Polityka Zagraniczna zagadnienia id 372443

background image

1

1.

Polityka zagraniczna Francji w przededniu I wojny

ś

wiatowej

Francja, pami

ę

taj

ą

ca upokarzaj

ą

c

ą

kl

ę

sk

ę

z Niemcami w 1871 roku, utrat

ę

Alzacji i Lotaryngii oraz wypłat

ę

olbrzymiej

kontrybucji na rzecz zwyci

ę

zcy, miała teraz ochot

ę

na odwet.

- wojna 1870r. – FR wypowiedziała Prusom wojn

ę

, została pokonana i upokorzona; dzi

ę

ki temu powstało Cesarstwo

Niemieckie, wielki wstrz

ą

s w polityce FR, wiadomo, gdzie le

ż

y zagro

ż

enie

- nie dało si

ę

zapobiec zjednoczeniu Niemiec, wi

ę

c musieli im odda

ć

Alzacj

ę

i Lotaryngi

ę

,

- potencjał demograficzny FR był słaby ( 40 mln – FR, 60 mln – Niemcy)

- FR ogłosiła si

ę

III Republik

ą

(nowy pocz

ą

tek), antyniemiecka; szukała sojusznika przeciw Niemcom, i znalazła –

Rosj

ę

, bo

ż

adne inne pa

ń

stwo nie miało takiej siły; Francuzi od lat 80’XIX wieku chcieli pozyska

ć

Rosj

ę

, a udało im si

ę

podpisa

ć

sojusz w 1892 roku, co okazało si

ę

by

ć

fundamentem francuskiej polityki zagranicznej,

- w 1904 roku doł

ą

czyła Wielka Brytania, bo zaniepokoiła si

ę

,

ż

e Niemcy zbuduj

ą

silniejsz

ą

flot

ę

- Podczas istnienia III Rep. Francuskiej osi

ą

gni

ę

to szczyt ekspansji kolonialnej (Indochiny Francuskie, Afryka np.

Tunezja)

- I Wojna

ś

wiatowa:

-1914r.- Francja i Niemcy miały zamiary ofensywne, FR narzucali warunki pokojowe, odzyskali Alzacj

ę

i

Lotaryngi

ę

,

- Francja odniosła straty wi

ę

ksze ni

ż

Niemcy, zbyt du

ż

a ilo

ść

poległych na froncie spowodowała zapa

ść

demograficzn

ą

,

- FR nie była zadowolona z układu pokojowego, maksymalnie nie udało si

ę

rozbi

ć

Niemiec, a taki był ich cel

- Wielka Brytania natomiast nie chciała za bardzo osłabia

ć

Niemiec i wzmacnia

ć

Francji,

- FR utraciła sojusznika – Rosj

ę


Rewolucja w Rosji, nowa ideologia – pa

ń

stwa zachodu miały nadziej

ę

,

ż

e bolszewizm to

sprawa przej

ś

ciowa;

2. Polityka Francji wobec Europy

Ś

rodkowej w okresie mi

ę

dzywojennym


W dwudziestoleciu mi

ę

dzywojennym Jugosławia, Czechosłowacja oraz Rumunia zawarły pakt zwany Mał

ą

Entent

ą

,

którego celem było wzajemne przeciwstawienie si

ę

rewizjonizmowi w

ę

gierskiemu, a tak

ż

e próbie powrotu

Habsburgów na tron w

ę

gierski lub austriacki. Cele te jednak stawały si

ę

mniej aktualne, bo ka

ż

de z tych pa

ń

stw samo

dałoby rad

ę

rozbrojonym po I W.

Ś

w. W

ę

grom, a powrót Habsburgów na tron był coraz mniej realny.


- FR szukała innych sojuszników, którymi okazały si

ę

Polska i inne pa

ń

stwa Europy

Ś

rodkowej (Czechosłowacja,

Jugosławia, Rumunia); Czechosłowacja posiadała najsilniejsz

ą

gospodark

ę

w regionie; była to opozycja wobec

Niemiec,

Francja sponsoruj

ę

„Mał

ą

Entant

ę

” – Rumunia, Jugosławia, Czechosłowacja; do której nie doł

ą

czyła Polska

ze wzgl

ę

du na konflikt z Czechosłowacj

ą

;

- połowa lat 20’ – Nowa wizja we FR:

- zaprzestanie kontrolowania Niemców, próba dogadania si

ę

, wci

ą

gni

ę

cie Niemców do Ligi Narodów ( był to

pomysł franc. MSZ – Brianda)
- Locarno – porozumienie niem.-franc., Niemcy uznaj

ą

swoj

ą

granic

ę

zachodni

ą

za nienaruszaln

ą

(1925r.); nie

przyznały tego wschodniej granicy

- plan systemu schronów, bunkrów na granicy z Niemcami (linia Maginota);
- FR opuszcza swoich sojuszników, Europ.

Ś

r. Zostaje sama,

Miejsce FR w latach 30’ zacz

ę

ły zajmowa

ć

Niemcy, (Rumunia, W

ę

gry)

- próba porozumienia Francji z ZSRR, zawarto pewne porozumienia, ale ta wizja nie wypaliła. Francja wg. Stalina była
za słaba, ZSRR nie zamierzało płaci

ć

carskich długów, FR nigdy nie odzyskała swoich pieni

ę

dzy,

background image

2

- w okresie mi

ę

dzywojennym – Francja

ż

yła złudzeniem mocarstwowo

ś

ci, wci

ąż

jednak miała pozycj

ę

presti

ż

ow

ą

, ze

wzgl

ę

du na wpływy swojej kultury,

3. Stosunki francusko-niemieckie w latach mi

ę

dzywojennych


- Locarno – porozumienie niem.-franc., Niemcy uznaj

ą

swoj

ą

granic

ę

zachodni

ą

za nienaruszaln

ą

(1925r.);


Dla zapewnienia swego bezpiecze

ń

stwa Francja d

ąż

yła do łagodzenia napi

ęć

w Europie przez polityk

ę

ugody i

ust

ę

pstw wobec Niemiec. W 1932 zrezygnowano z reparacji, trzy lata pó

ź

niej Francja wyraziła zgod

ę

na niemieckie

równouprawnienie w sferze zbroje

ń

1935 i w 1936 na remilitaryzacj

ę

Nadrenii.


- 1933 r. - wyst

ą

pienie Niemiec z Ligii Narodów. Jeszcze przed wyst

ą

pieniem Włochy zaproponowały utworzenie

paktu czterech, obejmuj

ą

cego Francj

ę

, Niemcy, Wielk

ą

Brytani

ę

i Włochy. Miał to by

ć

czterostronny układ zawarty na

10 lat, faktycznie daj

ą

cy tym pa

ń

stwom przewodnictwo w Europie. Układ zawarto w lipcu 1933 r., ale nie został on

ratyfikowany i nie wszedł w

ż

ycie.

Podobny los spotkał o rok pó

ź

niejszy francuski projekt "paktu wschodniego" (pa

ń

stwa regionu, ZSRR, Niemcy) -

projekt upadł, dlatego

ż

e nie przyj

ę

ły go Niemcy,


- Monachium 1938r. - dyplomacja Francuska i Wielkiej Brytanii chciała zaspokoi

ć

potrzeby Hitlera kosztem

Czechosłowacji, oddaj

ą

c im tereny Sudetów, przedstawicieli władz Czechosłowacji tam nie było,


4.Polityka zagraniczna Francji w latach II wojny

ś

wiatowej.

- 3 wrze

ś

nia 1939 roku Francja wypowiedziała wojn

ę

Niemcom, ale FR i Anglia nie zamierzały walczy

ć

, gospodarka

francuska nie była gotowa, próby przeczekania za lini

ą

Magniota,


- wiosna 1940r. – Niemcy błyskawicznie rozprawiły si

ę

z zachodem,

- bitwa pod Dunkierk

ą

– zagłada armii fr. i ang., ewakuacja wojsk do Francji,

14.06.1940r. – padł Pary

ż

, upadek pa

ń

stwa, premierem był marszałek Filip Petain

Francja prosiła Niemcy o rozejm, została upokorzona. Niemcy okupowali północn

ą

cz

ęść

Francji z Pary

ż

em, dlatego

stolic

ę

przeniesiono do Vichy.

- Francja „Vichy” miała pełn

ą

swobod

ę

wewn

ę

trzn

ą

, władze francuskie poszły w kierunku kolaboracji, ponad 1,5 mln

ż

ołnierzy dostało si

ę

do niewoli niemieckiej.


Przez cały okres wojenny na terenie Francji działała partyzanta skupiona wokół Charles'a de Gaulle'a, który nie uznał
współpracy z Niemcami i wyjechał do Anglii,
- jesie

ń

1942 r. – W Maroku i Algierii l

ą

duje desant ameryka

ń

ski, były to kolonie francuskie, cz

ęść

wojsk francuskich

przeszła na stron

ę

USA (Algieria – zaplecze poparcia de Gaulle);


1944r. - Powstaje nowy rz

ą

d na czele z Charles'a de Gaulle'a który został uznany formalnie przez rz

ą

dy Stanów

Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i ZSRR
- 1944r.- premier FR pojechał do Moskwy, de Gaulle chciał by

ć

mediatorem mi

ę

dzy wschodem a zachodem, wizja

konieczno

ś

ci podziału Niemiec, realnie jego wpływ był jednak niewielki, nie chcieli go w Wielkiej Trójce (Churchill,

Roosvelt i Stalin)
Churchill uwa

ż

ał,

ż

e potrzebna jest równowaga sił, mo

ż

e doj

ść

do marginalizacji europy.

Forsował danie dla Francji strefy okupacyjnej w Niemczech.
Zaoferowano natomiast miejsce w Radzie Bezpiecze

ń

stwa ONZ

Pod koniec 1946 roku powstaje IV Republika Francuska.

5. Polityka zagraniczna IV Republiki Francuskiej


IV Republika – po wojnie
- nowa konstytucja, zapa

ść

gospodarcza,

- wci

ąż

mieli kolonie, ale polityka wewn

ę

trzna była rozchwiana, komuni

ś

ci mogli przej

ąć

władz

ę

,

- przeszło

ść

VICHY(

ś

ciganie

Ż

ydów francuskich, represje) – nigdy nie rozliczona,

- w 1945 roku przyznano prawa kobietom, de Gaulle ust

ę

puje ze stanowiska premiera, ale zapowiada,

ż

e wróci

- zacz

ą

ł tworzy

ć

si

ę

ruch gaullistowski ( wskazywano na potrzeb

ę

tworzenia silnego, scentralizowanego pa

ń

stwa,

zdolnego do integrowania narodu)
- głównym problemem IV Rep. Były kolonie – Francuzi postanowili walczy

ć

o swoje terytoria w przeciwie

ń

stwie do

Brytyjczyków,
- 1945-1947 – próby odzyskiwania niepodległo

ś

ci

background image

3

Algieria – próby powstania brutalnie stłumione,

Madagaskar – wyst

ą

pienie rdzennej ludno

ś

ci, stłumione


Wojna w Indochinach Francuskich – Kambo

ż

a, Laos, Wietnam – zaj

ę

te podczas II W

Ś

przez Japoni

ę

. USA wspierały

finansowo Francj

ę

, bo nie chciały ekspansji chi

ń

skiego komunizmu. Francuzi eskalowali t

ą

wojn

ę

, pochłaniali

ogromne sumy, przegrywali militarnie; konferencja pokojowa odbyła si

ę

w 1955 roku i uznała niepodległo

ść

tych

pa

ń

stw, Francja wycofała si

ę

z Indochin

- lata 40/50 – w Maroku, Tunezji i Algierii – Francja odpowiada pacyfikacj

ą

; napi

ę

cie ze

ś

wiatem arabskim,

Algieria:
- od lat 30’ XIX wieku – naturalne przedłu

ż

enie Francji, Francuzi zasiedlali masowo wybrze

ż

e,

- w latach 50’ XX w. Algieri

ę

zamieszkiwało ponad 1 mln Francuzów,

- Ostoja gen. De Gaulle („czarne stopy”). Realna siła polityczna. Francuzi nie mogli odpu

ś

ci

ć

.

- 1954r. – otwarcie wojny; partyzanci algierscy (IV republika 0,5 mln

ż

ołnierzy)

- wojna była bardzo krwawa,
- w 1958r. wojska francuskie wypowiedziały posłusze

ń

stwo Pary

ż

owi,

- De Gaulle powrócił do władzy; pertraktacje z Algieri

ą

,

- ta wojna to jeden z najczarniejszych epizodów IV Republiki

- Jako członek ONZ Francja przynajmniej teoretycznie musiała popiera

ć

dekolonizacj

ę

IV Republika była proameryka

ń

ska, przyj

ę

li plan Marshalla, wspierali powstawanie NATO,

Niech

ę

tne stanowisko co do prób wci

ą

gni

ę

cia w to Niemiec.


Stały nadzór nad Niemcami! Nie mog

ą

wymkn

ąć

si

ę

spod kontroli.

- pomysły we Francji: wci

ą

gni

ę

cie Niemiec do współpracy gospodarczej

- idea: 1953r. – EWWiS, 1957r. – EWG
- Francja blokowała współprac

ę

w dziedzinie obrony i bezpiecze

ń

stwa,

1954r. – Francuski parlament odmówił przyj

ę

cia traktatu o współpracy obronnej

- nie chcieli RFN w NATO, zachowali dystans,

- sprawy wewn

ę

trzne:

Francuzi pod koniec lat 50’ potrzebowali autorytetu. De Gaulle miał ogromne poparcie społeczne.

1958r. – de Gaulle znów został premierem; Nowa konstytucja i referendum, wzmacniał swoj

ą

polityk

ę



6. Demonta

ż

francuskiego imperium kolonialnego po II wojnie

ś

wiatowej.

Za czasów de Gaulle upadło francuskie imperium kolonialne
- 1960 – generał przyznaje niepodległo

ść

wielu krajom Afryki („rok Afryki”)

- Francuzi chcieli stworzy

ć

tam uni

ę

, jak Wspólnota Brytyjska

- promowali tam równie

ż

kultur

ę

,

Algieria: W 1881 Algieria francuska została wł

ą

czona do Francji jako terytorium zamorskie; rozpocz

ą

ł si

ę

masowy

napływ osadników francuskich. W 1954 wybuchło powstanie zbrojne – wojna o niepodległo

ść

Algierii pod

kierownictwem Frontu Wyzwolenia Narodowego (FLN). Na mocy układu z Evian Francja (prezydent Charles de
Gaulle) uznaje niepodległo

ść

Algierii.

Francuska Afryka Zachodnia: francuskie terytoria zale

ż

ne w Afryce Zachodniej w latach 1904-58. W jej skład

wchodziły nast

ę

puj

ą

ce terytoria: Senegal, Mauretania, Sudan Francuski (obecnie Mali), Gwinea, Wybrze

ż

e Ko

ś

ci

Słoniowej, Górna Wolta (Burkina Faso), Dahomej (Benin) i Niger. W 1958 roku rozpadła si

ę

na odr

ę

bne republiki

autonomiczne, które w 1960 uzyskały niepodległo

ść

.

Francuska Afryka Równikowa: federacja francuskich kolonii w

ś

rodkowej Afryce, mi

ę

dzy rzek

ą

Kongo a Sahar

ą

:

Gabonu, Konga

Ś

rodkowego (obecnie Kongo), Ubangi-Szari (obecnie Republika

Ś

rodkowoafryka

ń

ska)

oraz Czadu (ten stanowił oddzieln

ą

jednostk

ę

terytorialn

ą

od roku 1920) W referendum z wrze

ś

nia 1958roku

przegłosowano przyj

ę

cie autonomii w ramach Wspólnoty Francuskiej - tym samym rozwi

ą

zano sam

ą

federacj

ę

.

W 1959 roku nowe republiki powołały, a

ż

do uzyskania pełnej niepodległo

ś

ci w kwietniu 1960, tymczasow

ą

organizacj

ę

zwan

ą

Uni

ą

Republik

Ś

rodkowoafryka

ń

skich.

background image

4

Madagaskar: w 1883 Francuzi dokonuj

ą

inwazji na Madagaskar, 1958 proklamowano powstanie Demokratycznej

Republiki Malagasy b

ę

d

ą

cej republik

ą

autonomiczn

ą

w ramach Wspólnoty Francuskiej. 1960 – uzyskanie pełnej

niepodległo

ś

ci.

Gujana Francuska: francuskie terytorium zale

ż

ne o statusie departamentu zamorskiego, Gujana Francuska, jako

integralna cz

ęść

Francji, nale

ż

y do Unii Europejskiej..

Indochiny: dawna nazwa regionu w południowo-wschodniej Azji, który pochodzi z okresu, gdy był koloni

ą

Francji pod

pełn

ą

nazw

ą

francuskich Indochin. Region ten przez około 100 lat (od poł. XIX w. do poł. XX w.) stanowił

posiadło

ść

francusk

ą

- Indochiny Francuskie. Dopiero wybuch wojny indochi

ń

skiej 1945-1954 przyczynił si

ę

do

uzyskania niepodległo

ś

ci przez zamieszkuj

ą

ce tu narody.

7. Pa

ń

stwa europejskie a tzw. kryzys sueski.

Kryzys sueski- 1956r. ; był to konflikt zbrojny pomi

ę

dzy Egiptem i Izraelem, do którego po stronie Izraela wmieszały

si

ę

wojska Francji i Wielkiej Brytanii, wysłali tam swoich komandosów, oficjalnie powodem była ch

ęć

pomocy

Izraelowi, ale chodziło głównie o utrzymanie wpływów Francji i Anglii nad tym kanałem.
- Przeciw Francji i Wielkiej Brytanii – USA i ZSRR,

Izrael wyprzedził atak pa

ń

stw arabskich i 29 pa

ź

dziernika 1956 roku w porozumieniu z Angli

ą

i z udziałem

Francji napadł na Egipt. Kraje te te

ż

interweniowały zbrojnie, po odrzuceniu przez władze Egiptu ultimatum. Izrael w

tydzie

ń

zadał kl

ę

sk

ę

armii egipskiej, a wojska francuskie i angielskie desantem opanowały Kanał Sueski.

Pod presj

ą

USA i ZSRR działania wojenne przerwano 7 listopada, a wojska Izraela musiały wycofa

ć

si

ę

na

lini

ę

z 1949 roku. Miały tego strzec siły ONZ na Bliskim Wschodzie.

Konflikt sueski zrujnował presti

ż

Francji i Wielkiej Brytanii, a wzmocnił pozycj

ę

Nasera, który odzyskał pełn

ą

kontrol

ę

nad kanałem i zacz

ą

ł powoli odgrywa

ć

rol

ę

przywódcy

ś

wiata arabskiego. Francuzi i Brytyjczycy uciekli z Suezu, w

1957 roku uznali niepodległo

ść

Tunezji i Maroka

8. Francja a integracja europejska

Stanowisko francuskie było zasadniczo odmienne od brytyjskiego, i opierało si

ę

na

ś

cisłym zwi

ą

zku polityki francuskiej

z kontynentem europejskim, na którym to Francja pełni

ć

miała rol

ę

centrum politycznego i integracyjnego. W 1950 r.

M. Debre ogłosił projekt paktu i unii krajów europejskich. Inicjatywami francuskimi - obok projektu Europejskiej
Wspólnoty W

ę

gla i Stali - były propozycje utworzenia Europejskiej Wspólnoty Obronnej i Europejskiej Wspólnoty

Politycznej. Ta ostatnia miała stanowi

ć

struktur

ę

nadrz

ę

dn

ą

nad EWWiS i EWO. Koncepcja EWO upadła jednak

głosami francuskiego parlamentu, zatrzymuj

ą

c na jaki

ś

czas realizacj

ę

Europejskiej Współpracy Politycznej.

Zasadniczego zwrotu w polityce Francji wobec integracji Europy dokonał De Gaulle, wysuwaj

ą

c koncepcj

ę

owego

centralnego ulokowania Francji w systemie europejskim, z któr

ą

to inne kraje, tworz

ą

c wi

ę

zi polityczne, ekonomiczne,

militarne i inne, miałyby zawi

ą

za

ć

podstawy integracji. Głównym elementem tej koncepcji miały by

ć

(i stały si

ę

)

stosunki francusko - niemieckie.

Przez odrzucenie jakichkolwiek rozwi

ą

za

ń

ponadnarodowych de Gaulle powstrzymał integracj

ę

Europy Zachodniej

opart

ą

na tym mechanizmie, a problem suwerenno

ś

ci stał si

ę

- do dzi

ś

- najpowa

ż

niejszym zagadnieniem integracji.

Pewien zwrot we francuskiej polityce dokonał si

ę

pod koniec lat 60-tych, kiedy to na stanowisku prezydenta de

Gaulle`a zast

ą

pił nastawiony bardziej koncyliacyjnie, Georges Pompidou.

9. Polityka europejska gen. De Gaull’a


De Gaulle:
- wizjoner i pragmatyk jednocze

ś

nie,

- rola Francji w Europie zawsze była czołowa,
- misja: powrót Francji do głównego nurtu decyzyjnego w Europie; Rosja te

ż

musi powróci

ć

,

- wa

ż

ny punkt odniesienia to nadal Niemcy, a Francja musi robi

ć

wszystko by były one dalej sp

ę

tane,

- stosunek de Gaulle do USA: nie podobało mu si

ę

,

ż

e USA próbowało odgrywa

ć

rol

ę

Wielkiego Brata w Europie, nie

lubił tej zale

ż

no

ś

ci; nie podobało mu si

ę

równie

ż

, jak potraktowana została Francja po II W

Ś

- pa

ń

stwo narodowe dba o interesy swojego narodu, atrybutem pa

ń

stwa jest jego suwerenno

ść

, nie mo

ż

na jej

ogranicza

ć

, dlatego sceptycznie podchodził do procesów integracyjnych,

background image

5

- 1968r. – praska wiosna; de Gaulle kibicował Czechosłowacji, był rozczarowany,

ż

e Gomułka naciskał na

przeprowadzenie interwencji,
- najlepsze relacje to stosunki bilateralne ( wzajemna, obustronna realizacja zobowi

ą

za

ń

dwóch pa

ń

stw wzgl

ę

dem

siebie)
- podstawowy cel pa

ń

stwa to niezale

ż

no

ść

, a granic

ą

współpracy mi

ę

dzynarodowej jest suwerenno

ść

- celem polityki franc. była zasada równowagi
- problemem

ś

wiata była dwubiegunowo

ść

, a on chciał

ś

wiata wielobiegunowego,

- uwa

ż

ał,

ż

e Francja pomini

ę

to po II W

Ś

, głosił,

ż

e Francj

ę

nie obowi

ą

zuj

ą

zobowi

ą

zania Jałta

ń

skie bo nie byli stron

ą

w konflikcie
-

ś

wiat jest skazany na mocarstwa,

- relacje transatlantyckie: mocarstwa o najwi

ę

kszym potencjale militarnym (bro

ń

j

ą

drowa): ZSRR, USA,

Wielka Brytania i Francja,
- De Gaulle zaraz po obj

ę

ciu urz

ę

du, rozpocz

ą

ł program j

ą

drowy,


NIEMCY:
- Europa Zach: w tandemie z Niemcami, Francja rol

ą

kierownicz

ą

,

- kluczowe znaczenie miała sprawa niemiecka, de Gaulle zaproponował przewarto

ś

ciowanie relacji z Niemcami:

współpraca, wchodzi

ć

z nimi w interakcje, przypisuje mu si

ę

ide

ę

pojednania z Niemcami, co znalazło zrozumienie

u kanclerza RFN Adenauera (szansa na europeizacje Niemiec – sojusz z FR)
- idea pojednania – lata 50-60’. 1958-1963 – De Gaulle spotkał si

ę

z Adenauerem a

ż

15 razy!

1962 – obaj zło

ż

yli wzajemne wizyty, otwieranie muzeów itp., zacz

ę

to promowa

ć

ide

ę

pojednania w

ś

ród

społecze

ń

stwa,


1963 – traktat elizejski – podpisany przez Niemcy i Francj

ę

, do dzi

ś

podstawa relacji tych dwóch pa

ń

stw, a

tak

ż

e inspiracja dla traktatu polsko-niemieckiego z 1991 roku.

- stałe konsultacje, spotkania co najmniej raz do roku

- kluczowe ministerstwa: regularne spotkania co 3 miesi

ą

ce

- kultura i edukacja – spotkania raz w miesi

ą

cu

- symbolem Strasburg, miasto francuskie, ale niemieckoj

ę

zyczne


Traktat elizejski dokonał przełomu:

- d

ąż

enie do wypracowania wspólnego stanowiska w polityce zagranicznej,

- prawie zawsze si

ę

to udaje (przykład: sprawa iracka)

- ró

ż

nice: Francja nie chciała rozszerzenia UE na wschód,

- wspólne koncepcje obronne (FR miała da

ć

Niemcom gwarancj

ę

bezpiecze

ń

stwa i troch

ę

uzale

ż

ni

ć

od siebie

Niemcy)

- Niemcy podzielone, politycznie osłabione to dobry układ dla Francji, bo nale

ż

y dba

ć

by politycznie Francja

była stron

ą

silniejsz

ą

- Francja zablokowała niemiecki rozwój potencjału nuklearnego
- Francja nie chciała wzmocnienia RFN w latach 70’ (pojednanie z Polsk

ą

itp.), jak równie

ż

nie chciała

zjednoczenia Niemiec


WIELKA BRYTANIA
Francja chciała zawrze

ć

dobre stosunki z Wielk

ą

Brytani

ą

. Brytyjczycy byli temu przeciwni, poniewa

ż

woleli zawrze

ć

dobre stosunki z USA.
W latach 60. Wielk

ą

Brytani

ę

dopadł kryzys i zacz

ę

ła zabiega

ć

o współprace z Francj

ą

. Wielka Brytania zauwa

ż

ywszy

sukces EWG rozpocz

ę

ła starania do wej

ś

cia w jej struktury. De Gaull blokował drog

ę

Wielkiej Brytanii do wspólnot

europejskich. W latach 1963- 1967 maiło miejsce dwukrotne veto De Gaull’a w sprawie wej

ś

cia Wielkiej Brytanii do

EWG. Dopiero po

ś

mierci De Gaull’a Wielka Brytania weszła do EWG.


ROSJA I WSCHÓD:

- Europa od Atlantyku po Ural: Francja i Rosja, chciał wci

ą

gn

ąć

ZSRR do współpracy Europejskiej

Przyjazne stosunki z Rosja były potrzebne do utrzymania równowagi oraz do silnej pozycji w stosunku do Niemiec. W
1966 roku Ge Gaulle odwiedził ZSRR. Wizyta ta miała wymiar symboliczny. Przedstawił plan współpracy Francja-
Rosja oraz hasło: „Europa od Atlantyku po Ural”. Po tej wizycie De Gaulle wyczuwał nadziej

ę

na umocnienie swojej

pozycji na

ś

wiecie.

background image

6

W roku 1967 De Gaulle odwiedził Polsk

ę

, gdzie witały go tłumy, poniewa

ż

dla Polaków był on symbolem wolnej,

niezale

ż

nej Francji, a tak

ż

e przyjacielem Polski. Był w Zabrzu gdzie manifestował. Polska przyj

ę

ła francuskie

rozwi

ą

zania systemów telewizyjnych jako jedyny kraj.

RUMINIA, CZECHOSŁOWACJA- były wspierane przez Francje. De Gaulle odwiedził te kraje jako pierwsze (1968).

10. Stosunki Francja - USA w czasach prezydentury De Gaulle’a .

Francja d

ąż

yła do roli hegemona w Europie. De Gaulle był niech

ę

tnie nastawiony do USA, poniewa

ż

oni tak

ż

e d

ąż

yli

do hegemonii w Europie. Francja była nielojalna wobec USA (kwestia kanału Sueskiego). De Gaulle chciał by

ć

partnerem USA, nie chciał by

ć

zale

ż

ny.

- w czasach kryzysu kuba

ń

skiego De Gaulle poparł jednak Kennedy’ego!

- manifestowanie antyameryka

ń

sko

ś

ci (próby wyrwania Niemiec z ameryka

ń

skiej strefy wpływów)

Osłabienie zwi

ą

zków z USA miała zapewni

ć

współpraca Francji z Niemcami i Chinami, - kontakty z re

ż

imem Mao w

Chinach, jeszcze w latach 60’ było to nowe w tym okresie, był pierwszym, który uwa

ż

ał,

ż

e Chiny to pot

ę

ga,

- polityka wobec Quebecu (francuska prowincja Kanady ze stolic

ą

w Montrealu) – poleciał tam i powiedział „Niech

ż

yje

wolny Quebec”, wsparł separatystów, gest ten miał zaniepokoi

ć

Amerykanów, Amerykanie go nie znosili;


11. Stosunki francusko – brytyjskie po II wojnie

ś

wiatowej

Okres de Gaulle’a:

Kolonie: Po II wojnie

ś

wiatowej najwi

ę

kszym problemem dla Francji (okres IV Republiki) były kolonie. W

odró

ż

nieniu od Brytyjczyków, postanowili walczy

ć

o swoje terytoria.

Kryzys sueski: Kraje ł

ą

czyło wspólne stanowisko w sprawie kryzysu sueskiego z 1956r. Razem wyst

ą

pili w

obronie znacjonalizowanego przez Nasera(przywódc

ę

arabskiego) Kanału Sueskiego. W tym celu wysłano

komandosów. Przeciw Francji i Anglii wyst

ą

piły USA i ZSRR. Francuzi i Brytyjczycy uciekli z Suezu, nast

ą

pił

spadek znaczenia mi

ę

dzynarodowego Francji i Wlk. Brytanii na skutek konfliktu, przyspieszyło to proces

dekolonizacji na całym

ś

wiecie. W 1957r. razem uznali niepodległo

ść

Tunezji i Maroka.

Polityka De Gaulle’a nt. Francji: Wg niego współpraca z Wlk. Brytani

ą

byłaby idealna. Brytyjczycy nie popierali tej

wizji. Woleli budowa

ć

partnerstwo z USA, przez co prezydent miał chłodny stosunek do Wielkiej Brytanii, zarzucał

im zbyt silne powi

ą

zanie. W latach ’50 Brytyjczycy sceptycznie podchodzili do integracji europejskiej. W latach

’60 przechodzili kryzys, dlatego zacz

ę

li zabiega

ć

o współprac

ę

, chcieli wst

ą

pi

ć

do EWG, obawiali si

ę

konkurencyjno

ś

ci

ż

ywno

ś

ci. De Gaulle dwukrotnie odrzucał przyj

ę

cie Wlk. Brytanii do Wspólnoty(1963,1967),

dopiero po jego

ś

mierci przyj

ę

to Francj

ę

do EWG.

Poj

ę

cie „Europy małej” – integracja miała rozpocz

ąć

si

ę

wokół Francji, Niemiec, Wlk. Brytanii i Włoch.


Okres Pompidou:
- Poparł przyj

ę

cie do Wlk. Brytanii do EWG jako przeciwwag

ę

dla Niemiec. Chciał uzale

ż

ni

ć

Niemcy od Europy.


12. Koncepcje polityki zagranicznej De Gaulle'a

- misja to powrót Francji do głównego nurku decyzyjnego w Europie, Rosja te

ż

musi powróci

ć

- wa

ż

ny punkt odniesienia to Niemcy, które musz

ą

by

ć

sp

ę

tane

- instytucja najwa

ż

niejsza w relacjach mi

ę

dzynarodowych - pa

ń

stwo narodowe; dbał o interesy swojego narodu.

Atrybutem pa

ń

stwa jest suwerenno

ść

i nie mo

ż

na jej ogranicza

ć

dlatego sceptycznie odnosił si

ę

do interesów

integracyjnych
- najlepsze relacje to stosunki bilateralne
- podstawowy cel pa

ń

stwa to niezale

ż

no

ść

; granic

ą

współpracy mi

ę

dzynarodowej jest suwerenno

ść

- celem polityki francuskiej była zasada równowagi
- problem

ś

wiata to dwubiegunowo

ść

; de Gaulle chciał

ś

wiata wielobiegunowego

-

ś

wiat jest skazany na mocarstwa

- relacje transatlantyckie: mocarstwa o najwi

ę

kszym potencjale militarnym (bro

ń

j

ą

drowa): ZSRR, USA, Wielka

Brytania, Francja. De Gaulle zacz

ą

ł zaraz po obj

ę

ciu urz

ę

du program j

ą

drowy

- Europa Zachodnia: Francja w tandemie z Niemcami (Francja rol

ę

kierownicz

ą

)

- Europa od Atlantyku po Ural - Francja i Rosja; chciał wci

ą

gn

ąć

Rosj

ę

do współpracy europejskiej

- kluczowe znaczenie ma sprawa niemiecka; Ge Gaulle był wizjonerem, my

ś

lał o dalekiej przyszło

ś

ci.

Zaproponował inn

ą

wizj

ę

.

Przewarto

ś

ciowanie relacji z Niemcami : ! współpraca, wchodzi

ć

z nimi w interakcje. Przypisuje mu si

ę

ide

ę

pojednania z Niemcami. Znalazło to porozumienie tak

ż

e u Adenauera (szans

ą

na europeizacj

ę

Niemiec - sojusz z

Francj

ą

); Idea pojednania - lata 50 i 60; 1958-1963 de Gaulle spotkał si

ę

z Adenauerem 15 razy; 1962 - obaj

zło

ż

yli sobie wzajemne wizyty: otwieranie muzeów itp. zacz

ę

to promowa

ć

ide

ę

pojednania w

ś

ród społecze

ń

stwa;

background image

7

1936- traktat elizejski, do dzi

ś

podstawa relacji. Niemcy podzielone politycznie i osłabione to układ dobry dla

Francji;
- De Gaulle stał si

ę

promotorem integracji europejskiej (Niemcy mo

ż

na przez integracj

ę

wielostronn

ą

jeszcze

bardziej sp

ę

ta

ć

)

- integracja europejska - traktował j

ą

instrumentalnie. Chciał wspólnoty suwerennych pa

ń

stw; integracja miała

przywróci

ć

jedno

ść

Francji

- wspólna polityka rolna EWG była korzystna dla Francji

13. Stosunki francusko – niemieckie po II wojnie

ś

wiatowej

Po II wojnie

ś

wiatowej, w latach 1947-1949 polityka francuska była jeszcze stanowczo antyniemiecka

- Niech

ę

tne stanowisko Francji wobec prób wci

ą

gni

ę

cia Niemiec w struktury NATO.

- Francja prowadziła stały nadzór nad Niemcami, aby nie wymkn

ę

li si

ę

spod ich kontroli

Pomysły we Francji: wci

ą

ganie Niemiec do współpracy gospodarczej, 1953 - EWWiS, 1957 – EWG (stała si

ę

instrumentem kontroli nad Niemcami Zachodnimi i spoiwem w rozwoju współpracy francusko-niemieckiej)
- Francja blokowała współprac

ę

w dziedzinie obrony, bezpiecze

ń

stwa – 1954 francuski parlament odmówił

przyj

ę

cia traktatu o współpracy obronnej

De Gaulle :

- uwa

ż

ał,

ż

e Niemcy s

ą

zagro

ż

eniem i w zwi

ą

zku z tym proponował, aby współpracowa

ć

z Niemcami, wchodzi

ć

z

nimi w interakcje
- Prezydent Francji obawiał si

ę

Niemiec i pilnował by zbyt szybko Niemcy nie powróciły do dawnej

ś

wietno

ś

ci i

pot

ę

gi

- Główny punkt odniesienia: robi

ć

wszystko, aby Niemcy był zale

ż

ne od innych pa

ń

stw

- Znalazł równie

ż

porozumienie z Adenauerem, (szans

ą

na europeizacj

ę

Niemiec – sojusz z Francj

ą

), idea

pojednania lata 50 i 60, 1958-1963 De Gaulle spotkał si

ę

z Adenauerem 15 razy

- 1962 - obaj zło

ż

yli wzajemne wizyty, otwieranie muzeów itp., zacz

ę

to promowa

ć

ide

ę

pojednania w

ś

ród

społecze

ń

stwa, konsultacje, aby w miar

ę

mo

ż

liwo

ś

ci wypracowa

ć

wspólne stanowisko

- Obaj wymy

ś

lili i wcielili w

ż

ycie eksperyment dotycz

ą

cy pojednania – traktat elizejski, idea, która mu

przy

ś

wiecała była budowa

ś

cisłego zwi

ą

zku politycznego, społecznego (De Gaulle traktował to instrumentalnie)


1963 – traktat elizejski: Niemcy i Francja (do dzi

ś

podstawa relacji, był inspiracj

ą

dla traktatu polsko-

niemieckiego z 1991 r.). Istot

ą

pojednania były stałe konsultacje polityczne (prezydenci, premierzy - spotkania co

najmniej raz do roku). Spotkania te miały na celu pozbycie si

ę

negatywnego balastu miedzy Niemcami i

francuzami, co miało mie

ć

wpływ na przyszło

ść

. Program ten zadziałał i dokonał przełomu:

- D

ąż

enia do wypracowani wspólnego stanowiska w polityce zagranicznej

- Wspólne koncepcje obronne: Francja miała da

ć

Niemcom gwarancj

ę

bezpiecze

ń

stwa i w ten sposób troch

ę

Niemcy od siebie uzale

ż

ni

ć

,

- Niemcy podzielone politycznie, osłabione to układ dobry dla Francji
- Budowanie wspólnoty kulturowej mi

ę

dzy Niemcami i Francj

ą

. Prowadzenie wspólnej polityki zagranicznej

(pojednanie do dzisiaj przynosi efekty)
- Wizja przełamania odwiecznych antagonizmów
- Francja beneficjentem Niemiec
- Francja nie popierała np. upadku Muru Berli

ń

skiego, zjednoczenie Niemiec oznaczało ich wzmocnienie, a to nie

jest dobre
- Francja niech

ę

tna samodzielnym inicjatywom Niemiec

- Dobre Niemcy to Niemcy słabe i podzielone (wizj

ę

te podzielał Adenauer)

- Po odej

ś

ciu Adenauera De Gaulle zmienia troch

ę

akcenty,

ś

rodkiem sp

ę

tania Niemiec jest Europa, gł

ę

biej wejd

ą

we współprac

ę

europejsk

ą

tym lepiej dla Europy i Francji

- Nale

ż

y dba

ć

by Francja była stron

ą

silniejsz

ą

:

- Francja zablokowała niemiecki rozwój potencjału nuklearnego
- Nie chciała wzmocnienia RFN w latach 70-tych, podobny stosunek do zjednoczenia Niemiec
- De Gaulle uwa

ż

ał,

ż

e Niemcy mo

ż

na przez integracj

ę

wielostronn

ą

jeszcze bardziej sp

ę

ta

ć


Pompidou
- Nie przeszkadzało mu otwarcie Niemiec na Wschód

background image

8

- Niemcy powoli stawały si

ę

superpot

ę

g

ą

gospodarcz

ą

w Europie, Pompidou jeszcze bardziej chciał uzale

ż

ni

ć

,

- Niemcy od Europy: rozbudowa Wspólnot Europejskich, rozszerzenie EWG o Wielk

ą

Brytani

ę

, kraje północy jako

przeciwwag

ę

dla Niemiec


Giscard d’Estaign
Jeszcze bardziej wchodził w kooperacj

ę

z Niemcami, zacie

ś

nianie współpracy w strukturach europejskich


Mitterand
- Zacie

ś

niał współprac

ę

z Niemcami

- Zagwarantował Niemcom francuskie gwarancje atomowe bezpiecze

ń

stwa

- Obawa,

ż

e Niemcy odwróc

ą

si

ę

na wschód

- D

ąż

ył do tego, aby jeszcze bardziej wcisn

ąć

Niemcy do integracji europejskiej

- W 1989-1990 obawa przed odbudow

ą

Niemiec, chcieli to odwlec, dlatego Francja wspierała w 1989 r. NRD,

Francja robiła wszystko aby zapobiec zjednoczeniu, wizyta w NRD po upadku muru berli

ń

skiego, usiłował

przekonywa

ć

, aby Niemcy si

ę

nie jednoczyły, przeciwdziałanie wzrostowi Niemiec

- Niech

ęć

do przemian np. w Polsce, bo pr

ę

dzej czy pó

ź

niej znale

ź

liby

ś

my si

ę

w strefie wpływów Niemiec, W

sporze Polski o granic

ę

z Niemcami, Francja natychmiast wsparła Polsk

ę

,

- Pogł

ę

biał integracj

ę

europejsk

ą

, aby jeszcze mocniej uwi

ą

za

ć

Niemcy w Europie

- Forsuje pomysł integracji bo to jedyna ucieczka od wzmocnienia pot

ę

gi Niemiec, jednak

ż

e francuskie

społecze

ń

stwo jest temu przeciwne

- Jak najpó

ź

niej rozszerzy

ć

Uni

ę

na wschód, bo to oznacza wzmocnienie pot

ę

gi Niemiec,


Jacques Chirac
- Zacie

ś

nianie współpracy Francji z Niemcami

- Wycofano ostatecznie wojska francuskie z Niemiec

Nicolas Sarkozy
- Relacje z Niemcami coraz bardziej partnerskie Sarkozy+Merkel, dwie najwi

ę

ksze gospodarki UE, wpływ na

decyzje polityczne Unii,

14. Polityka wschodnia gen. De Gaulle’a

Według de Gaulle’a po II wojnie

ś

wiatowej Francja została

ź

le potraktowana przez mocarstwa. Nie zaproszono jej

do Wielkiej Trójki (na skutek rezerwy Roosevelta do de Gaulle’a), nie „dzieliła” Europy, dlatego te

ż

:

- zobowi

ą

zania jałta

ń

skie Francji nie obowi

ą

zuj

ą

(skoro nie brała w nich udziału =P), nie uznaje „

ż

elaznej kurtyny”

de Gaulle utrzymuje stosunki ze Wschodem.

Rosja była wa

ż

nym partnerem dla Francji, bez wzgl

ę

du na panuj

ą

cy w niej system polityczny. Nie da si

ę

jej

izolowa

ć

, zawsze b

ę

dzie mocarstwem. W ZSRR de Gaulle widział pomocnika w utrzymaniu Niemiec w szachu,

dlatego te

ż

utrzymywał z tym pa

ń

stwem stosunki. Idea de Gaulle’a: Europa od Atlantyku a

ż

po Ural (Francja i

Zwi

ą

zek Radziecki)

chciał wci

ą

gn

ąć

ZSRR do współpracy europejskiej.

De Gaulle: re

ż

imy takie jak Gomułki i Ceau

ş

escu b

ę

d

ą

ulega

ć

ewolucji w kierunku unarodowienia. Było to przez

Francj

ę

po

żą

dane (wg de Gaulle’a pa

ń

stwa narodowe były podstawowym podmiotem polityki mi

ę

dzynarodowej).

W 1966 roku de Gaulle’a jako pierwszy przedstawiciel Zachodu odwiedził ZSRR. Przedstawił wówczas koncepcj

ę

Wielkiej Europy (wspomniana wy

ż

ej Europa od Atlantyku po Ural): współpraca Francji i ZSRR (bez USA). „Oferta"

budowania Europy od Atlantyku po Ural była kierowana zarówno do komunistycznych rz

ą

dów pa

ń

stw Europy

Wschodniej, jak i do narodów. Te pierwsze nie chciały i nie mogły jej podj

ąć

. Dla nich de Gaulle był interesuj

ą

cy

jedynie jako polityk osłabiaj

ą

cy ameryka

ń

skie przywództwo w

ś

wiecie zachodnim.

Bre

ż

niew s

ą

dził,

ż

e Francja mo

ż

e rozpocz

ąć

budowanie na Wschodzie swoich interesów, do czego nie zamierzał

dopu

ś

ci

ć

.

Pomimo obj

ę

cia Wschodu embargiem na zachodni

ą

technologi

ę

do Europy

Ś

rodkowo-Wschodniej wchodzi

kapitał francuski (m.in. system telewizyjny SECAM). SECAM w Polsce funkcjonował a

ż

do lat 90.

Rumunia, Czechosłowacja – kraje wspierane przez Francj

ę

. De Gaulle równie

ż

odwiedził je jako pierwszy polityk

Zachodu.

background image

9

W 1967 roku wizytował w Polsce (pierwszy przedstawiciel Zachodu w naszym kraju). Poparł wówczas granic

ę

zachodni

ą

Polski.

Jako

ż

e de Gaulle wspierał pa

ń

stwa Europy

Ś

rodkowo-Wschodniej praska wiosna i nacisk Gomułki na

przeprowadzenie interwencji były du

ż

ym zaskoczeniem dla francuskiego przywódcy.

15.Pozaeuropejska polityka Francji w latach V Republiki.

V Republika Francuska- dzieło Charles’a de Gaulle’a (lider francuskiego ruchu oporu po II wojnie

ś

wiatowej, walczył w

Polsce przeciw bolszewikom, po jego

ś

mierci w ’79 stworzono ruch gaulle’istowski)

Europa jest głownym punktem polityki zagranicznej Francji, która ma posiadło

ś

ci karaibskie, epizody z Kanad

ą

i

Luizjan

ą

. Posiada równie

ż

departamenty zamorskie (a nie „kolonie” z punktu widzenia prawa francuskiego).

Departamentem takim była Algieria (najwi

ę

ksza wojna kolonialna XX wieku), co spowodowało

ż

e na południu Francji

znajduje si

ę

du

ż

a mniejszo

ść

algierska. Departamenty s

ą

cz

ęś

ci

ą

UE, np. Gujana Francuska, Wyspy Saint Pierre i

Michelan, Martynika, Reunion, Polinezja Francuska.

De Gaulle zaanga

ż

ował si

ę

w Kanadzie ze wzgl

ę

du na to

ż

e mieszka tam wielu francuzów:

-Qubec- ponad połowa to Fr., liczne referenda na temat autonomii , wsparcie dla Qubecu było

ź

le odebrane przez

Amerykanów, polityka Kanadyjska jest dwuj

ę

zyczna (Montreal-najwi

ę

ksze miasto fr. J

ę

zyczne na

ś

wiecie)

-NATO- odbierane jako narz

ę

dzie ameryka

ń

skiej dyplomacji, Fr. Nie zgadzała si

ę

z celami organizacji, Ch. De G.

wycofywał wojsko ze struktur NATO(zako

ń

czone w l. 60, przeniesienie siedziby z Pary

ż

a do Brukseli)

-Wielka Brytania-niech

ęć

do Francji ze wzgl

ę

du na dobre stosunki z USA

-Rosja- de Gaulle mimo

ż

e był antykomunist

ą

doceniał jej znaczenie, by wspólnie unicestwi

ć

Niemcy. W 1966 roku

odwiedził Rosj

ę

i przedstawił koncepcj

ę

.

- sprawa Czarnej Afryki i panstw Afryki PŁn. (1960)- niepodległo

ść

kolonii fr. Wtedy tez powstał pomysł utworzenia

Unii Francuskiej z byłymi koloniami. Promowanie j

ę

zyka, interwencje w wojnach domowych. Powstanie Alliance

Francoise.

Georges Pompidou (kadencja :1969-74)- otwarty na współprac

ę

z zachodem, cofn

ą

veto dla Wlk. Brytanii. Nie chciał

psu

ć

relacji w

ś

wiecie muzułma

ń

skim.

Valezy Giscard d’Estaign- nie jest golist

ą

, a liberałem, przeforsował pomysł powstania Unii Walutowej i Parlamentu

Europejskiego oraz UE. Załagodził stosunki z NATO i USA, ale pozostał w izolacji wojskowej w stosunku do NATO.
Gospodarcze stosunki z Rosj

ą

. W 1981 przegrywa wybory na rzecz Mitteranda.Silna pozycja lewicy we Fr.

(komuni

ś

ci, trocki

ś

ci itd.)

Mitterand nie zatrzymał programu j

ą

drowego( próby prowadzone na Pacyfiku), obawiał si

ę

Niemiec ale zacie

ś

nił z

nimi współprac

ę

. Był w dobrych stosunkach z USA (z Reaganem).Nie tolerował komunistów w Polsce. Zaanga

ż

ował

si

ę

w Czadzie. W konflikcie z Libia Czad uzyskał poparcie FR. Nieudana próba stabilizacji Libanu.Budowa programu

kosmicznego.

16.POLITYKA ZAGRANICZNA G. POMPIDOU I V. GISCARD d’ESTAIGN’a

Nast

ę

pc

ą

De Gaulle’a został jego bliski współpracownik Georges Pompidou (teraz ju

ż

troch

ę

zapomniany prezydent).

Umrze on w czasie swojej kadencji. Lata rz

ą

dów to okres 1969 – 74. Nale

ż

y pami

ę

ta

ć

,

ż

e obowi

ą

zywała jeszcze

wtedy kadencja 7 – letnia. Miał opini

ę

pragmatyka.

- Znany z CENTRUM SZTUKI POMPIDOU.
- Kontynuował polityk

ę

De Gaulle’a, lecz był wi

ę

kszym realist

ą

, otwarty na współprac

ę

z Zachodem.

- Nie miał obiekcji, co do integracji Wielkiej Brytanii we Wspólnotami.
- W sprawie Niemiec miał takie samo zdanie, co DG.
- Zachował stanowisko De Gaulle’a co do konfliktu na Bliskim Wschodzie (wojna Jom Kippur - przeciw) niech

ęć

do

Izraela, by nie podpa

ść

krajom arabskim, które były koloniami francuskimi.


Valery Giscard d’Estaign był nast

ę

pc

ą

Pompidou. Urodzony w arystokratycznej rodzinie. Jest liberałem, odszedł od

polityki DG. Rz

ą

dził w latach 1974 – 81, pełn

ą

kadencj

ę

. Nie ma jakiego

ś

wielkiego przełomu w polityce za jego

kadencji. Korzystał z tego, co pozostawił DG i GP.

- ojciec koncepcji Unii Europejskiej

background image

10

- sponsorował akt konstytucyjny (pomysł konstytucji europejskiej został odrzucony)
- zacie

ś

nił współprac

ę

z Niemcami, by bardziej je skr

ę

powa

ć

, miał dobre relacje z Helmutem Shidthem.

- przeforsował ide

ę

Parlamentu Europejskiego

- jego pomysłem te

ż

było utworzenie Unii Walutowej

- jego dziełem było „uspokojenie” stosunków Francji i NATO, oraz Francji i USA. Nie przywrócił wojskowo Francji do
struktur NATO, ale politycznie,
- był zwolennikiem pragmatyzmu wobec Europy Wschodniej i

Ś

rodkowej. Stawiał ogólnie na stosunki ekonomiczne i

handel
- Gierek kupował od Francji technologie – pokłosie dobrych relacji VG z Europ

ą

Wschodni

ą

i

Ś

r.

- Europ

ę

Ś

rodkow

ą

traktował jako sowieck

ą

stref

ę

wpływów.

- nie dostrzegł rodz

ą

cej si

ę

opozycji w krajach takich jak Polska, w 1980 po fali strajków w Polsce – powiedział w

wywiadzie, i

ż

Polska to nie sprawa Francji, tylko Rosji.

- nie zauwa

ż

ył momentu osłabienia bloku sowieckiego, nie wyczuł chwili, ale zrobił to Mitterand i wła

ś

nie z nim

przegrywa wybory.

17. polityka zagraniczna Francisa Mitteranda

- prezydent Francji w latach 1981-1995 – kadencje 2x 7 lat,
- minister w IV Republice Francji, wieloletni współpracownik Wichy
- pierwszy socjalistyczny polityk w V Republice na stanowisku głowy pa

ń

stwa

- pragmatyczny antykomunista
- 1981- wraz z obj

ę

ciem funkcji prezydenta, pojawiły si

ę

nadzieje na zmiany w polityce zagranicznej,

- Mitterand bardziej ni

ż

poprzednicy zaanga

ż

ował si

ę

w polityk

ę

zagraniczn

ą

i wzmocnił pozycj

ę

pa

ń

stwa

- Mitterand w polityce wewn

ę

trznej krytykował de Gaule’a za ignorowanie przemian na

ś

wiecie

i izolowanie kraju.

Stosunki z Niemcami
- Mitterand, wobec obaw,

ż

e Niemcy odwróc

ą

si

ę

na wschód, d

ąż

ył do wci

ą

gni

ę

cia Niemiec do integracji europejskiej

i zaproponował im swoje atomowe gwarancje bezpiecze

ń

stwa,

-podtrzymywał program j

ą

drowy, co doprowadziło do zamro

ż

enia stosunków francusko- nowozelandzkich

(chodzi o przeprowadzenie prób j

ą

drowych na Pacyfiku, wobec których zaktywizowali si

ę

„zieloni” z Greenpeace.

Wysłali swój jacht, by zablokowa

ć

te próby a to wywołało w

ś

ciekło

ść

Mitteranda. Specjalni agenci francuscy wysadzili

„Rainbow Warrior” u wybrze

ż

y Nowej Zelandii. Greenpeace si

ę

wycofał a Francja pokazała ze nale

ż

y si

ę

z ni

ą

liczy

ć

).


Stosunki z komunistami:
- Mitterand - zadeklarowany antykomunista,
- uwa

ż

ał,

ż

e nie wolno wchodzi

ć

z komunistami w jakiekolwiek relacje,

- sprzeciwiał si

ę

komunistycznej inwazji na Afganistan,

- pot

ę

piał stan wojenny wprowadzony w Polsce w 1981 roku, (Mitterand + Reagan i Thatcher),

- wspierał finansowo „Solidarno

ść

”,


Inne relacje:
- Mitterand bardziej ni

ż

poprzednicy nastawiony był proatlantycko – bardzo dobre relacje z prezydentem Reaganem,

- silne zaanga

ż

owanie w sprawy pozaeuropejskie,

- neokolonializm - powrót do byłych kolonii i ekspansja francuskiego kapitału
- Francja wspierała niektóre re

ż

imy, by zachowa

ć

swoje strefy wpływów np. w Czadzie,

(w Czadzie miały miejsca starcia ugrupowa

ń

profrancuskich z ugrupowaniami prolibijskimi – wysyłanie francuskich

komandosów z Legii Cudzoziemskiej).
- został oskar

ż

ony o udział w ludobójstwie w Rwandzie jakie miało miejsce w 1994 r.,

-najwi

ę

ksze sukcesy odniósł na arenie mi

ę

dzynarodowej, zwłaszcza na scenie Wspólnoty Europejskiej,

-wspierał przyst

ą

pienie Hiszpanii i Portugalii w 1986 do Wspólnot Europejskich,

- utrzymywał dobre stosunki z kanclerzem Niemiec Helmutem Kohlem, razem z którym doprowadził do podpisania
traktatu z Maastricht 7 lutego 1992 r.
- w 1991 został odznaczony Krzy

ż

em Wielkim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej

-jego kadencja sko

ń

czyła si

ę

w maju 1995 roku – nast

ę

pc

ą

został Jacques Chirac,

18. Polityka zagraniczna Francji za rz

ą

dów Chiraca i Sarkozy’ego

Jaques Chirac – pełnił funkcje prezydenta w latach 1995-2007

Był merem Pary

ż

a

Wznowił próby nuklearne – pokaz siły , wskazanie i

ż

Francja jest mocarstwem

Ś

cisła współpraca z NATO – misja pokojowa w Jugosławii

background image

11

Unia walutowa – wprowadzenie euro

Sprzeciw wobec wojny w Iraku , ochłodzenie stosunków z pa

ń

stwami bior

ą

cymi udział w koalicji , m.in. z

Polsk

ą

Zacie

ś

nienie stosunków z Niemcami – wspólny sprzeciw wobec wojny w Iraku , wycofanie wojsk francuskich z

Niemiec

Nicolas Sarkozy

Wywodzi si

ę

z tej samej partii politycznej co Chirac

Uzyskał poparcie jako szef MSW

Zafascynowany polityk

ą

i gospodark

ą

USA

Powtórnie wł

ą

czył Francj

ę

w struktury wojskowe NATO

Udzielił poparcia USA w wojnie z terroryzmem

Szczyt mi

ę

dzy UE a pa

ń

stwami Morza

Ś

ródziemnego , zablokowany przez kanclerz Merkel

W czasie wojny Rosji z Oseti

ą

Płd. Francja przewodziła UE a Sarkozy był mediatorem

Wraz z Angel

ą

Merkel utworzyli tandem maj

ą

cy przezwyci

ęż

y

ć

kryzys ekonomiczny (pó

ź

niej doł

ą

czył premier

Włoch)

Plus ogólnie o polityce zagranicznej Francji (raz przeczyta

ć

)

Centralnym zało

ż

eniem francuskiej polityki zagranicznej od lat 50-tych jest uczynienie z Europy jednolitej siły

gospodarczej i politycznej. W rachubach francuskich taka wizja Europy jest

ś

rodkiem do zapewnienia Francji

utrzymania pozycji mocarstwowej i du

ż

ego wpływu na sprawy mi

ę

dzynarodowe, wykraczaj

ą

cego poza potencjał

gospodarczy pa

ń

stwa. Europa jest uznawana za organizm, który mo

ż

e pomno

ż

y

ć

narodowy potencjał Francji, co

symbolizuje slogan "silna Francja w silnej Europie"; jest wi

ę

c postrzegana przez Francj

ę

podobnie jak USA przez

Wielk

ą

Brytani

ę

. Europa w oczach Francji uciele

ś

nia ide

ę

ś

cisłej współpracy ponadnarodowej z zachowaniem

to

ż

samo

ś

ci narodowych. D

ążą

c do odgrywania wiod

ą

cej roli w procesie integracji europejskiej, Francja uznaje za

bardzo istotne zajmowanie czołowych stanowisk w organizacjach europejskich, takich jak UE czy Rada Europy.
Na arenie mi

ę

dzynarodowej Francja stara si

ę

aktywnie uczestniczy

ć

w najistotniejszych forach, jak Rada

Bezpiecze

ń

stwa ONZ czy Grupa G-8, jednocze

ś

nie przeciwstawiaj

ą

c si

ę

ich zdominowaniu przez jakiekolwiek z

innych mocarstw, zwłaszcza USA (np. NATO, Grupa G-8). Generalnie Francja uwa

ż

a nadmierne wpływy USA w

Europie za niepo

żą

dane i stanowi główn

ą

sił

ę

zmierzaj

ą

c

ą

do ich ograniczenia poprzez wzmocnienie struktur

europejskich. Na pocz

ą

tku lat 90-tych Francja proponowała wzmocnienie roli OBWE w zakresie zapewnienia

bezpiecze

ń

stwa Europy Zachodniej i Wschodniej w okresie post-zimnowojennym, jednak poniosła na tym gruncie

pora

ż

k

ę

, gdy

ż

rol

ę

t

ę

spełniły NATO i Partnerstwo dla Pokoju, w których wiod

ą

c

ą

rol

ę

odgrywały USA. Dopiero po

obj

ę

ciu prezydentury przez Jacquesa Chiraca w 1995 roku, Francja zaakceptowała pierwszorz

ę

dn

ą

rol

ę

NATO, w

pełni normalizuj

ą

c stosunki ze strukturami wojskowymi i koncentruj

ą

c si

ę

na budowie europejskiego filara

wewn

ą

trz sojuszu; w marcu 2009 roku o formalnym powrocie do zintegrowanej struktury dowodzenia NATO

postanowił prezydent Nicolas Sarkozy. Deklaruj

ą

c d

ąż

enie do utworzenia ładu mi

ę

dzynarodowego na zasadzie

wielobiegunowo

ś

ci, Francja przykłada du

żą

wag

ę

do działalno

ś

ci ONZ i w

ś

ród pa

ń

stw rozwini

ę

tych pozostaje

czołowym krytykiem unilateralnych posuni

ęć

USA w polityce zagranicznej, co najwyra

ź

niej było widoczne na

przykładzie opozycji wobec inwazji ameryka

ń

sko-brytyjskiej na Irak w 2003 roku. W ostatnich latach Pary

ż

opowiada si

ę

za przyznaniem najbardziej licz

ą

cym si

ę

pa

ń

stwom rozwijaj

ą

cym si

ę

wi

ę

kszego głosu w czołowych

instytucjach mi

ę

dzynarodowych, np. Radzie Bezpiecze

ń

stwa ONZ czy Grupie G-8.

Francja jest jednym z czołowych oponentów globalizacji, któr

ą

uciele

ś

nia liberalizm gospodarczy i ameryka

ń

ski

sposób

ż

ycia, postrzegaj

ą

c j

ą

jako zagro

ż

enie swojej wyj

ą

tkowej kultury i st

ą

d opowiada si

ę

za promocj

ą

ż

norodno

ś

ci kulturalnej i przeciwstawia nieskr

ę

powanej liberalizacji ró

ż

nych sfer

ż

ycia mi

ę

dzynarodowego

(gospodarki, kultury). Szerzej, uwa

ż

a si

ę

ż

e Francja, podobnie jak USA, aspiruje do wzorca i

ź

ródła modelu

cywilizacyjnego, który pragnie rozprzestrzeni

ć

na całym

ś

wiecie.

Od zawsze pierwszoplanowym partnerem Francji były Niemcy, historyczny rywal, z którym stosunki okre

ś

la si

ę

mianem specjalnego partnerstwa. We Francji uwa

ż

a si

ę

,

ż

e oba pa

ń

stwa s

ą

lokomotyw

ą

integracji europejskiej i

jej post

ę

p zale

ż

y głównie od zgodnej współpracy Pary

ż

a i Berlina, co miało miejsce zwłaszcza za rz

ą

dów

prezydenta Francoisa Mitteranda i kanclerza Helmuta Kohla. Natomiast w ostatnich latach współpraca
Sarkozy’ego z kanclerz Angel

ą

Merkel stanowiła kluczowy element w wysiłkach na rzecz przezwyci

ęż

enia

bezprecedensowego kryzysu gospodarczego w strefie euro.

Francja jednocze

ś

nie stara si

ę

utrzymywa

ć

przywódcz

ą

rol

ę

w

ś

ród byłych kolonii w Afryce. Regularnie odbywaj

ą

si

ę

szczyty głów pa

ń

stw Francji i Afryki, w mocy pozostaje wspólnota monetarna Afryki oparta na franku

francuskim. We wrze

ś

niu 2007 roku Sarkozy przewodniczył specjalnej sesji Rady Bezpiecze

ń

stwa ONZ

po

ś

wi

ę

conej pokojowi i bezpiecze

ń

stwu w Afryce. Francuskie wpływy w Afryce wydaj

ą

si

ę

jednak male

ć

. Krytyk

ę

Francji wywołały kontrowersyjne posuni

ę

cia, jak Operacja Turkus w Rwandzie podczas ludobójstwa w 1994 roku,

czy podtrzymywanie poparcia dla dyktatora Mobutu Sese Seko a

ż

do jego obalenia w 1997 roku. Przypadki te

udowodniły,

ż

e francuska obecno

ść

wojskowa nie gwarantuje stabilno

ś

ci politycznej. W 1998 roku Francja miała

background image

12

traktaty obronne z 8 pa

ń

stwami afryka

ń

skimi i porozumienia o współpracy wojskowej z kolejnymi 26.

Szczególnie istotn

ą

pozycj

ę

w polityce zagranicznej Francji zajmuj

ą

pa

ń

stwa Afryki Północnej, czyli Maghrebu

(Algieria, Maroko, Tunezja). Francja utrzymuje na tym obszarze znacz

ą

ce interesy gospodarcze i wpływy

kulturalne i polityczne i jest

ż

ywotnie zainteresowana stabilno

ś

ci

ą

tego obszaru. Historycznie Francja odgrywała

równie

ż

kluczow

ą

rol

ę

na Bliskim Wschodzie, jednak ostatnio jej rola w tym regionie była drugorz

ę

dna i w

praktyce polityka Francji wobec tego regionu była realizowana w ramach polityki europejskiej, czego przykładem
było powołanie Unii dla

Ś

ródziemnomorza w lipcu 2008 roku. Podczas przełomowych wydarze

ń

„arabskiej

wiosny” w 2011 roku, głównie za spraw

ą

osobistego zaanga

ż

owania prezydenta Sarkozy’ego, Pary

ż

powrócił do

roli jednego z najbardziej licz

ą

cych si

ę

aktorów mi

ę

dzynarodowych na tym obszarze, przewodz

ą

c kampanii

powietrznej w Libii i d

ąż

eniom do napi

ę

tnowania re

ż

imu prezydenta.


19. Proces zyskiwania przez RFN suwerenno

ś

ci w polityce mi

ę

dzynarodowej

- po 1945r. pa

ń

stwo podzielone (RFN i NRD)

- pa

ń

stwo w pełni suwerenne dopiero po 1991r.

- 1945r. – kl

ę

ska III Rzeszy, kapitulacja bezwarunkowa, pocz

ą

tek układu bipolarnego na

ś

wiecie, podział w Europie

biegł przez Niemcy,
- demonta

ż

imperiów kolonialnych,

- o sprawach niemieckich decyduje konferencja poczdamska (zmiana granic, likwidacja Prus Wschodnich, Polska
zyskuje terytoria)
- Niemcy podzielone na strefy okupacyjne do 1949r.,
- sierpie

ń

1945r. – Sojusznicza Rada Kontroli (organ wojskowy sprawuj

ą

cy władz

ę

)

- nigdy nie zwołano konferencji pokojowej,
- ZSRR nie było zainteresowane podziałem Niemiec, Stalin chciał jedno

ś

ci, ale przy okazji równie

ż

rozszerzenia tam

swoich wpływów,
- nie było centralnej administracji
- spory mocarstw o sytuacj

ę

Niemiec,

- Wielka Brytania i USA w 1947 roku powołuj

ą

Bizoni

ę

, stworzyli oni uni

ę

walutow

ą

(marka niemiecka) oraz uni

ę

gospodarcz

ą

przeciw grabieniu Niemiec przez Sowietów,

- Odpowiedzi

ą

Zwi

ą

zku Radzieckiego na ten krok była blokada Berlina Zachodniego.

- Rosjanie starali si

ę

odci

ąć

wszelkie drogi zaopatrzenia do tej cz

ęś

ci miasta i tym samym wymóc na

pa

ń

stwach zachodnich wycofanie si

ę

z podejmowanych kroków. Blokada nie przyniosła jednak efektów.

Ż

ywno

ść

i

inne produkty były dostarczane od tamtej pory drog

ą

powietrzn

ą

.

- Dzi

ę

ki utworzeniu takich "mostów powietrznych" codziennie Berlin Zachodni był zaopatrywany w 5,5 tony

ż

nych towarów.

- Blokada Berlina skłoniła Francuzów do przył

ą

czenia swojej strefy okupacyjnej do Bizonii.

- W taki sposób w maju 1949 roku powstała Trizonia ("trójstrefa"), maj

ą

ca ju

ż

niedługo przerodzi

ć

si

ę

w nowe

pa

ń

stwo niemieckie.

- doktryna Trumana – powstrzymywanie komunizmu,
- ZSRR w odpowiedzi wycofuje si

ę

z Sojuszniczej Rady Kontroli, Od tamtego czasu stosunki pomi

ę

dzy Zwi

ą

zkiem

Radzieckim i pa

ń

stwami zachodnimi pozostawały napi

ę

te.

Zapowiadana reforma walutowa została przeprowadzona w czerwcu 1948 roku i obj

ę

ła swoim zasi

ę

giem zachodnie

strefy okupacyjne oraz strefy pa

ń

stw zachodnich w samym Berlinie.

- wzrasta sympatia zachodu do Niemiec, które obj

ę

te zostaj

ą

planem Marshalla (RFN)

- 1949r. – powstaje NATO; mocarstwa zgadzaj

ą

si

ę

na powołanie w RFN Zgromadzenia Narodowego, projekt i

zaakceptowanie konstytucji,
- w sierpniu odbyły si

ę

wybory do Bundestagu

- siedzib

ą

władz – Bonn,

- kanclerz – Konrad Adenauer,
- RFN – w latach 1949-1955 posiadało ograniczon

ą

suwerenno

ść

, brak pełnej kontroli nad swoim terytorium, były

urz

ę

dy komisarzy okupacyjnych,

- w odpowiedzi na RFN w 1949r. ZSRR powołuje NRD,

20. Polityka zagraniczna RFN za czasów Adenauera.


- twórca RFN – Adenauer,

- weteran w polityce, zaczynał w Republice Weimarskiej, partia centro-chadecka, burmistrz Kolonii,

background image

13

- za Hitlera był prze

ś

ladowany,

- cele: odzyskanie suwerenno

ś

ci przez Niemcy, obawiał si

ę

,

ż

e trudno zmusi

ć

Niemców do porzucenia nazizmu i

reorientacji polityki na zachód,

- integracja ze

ś

wiatem zachodnim,

- głównym zagro

ż

eniem: ekspansja ZSRR, panicznie si

ę

ich bali,

- dla Niemców zachodem była Francja, konieczne uło

ż

enie relacji,

- głównym oparciem dla RFN miały by

ć

USA, (zgoda na status quo), wg. Adenauera ten stan rzeczy był stały,

- Od listopada 1949r. – ograniczona suwerenno

ść

w polityce zagranicznej RFN,

- w 1951r. powstaje I Urz

ą

d Spraw Zagranicznych, Adenauer został tam kierownikiem,

- uwa

ż

any za ojca integracji europejskiej,

- EWWiS – pełne wsparcie Niemiec, Niemcy musz

ą

by

ć

zwi

ą

zane z Europ

ą

,

- Lata 50’ – napi

ę

cia na linii wschód-zachód

- pomysł stworzenia Europejskiej Wspólnoty Obronnej (odtworzenie armii niemieckiej, wyposa

ż

enie jej w bro

ń

),

- polityka wewn

ę

trzna:

- oficjalny cel -> zjednoczenie; liczono si

ę

jednak z trwało

ś

ci

ą

tego podziału, nieuznawanie NRD,

- idea zwołania konferencji pokojowej mocarstw, konferencja paryska 1954r. bez udziału ZSRR,

- postanowienie o zako

ń

czeniu okupacji!

- Niemcy przyj

ę

te do UZE I NATO (05.05.1955)

- ZSRR próbowało blokowa

ć

przyj

ę

cie RFN do NATO, kusz

ą

c ide

ą

zjednoczenia Niemiec, Adenauer odmawia,

- ZSRR przyznaje suwerenno

ść

NRD,

- 1956r. – NRD wchodzi w skład Układu Warszawskiego,

- Niemcy ci

ą

gle nie mogły posiada

ć

broni ABC, lotnictwa wojennego, floty, rakiet dalekosi

ęż

nych,

- po wojnie systematycznie to znoszono, w latach 80’ zrównano z innymi krajami NATO,
- Niemcy dobrowolnie zdecydowały si

ę

na wyrzeczenie posiadania broni atomowej,

- na terytorium RFN nadal znajdowały si

ę

obce wojska, ale ju

ż

nie okupacyjne, (około 200tys. Ameryka

ń

skie +

francuskie i brytyjskie); jest tam bro

ń

nuklearna (francuska i ameryka

ń

ska)

- Adenauer podpisuje traktaty rzymskie, tworzenie wspólnot europejskich,
- normalizacja stosunków z wieloma krajami Europy, stopniowe układy z s

ą

siadami, wypłata odszkodowa

ń

, wsparcie

Izraela – współpraca gospodarcza, wypłata odszkodowa

ń

,

- lata 60’ – kryzys kuba

ń

ski, Niemcy obawa wiały si

ę

,

ż

e USA dogada si

ę

z ZSRR, Adenauer naciska na Kennedy’ego

by USA pozostały w Europie, USA było gwarantem status quo,
- USA miało wtedy inne priorytety (Wietnam)
- Niemcy musieli finansowa

ć

obecno

ść

armii ameryka

ń

skiej na swoim terytorium,

- traktat elizejski – współpraca z Francj

ą

(antyameryka

ń

ska)

- wspieranie gospodarki Grecji, Turcji i Portugalii, - do połowy lat 60’ polityka wschodnia Niemiec – ograniczona;

- problem wyjazdów Niemców z Polski, Czechosłowacji i W

ę

gier (ciche wysiedlenia na mocy dwustronnych

porozumie

ń

– 2,5 mln ludzi)

- nie było oficjalnych relacji RFN ze

ś

wiatem komunistycznym, wyj

ą

tkiem było ZSRR

- 1955r. – RFN nawi

ą

zuje stosunki dyplomatyczne ze Zwi

ą

zkiem Radzieckim (kontakty ekonomiczne, humanitarne,

Niemcy wci

ąż

w niewoli sowieckiej)

Adenauer załatwił ich uwolnienie (

ż

ołnierzy)

- sowietom chodziło o współprac

ę

gospodarcz

ą

,

-

ż

adne z pa

ń

stw uznaj

ą

cych NRD nie b

ę

dzie uznane przez RFN (doktryna Hallsteina), w zwi

ą

zku z czym w

1957r. – RFN zrywa stosunki z Jugosławi

ą

;

- zimny prysznic dla niemieckiej polityki – kryzys berli

ń

ski, Niemcy s

ą

niesamodzielne, egzystuj

ą

w symbiozie z

polityk

ą

ameryka

ń

sk

ą

,


21. Niemiecka Ostpolitik do ko

ń

ca lat 60.

Ostpolitik (z niemieckiego - "polityka wschodnia"), termin politologiczny dla okre

ś

lenia poczyna

ń

dyplomacji

niemieckiej wobec wschodnich s

ą

siadów. W latach 60 i 70 stała si

ę

oficjalnym programem RFN.

- 1963r. – odchodzi Adenauer, jego nast

ę

pca – Ludwik Erhard (polityka małych kroków)

- próba nawi

ą

zania współpracy ekonomicznej z Europ

ą

Ś

rodkow

ą

i Wschodni

ą

,

- dwustronne negocjacje, tworzenie w krajach niemieckich misji handlowych, charakter misji dyplomatycznych,

- dobre relacje z W

ę

grami, Bułgari

ą

, Rumuni

ą

– nie było zatargów historycznych,

- dochodzi do głosu nowe pokolenie – wzi

ę

cie odpowiedzialno

ś

ci za przeszło

ść

(lata 60’), ukaranie winnych,

background image

14

- doktryna Hallsteina to zamykanie si

ę

Niemiec, trzeba pogodzi

ć

si

ę

ze

ś

wiatem wschodnim,

- list biskupów polskich do niemieckich (1965r.); dyskusja o przebaczeniu,
- lata 60’- zmiana polityki w Niemczech, w sił

ę

rosła socjaldemokracja, lider – Willy Brandt,

- akceptacja statusu quo i NRD,

- Günter Grass – sztandar polityki przemian, współpracownik Brandta, pochodził z Gda

ń

ska, jeden z ojców

chrzestnych przemian,

22. RFN wobec idei integracji europejskiej

Od listopada 1949 r. ograniczona suwerenno

ść

w polityce zagranicznej RFN;

Konrad Adenauer uwa

ż

any za ojca integracji europejskiej

o

Głównym celem polityki Adenauera było zniwelowanie izolacji mi

ę

dzynarodowej Niemiec i zbli

ż

enie

si

ę

do pa

ń

stw Europy Zachodniej

o

Po II wojnie

ś

wiatowej d

ąż

ono do odbudowy pa

ń

stw, Francja i Niemcy musiały doj

ść

do porozumienia

w kwestii złó

ż

surowców tj. w

ę

gla i stali ( kto kontroluj

ę

Zagłebi

ę

Ruhry, Saary i Lotaryngi

ę

, dominuje

na kontyncie)

EWWiS – Europejska Wspólnota W

ę

gla i Stali – Niemcy były głównym entuzjast

ą

;

Pomysł Europejskiej Wspólnoty Obronnej (odtworzenie armii niemieckiej, wyposa

ż

enie jej w bro

ń

)

25.03.1957 – traktaty rzymskie – Europejska Wspólnota Gospodarcza i Euroatom

Konferencja paryska – 1954 r.

o

Postanowienie o zako

ń

czeniu okupacji Niemiec

o

Przyj

ę

cie RFN do UZE i NATO

Mi

ę

dzy 1955 a 1969 Niemcy normalizowały stosunki z pa

ń

stwami europejskimi

23. Stosunki RFN- USA do 1990 r.

RFN zawdziecza USA odbudowe całego kraju po wojnie.

USA naciskało na przyj

ę

cie RFN do NATO, ale RFN miało ograniczon

ą

suwerenno

ść

i nie miało armii, ale

miało 80mln ludzi i trzeba było si

ę

z nimi liczy

ć

.

W RFN nadal stacjonowały obce wojska, ale po 1955 jako sojusznicy, a nie okupanci. Apogeum w latach

70tych- 200 tys. w USA, 70 tys. z Wielkiej Brytanii oraz wojska francuskie.

Zawierano te

ż

traktaty graniczne, ale nie ze wschodem. Niemcy zabiegały o obecno

ść

USA w Europie.

Pierwsze zgrzyty to pocz

ą

tek lat 60tych- USA do tej pory sami finansowali swoich

ż

ołnierzy w Niemczech.

Adenauer bał si

ę

,

ż

e wysokie tego koszty skłoni

ą

USA do wycofania si

ę

, a dla Niemiec to przecie

ż

gwarancja

bezpiecze

ń

stwa i nie chciał tego. USA daje wybór- albo wychodzimy z Niemiec, albo płacicie za utrzymanie

naszych

ż

ołnierzy. Niemcy postanowili finansowa

ć

to i robi

ą

to do dzi

ś

.

Bundeswera została zmuszona do zakupu broni ameryka

ń

skiej. Ze stopniowym pogarszaniem si

ę

stosunków

na linii Bonn–Waszyngton mieli

ś

my do czynienia w okresie rz

ą

dów kanclerza Helmuta Schmidta, który w

1974 r. zast

ą

pił Brandta. Spowodowane to było obni

ż

eniem presti

ż

u USA poprzez wojn

ę

wietnamsk

ą

i afer

ę

Watergate.

W dalszych latach a

ż

do zjednoczenia Niemiec stosunki tych pa

ń

stw utrzymywały si

ę

na dobrym poziomie,


24. STOSUNKI RFN – USA PO 1990 r.

Po upadku muru berli

ń

skiego:

- 1990r. prezydent G. Bush zaproponował, aby Stany Zjednoczone i Niemcy stały si

ę

dla siebie partners in leadership.

Partnerstwo to miało by

ć

w zało

ż

eniu podstaw

ą

stosunków transatlantyckich po zako

ń

czeniu zimnej wojny.

- Niemcy popieraj

ą

c wzmocnienie NATO i integracj

ę

europejsk

ą

utrzymywały dobre stosunki z USA,

- po 11 wrze

ś

nia Niemcy proameryka

ń

skie (Niemcy poparły decyzj

ę

o uznaniu wydarze

ń

z 11 wrze

ś

nia za atak na

wszystkich członków NATO), , wsparły działania stabilizacyjne w Afganistanie, ale relacje coraz bardziej si

ę

komplikowały,
- po obj

ę

ciu urz

ę

du przez Busha w stosunkach zacz

ę

ły narasta

ć

rozbie

ż

no

ś

ci,

- USA sabotowało ustalenia dotycz

ą

ce ochrony

ś

rodowiska, czy powołanie MTK,

- rz

ą

d Schrodera w ka

ż

dej sprawie zajmował inne stanowisko,

- Niemcy byli przeciwnikami nało

ż

enia przez USA sankcji na Kub

ę

, Libi

ę

i Iran, uwa

ż

ali,

ż

e trzeba z nimi handlowa

ć

,

- Irak – najwi

ę

kszy problem, bardzo negatywne stanowisko wobec interwencji w Iraku,

- List 8 – podpisały: Czechy, Dania, Hiszpania, Polska, Portugalia, W

ę

gry, Wielka Brytania, Włochy

- Niemcy przeciwne, ochłodzenie stosunków z USA,

- Bush odmawiał spotkania ze Schroderem (przeciwstawienie „starej europy – Niemcy, Francja; a Nowej – Polska itp.)

background image

15

- koniec 2003r. – lekka poprawa stosunków, oba kraje s

ą

dla siebie zbyt wa

ż

nymi partnerami,

- Niemcy nie dali wojsk do Iraku oraz nie udzielili wsparcia finansowego na odbudow

ę

kraju, ale zgodziły si

ę

nie

blokowa

ć

decyzji NATO odno

ś

nie udziału NATO w stabilizacji i odbudowie Iraku,


25. OSTPOLITIK W CZASACH W. BRANDTA

- 1966r. – po raz pierwszy po wojnie, SDP weszło do koalicji rz

ą

dz

ą

cej,

- Brandt został ministrem spraw zagranicznych,
- rozpocz

ę

to negocjacje traktatowe z ZSRR, które zawieszono po interwencji w Czechosłowacji, ale szybko je

przywrócono,
- przywrócenie stosunków dyplomatycznych z Jugosławi

ą

i nawi

ą

zanie ich z Rumuni

ą

,

- 1966 - Willi Brandt zacz

ą

ł tworzy

ć

now

ą

jako

ść

w stosunkach RFN z innymi krajami Europy. Nawi

ą

zał współprac

ę

gospodarcz

ą

z ZSRR, udzielał mu kredytów, czym kupował sobie jego przychylno

ść

.

- 1968r. - RFN nawi

ą

zała stosunki z Rumuni

ą

i Jugosławi

ą

, a rok pó

ź

niej- z NRD, Polsk

ą

i Czechosłowacj

ą

.

- 1969 Brandt zostaje kanclerzem,
-
nale

ż

y rozwa

ż

a

ć

rozmowy z satelitami ZSRR (np. Polsk

ą

)

- Brandt chciał wyj

ść

spod patronatu USA, pora

ż

ki USA w Wietnamie,

- 1970 r. rozmowy z Polsk

ą

, Czechosłowacj

ą

i NRD, podpisano układ Gomułka-Brandt, gwarantuj

ą

cy nienaruszalno

ść

polskiej granicy zachodniej,

- zawierał równie

ż

klauzul

ę

o pojednaniu Niemiec z satelitami ZSRR,

- układ z NRD – w negocjacjach poruszono status Berlina, negocjacje utkn

ę

ły, pó

ź

niej podpisano układ

normalizuj

ą

cy stosunki,

- Czechosłowacja: najdłu

ż

sze negocjacje (kwestia uznania konsekwencji układu z Monachium z 1938r.), blokowało to

porozumienie obu pa

ń

stw,

- zacie

ś

nianie stosunków z ZSRR, cz

ę

ste kontakty, d

ąż

enie do zwi

ą

zania ZSRR współprac

ą

gospodarcz

ą

,

- wspieranie do ko

ń

ca Gorbaczowa, kredyty dla ZSRR,

- Niemcy kupowali sobie przychylno

ść

, co pomogło pó

ź

niej uzyska

ć

zgod

ę

ZSRR na zjednoczenie Niemiec,


26. Polityka zagraniczna RFN za czasów Genschera.

1991r. - wojna w Zatoce Perskiej - Genscher odmówił udziału w koalicji antyirackiej. Zasłaniał si

ę

konstytucj

ą

(wojska nie mog

ą

by

ć

wysyłane poza granice Niemiec).

Uznanie jako pierwsi Słowenii, Bo

ś

ni i Chorwacji. Jugosławia była silnie poł

ą

czona z Niemcami Zachodnimi.

Genscher w Europie obci

ąż

any za wojn

ę

na Bałkanach

Uwa

ż

ał,

ż

e Niemcy powinny si

ę

mniej anga

ż

owa

ć

w sprawy innych krajów

Przed odej

ś

ciem unikał podejmowania zdecydowanych kroków

Poddał si

ę

do dymisji w 1992r.,

27. Działania RFN na rzecz zjednoczenia Niemiec

- RFN utrzymywało z ZSRR cz

ę

ste kontakty, zacie

ś

niano stosunki dwustronne, współpraca gospodarcza. Te działania

miały na celu zdobycie przychylno

ś

ci Zwi

ą

zku Radzieckiego. Dzi

ę

ki temu RFN otrzymała od ZSRR w lutym 1990 r.

zgod

ę

na zjednoczenie NRD z RFN,

- Helmut Kohl stał na czele rz

ą

du RFN od 1982 r. To w głównej mierze jego działania i starania przyczyniły si

ę

do

zjednoczenia Niemiec, musiał uzyska

ć

zgod

ę

Wielkiej Brytanii i Francji, którzy pocz

ą

tkowo nie chcieli bo bali si

ę

wzrostu znaczenia Niemiec w Europie,
- Decyzj

ę

w sprawie zjednoczenia Niemiec podj

ę

to na cyklu konferencji 2+4 (NRD, RFN + Stany

Zjednoczone, Zwi

ą

zek Radziecki, Wielka Brytania, Francja), Niemcy odzyskali pełn

ą

suwerenno

ść

nad swoim

terytorium i w polityce zagranicznej.

28 Polityka zagraniczna Niemiec po zjednoczeniu

- wchłoni

ę

cie NRD kosztowało miliardy marek, do dzi

ś

wida

ć

ż

nic

ę

mi

ę

dzy wschodem, a zachodem,

- podczas Genschera na stanowisku MSZ Niemcy silne zaanga

ż

owali si

ę

w sprawy Jugosławii, udzielali wsparcia

Chorwatom i Słowe

ń

com,

- zbyt po

ś

pieszne uznanie, Genscher w Europie oskar

ż

any za pocz

ą

tek wojny na Bałkanach,

- Nowy MSZ – Kenkel,
- priorytet w polityce zagranicznej to integracja europejska + rozszerzenie Unii,
- dobre s

ą

siedztwo ze wschodem,

- partnerstwo z Rosj

ą

,

- połowa lat 90’ – wi

ę

ksze zaanga

ż

owanie; od 1994r. Niemcy mogły anga

ż

owa

ć

si

ę

w misje zagraniczne, wysyła

ć

wojska itp.,

- brali udział w Kambod

ż

y (najwi

ę

ksza akcja), Somalii i Jugosławii,

background image

16

- Niemcy starali si

ę

uzyska

ć

stałe miejsce w Radzie Bezpiecze

ń

stwa ONZ (blokowały Francja i Anglia)

- działania proeuropejskie, jako pierwsi przyj

ę

li traktat z Maastricht,

- wej

ś

cie polityczne do Europy

Ś

rodkowo-Wschodniej, dobre relacje z W

ę

grami,

- skomplikowane z Czechosłowacj

ą

(Niemcy wypłacaj

ą

odszkodowania Niemcom Sudeckim, co troch

ę

poprawia)


29. Stosunki polsko-niemieckie po 1991r.

- o

ż

ywione stosunki z Polsk

ą

, ale nie była ona nigdy priorytetem w polityce Niemiec,

- 1991r. – podpisanie traktatu o dobrym s

ą

siedztwie i przyjaznej współpracy,

- były jednak uprzedzenia z bolesnej historii
- d

ąż

enia Polski do członkostwa w NATO do

ść

szybko znalazły poparcie w Niemczech,

- sytuacja troszk

ę

si

ę

pogorszyła, gdy Polska wsparła USA (list 8), Niemcy miały inne zdanie,

- Po wst

ą

pieniu do UE Niemcy nie od razu otworzyły swój rynek pracy,

- kwesti

ą

sporn

ą

było równie

ż

podpisanie przez Niemcy i Rosj

ę

umowy w sprawie budowy ruroci

ą

gu gazowego Nord

Stream,

30. Polityka Niemiec wobec Rosji po 1990r.

Niemcy po 1990r. budowały partnerstwo z Rosj

ą

, o czym

ś

wiadczy

ć

mo

ż

e podpisanie przez kanclerza Khola i

prezydenta Gorbaczowa układu o dobrym s

ą

siedztwie, partnerstwie i współpracy (Bonn, 1990r.). Ogólnie kanclerz

Khol miał bardzo dobre stosunki z Gorbaczowem.
- Wa

ż

nym aspektem było równie

ż

uregulowanie kwestii wycofania si

ę

wojsk radzieckich stacjonuj

ą

cych na terenie

Niemiec (Wojska miały opu

ś

ci

ć

teren Niemiec do 1994 roku).

- Rosja okazała si

ę

partnerem numer 1 dla Niemiec (atrakcyjny partner handlowy dysponuj

ą

cy ogromnymi

bogactwami naturalnymi).
- Kwesti

ą

sporn

ą

były jednak dobra kultury, zagarni

ę

te przez Armi

ę

Czerwon

ą

z terenów Niemiec, których Rosjanie

nie chcieli odda

ć

(była to m.in. czaszka Hitlera, ale równie

ż

inne cenne dzieła sztuki).

- po odej

ś

ciu kanclerza Khola, jego posad

ę

obj

ą

ł Schröder, który miał bardzo dobre relacje z Putinem, co

zaowocowało jeszcze wi

ę

kszym zbli

ż

eniem z Rosj

ą

(w 2000 r. Putin przemawiał w Niemieckim Bundestagu na temat

współpracy i wymiany ekonomicznej i kulturalnej; budowa gazoci

ą

gu pólnocnego Nordstream; Niemcy wstrzemi

ęź

liwi

w sprawie „pomara

ń

czowej rewolucji)

- po odej

ś

ciu Schrödera, posad

ę

obj

ę

ła Merkel, która prowadziła ostro

ż

niejsze post

ę

powanie z Rosj

ą

, na rzecz

naprawienia relacji z USA;

32. Porównanie potencjałów ZSRR i Rosji w stosunkach mi

ę

dzynarodowych.

- Rosja to kontynuator ZSRR, ale nie dorównuje mu potencjałem,

- to 75% dawnego obszaru ZSRR,
- odziedziczyli stałe miejsce w Radzie Bezpiecze

ń

stwa ONZ,

- utraciła dost

ę

p do Morza Bałtyckiego i Czarnego,

- Rosja jest mocarstwem regionalnym o ambicjach globalnych.
- nadal posiada wpływy w byłych republikach,
- po doj

ś

ciu Putina do władzy, Rosja odbudowuje swoj

ą

pozycj

ę

, spowodowane to było po cz

ęś

ci wzrostem cen

surowców w 2000r.
- coraz lepsza sytuacja ekonomiczna,

33. Polityka zagraniczna Rosji w pierwszej połowie lat dziewi

ęć

dziesi

ą

tych XX wieku.

- pocz

ą

tek lat 90’ – kontynuacja wizji Gorbaczowa, Zachód nie jest wrogiem, odej

ś

cie od rywalizacji, integracja z

zachodem,
- promocja współpracy z USA i Europ

ą

Zachodni

ą

, widzieli swoj

ą

rol

ę

jako partnera dla zachodu,

- zachód to przyjmuje, ma nadzieje na umacnianie si

ę

w Rosji procesów demokratycznych,

- wizj

ę

zbli

ż

enia z zachodem promował MSZ Rosji – Kozyriew, nie podobało si

ę

to bo krytycy twierdzili,

ż

e Rosja nie

jest partnerem tylko petentem, a wg. nich Rosja powinna by

ć

mocarstwem i przejawia

ć

własne inicjatywy,

- Celem było wej

ś

cie do G-7, czemu miało słu

ż

y

ć

odzyskanie wpływów i zbli

ż

enie z USA i Niemcami,


34. Zało

ż

enia realizacja tzw. doktryny Primakowa w rosyjskiej polityce zagranicznej

Jewgienij Primakow – minister spraw zagranicznych Federacji Rosyjskiej w latach 1996 -1998 oraz premier tego kraju
w latach 1998 – 1999

background image

17

- Rosja ma tym wi

ę

ksz

ą

pozycj

ę

na

ś

wiecie im silniejsz

ą

b

ę

dzie miała na obszarze postsowieckim,

- trzeba odrzuci

ć

bajki o demokracji i podsyca

ć

lokalne konflikty,

- Rosja jako arbiter odzyska wpływy,
- Zdaniem wielu, głównym celem doktryny było ograniczenie dominacji USA i zwi

ę

kszenie wpływów rosyjskich na

takich obszarach jak Azja i Bliski Wschód.
- zbli

ż

enie z Chinami i Indiami w celu przeciwwagi dla USA,


35. Polityka Rosji na obszarze WNP.

- Kozyrew okreslał te pa

ń

stwa terminem „bliskiej granicy”,

- strefa

ż

ywotnych interesów Rosji, do 1993 przyst

ą

piły do niej wszystkie republiki oprócz bałtyckich,

- WNP dzieli si

ę

na trzy grupy:

- uzale

ż

nione najbardziej: Armenia, Białoru

ś

, Tad

ż

ykistan,

- cz

ęś

ciowo: Kazachstan, Kirgistan, Mołdawia, Ukraina,

- lekko niezale

ż

ne: Azerbejd

ż

an, Uzbekistan, Turkmenistan,

- Armenia obawiała si

ę

wci

ś

ni

ę

cia w

ś

wiat islamu, wi

ę

c jest blisko z Rosj

ą

(wybór strategiczny)

- Białoru

ś

– Łukaszenka pchn

ą

ł Białoru

ś

w r

ę

ce Rosji,

- Tad

ż

ykistan – pa

ń

stwo upadłe, istnieje tylko dzi

ę

ki rosyjskiej armii,

- od 1992r. – Rosja wzi

ę

ła na siebie obron

ę

tego obszaru, wkłada w to ogromne nakłady finansowe,

- Gruzja – Szakaszfili próbował odzyska

ć

Oseti

ę

Południow

ą

, ale Rosja wkroczyła z wojskami,

- Ukraina – pomara

ń

czowa rewolucja, Juszczenko deklarował prozachodni

ą

polityk

ę

,


36. Polityka Rosji wobec pa

ń

stw Zachodniej Europy


- Europa dla Rosji znaczy wi

ę

cej ni

ż

reszta

ś

wiata, odgrywa kluczow

ą

rol

ę

- ch

ęć

Rosji do odzyskania znacz

ą

cej roli w Europie, ale tak

ż

e uzale

ż

nienie gospodarcze Europy od siebie

- osłabienie pozycji OBWE i ONZ, wzrost hegemonii USA,
- słabo

ść

Rosji w Europie- kryzys kosowski 1999 r. Bałkany były traktowane przez Rosj

ę

jako strefa jej wpływów

(blisko

ść

z Serbi

ą

)

- Rosja dba o rozwój kontaktów bilateralnych oraz kontaktów z instytucjami (UE)
- stosunek do UE: Jelcyn był niech

ę

tny rozszerzeniu Unii, Putin natomiast nie przeciwstawia si

ę

rozszerzeniu, dzi

ę

ki

temu buduje własne wpływy w Unii, układ o partnerstwie Rosja- UE 1994 r., dla Rosji Unia jest jedynie partnerem
gospodarczym

Hierarchia pa

ń

stw- partnerów dla Rosji:

- Niemcy- najwa

ż

niejszy europejski partner Rosji, wspólne relacje to partnerstwo strategiczne, współpraca trwa od

połowy lat 90-tych, szczyty na najwy

ż

szym szczeblu odbywaj

ą

si

ę

raz do roku, Niemcy s

ą

ogromnym inwestorem w

Rosji, wsparcie uczestnictwa Rosji w G7
- Francja- traktat o przyja

ź

ni i współpracy podpisany w 1992 r., współpraca w walce z hegemoni

ą

USA, stworzenie osi

Moskwa- Berlin- Pary

ż

, wojna w Czeczeni- Francja jednym z głównych krytyków

- Wielka Brytania- znaczenie polityczne i militarne, traktat o przyja

ź

ni i współpracy podpisany w 1992 r., powi

ą

zania

biznesowe- kapitał rosyjski w Wielkiej Brytanii (Abramowicz-bliski kolega Putina), Wlk. Brytania azylem dla krytyków
Putina
- Włochy- traktat o współpracy podpisany w 1994 r., od 2000 r. wci

ąż

rosn

ą

ca pozycja Włoch, urz

ę

dowanie

prezydenta Berlusconiego to rosn

ą

ce dostawy gazu do północnych Włoch

- Pozostałe licz

ą

ce si

ę

kraje w polityce Rosji to Hiszpania, Holandia, Szwecja, Finlandia- głównie powi

ą

zania

biznesowe i handlowe,

37. Polityka Rosji wobec pa

ń

stw Europy

Ś

rodkowej


- pocz

ą

tkowo Rosja blokowała integracj

ę

tych terenów z Zachodem, rywalizacja o strefy wpływów ( Rosja bała si

ę

rozszerzenia NATO o Polsk

ę

, Czechy i W

ę

gry oraz konfliktów na Bałkanach - problem zwi

ą

zany z Kosowem, bała si

ę

osłabienia mo

ż

liwo

ś

ci oddziaływania w stosunkach mi

ę

dzynarodowych, zwi

ą

zanego z kryzysem społeczno -

gospodarczym )
- wzrost zainteresowania regionem przez Rosj

ę

w okresie przyst

ę

powania do UE; ch

ęć

odbudowy rosyjskich wpływów

gospodarczych oraz politycznych, głównie przez uzale

ż

nienie od dostaw od rosyjskich surowców,

- celem Rosji jest zatrzymanie przy sobie pa

ń

stw tego regionu poprzez podpisywanie długoterminowych umów ( np.

Litwa ma od Rosji paliwo najdro

ż

ej, Polska nie wiele mniej) Rosja zr

ę

cznie gra cenami, chce zatrzyma

ć

przy sobie

pa

ń

stwa

ś

rodkowe i zachodnie, bo wschodnie i tak s

ą

i b

ę

d

ą

od niej zale

ż

ne

- najmniej przyjazne stosunki dwustronne z Litw

ą

, Łotw

ą

, Estoni

ą

i Polsk

ą

; problemy polityczno ekonomiczne; Polska i

Litwa próbuj

ą

zabezpieczy

ć

si

ę

przed inwestycjami rosyjskimi na swoich rynkach; usilnie d

ążą

do zmniejszenia

uzale

ż

nienia importu ropy naftowej i gazu ziemnego z Rosji

- 2006 roku polski Orlen wykupił elektrownie w Mo

ż

eikach ( na Litwie) o któr

ą

walczyła te

ż

Rosja; przegrana Rosja

zakr

ę

ciła rop

ę

dla tego terenu i Polska zmuszona jest dowozi

ć

tam paliwo

- dobre relacje obustronne z Słoweni

ą

, Słowacj

ą

, Bułgari

ą

, Serbi

ą

- jeszcze z czasów Sowieckich

background image

18

- dobre stosunki z Grecj

ą

- ch

ęć

przeprowadzenia tam gazoci

ą

gu południowego do Włoch - O

ś

Moskwa - Pary

ż

(

wizja przyszło

ś

ci )

38. Stosunki Rosja - NATO w latach dziewi

ęć

dziesi

ą

tych i obecnie.

- czerwiec 1996 - ch

ęć

rozszerzenia NATO, miało ono dotyczy

ć

pa

ń

stw wschodnich,

- Rosja sprzeciwiała si

ę

rozszerzeniu,

- twierdziła,

ż

e funkcja obronna NATO jest ju

ż

nieaktualna, a Partnerstwo dla Pokoju oddala wej

ś

cie pa

ń

stw Europy

Ś

rodkowej do NATO, (w rzeczywisto

ś

ci tak si

ę

nie stało),

- 1997r. – wizyta Clintona, wizja rozszerzenia NATO o pa

ń

stwa bałtyckie,

- Rosja chciała wynegocjowa

ć

własne warunki,

- m. in. Broni nuklearnej i baz NATO wzdłu

ż

Rosji,

- przekształcenie G-7 w G-8,
- Rosja chciała mie

ć

wpływy w Radzie NATO,

- 1999 – stosunki z NATO zamro

ż

one – (głównie ze wzgl

ę

du na spraw

ę

Kosowa); NATO wyst

ę

powała przeciwko

Serbom, co powodowało sprzeciw Rosji. W wyniku mediacji Fishera. Udało si

ę

wynegocjowa

ć

porozumienia Rosji i

NATO.
- Rosja uwa

ż

ała,

ż

e priorytetem ma by

ć

ONZ (Rada Bezp.),

- stosunki Rosja – NATO zostały wznowione w wyniku zmiany władzy na Kremlu( Putin chciał oficjalnie naprawi

ć

stosunki)

- 11.09.2001r- Putin zgłosił ch

ęć

współpracy w sojuszu w kwestiach zwalczania terroryzmu (tworzenie baz

wojskowych w Kirgistanie i Uzbekistanie, olbrzymie wsparcie w wojnie z Afganistanem),

- 2008r- sprawa Kosowa- Zachód uznawał niepodległo

ść

Kosowa (w tym Polska), Rosja i Hiszpania nie uznaj

ą

,

- sprawa Gruzji- obecnie Gruzja nie ma ju

ż

takiego wsparcia USA,

39. Stosunki Rosja – USA w latach 90’.

- 1989 - szczyt na Malcie – koniec zimnej wojny,
- USA miało by

ć

partnerem i równoprawnym sojusznikiem, jak w czasie systemu dwubiegunowego,

- 1992r. – Karta partnerstwa i przyja

ź

ni; nie byli oni jednak partnerem dla USA,

- USA chciało zabezpieczenia postsowieckiego arsenału nuklearnego,
- USA wspierało Rosj

ę

w relacjach z krajami postsowieckimi,

- rozczarowanie Rosji,

ż

e jest zbyt słaba dla Stanów,

- doktryna Primakowa ( 34 pytanie), pogorszenie lekkie stosunków,
- w czasach Putina – załamanie jelcynowskiej smuty, boom energetyczny,
- walka ze

ś

wiatem jednobiegunowym, przenoszenie wpływów na forum ONZ,

- próby reformy ONZ, rozszerzenie Rady Bezpiecze

ń

stwa o Niemcy, Japoni

ę

, Indie, Brazyli

ę

,


40. Stosunki Rosja – USA po 11 wrze

ś

nia 2001 r.

- przełom w relacjach z USA, Putin jako pierwszy wyraził poparcie dla walki z terroryzmem po zamachach,
- Rosja miała problem ze swoimi Islamistami,
- 2002r. – powołano rosyjsko-ameryka

ń

sk

ą

rad

ę

do walki z terroryzmem,

- pa

ń

stwa współpracowały w Afganistanie,

- stosunki zacz

ę

ły si

ę

komplikowa

ć

, gdy Rosja nie poparła interwencji w Iraku (Irak był partnerem biznesowym),

- Nie poparli te

ż

Niemcy, Francja i Chiny – wa

ż

niejsze pa

ń

stwa dla Rosji,

- stosunki zacz

ę

ły pogarsza

ć

si

ę

w 2004 gdy zauwa

ż

ono coraz bardziej niezale

ż

n

ą

polityk

ę

Kremla, obawy o

demokracje w Rosji,
- Rosja krytykowana za wykorzystywanie surowców jako broni politycznej wobec Ukrainy,
- Rosja bez skrupułów rozwijała współprace z pa

ń

stwami maj

ą

cymi złe stosunki z USA – Iranem, Syri

ą

, Wenezuel

ą

,

- sprawa tarczy rakietowej – Rosja nie godziła si

ę

, gro

ź

ba u

ż

ycia rakiet w sojuszników ameryka

ń

skich,

- kolejnym obszarem spornym było Kosowo, Rosja nie chciała uznania d

ąż

e

ń

mniejszo

ś

ci narodowych bo to mogło

spowodowa

ć

podobn

ą

sytuacj

ę

u nich np. z Czeczenami,

- krytyka USA w sprawie interwencji w Gruzji,
- kiedy USA uznało Hamas za organizacj

ę

terrorystyczn

ą

, Putin przyj

ą

ł ich na Kremlu jako przedstawicieli władz

Palestyny,
- po doj

ś

ciu do władzy Obamy – reset stosunków z USA,


background image

19

41. Polityka zagraniczna Rosji po 1999 roku.

- po doj

ś

ciu Putina – wzrost pozycji ekonomicznej,

- Rosja jest głównym graczem na rynku surowców energetycznych w Europie, nale

ż

y do czołówki

ś

wiatowej,

- dzi

ę

ki ropie Rosja próbuje wywiera

ć

presj

ę

na niektóre pa

ń

stwa europejskie np. Litw

ę

, Ukrain

ę

, Gruzj

ę

,

- przez budow

ę

Azerbejd

ż

a

ń

skiego ruroci

ą

gu, która obyła si

ę

bez rosyjskich

ś

rodków finansowych, Rosja wi

ę

ksz

ą

uwag

ę

zwróciła na utrzymanie wpływów w Kazachstanie i Turkmenistanie,

- w Europie polityka skupia si

ę

głównie na zwi

ę

kszaniu uzale

ż

nienia krajów UE od dostaw rosyjskich surowców,

(umowa z Niemcami w sprawie Nordstream)

42. Polityka Rosji w Afryce, Azji i Ameryce Łaci

ń

skiej.


Afryka:
- Rosja współpracuje z Algieri

ą

, Marokiem, Libi

ą

i Nigeri

ą

, głównie chodzi o surowce energetyczne,

- wiosna arabska - Rosja utraciła cz

ęść

swoich wpływów je

ś

li chodzi o program zbrojeniowy, oraz kontrakty na

uzbrojenie tamtejszych re

ż

imów, cios w przemysł zbrojeniowy Rosji,

- rewolucja w Afryce mo

ż

e doprowadzi

ć

do przej

ę

cia władzy przez siły radykalne, wzrost fundamentalizmu,

- Rosja prowadzi swego rodzaju rywalizacj

ę

z Chinami na obszarze Afryki, ale tak naprawd

ę

nie mo

ż

e im dorówna

ć

,

Ameryka łaci

ń

ska:

- lata 2000 – powrót do dawnych przyczółków, m. in. Kuby, (od rewolucji Kuba trwała za pieni

ą

dze Rosji), obecnie jest

projekt budowy elektrowni atomowej, USA tego nie chce,
- Wenezuela – Rosja sprzedaje tam bro

ń

,

-Nale

ż

y podkre

ś

li

ć

,

ż

e cho

ć

Moskwa rozwija stosunki z wieloma krajami Ameryki Łaci

ń

skiej, na czołowe miejsca

wybijaj

ą

si

ę

Brazylia, Wenezuela i Kuba,

Azja:
- lata 90’ – Rosja wycofuje si

ę

z Azji (opuszczenie Afganistanu i Mongolii- byli tam od lat 30’)

- wpływy rosyjskie zast

ę

powane chi

ń

skimi,

- współdziałanie z Chinami, Rosja wspiera nawet Chiny w sprawie Tajwanu, natomiast Chiny wspieraj

ą

Rosj

ę

na

Kaukazie,
- współpraca handlowa z Chinami, sie

ć

ruroci

ą

gów,

- wizja strategicznego trójk

ą

ta – Rosja, Chiny, Indie,

- Rosja wspiera Indie w konflikcie z Pakistanem,
- Rosja mediatorem kontaktach Indii z Chinami, pomysł utworzenia organizacji gospodarczej Chindii,

- Japonia – ci

ą

gle złe relacje, prób o wyspy Kurylskie, zaj

ę

te przez Rosj

ę

w 1945r., Rosja nie chce nawet negocjowa

ć

,

- do 2002r. – nie było

ż

adnego traktatu pokojowego, istniał stan wojny,

- Japonia oferowała wsparcie gospodarcze w zamian za Kuryle, ale Rosja nie zgodziła si

ę

,

- 2006 – ostrzelanie japo

ń

skiego kutra koło Kuryli,


- Korea Północna – kiedy

ś

Rosja promotorem re

ż

imu Kim Ir Sena,

- Chiny były sponsorem Kim Dzong Ila,

- lata 90’ – dialog mi

ę

dzy obydwoma Koreami, Rosja odniosła presti

ż

ow

ą

pora

ż

k

ę

, bo nie zaproszono jej do

negocjacji, utworzono grup

ę

2+2 (Koree + Usa i Chiny),

- Rosji wróciło zainteresowanie Kore

ą

, podró

ż

Kim Dzong Ila do Moskwy (poci

ą

giem)

- Ostatecznie Rosja dodana do grupy 2+2,

- Rosja stopniowo wycofuje si

ę

z Korei, a USA z Gruzji,


Bliski wschód:
- dla ZSRR było to pole star

ć

z USA,

- USA wspierało Izrael, a Rosja jego przeciwników,

- po upadku ZSRR Izrael stał si

ę

partnerem, ok. 1 mln Rosjan wyemigrowało do Izraela, interesy, nie zawsze czyste,

- Iran – dobre relacje s

ą

ciosem dla USA; Iran wspiera Rosj

ę

w Czeczenii, jest lojalny wobec Rosji,

- Iran ma du

ż

o ropy, ale gaz importuje, kupuje równie

ż

technologi

ę

,

- dwa kraje tworz

ą

układ polityczny i gospodarczy,


43.Demonta

ż

brytyjskiego imperium kolonialnego po II wojnie

ś

wiatowej.


- Nauczeni przykładem Francji, która na terenie byłych kolonii traktowana była jak wróg,

background image

20

- Brytyjczycy zacz

ę

li przygotowywa

ć

swoje kolonie do niepodległo

ś

ci, szkolili miejscowe elity do przej

ę

cia władzy,

zapewniali sobie w ten sposób dobre wpływy,
- W wi

ę

kszo

ś

ci przypadków si

ę

udało, ale s

ą

wyj

ą

tki:

- Egipt: nigdy nie był oficjaln

ą

koloni

ą

, ale Wielka Brytania miała ogromny wpływ,

- zdecydowali si

ę

razem z Francj

ą

na interwencj

ę

(kryzys sueski), ale musieli si

ę

wycofa

ć

bo USA i

ZSRR równie

ż

wysłały wojska,

- Kenia: od XIX Brytyjczycy si

ę

tam osiedlali i nie chcieli si

ę

wycofa

ć

, ale ostatecznie musieli,

- Zimbabwe – wygnano Brytyjczyków,


Kryzys sueski:

- utrata wpływów Wielkiej Brytanii na Bliskim Wschodzie,


44. The Special Relationship – Wielka Brytania i USA po II wojnie

ś

wiatowej.

- Po II Wojnie

Ś

wiatowej ZSRR wywołał ogromne zbli

ż

enie mi

ę

dzy Wielk

ą

Brytani

ą

a USA,

- Wielka Brytania nie była w stanie utrzyma

ć

kontroli nad koloniami, do których nale

ż

ały: Cypr, Malta, Gibraltar. W

zwi

ą

zku z tym poprosili o pomoc USA,

- Prezydent USA Thruman podj

ą

ł decyzj

ę

,

ż

e USA zostanie w Europie, np. przejmuj

ą

c wpływy brytyjskie w Grecji oraz

Turcji.
- doktryna Trumana (powstrzymywania) – pocz

ą

tek bliskiej współpracy,

- Wielka Brytania przyj

ę

ła plan Marshalla,

- 1949 roku odnowiono sojusz brytyjsko-francuski, ale nie ukrywano,

ż

e USA jest wa

ż

niejsze,

- 1952 – udana próba j

ą

drowa bryt ( zmoblilizowani przez ZSRRR)

- w okresie zimnej wojny Wielka Brytania była pa

ń

stwem gdzie nie było obowi

ą

zkowej słu

ż

by wojskowej, tłumaczyli to

posiadaniem broni j

ą

drowej,

- USA patrzyło na Wielk

ą

Brytani

ę

jako na pa

ń

stwo prowadz

ą

ce Europ

ę

. Wielka Brytania akceptowała to, gdy

ż

była

faworyzowana przez USA
- w latach 50-tych problem Wielkiej Brytanii z Cyprem, który oddała im Turcja. Cypr ma wa

ż

ne strategiczne znaczenie

w tym regionie (obecnie b.wazne dla NATO); mimo, ze wi

ę

kszo

ść

mieszka

ń

ców to grecy to Anglia nie chce im odda

ć

,

sprawa Cypru została oddana w r

ę

ce ONZ,

- 1957 – sojusz nuklearny Wielkiej Brytani i USA. Wielka Brytania trzecim krajem z broni

ą

j

ą

drow

ą

( po USA i ZSRR)

- kryzys kuba

ń

ski – pocz

ą

tek lat 60. Brytyjczycy oferuj

ą

USA swoje terytorium do celów wojskowych. Powstały tam

ameryka

ń

skie bazy morskie. Wielka Brytania otrzymuje od USA pomoc wojskow

ą

, no

ś

niki broni rakietowej (rakiety

Polaris)
- w 1982 Argentyna wysyła wojska na Falklandy co Wielka Brytania odebrała jako policzek. Brytyjczycy otrzymali
wówczas pomoc od Amerykanów (lotnictwo, wywiad)

45. Geneza Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpiecze

ń

stwa UE.

- tworzone wspólnoty europejskie zakładały tylko integracj

ę

gospodarcz

ą

, nie polityczn

ą

,

- po wojnie Europa w gruzach, podział zimnowojenny, uzale

ż

nienie Europy od USA,

- Unia Zachodnia – sojusz Francji, Wielkiej Brytanii i Beneluksu,
- 1949r. – pierwsza próba utworzenia zbiorowego systemu bezpiecze

ń

stwa, powstaje NATO, USA zostaje w Europie,

- rozwój sytuacji na

ś

wiecie zmusił Europ

ę

do szybszej integracji (Wojna w Korei), obawy,

ż

e USA zostawi

ą

Europ

ę

,

- 1951-52 – Pleven, pomysł utworzenia Europejskiej Wspólnoty Obronnej,

- stworzenie wspólnej armii, przewidywał koordynowanie polityk zagranicznych,

- traktat podpisały wszystkie kraje, co EWWiS,

- Francja nie ratyfikowała i zablokowała wej

ś

cie w

ż

ycie,

- 1954r. – powstaje UZE (Wielka Brytania, Francja, Beneluks, RFN, Włochy), podporz

ą

dkowana strukturom NATO,

- w latach 70’ zacz

ę

to my

ś

le

ć

o wspólnych inicjatywach na szczeblu MSZ,

- 1970 – Europejska Wspólnota Polityczna – konsultacje na szczeblu MSZ,
- Traktat z Maastricht – Europa wchodzi w now

ą

faz

ę

,

- układ o UE – 1992r.

- 3 filary: wspólna ekonomia, wspólna polityka zagraniczna i bezpiecze

ń

stwa (Wielka Brytania hamowała

wspóln

ą

Pol. Zagr. I bezp.)


46. Misje zagraniczne UE.

- Misja odbudowy kapitału w pa

ń

stwach rogu Afryki - Ma na celu wsparcie budowy zdolno

ś

ci kilku pa

ń

stw Rogu

Afryki – D

ż

ibuti, Kenii, Somali, Seszeli i ewentualnie Tanzanii (o ile wyst

ą

pi o pomoc) w dziedzinie bezpiecze

ń

stwa

morskiego oraz wymiaru sprawiedliwo

ś

ci.

background image

21

- Irak - Jej celem jest szkolenie przedstawicieli irackiego systemu sprawiedliwo

ś

ci oraz słu

ż

b porz

ą

dkowych w

zakresie wewn

ę

trznej współpracy organów wymiaru sprawiedliwo

ś

ci w Iraku (policja, s

ą

downictwo i wi

ę

ziennictwo).

- Gruzja – misja uruchomiona w nast

ę

pstwie konfliktu rosyjsko-gruzi

ń

skiego, celem jest wsparcie wysiłków

prowadz

ą

cych do pokojowego rozwi

ą

zania sporu mi

ę

dzy Rosj

ą

i Gruzj

ą

,

- Afganistan – udział w tworzeniu Narodowej Policji Afganistanu, maj

ą

c

ą

wypełnia

ć

rol

ę

zgodnie z

mi

ę

dzynarodowymi standardami,

- Kosowo – wspieranie i umacnianie władz i administracji Kosowa,

- dodatkowo np. Palestyna, Demokratyczna Republika Konga, Somalia, Mali,





Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
polityka zagraniczna francji id Nieznany
ZAGADNIENIA NA EGZAMIN Polityka Zagraniczna USA
Polska polityka zagraniczna opracowanie zagadnień, Polska polityka zagraniczna
ZAGADNIENIA NA EGZAMIN Polityka Zagraniczna USA
192 Glowne kierunki polskiej polityki zagranicznejid 18465 ppt
Polityka zagraniczna IV RP
Polska polityka zagraniczna po zmianach zapoczątkowanych w89
Polityka Zagraniczna i?zpieczeństwa cz 3 Giedrojć
Kultura duchowa zagadnienia id 253694
Biala ksiega zagadnienia id 84722
Podstawowe zagadnienia id 36653 Nieznany
6 konspekt. Niemcy II, Stosunki Międzynarodowe, Polska Polityka Zagraniczna
2 Rosja (20.02.), Stosunki Międzynarodowe, Polska Polityka Zagraniczna
Polityka zagraniczna ćwiczenia, Politologia, Polityka zagraniczna
Cwiczenie 4 opis i zagadnienia id 99493
liberalizminterwencjonizmfolie, licencjat, rok 2 semestr 1, polityka gospodarcza, zagadnienia
NAJWAZNIEJSZE WYDARZENIA ZWIAZANE Z POLITYKĄ BEZPIECZEŃSTWA UE, Bezpieczeństwo Wewnętrzne - Studia,

więcej podobnych podstron