PERFEKT– czas  p r z e s z ł y  złożony 

 

1.  PERFEKT  stosujemy  przede  wszystkim  w  języku  mówionym  (potocznym).  Jest  on 

najważniejszym czasem przeszłym w j. niemieckim.  

2.  PERFEKT    ma  formę  złożoną.  Składa  się  z  czasowników   posiłkowych    haben    lub  sein, 

które odmieniają się w  znanym już  czasie teraźniejszym PRÄSENS oraz z tzw. trzeciej formy 
podstawowej czasownika zasadniczego –  P A R T I Z I P  II. 

 
3.    Schemat czasu PERFEKT: 
                           PERFEKT   =       haben  lub  sein            +             P a r t i z i p  I I 

 

                                               odmieniają się w                             (imiesłów czasu przeszłego) 
                                             czasie teraźniejszym                            nie odmienia się, tzn. we 
                          (ich habe,  du hast,  er/sie hat … )                          wszystkich osobach ma  
                         (ich bin,  du bist,  er/sie ist … )                                  taką samą postać. 
                                                                                                                                                
4.    P A R T I Z I P  II – sposób tworzenia.  

 Tworzy się go od tematu czasownika, dodając do niego: 
> przedrostek     ge-   (oprócz czasowników podanych w punkcie 11) 
 

                                    - t (-et)*  do czasowników słabych (regularnych)  > patrz: punkt 5 
  > końcówki     -       

*et dodajem y wtedy, gdy tem at czasownika kończy się na –t, -d, -chn, -ffn 

 
                                          - en  do czasowników mocnych (nieregularnych) > patrz: punkt 6 
 
5.  P A R T I Z I P  II czasowników słabych (regularnych): 

Czasowniki te charakteryzują się  tym, że ich temat nie zmienia się. Do nich należą m.in.:   
a) machen   b) kaufen  c) spielen  d) wohnen  e) warten   f) hören    g) legen   h) kosten    
i) arbeiten   j) brauchen. 

 
Schemat tworzenia PARTIZIP II jest przedstawiony w punkcie 4. Posługując się nim, PARTIZIP 
II od czasownika  a) machen  należy utworzyć następująco: 

  > odciąć końcówkę bezokolicznika – en, pozostaje wtedy temat :   mach- 
  > dodać przedrostek  ge -:   gemach- 
  > dodać  przyrostek - t : gemacht  -> gemacht  to już PARTIZIP II od  machen. 
 
PARTIZIP II od czasownika  e) warten należy utworzyć następująco: 
  >  odciąć końcówkę bezokolicznika – en, pozostaje wtedy temat:  wart- 
  > dodać przedrostek   ge - :      gewart- 
     Uwaga: temat kończy się na  - t !     
  > dodać  przyrostek   – et:   gewartet -> gewartet  to już PARTIZIP II od  warten. 

PARTIZIP  II  w/w  czasowników  ma  postać:    b)  _____________  c)  _______________      d) 
__________________     f) __________________    g) _______________    h) ______________     
i ) _________________      j) _______________ . 
 

6. Czasowniki mocne (nieregularne) tworzą P A R T I Z I P  II  inaczej niż czasowniki słabe  
    (regularne). Do czasowników mocnych należą m. in.:   a) schreiben    b)  schlafen   
    c)  trinken  d) sprechen   e) gehen    f) nehmen.   
    PARTIZIP II  od  w/w czasowników ma następujące formy:  a) geschrieben   b) geschlafen     
    c) getrunken    d) gesprochen   e) gegangen  f) genommen. 
 
7. Utworzone w punktach 5 i 6 formy PARTIZIP II są składnikiem czasu przeszłego  
     PERFEKT wraz z odpowiednim czasownikiem posiłkowym. 
     

Uwaga: Czasowniki posiłkowe  haben i  sein  tracą  w PERFEKT swoje pierwotne    

     znaczenie (tzn. nie tłumaczymy  ich na j. polski). 
    

8.  haben czy  sein  w  PERFEKT ?  
        Z  czasownikiem posiłkowym  haben PERFEKT  tworzą: 
      >  czasowniki wymagające dopełnienia w IV przypadku (odpowiadającego na   

     pytanie  kogo co?) 

                                       kogo  co? 
         Ich habe schon  einen Kaffee  getrunken.  (trinken/ pić > kogo co? > IV przypadek)  

                                  IV (Akk.) 

      >  czasowniki modalne  (Ich habe es nicht gewollt.)    
      >  czasowniki zwrotne    (Er hat sich sehr lange auf das Examen vorbereitet.) 

 
 Pewna grupa czasowników tworzy PERFEKT  z czasownikiem posiłkowym  sein. 

      Do tej grupy należą czasowniki: 
        >  opisujące RUCH w konkretnym kierunku, np. fahren, gehen, kommen, fliegen,  reisen,  
            umziehen,  np.  Er ist schon nach Hause gegangen;   Ich bin  vor 2 Wochen  
            umgezogen;     Anke und Peter sind nach  Rom gefahren.           
       >  oznaczające przejście z jednego stanu w inny (zmianę stanu) , np. aufstehen,  
            einschlafen, aufwachen,  np. Wann  bist  du denn heute aufgestanden? 
       >   sein,  werden,  bleiben, np. Ich bin gestern in Kraków gewesen. /  Sie sind zu Hause  
           geblieben.  
 
9.  Zdania w PERFEKT mają z góry określony szyk, tzn. czasownik posiłkowy jako forma   
     odmienna stoi w zdaniu głównym w trybie oznajmującym na  2. miejscu,  a PARTIZIP II  
     zawsze na końcu zdania:  
 
     

Szyk prosty:             Ich  habe   in den Sommerferien   in Holland    gearbeitet. 

     Szyk przestawny:     In den Sommerferien   habe   ich    in Holland  gearbeitet. 
 
     Zdania pytające rozpoczynają się albo od czasownika posiłkowego, np.:  
     Hast  du  in den Sommerferien  gearbeitet?  albo od słówek pytających, np.:    
     Wo hast du   in den Sommerferien   gearbeitet?  
 
10.  PARTIZIP  II  czasowników  rozdzielnie  złożonych    (do  nich  należą  czasowniki 

rozpoczynające  się  na    _______  ,    ________,    ________,    ________,    ________,    ________, 
_________,  ________,  ________,  _________,  __________ ) -  sposób tworzenia.   

       Jeśli czasownik jest rozdzielnie złożony, to w PARTIZIPie II  ge-  „wciska się”  między jego  
       przedrostek a  temat. 

   PARTIZIP II od czasownika  einkaufen należy  więc utworzyć następująco: 

  >  odciąć końcówkę bezokolicznika – en, pozostaje wtedy temat:   einkauf- 
  > pomiędzy przedrostek  ein-   a temat wchodzi  ge-:   eingekauf 
  > dodać  przyrostek    – t , bo jest to czasownik słaby (regularny):   eingekauft.  
 
 Inne przykłady:  aufstehen     >   aufgestaden               abholen        >   abgeholt 

                                 aufräumen    >    aufgeräumt              anziehen       >   angezogen                          
                                 fernsehen      >   ferngesehen                  
 
11.  Czasowniki  nierozdzielnie  złożone  (do  nich  należą  czasowniki  rozpoczynające  się  m.in. 

na be-, emp-, er-, ver-, zer-) oraz czasowniki zakończone na   - i e r  e n  tworzą PARTIZIP II  
bez  przedrostka ge-:  

      besuchen    >  besucht  (Ich habe meine Freunde in Berlin besucht.) 

 erzählen      >  erzählt     (Er hat mir viel von Anna erzählt.) 

      verstehen   >  verstanden  (Hast du das verstanden?)   
      oraz    studieren    >   studiert   (Mein Bruder hat in Kraków studiert.)