OKE POZNAŃ
CKE
HISTORIA MUZYKI
POZIOM ROZSZERZONY
PRZYKŁADOWY ZESTAW ZADAŃ
Czas pracy 180 minut
Instrukcja dla zdającego
1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 18 stron, nuty
i płytę z nagraniami. Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu
zespołu nadzorującego egzamin.
2. Arkusz zawiera trzy części. Część pierwsza arkusza – to test,
część druga wymaga analizy przykładów muzycznych, a część
trzecia napisania wypracowania na jeden z podanych tematów.
3. Czynności zaplanuj tak, aby możliwe było rozwiązanie zadań
z trzech części arkusza w ciągu 180 minut.
4. Rozwiązania zadań zamieść w miejscu na to przeznaczonym.
5. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra tylko z czarnym
tuszem/atramentem.
6. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl.
7. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie.
Życzymy powodzenia!
MARZEC
ROK 2008
Za rozwiązanie
wszystkich zadań
można otrzymać
łącznie 50 punktów
Wypełnia zdający
przed rozpoczęciem pracy
PESEL ZDAJĄCEGO
KOD
ZDAJĄCEGO
Miejsce
na naklejkę
z kodem szkoły
Przykładowy zestaw zadań z historii muzyki
Poziom rozszerzony
2
CZĘŚĆ I
TEST SPRAWDZAJĄCY WIADOMOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI USTALONE
W STANDARDACH WYMAGAŃ EGZAMINACYJNYCH Z HISTORII MUZYKI
(20 punktów)
Zadanie 1. (1 pkt)
Przeczytaj poniższy tekst i, kierując się swoją wiedzą na temat znaczenia muzyki
w życiu starożytnych Greków, uzasadnij zachowanie sławnego dramaturga.
Istnieje przekonywająca anegdota o kłopotach, jakich doświadczył Eurypides, gdy
przygotowywał przedstawienie teatralne z półprofesjonalnymi członkami chóru. W czasie
uczenia melodii pieśni, jeden z chórzystów wybuchnął śmiechem. Rozsierdzony tym poeta
wykrzyknął: Gdybyś nie był tak niewrażliwy i ciemny, nie śmiałbyś się, gdy śpiewam w tonacji
miksolidyjskiej.
(J.G. Landels. Muzyka starożytnej Grecji i Rzymu. Kraków 2003)
Uzasadnienie: ...............................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 2. (1 pkt)
Podaj z dokładnością do połowy wieku czas działalności poniższych grup
kompozytorskich.
Młoda Polska ......................................................
Musica Electronica Viva (MEV) ......................................................
Grupa Sześciu (Les Six) ......................................................
Zadanie 3. (1 pkt)
Skorzystaj z podanej listy kompozytorów oraz gatunków muzycznych i zestaw te dane
z wymienionymi w tabeli tytułami dzieł.
J. S. Bach G. F. Haendel C. Monteverdi J. Ph. Rameau S. Landi
kantata pasja oratorium opera madrygał sceniczny
Tytuł utworu
Kompozytor
Gatunek
1. Il combattimento di Tancredi et Clorinda
2. Izrael w Egipcie
Przykładowy zestaw zadań z historii muzyki
Poziom rozszerzony
3
Zadanie 4. (1 pkt)
Nazwij instrument widoczny na poniższej ilustracji oraz specjalny rodzaj notacji
stosowany do zapisywania utworów na ten instrument. Wymień epokę, w której
instrument ten należał do najbardziej cenionych.
Instrument: ...................................................................
Rodzaj notacji: ..................................................................
Epoka: ...................................................................
Zadanie 5. (1 pkt)
Opera Wolny strzelec i najwcześniejsze pieśni Franza Schuberta są w muzyce umowną
granicą oddzielającą klasycyzm od romantyzmu.
Podaj nazwisko twórcy Wolnego strzelca oraz dwie romantyczne cechy tej opery.
Kompozytor: ..................................................................
Cechy:
• .................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
• .................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
Przykładowy zestaw zadań z historii muzyki
Poziom rozszerzony
4
Zadanie 6. (1 pkt)
Wymień części składowe cyklu typowej symfonii klasycznej z uwzględnieniem
kryterium tempa i formy.
Lp.
części
Kryterium tempa
Kryterium formy
Zadanie 7. (1 pkt)
Rozstrzygnij, czy podane informacje są prawdziwe, czy fałszywe. Wpisz do tabeli
prawda lub fałsz.
1. François Couperin wzorował się na twórczości pierwszych
romantyków.
2. Wanda Landowska przyczyniła się do odrodzenia w XX wieku
twórczości klawesynowej François Couperina.
Zadanie 8. (1 pkt)
La Messe de Nostre Dame uważana jest za jedno z pierwszych polifonicznych opracowań
pełnego cyklu ordinarium missae jednego autora. Podaj nazwisko twórcy tej mszy
i wiek, w którym działał.
Nazwisko: .....................................................................................
Wiek: ........................................................................................
Przykładowy zestaw zadań z historii muzyki
Poziom rozszerzony
5
Zadanie 9. (1 pkt)
Podaj dwie cechy niżej wymienionego dzieła, dzięki którym zajmuje ono szczególne
miejsce w historii muzyki.
Ryszard Wagner – Tristan i Izolda
• .................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
• .................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
Zadanie 10. (1 pkt)
Jednym z postulatów soboru trydenckiego (1545–1563) było przywrócenie wyrazistości
tekstu w muzyce kościelnej. Wymień dwa sposoby, przy pomocy których kompozytorzy
mogli zrealizować ten postulat.
• .................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
• .................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
Zadanie 11. (2 pkt)
Marco Scacchi, kompozytor i kapelmistrz na dworze Wazów, pisał w traktacie
opublikowanym w 1649 roku w Warszawie, że „studiujący muzykę różne mają
upodobania: jeden zajmuje się naśladowaniem wielce uczonego Palestriny, inni nowszymi
stylami, bowiem gdyby wszyscy musieli się trzymać tylko jednego stylu, wynikłaby stąd
muzyka biedna i bez rozmaitości.”
Podaj nazwisko polskiego kompozytora, współczesnego Scacchiemu, i dwa przykłady
jego dzieł, które świadczą o tym, że tworzył on zarówno w nowym stylu barokowym, jak
i w stylu palestrinowskim.
Kompozytor: ...............................................................................................................................
Utwór w stile moderno: ..............................................................................................................
Utwór w stylu palestrinowskim: .................................................................................................
Przykładowy zestaw zadań z historii muzyki
Poziom rozszerzony
6
Zadanie 12. (3 pkt)
Po przeczytaniu poniższego tekstu wykonaj polecenia.
W 1912 roku grupa artystów zebrała w tomie Der Blaue Reiter (Niebieski jeździec)
serię szkiców o malarstwie, literaturze, muzyce i teatrze. O należącym do tej grupy malarzu
i kompozytorze – Arnoldzie Schönbergu, autorze artykułu „Stosunek do tekstu”, Wasyl
Kandynsky – współredaktor tomu – napisał: Schönberg idzie prostą drogą do tego, co istotne
(a więc konieczne). Tak jak w malarstwie, tak samo w muzyce, zrzekając się obiektywnego
rezultatu, poszukuje sposobu utrwalenia swojego subiektywnego odczucia.
A. Nazwij kierunek artystyczny reprezentowany przez grupę, o której mowa w cytacie.
.......................................................................................................................................................
B. Podaj tytuł powstałego wówczas dzieła Arnolda Schönberga, które przeznaczone
było na głos i grupę instrumentów, a skomponowane do wierszy A. Girauda
przetłumaczonych na język niemiecki.
.......................................................................................................................................................
C. Wyjaśnij zasadę techniki wokalnej zastosowaną w tym utworze.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 13. (1 pkt
)
Wpisz w odpowiednie miejsce miasta, w których odbywają się najważniejsze konkursy
wykonawcze w Polsce.
Nazwa konkursu
Miasto
1. Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina
2. Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy im. Henryka Wieniawskiego
3. Międzynarodowy Konkurs Dyrygentów im. Grzegorza Fitelberga
Przykładowy zestaw zadań z historii muzyki
Poziom rozszerzony
7
Zadanie 14. (2 pkt)
Przeanalizuj przykład nutowy i wykonaj polecenia.
Pierre Boulez: Struktury na dwa fortepiany
(fragment)
A.1. Wpisz do poniższej tabeli symbole stopni dynamicznych występujące w tym
fragmencie, porządkując je od pppp do najgłośniejszego.
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.
A.2. Wskaż inny niż dynamika element tego dzieła, w którym też występuje porządek
12 - stopniowy.
.......................................................................................................................................................
B. Na podstawie analizy powyższego fragmentu określ, jaką ideę (technikę) zrealizował
kompozytor w tym utworze.
.......................................................................................................................................................
Przykładowy zestaw zadań z historii muzyki
Poziom rozszerzony
8
Zadanie 15. (2 pkt)
Zaproponuj program koncertu tematycznego, na który złożą się utwory trzech
kompozytorów polskich. W krótkiej wypowiedzi uzasadnij myśl przewodnią tego
programu.
Imię i nazwisko kompozytora
Tytuły utworów
Uzasadnienie:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Przykładowy zestaw zadań z historii muzyki
Poziom rozszerzony
9
CZĘŚĆ II
ANALIZA PRZYKŁADÓW MUZYCZNYCH (10 punktów)
Na podstawie nagrań i nut przeprowadź analizę czterech przykładów, zgodnie z poleceniami
w
zadaniach nr
16–19. Z treścią poleceń zapoznaj się przed przystąpieniem
do przesłuchania nagrań.
Zadanie 16. (2 pkt)
Przykład nr 1 (nagranie i nuty) to estampida Kalenda maya trubadura Raimbaulta
de Vaqueiras.
Fragment tekstu pieśni w tłumaczeniu na język polski:
Pieśń majowa
Ani pierwszy dzień maja, ani śpiew słowika, ani kwiat mieczyka
Nie będzie mnie cieszył, piękna Pani, dopóki Twoje serce nie obieca mi
Miłości…
A. Określ sposób kształtowania melodii i rytmu tej pieśni.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
B. Porównaj zapis pieśni z jej dzisiejszym wykonaniem i określ rolę wykonawców
w eksponowaniu charakteru utworu.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 17. (4 pkt)
Przykład dźwiękowy nr 2 to nagranie w języku niemieckim ballady Erlkönig
(Król Olszyn) Franza Schuberta.
Zapoznaj się z umieszczonym poniżej streszczeniem tej ballady oraz z materiałem
nutowym, a następnie wysłuchaj przykładu dźwiękowego nr 2 i wykonaj polecenia.
Streszczenie ballady
Zmierzcha się. Przez las pędzi na koniu ojciec, trzymając w ramionach umierającego syna.
Dziecko majaczy. Jest przerażone, bo oczami wyobraźni widzi króla Olszyn ( według wierzeń
ludowych złego ducha) i jego tańczące córki. Chłopiec błaga ojca o ratunek, ponieważ król
siłą chce zabrać go do swego królestwa. Na nic zdaje się uspokajający głos ojca. U kresu
podróży ojciec tuli w ramionach martwego syna.
Przykładowy zestaw zadań z historii muzyki
Poziom rozszerzony
10
A. Opisz środki muzyczne zastosowane przez kompozytora dla oddania treści ballady
i dramatyzmu sytuacji, uwzględniając charakter partii solowej i rolę
akompaniamentu.
Środki muzyczne w partii wokalnej:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Środki muzyczne w partii instrumentalnej:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
B. Wymień dwie cechy tego utworu, które są zgodne z postulatami romantyzmu.
• .................................................................................................................................................
• .................................................................................................................................................
C. Podaj nazwisko poety – twórcy ballady Erlkönig.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 18. (2 pkt)
Przykład muzyczny nr 3 to pieśń Ach, gdyby cierpienie me znały z cyklu Dichterliebe
Roberta Schumanna. Po zapoznaniu się z nagraniem i materiałem nutowym wykonaj
polecenia.
A. Wskaż dwa środki muzyczne, które współtworzą w tej miniaturze nastrój
niepewności i cierpienia.
• .................................................................................................................................................
• .................................................................................................................................................
Przykładowy zestaw zadań z historii muzyki
Poziom rozszerzony
11
B. Podaj jedną cechę gatunkową miniatury lirycznej, która występuje w tym utworze.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 19. (2 pkt)
Zapoznaj się z wypowiedzią Stanisława Moniuszki poprzedzającą wydanie pierwszego
zeszytu Śpiewnika Domowego oraz z tekstem nutowym pieśni. Wysłuchaj też przykładu
dźwiękowego nr 4. Na podstawie analizy tych materiałów wykonaj polecenia.
Tygodnik Petersburski, 1842 nr 72
(…) Śpiewnik mój zawierać będzie zbiór śpiewów na jeden głos z towarzyszeniem
fortepianu. Wiersze – starałem się wybierać z najlepszych naszych poetów (…). Bo jeżeli
piękne poezje połączone z piękną muzyką zdolne są otworzyć sobie wstęp do ucha i serca
najmniej muzycznego, to nawet najsłabsza muzyka, która się mniej szczęśliwie uda,
przy poezji celującej zyszcze dla siebie pobłażanie; a to, co jest narodowe, krajowe,
miejscowe, co jest echem dziecinnych naszych przypomnień, nigdy mieszkańcom ziemi, na
której się urodzili i wzrośli, podobać się nie przestanie (…).
A. Wskaż dwa założenia twórcze Moniuszki, dotyczące pieśni, które wynikają
z powyższej wypowiedzi.
• .................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
• .................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
B. Moniuszko wysuwał też postulat prostoty opracowania muzycznego pieśni. Wymień
trzy środki muzyczne, świadczące o realizacji tego postulatu w pieśni Latem brzózka
mała.
• .................................................................................................................................................
• .................................................................................................................................................
• .................................................................................................................................................
Przykładowy zestaw zadań z historii muzyki
Poziom rozszerzony
12
CZĘŚĆ III
ZADANIE ROZSZERZONEJ ODPOWIEDZI (20 punktów)
Napisz wypracowanie na jeden z niżej podanych tematów.
Zadanie 20. (20 pkt)
Temat nr 1
Porównaj twórczość trubadurów, truwerów i minnesingerów z twórczością pieśniową
w okresie romantyzmu. Uwzględnij kryterium tematyki, gatunków i towarzyszenia
instrumentalnego.
W pracy uwzględnij wnioski z analizy odpowiednich przykładów z części II arkusza.
Temat nr 2
Przedstaw swój pogląd na znaczenie pieśni solowej z towarzyszeniem fortepianu
w twórczości najwybitniejszych kompozytorów XIX wieku.
W pracy uwzględnij wnioski z analizy odpowiednich przykładów w części II arkusza.
Wybieram temat nr ………
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Przykładowy zestaw zadań z historii muzyki
Poziom rozszerzony
13
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Przykładowy zestaw zadań z historii muzyki
Poziom rozszerzony
14
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Przykładowy zestaw zadań z historii muzyki
Poziom rozszerzony
15
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Przykładowy zestaw zadań z historii muzyki
Poziom rozszerzony
16
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Przykładowy zestaw zadań z historii muzyki
Poziom rozszerzony
17
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Przykładowy zestaw zadań z historii muzyki
Poziom rozszerzony
18
BRUDNOPIS