne i interwencyjne, na rzecz ludności i jednostek gospodarczych, krajowe i
tranzytowe)
33. Rachunek ekonomiczny w transporcie
-podjęcie optymalnej decyzji gospodarczej
-porównanie osiągniętych wyników z poniesionymi kosztami
Rachunek ekonomiczny
-zespól metod postępowania zmierzających do podejmowania najskuteczniejszych decyzji gosp. Z
punktu widzenia podmiotu podejmującego decyzje
-ogół technik porównania ???????????
34. Ocena finansowa i ekonomiczna opłacalności inwestycji
Metody ocen:
- proste-
-uwzględniona zmiana wartości pieniądza w czasie
-podejście księgowe (koszty, nakłady, zysk)
-szacowanie pojedynczych elementów i wykluczenie średniej lub doliczenie roku
reprezentowanego, dla którego szacowana jest opłacalność
-dyskontowe- zmiana uwzględniona poprzez dyskontowanie
-podejście pieniężne(wpływy, wydatki pieniężne)
-szacowanie rozłożenia w czasie i wartości pojedynczych składników wpływów, wydatków
dyskontowane rocznych przepływów pieniężnych
35.
Wady i zalety systemu taryfowego ustalania cen w transporcie - stosuje się następujące
metody kalkulacji ceny usługi:
1. kosztowa,
2. popytowa (cena zorientowana na konsumentów)
3. naśladownictwa (cena zorientowana na konkurentów)
ad.1 - metoda kosztowa polega na obliczeniu k. jednostkowego i powiększeniu go o narzut zysku
lub oczekiwanego zwrotu zainwestowanego kapitału i ustaleniu w ten sposób ceny usługi.
Przedsiębiorstwo powinno działać tak, aby pokryć przychodami poniesione koszty.
Zalety:
- etyczność podejścia kosztowego
- prostota i niski koszt kalkulacji ceny
- akceptacja podejścia kosztowego przez nabywców
Wady:
- nieuwzględnianie wpływu popytu na sprzedaż
- związek ceny i wielkości sprzedaży z kosztami
- trudności prognozowania wielkości sprzedaży przy cenie ustalonej wg zasady ,,koszty +
- bierne zarządzanie cena
ad. 2 - metoda popytowa polega na oszacowaniu wielkości popytu oraz ceny jaka rynek jest w
stanie przy takiej wielkości zaakceptować. Do zalet ceny zorientowanej na konsumentów
zaliczamy odzwierciedlenie sytuacji na rynku i ułatwienie adaptacji rynkowej.
Wady:
- konieczność prowadzenia rozwiniętych badań rynku
- ryzyko błędu badań
- ryzyko strat, jeśli cena jest niższa od kosztów w długim czasie
ad. 3 - metoda naśladownictwa,
zalety:
- łatwość i szybkość określenia ceny
- małe ryzyko braku akceptacji ceny przez klientów oraz kanały dystrybucji.
Wady:
- możliwość trwałego przyjęcia przez firmę pozycji naśladowcy liderów rynkowych (może
spowodować marginalizacje)
- ryzyko strat, jeśli cena w dłuższym okresie niższa od kosztów [38]
38. Badania marketingowe na rynku usług transportowych.
Obserwacja- polega na niezauważalnej obserwacji przedsiębiorstwa w naturalnym otoczeniu. W
przypadku obserwacji nie uczestniczącej, obserwator zachowuje się biernie. W przypadku
obserwacji uczestniczącej obserwator uczestniczy w projekcie.
Eksperyment- w transporcie może odnosić się do powiązań ceny z ze sprzedażą oraz sprzedaży i
reklamy. Głównym celem eksperymentów jest ustalenie związków przyczynowo-skutkowych.
Panel- grupę osób wybranych do panelu zaprasza się do skorzystania z usługi transportowej na
koszt firmy i następnie przeprowadza się z tymi osobami dyskusję zmierzającą do oceny
skonsumowanej usługi.
Sondaż- występuje w postaci wywiadu i ankiety. Wywiad to rozmowa skierowana na określony
temat(może opierać się o kwestionariusz). Ankieta to zestaw pytań skierowany do wybranej
zbiorowości- nie uczestniczy w nim badacz.
42. Finansowanie rozwoju infrastruktury transportowej
Środki pieniężne mogą pochodzić z:
-budżetu państwa
-budżetów samorządowych
-fundacje UE
-kredytów międzynarodowych inwestycji finansowych
-środków własnych przedsiębiorstw
-Krajowy fundusz drogowy
43. Rodzaje T. multimodalnych i kombinowanych
Transport multimodalny  przewóz towarów (lub osób, jednak określenia używa się najczęściej
w odniesieniu do towarów) przez więcej niż jeden środek (np. samochodowy i kolejowy lub
morski, kolejowy i samochodowy).
Ze względu na zasięg wyróżnia się następujące rodzaje transportu mutlimodalnego :
" przewozy krajowe
" przewozy międzynarodowe
" przewozy kontynentalne,
" przewozy międzykontynentalne.
Transport kombinowany  przewóz ładunków wykorzystujący więcej niż jedną gałąz
transportu.
Regułą jest wykorzystanie tylko jednej jednostki ładunkowej na całej trasie przewozu oraz
wykorzystanie transportu kolejowego, żeglugi śródlądowej bądz
morskiej na głównej trasie
przejazdu. Trasy dowozowe i odwozowe do głównego środka transportu wykonywane są za
pomocą transportu samochodowego.
Podział transportu drogowego
W zależności od ilości oraz rodzaju operatorów transport kombinowany można podzielić na[1]:
" tradycyjny transport kombinowany wykonywany przez wielu operatorów
" transport bimodalny wykonywany przez pojedynczego operatora
" transport intermodalny wykonywany przez pojedynczego operatora transportu intermodalnego
" transport multimodalny wykonywany przez pojedynczego operatora transportu multimodalnego
KABOTAŻ  przewozy z państwa A do państwa B przez przewoz
nika z państwa C.
CROSS-TRADE- przewozy wykonywane między portami dwóch różnych państw przez
przewoz
nika pochodzącego z kraju trzeciego.
TRANZYT- oznacza przewóz ładunków przez terytorium kraju, na terenie którego nie znajduje
się ani początkowy ani docelowy punkt przemieszczania.
RÓŻNICZKA PIONOWA- uwzględnia odległość i trasę przewozu.
RÓŻNICZKA POZIOMA- uwzględnia cechy ładunku (masa), cechy środowiska
transportowego (odpowiedni tabor), sposób realizacji usługi transportowej (w terminie zwykłym,
pośpiesznym), kierunek przewozu (pod prąd rzeki z rzeką), okres przewozu (sezon poza
sezonem), cel przewozu (na rzecz ludności, prywatny)
NATURALNY SYSTEM TARYFOWY- celem jest ustalenie wysokości stawek na podstawie
kosztów własnych przewoz
nika powiększonych o planowany zysk.
WARTOŚCIOWY SYSTEM TARYFOWY- uwzględnia wartość przewożonych ładunków.
A
adunki bardziej wartościowe mogą być obciążane wyższymi kosztami transportu.
TARYFA WIDEA
KOWA- dopuszcza dodatnie i ujemne odchylenia cen od ceny bazowej
wyrażone w procentach.
TARYFA REFERENCYJNA- stawki najczęściej określane są na podstawie średniej ceny
sprzedaży usług przewozowych w minionym okresie.
GESTIA TRANSPORTOWA- obowiązek zorganizowania przewozu ładunku eksportowego lub
importowego spoczywający na jednej ze stron kontraktu handlowego.
NPV- wartość bieżąca netto jest sumą zdyskontowanych oddzielnie dla każdego roku
przepływów pieniężnych na moment rozpoczęcia inwestycji.
IRR- wewnętrzna stopa zwrotu to taka wartość stopy dyskontowej, przy której NPV=0, co
oznacza wartość stopy dyskontowej powodującej zrównanie zdyskontowanych wpływów i
wydatków.
WSPÓA
CZYNNIK KAPITAA
OCHA
ONNOŚCI- określa wielkość nakładu inwestycji na
jednostkę przyrostu dochodu.
RYNEK TRANSPORTOWY- jest zarówno miejscem spotkania jak i formą
" Konfrontacji popytu na usługi transportowe z ich podażą
" Komunikowania się producentów z nabywcami
" Aktów kupna-sprzedaży usług przemieszczania
Rynek usług transportowych to całokształt stosunków handlowo-gospodarczych zachodzących w
procesie wymiany usług transportowych.