PERFEKT– czas p r z e s z ł y złożony

1. PERFEKT stosujemy przede wszystkim w języku mówionym (potocznym). Jest on

najważniejszym czasem przeszłym w j. niemieckim.

2. PERFEKT ma formę złożoną. Składa się z czasowników posiłkowych haben lub sein,

które odmieniają się w znanym już czasie teraźniejszym PRÄSENS oraz z tzw. trzeciej formy
podstawowej czasownika zasadniczego – P A R T I Z I P II.

3. Schemat czasu PERFEKT:
PERFEKT = haben lub sein + P a r t i z i p I I

odmieniają się w (imiesłów czasu przeszłego)
czasie teraźniejszym nie odmienia się, tzn. we
(ich habe, du hast, er/sie hat … ) wszystkich osobach ma
(ich bin, du bist, er/sie ist … ) taką samą postać.

4. P A R T I Z I P II – sposób tworzenia.

Tworzy się go od tematu czasownika, dodając do niego:
> przedrostek ge- (oprócz czasowników podanych w punkcie 11)

- t (-et)* do czasowników słabych (regularnych) > patrz: punkt 5
> końcówki -

*et dodajem y wtedy, gdy tem at czasownika kończy się na –t, -d, -chn, -ffn

- en do czasowników mocnych (nieregularnych) > patrz: punkt 6

5. P A R T I Z I P II czasowników słabych (regularnych):

Czasowniki te charakteryzują się tym, że ich temat nie zmienia się. Do nich należą m.in.:
a) machen b) kaufen c) spielen d) wohnen e) warten f) hören g) legen h) kosten
i) arbeiten j) brauchen.

Schemat tworzenia PARTIZIP II jest przedstawiony w punkcie 4. Posługując się nim, PARTIZIP
II od czasownika a) machen należy utworzyć następująco:

> odciąć końcówkę bezokolicznika – en, pozostaje wtedy temat : mach-
> dodać przedrostek ge -: gemach-
> dodać przyrostek - t : gemacht -> gemacht to już PARTIZIP II od machen.

PARTIZIP II od czasownika e) warten należy utworzyć następująco:
> odciąć końcówkę bezokolicznika – en, pozostaje wtedy temat: wart-
> dodać przedrostek ge - : gewart-
Uwaga: temat kończy się na - t !
> dodać przyrostek – et: gewartet -> gewartet to już PARTIZIP II od warten.

PARTIZIP II w/w czasowników ma postać: b) _____________ c) _______________ d)
__________________ f) __________________ g) _______________ h) ______________
i ) _________________ j) _______________ .

6. Czasowniki mocne (nieregularne) tworzą P A R T I Z I P II inaczej niż czasowniki słabe
(regularne). Do czasowników mocnych należą m. in.: a) schreiben b) schlafen
c) trinken d) sprechen e) gehen f) nehmen.
PARTIZIP II od w/w czasowników ma następujące formy: a) geschrieben b) geschlafen
c) getrunken d) gesprochen e) gegangen f) genommen.

7. Utworzone w punktach 5 i 6 formy PARTIZIP II są składnikiem czasu przeszłego
PERFEKT wraz z odpowiednim czasownikiem posiłkowym.

Uwaga: Czasowniki posiłkowe haben i sein tracą w PERFEKT swoje pierwotne

znaczenie (tzn. nie tłumaczymy ich na j. polski).

8. haben czy sein w PERFEKT ?
Z czasownikiem posiłkowym haben PERFEKT tworzą:
> czasowniki wymagające dopełnienia w IV przypadku (odpowiadającego na

pytanie kogo co?)

kogo co?
Ich habe schon einen Kaffee getrunken. (trinken/ pić > kogo co? > IV przypadek)

IV (Akk.)

> czasowniki modalne (Ich habe es nicht gewollt.)
> czasowniki zwrotne (Er hat sich sehr lange auf das Examen vorbereitet.)

Pewna grupa czasowników tworzy PERFEKT z czasownikiem posiłkowym sein.

Do tej grupy należą czasowniki:
> opisujące RUCH w konkretnym kierunku, np. fahren, gehen, kommen, fliegen, reisen,
umziehen, np. Er ist schon nach Hause gegangen; Ich bin vor 2 Wochen
umgezogen; Anke und Peter sind nach Rom gefahren.
> oznaczające przejście z jednego stanu w inny (zmianę stanu) , np. aufstehen,
einschlafen, aufwachen, np. Wann bist du denn heute aufgestanden?
> sein, werden, bleiben, np. Ich bin gestern in Kraków gewesen. / Sie sind zu Hause
geblieben.

9. Zdania w PERFEKT mają z góry określony szyk, tzn. czasownik posiłkowy jako forma
odmienna stoi w zdaniu głównym w trybie oznajmującym na 2. miejscu, a PARTIZIP II
zawsze na końcu zdania:

Szyk prosty: Ich habe in den Sommerferien in Holland gearbeitet.

Szyk przestawny: In den Sommerferien habe ich in Holland gearbeitet.

Zdania pytające rozpoczynają się albo od czasownika posiłkowego, np.:
Hast du in den Sommerferien gearbeitet? albo od słówek pytających, np.:
Wo hast du in den Sommerferien gearbeitet?

10. PARTIZIP II czasowników rozdzielnie złożonych (do nich należą czasowniki

rozpoczynające się na _______ , ________, ________, ________, ________, ________,
_________, ________, ________, _________, __________ ) - sposób tworzenia.

Jeśli czasownik jest rozdzielnie złożony, to w PARTIZIPie II ge- „wciska się” między jego
przedrostek a temat.

PARTIZIP II od czasownika einkaufen należy więc utworzyć następująco:

> odciąć końcówkę bezokolicznika – en, pozostaje wtedy temat: einkauf-
> pomiędzy przedrostek ein- a temat wchodzi ge-: eingekauf
> dodać przyrostek – t , bo jest to czasownik słaby (regularny): eingekauft.

Inne przykłady: aufstehen > aufgestaden abholen > abgeholt

aufräumen > aufgeräumt anziehen > angezogen
fernsehen > ferngesehen

11. Czasowniki nierozdzielnie złożone (do nich należą czasowniki rozpoczynające się m.in.

na be-, emp-, er-, ver-, zer-) oraz czasowniki zakończone na - i e r e n tworzą PARTIZIP II
bez przedrostka ge-:

besuchen > besucht (Ich habe meine Freunde in Berlin besucht.)

erzählen > erzählt (Er hat mir viel von Anna erzählt.)

verstehen > verstanden (Hast du das verstanden?)
oraz studieren > studiert (Mein Bruder hat in Kraków studiert.)