Zmiany

UKD 69.027.1:624.04

POLSKI KOMITET

NORMALIZACJI,

MIAR I JAKO

ŚCI

P O L S K A N O R M A

PN-88

B-03004

Kominy murowane i

żelbetowe

Obliczenia statyczne i projektowanie

Zamiast:

PN-64/B-03004

Grupa katalogowa

0702

Brickworked reinforced concrete

chimneys

Static calculation and design

Les cheminées en briques et beton armé

Projets et calculs statiques

Кирпичные и железобетонные

дымовые трубы

Статический расчёт и

проектирование

1. WST

ĘP

1.1. Przedmiot normy
1.2. Zakres stosowania normy
1.3. Okre

ślenia

1.4. Podstawowe oznaczenia

2. PODSTAWY PROJEKTOWANIA

2.1. Za

łożenia projektowe

2.1.1. Dane technologiczne
2.1.2. Dane geometryczne
2.1.3. Dane dotycz

ące lokalizacji komina i podłoża budowlanego

2.1.4. Dane organizacyjne
2.2. Zakres oblicze

ń statycznych, termicznych i wymiarowania

3. OBCI

ĄŻENIA

3.1. Obci

ążenie ciężarem własnym komina

3.2. Obci

ążenie wiatrem

3.2.1. Za

łożenia

3.2.2. Obci

ążenie wiatrem w kierunku działania wiatru

3.2.3. Wspó

łczynnik działania porywów wiatru

3.2.4. Inne wymagania dotycz

ące określenia obciążenia wiatrem w kierunku działania wiatru

3.2.5. Interferencja aerodynamiczna
3.2.6. Uwzgl

ędnienie owalizacji przekroju trzonu

3.2.7. Obci

ążenie poprzeczne do kierunku wiatru

3.3. Obci

ążenia termiczne

3.3.1. Dane do oblicze

ń

3.3.2. Sposób obliczenia
3.3.3. Uwzgl

ędnienie wpływu temperatury w wymiarowaniu

3.4. Inne efekty obci

ążenia komina

3.4.1. Uwzgl

ędnienie wpływu ugięcia drugiego rzędu

3.4.2. Wp

ływ drgań przenoszących się przez podłoże

3.4.3. Wychylenie z pionu

4. PODSTAWOWE MATERIA

ŁY KONSTRUKCYJNE I IZOLACYJNE

4.1. Ceramika

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 1

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

4.1.1. Ceg

ła kominówka

4.1.2. Ceg

ła zwykła

4.1.3. Kszta

łtki ceramiczne

4.1.4. Inne materia

ły ceramiczne

4.2. Zaprawa
4.2.1. Zaprawa w kominie murowanym
4.2.2. Zaprawa w kominie z prefabrykatów betonowych
4.2.3. Zaprawa do wyk

ładziny wewnętrznej

4.3. Beton
4.3.1. Rodzaj betonu
4.3.2. Sk

ładniki i dodatki do betonu

4.3.3. Specjalne wymagania dotycz

ące betonu

4.4. Stal zbrojeniowe
4.5. Materia

ły na wykładzinę i do izolacji termicznej

4.5.1. Materia

ły na wykładzinę

4.5.2. Materia

ły do izolacji termicznej

4.6. Materia

ły do izolacji chemicznej

5. WYMIAROWANIE TRZONU KOMINA

5.1. Trzon murowany
5.1.1. Podstawy wymiarowania
5.1.2. Nieprzekraczalne warto

ści naprężeń normalnych pionowych

5.1.3. Sprawdzenie pojawienia si

ę rys w trzonie

5.1.4. Sprawdzenie wymiarów innych elementów murowych w kominie
5.1.5. Wspó

łczynniki charakteryzujące mur trzonu komina

5.2. Trzon

żelbetowy

5.2.1. Podstawy wymiarowania
5.2.2. Nieprzekraczalne warto

ści naprężeń normalnych pionowych

5.2.3. Sprawdzenie powstania i rozwarcia rys
5.2.4. Warto

ści charakterystyczne wytrzymałości i współczynniki sprężystości

5.2.5. Uwzgl

ędnienie wpływu zmęczenia

5.2.6. Sprawdzenie przekrojów os

łabionych

5.2.7. Sprawdzenie innych konstrukcyjnych elementów

żelbetowych wyposażenia komina

5.3. Sprawdzenie stateczno

ści

5.4. Sprawdzenie ugi

ęć

5.5. Wychylenie z pionu wskutek osiada

ń i eksploatacji górniczej

6. POSADOWIENIE KOMINA

6.1. Warunki posadowienia
6.2. Sprawdzenie no

śności i warunków nacisku na podłoże

6.3. Sprawdzenie osiada

ń

6.4. Sprawdzenie stateczno

ści ogólnej

7 WYMAGANIA KONSTRUKCYJNE

7.1. Kominy murowane
7.1.1. Grubo

ści ścian

7.1.2. Spoiny
7.1.3. Otwory
7.1.4. Ochrona przed zarysowaniem (obr

ęczowanie)

7.2. Kominy

żelbetowe

7.2.1. Grubo

ści ścian

7.2.2. Zbrojenie
7.2.3. Otwory
7.3. Wyk

ładzina termiczna

7.3.1. Zasady stosowania wyk

ładziny

7.3.2. Grubo

ści ścian

7.3.3. Grubo

ści spoin w wymurówce

7.3.4. Inne wymagania konstrukcyjne dotycz

ące wymurówki i izolacji termicznej

7.4. Kominy wieloprzewodowe
7.5. Wymagania konstrukcyjne dotycz

ące innych elementów trzonu komina

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 2

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

7.5.1. G

łowica komina

7.5.2. Wloty czopuchów
7.5.3. Stropy
7.5.4. Inne konstrukcje na trzonie
7.6. Fundament
7.6.1. Kszta

łt fundamentu

7.6.2. Zbrojenie p

łyty fundamentowej

7.6.3. Izolacja termiczna
7.6.4. Izolacja przeciwwilgociowa
7.7. Ochrona komina przed korozj

ą

7.7.1. Niezb

ędne zabezpieczenia

7.7.2. Zabezpieczenie przed korozj

ą chemiczną kominów spalinowych

7.7.3. Zabezpieczenie przed korozj

ą chemiczną kominów wentylacyjnych

8. WYPOSA

ŻENIE KOMINA

8.1. Urz

ądzenia do wejścia na komin

8.1.1. Szczeble w

łazowe

8.1.2. Drabiny w

łazowe

8.2. Galerie zewn

ętrzne

8.3. Urz

ądzenia odgromowe

8.4. Znaki ostrzegawcze na kominie
8.5. Urz

ądzenia pomiarowo-kontrolne

9. ODDANIE KOMINA DO EKSPLOATACJI I SPRAWDZENIA EKSPLOATACYJNE

9.1. Oddanie komina do eksploatacji
9.2. Kontrola eksploatacji
9.3. Metryka komina

ZA

ŁĄCZNIK 1. Wybrane informacje o własnościach materiałów i przekrojów stosowanych w kominach

ZA

ŁĄCZNIK 2. Wartości współczynników stosowanych przy obliczaniu obciążenia wiatrem

ZA

ŁĄCZNIK 3. Wzory do obliczania podstawowej częstotliwości drgań własnych oraz wartości logarytmicznego

dekrementu t

łumienia

ZA

ŁĄCZNIK 4. Wzory do obliczania siły krytycznej P

kr

oraz obci

ążenia krytycznego Q

kr

dla kominów

ZA

ŁĄCZNIK 5. Obliczanie naprężeń

σ

m

w kominach murowanych

ZA

ŁĄCZNIK 6. Obliczanie naprężeń w kominach żelbetowych

ZA

ŁĄCZNIK 7. Metryka komina

INFORMACJE DODATKOWE

1. WST

ĘP

1.1. Przedmiot normy. Przedmiotem normy s

ą obliczenia statyczne oraz zasady projektowania i wymiarowania

kominów murowanych i

żelbetowych.

1.2. Zakres stosowania normy. Postanowienia normy dotycz

ą kominów spalinowych i wentylacyjnych, żelbetowych

oraz wykonanych z ceg

ły, kształtek ceramicznych lub betonowych.

Norma nie dotyczy kominów wbudowanych w mury budynków i wystaj

ących ponad połać dachową nie więcej niż 3 m.

1.3. Okre

ślenia

1.3.1. komin - obiekt in

żynierski, którego zadaniem jest odprowadzenie gazów do atmosfery na określoną wysokość.

1.3.2. trzon komina - zasadniczy ustrój no

śny komina, służący do przeniesienia obciążeń stałych i zmiennych i

przekazania ich na fundament komina.

1.3.3. segment - cz

ęść trzonu pomiędzy dwoma poziomymi przekrojami.

1.3.4. g

łowica komina - część trzonu komina przy wylocie z odpowiednio uformowanym zakończeniem.

1.3.5. kolumna - zespó

ł wszystkich segmentów położonych powyżej analizowanego przekroju.

1.3.6. wyk

ładzina - konstrukcja lub warstwa zamykająca przestrzeń izolacji termicznej i zabezpieczająca trzon przed

wp

ływami termicznymi. Ceramiczną warstwę zamykającą przestrzeń izolacji można nazywać również wymurówką.

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 3

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

1.3.7. izolacja - warstwa stanowi

ąca ochronę trzonu komina przed wpływami termicznymi, chemicznymi lub

wilgotno

ściowymi.

1.3.8. przewód gazowy - cz

ęść konstrukcji komina służąca do zapewnienia właściwego przepływu gazów w kominie.

1.3.9. komin jednoprzewodowy - komin, w którym wyst

ępuje tylko jeden przewód do odprowadzania gazów.

1.3.10. komin wieloprzewodowy - komin, w którym wyst

ępuje kilka przewodów do odprowadzania gazów.

1.4. Podstawowe oznaczenia

1.4.1. Du

że litery łacińskie

A - powierzchnia odniesienia tzn. rzutu komina na p

łaszczyznę prostopadłą do kierunku wiatru, m

2

,

C

e

- wspó

łczynnik ekspozycji,

C

x

- wspó

łczynnik oporu aerodynamicznego,

C

y

- wspó

łczynnik aerodynamicznej siły bocznej,

D -

średnica zewnętrzna trzonu komina w przekroju poprzecznym, m,

D

śr

-

średnia średnica zewnętrzna trzonu komina wyznaczona z warunku równości smukłości aerodynamicznej komina

zbie

żnego i zastępczego komina o stałej średnicy

, m,

E - wspó

łczynnik sprężystości materiału trzonu komina, MPa,

E

a

- wspó

łczynnik sprężystości podłużnej stali, MPa,

E

b

- wspó

łczynnik sprężystości podłużnej betonu, MPa,

E

m

- wspó

łczynnik sprężystości muru, MPa,

E

mk

- wspó

łczynnik sprężystości muru komina, MPa,

H - wysoko

ść komina liczona od poziomu terenu, m,

H

0

- wysoko

ść trzonu komina ponad fundamentem, m,

I - moment bezw

ładności poziomego przekroju trzonu o współrzędnej , m

4

,

I

0

- moment bezw

ładności przekroju trzonu w poziomie połączenia z fundamentem, m

4

,

M - moment zginaj

ący w przekroju poprzecznym komina, kN

⋅

m,

M

I

- moment zginaj

ący pierwszego rzędu w przekroju poprzecznym komina kN

⋅

m,

- moment zginaj

ący pierwszego rzędu w miejscu połączenia trzonu komina z fundamentem (dla = 0), kN

⋅

m,

M

Il

- moment zginaj

ący drugiego rzędu w przekroju poprzecznym komina, kN

⋅

m,

M

t

- moment zginaj

ący wywołany różnicą temperatur na obydwu powierzchniach ściany trzonu, kN

⋅

m,

M

ν

,max

- maksymalna warto

ść momentu zginającego w przekroju pionowym segmentu trzonu spowodowana

dzia

łaniem wiatru,

,

N - si

ła pionowa ściskająca w przekroju poprzecznym komina, kN,

N

0

- ca

łkowite pionowe obciążenie ciężarem własnym komina w poziomie górnej powierzchni fundamentu, kN,

P

kr

- si

ła krytyczna dla trzonu komina, kN,

R - promie

ń zewnętrzny trzonu komina, m,

R

ak

- wytrzyma

łość charakterystyczna stali zbrojeniowej, MPa,

R

bk

- wytrzyma

łość charakterystyczna betonu na ściskanie, MPa,

R

mk

- wytrzyma

łość charakterystyczna muru na ściskanie, MPa,

S

r

- liczba Strouhala,

V

k

- charakterystyczna pr

ędkość wiatru,

,

1.4.2. Ma

łe litery łacińskie

a

h

- minimalny odst

ęp poziomy otworów w trzonie komina, m,

a

v

- minimalny odst

ęp pionowy otworów w trzonie komina, m,

b - odleg

łość między kominami, m,

b

i

, b

j

- szeroko

ść otworu w trzonie komina, m,

c - promie

ń rdzenia poszerzonego, m,

d -

średnica lub bok fundamentu komina, m,

e - promie

ń rdzenia głównego, m,

f - u

średniona funkcja wpływu drugiego rzędu,

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 4

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

g

i

- grubo

ść i-tej warstwy przegrody, m,

h' - wysoko

ść kolumny ponad rozważanym przekrojem, m,

k - wspó

łczynnik przenikania ciepła przez przegrodę, W

⋅

m

-2

⋅

K

-1

,

k

i

- wspó

łczynnik interferencji,

n - stosunek wspó

łczynników sprężystości podłużnej stali i betonu,

n

1

- podstawowa cz

ęstotliwość drgań własnych komina, Hz,

p

k

- obci

ążenie charakterystyczne wywołane działaniem wiatru, Pa,

q

k

- charakterystyczne ci

śnienie prędkości wiatru, Pa,

q

max

- maksymalne charakterystyczne obci

ążenie jednostkowe podłoża, Pa,

q

min

- minimalne charakterystyczne obci

ążenie jednostkowe podłoża, Pa,

r - promie

ń wewnętrzny trzonu komina, m,

r

i

- promie

ń zewnętrznej powierzchni i-tej warstwy przegrody, m,

r

0

- promie

ń zaokrąglenia naroży przekroju poprzecznego, m,

s

a

- osiadanie fundamentu komina wywo

łane całkowitym obciążeniem stałym, mm,

s

b

- osiadanie fundamentu komina wywo

łane całkowitym obciążeniem stałym i wiatrem, mm,

t

w

- temperatura gazów wewn

ątrz komina, °C,

t

z

- temperatura powietrza na zewn

ątrz komina, °C,

y

w

- ugi

ęcie sprężyste wierzchołka komina, m,

v

s

-

średnia prędkość gazów w kominie, m

⋅

s

-1

,

z - wspó

łrzędna określająca położenie przekroju poprzecznego komina liczona wzdłuż osi komina od poziomu terenu,

m,

- wspó

łrzędna określająca położenie przekroju poprzecznego komina liczona wzdłuż osi komina od poziomu

po

łączenia trzonu z fundamentem, m.

1.4.3. Ma

łe litery greckie

α

- wspó

łczynnik do oceny konieczności uwzględnienia wpływu drugiego rzędu,

α

n

- wspó

łczynnik napływu ciepła, W

⋅

m

-2

⋅

K

-1

,

α

0

- wspó

łczynnik odpływu ciepła, W

⋅

m

-2

⋅

K

-1

,

α

t

- wspó

łczynnik rozszerzalności termicznej muru, K

-1

,

β

- wspó

łczynnik działanie porywów wiatru,

γ

d

- wspó

łczynnik ujmujący konsekwencje założeń modelowych,

γ

f

- wspó

łczynnik obciążenia,

δ

- logarytmiczny dekrement t

łumienia drgań,

χ

i

- wspó

łczynnik poprawkowy uwzględniający zakrzywienie przegrody,

χ

t

- wspó

łczynnik poprawkowy występujący przy obliczaniu

α

t

dla muru,

λ

- wspó

łczynnik przewodności cieplnej, W

⋅

m

-1

·

⋅

K

-1

,

σ

a

- maksymalne napr

ężenie w stali zbrojeniowej w przekroju trzonu komina żelbetowego, MPa,

σ

b

- maksymalne napr

ężenie w betonie w przekroju trzonu komina żelbetowego, MPa,

σ

m

- maksymalne napr

ężenie ściskające w przekroju komina murowanego, MPa,

ϕ

w

- wspó

łczynnik wyboczenia.

2. PODSTAWY PROJEKTOWANIA

2.1. Za

łożenia projektowe

2.1.1. Dane technologiczne. Za niezb

ędne założenia stanowiące podstawę projektu komina należy uważać:

- ilo

ść i temperaturę gazów (eksploatacyjną i awaryjną),

- zawarto

ść chemiczną gazów,

- sposób doprowadzenia gazów do komina,
- pr

ędkości przepływu gazów: minimalne i maksymalne,

- sposoby kontroli eksploatacyjnej,
- ewentualne szczegó

łowe wymagania dotyczące izolacji termicznej i chemicznej.

2.1.2. Dane geometryczne. Za niezb

ędne założenia stanowiące podstawę projektu komina należy uważać:

- wysoko

ść komina,

-

średnicę wylotu,

- ewentualne wymagania dotycz

ące kształtu komina.

2.1.3. Dane dotycz

ące lokalizacji komina i podłoża budowlanego. Za niezbędne założenia stanowiące podstawę

projektu komina nale

ży uważać:

- usytuowanie poziome i pionowe,

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 5

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

- dowód uzgodnienia wysoko

ści komina jako przeszkody lotniczej: projekt komina o wysokości przekraczającej

wysoko

ść otaczającej zabudowy należy uzgodnić z organami nadzoru nad lotniskami (Centralnym Zarządem

Lotnictwa Cywilnego oraz Zarz

ądem Wojsk Lotniczych),

- uzgodnienie dotycz

ące wysokości komina ze względu na ochronę środowiska,

- charakterystyki pod

łoża gruntowego z określeniem stopnia agresywności gruntu i wody gruntowej,

- ewentualne szczególne wymagania dotycz

ące izolacji i zabezpieczenia fundamentu,

- parametry wp

ływu eksploatacji górniczej (jeśli występują),

- parametry drga

ń podłoża (jeśli występują).

2.1.4. Dane organizacyjne. Za niezb

ędne założenia stanowiące podstawę projektu komina należy uważać:

- okre

ślenie warunków wykonania komina (dla ewentualnych uzgodnień z wykonawcą),

- przewidywany termin oddania komina do eksploatacji,
- terminy i kolejno

ść rozpoczęcia eksploatacji poszczególnych przewodów (dla komina wieloprzewodowego).

2.2. Zakres oblicze

ń statycznych, termicznych i wymiarowania. Obliczenia powinny zawierać:

a) zestawienie obci

ążeń działających na komin, a w szczególności:

- ci

ężaru własnego,

- obci

ążenia wiatrem,

- innych obci

ążeń, jeśli mogą wystąpić, w tym w szczególnych przypadkach (określonych w

PN-85/B-02170

) -

obci

ążeń wywołanych ruchem podłoża,

b) zestawienie temperatur wewn

ętrznych (spalin) i zewnętrznych potrzebnych do obliczeń termicznych,

c) obliczenie warto

ści sił przekrojowych i wymiarowanie przekrojów trzonu komina, cokołu, płyty fundamentowej

komina oraz innych elementów konstrukcji komina o podstawowym znaczeniu (np. wzmocnienia przy otworach),
d) sprawdzenie stateczno

ści całego komina ze względu na obrót i przesunięcie oraz ograniczenie przechyłu,

e) sprawdzenie no

śności podłoża i nacisków na podłoże pod fundamentem,

f) sprawdzenie wp

ływu różnic temperatur w ścianie trzonu komina,

g) obliczenie i wymiarowanie wszystkich elementów pomocniczych (np. stropów wewn

ętrznych, lejów odpopielających

itd.),
h) obliczenie wychylenia wierzcho

łka komina,

i) obliczenie przewidywanych osiada

ń komina,

j) sprawdzenie rozwarto

ści rys w ścianach kominów żelbetowych w przypadkach, w których norma tego wymaga.

3. OBCI

ĄŻENIA

3.1. Obci

ążenie ciężarem własnym komina. Ciężar segmentu trzonu komina lub trzonu z wykładziną i izolacją oblicza

si

ę przyjmując ciężary objętościowe materiałów wg

PN-82/B-02001

. Ci

ężary objętościowe materiałów najczęściej

stosowanych w kominach zestawiono w za

łączniku 1.

W obliczeniach statycznych trzonu komina nale

ży uwzględniać dwa przypadki: trzon z wykładziną oraz trzon bez

wyk

ładziny.

3.2. Obci

ążenie wiatrem

3.2.1. Za

łożenia. Działanie wiatru należy przyjmować jako poziome, o dowolnym kierunku, rozłożone na powierzchni.

Kierunek poziomego dzia

łania wiatru powinien być przyjmowany w obliczeniach i przy wymiarowaniu każdego

przekroju tak, aby dawa

ło ono najniekorzystniejsze wartości sił wewnętrznych, naprężeń lub współczynników

stateczno

ści.

3.2.2. Obci

ążenie wiatrem w kierunku działania wiatru.

Warto

ści p

k

w Pa, obci

ążenia charakterystycznego wywołanego działaniem wiatru należy wyznaczać, wg wzoru

(1)

w którym:
q

k

- charakterystyczne ci

śnienie prędkości wiatru, Pa, zależne od strefy obciążenia wiatrem, zwiększone o 20% w

stosunku do warto

ści podanych w

PN-77/B-02011

tabl. 3,

C

e

- wspó

łczynnik ekspozycji wg

PN-77/B-02011

,

C

x

- wspó

łczynnik oporu aerodynamicznego wg

PN-77/B-02011

i za

łącznika 2,

β

- wspó

łczynnik działania porywów wiatru wg 3.2.3 oraz

PN-77/B-02011

,

γ

d

- wspó

łczynnik, który ujmuje konsekwencje założeń modelowych prowadzących do wzoru (1); współczynnik ten dla

kominów o wysoko

ści mniejszej niż 100 m wynosi 1,35; o wysokości od 100 do 250 m wynosi 1,30, a dla kominów o

wysoko

ści powyżej 250 m wynosi 1,25.

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 6

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

Obliczenia warto

ści p

k

wg wzoru (1) nale

ży przeprowadzać przy założeniu, że kominy umieszczone są w terenie

kategorii A (okre

ślenie kategorii terenu wg

PN-77/B-02011

).

3.2.3. Wspó

łczynnik działania porywów wiatru. Dla kominów o wysokości H

≤

100 m wspó

łczynnik

β

jest równy 2,0.

Dla kominów o wysoko

ści H

≥

100 m warto

ść

β

wyznacza si

ę wg

PN-77/B-02011

z uwzgl

ędnieniem podanych niżej

postanowie

ń.

Warto

ść

β

zale

ży m.in. od takich wielkości charakteryzujących własności dynamiczne komina, jak: podstawowa

cz

ęstotliwość drgań własnych i logarytmiczny dekrement tłumienia. Przy braku informacji o tych charakterystykach

mo

żna do ich wyznaczenia posłużyć się załącznikiem 3.

Na rys. 1 i 2, podano wykresy wspó

łczynników k

b

K

L

w zakresie zmian parametru

odpowiadaj

ącym

budowlom smuk

łym, do których zaliczają się kominy. Jeżeli wartość otrzymana ze wzoru na obliczanie

β

wg

PN-77/B-02011

jest mniejsza ni

ż 2,0, należy w obliczeniach przyjąć

β

= 2,0.

Rys. 1

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 7

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

Rys. 2

3.2.4. Inne wymagania dotycz

ące określenia obciążenia wiatrem w kierunku działania wiatru. Zagadnienia dotyczące:

- uwzgl

ędnienia wpływu ukształtowania terenu,

- przyj

ęcia w obliczeniach skokowo zmiennych wartości C

e

,

- warto

ści współczynnika obciążenia

γ

f

,

nale

ży rozpatrywać zgodnie z

PN-77/B-02011

.

3.2.5. Interferencja aerodynamiczna. Obci

ążenie wiatrem komina zwiększa się w wyniku umieszczenia w pobliżu

innego komina, podobnego pod wzgl

ędem aerodynamicznym (tj. gdy częstotliwości drgań własnych i tłumienie drgań

obydwu kominów s

ą jednakowe). Wpływ interferencji aerodynamicznej należy uwzględniać dla komina zawietrznego

przez pomno

żenie wartości p

k

okre

ślonej wzorem (1) przez współczynnik interferencji k

i

, którego warto

ść należy

przyjmowa

ć wg rys. 3.

Rys. 3

Je

żeli odległość między kominami jest mniejsza niż 5 D

śr

warto

ść współczynnika k

i

nale

ży określać indywidualnie, np.

na podstawie bada

ń modelowych lub zabiegami konstrukcyjnymi doprowadzać do tego, aby kominy nie były podobne

pod wzgl

ędem aerodynamicznym.

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 8

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

3.2.6. Uwzgl

ędnienie owalizacji przekroju trzonu. Rozkład ciśnienia wiatru na ścianie zewnętrznej komina powoduje

zginanie segmentu trzonu komina w p

łaszczyźnie poziomej. Dopuszcza się obliczanie maksymalnej wartości momentu

zginaj

ącego przypadającego na 1 m wysokości trzonu M

ν

max

,

spowodowanego dzia

łaniem wiatru ze wzoru

(2)

3.2.7. Obci

ążenie poprzeczne do kierunku wiatru. Możliwość wystąpienia wirów Benarda-Karmana należy analizować

zgodnie z

PN-77/B-02011

; podan

ą w tej normie tabl. 5 uzupełniono w niniejszej normie wartościami S

r

i C

y

dla innych

przekrojów komina, zamieszczaj

ąc w załączniku 2 jako tabl. Z2-4. Obciążenia wywołanego wirami Benarda-Karmana

nie uwzgl

ędnia się dla kominów murowanych.

3.3. Obci

ążenia termiczne

3.3.1. Dane do oblicze

ń. Temperaturę gazów t

w

nale

ży przyjmować zgodnie z danymi technologicznymi, uwzględniając

mo

żliwość jej awaryjnego podwyższenia. W przypadku braku dokładnych danych podwyższenie temperatury można

uwzgl

ędniać przez zwiększenie temperatury t

w

o 20%.

Rys. 4

Temperatur

ę zewnętrzną należy przyjmować:

- dla uzyskania maksymalnej ró

żnicy temperatur (zima), t

z

= - 25°C,

- dla obliczenia maksymalnej temperatury materia

łów (lato), t

z

= +35°C.

3.3.2. Sposób obliczenia. Obliczenia termiczne nale

ży przeprowadzać jak dla przegród cieplnych wg PN-82/B-02020

(uwzgl

ędniając rzeczywiste ich grubości). Wartości współczynnika przewodności cieplnej

λ

dla materia

łów kominów

podano w za

łączniku 1.

Wspó

łczynnik przenikania ciepła k, W

⋅

m

-2

⋅

K

-1

, przez warstwow

ą przegrodę cylindryczną oblicza się wg wzoru

(3)

Spadek temperatury

∆

t

i

na i-tej warstwie przegrody oblicza si

ę wg wzoru (rys. 4a)

(4)

Temperatur

ę na krawędzi dowolnej warstwy przegrody oblicza się wg wzoru

(5)

We wzorach (3) ÷ (5) przyj

ęto oznaczenia:

∆

t = t

w

- t

z

- ró

żnica temperatur, K,

λ

i

- wspó

łczynnik przewodności cieplnej i-tej warstwy przegrody przyjmowany wg załącznika 1,

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 9

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

χ

i

- wspó

łczynniki poprawkowe uwzględniające zakrzywienie ściany, odczytane z wykresu na rys. 4b.

Wspó

łczynniki napływu

α

n

i odp

ływu ciepła

α

0

, W

⋅

m

-2

⋅

K

-1

, nale

ży przyjmować z uwzględnieniem poniższych

postanowie

ń:

a) dla wewn

ętrznej strony wykładziny

α

n

= 8 +

υ

s

b) dla zewn

ętrznej powierzchni trzonu

α

0

= 24

c) przy obliczaniu maksymalnej temperatury materia

łów dla zewnętrznej powierzchni trzonu

α

0

= 8

Wspó

łczynniki odpływu i napływu ciepła dla wewnętrznej strony trzonu i zewnętrznej strony wykładziny,

α

T

,

W

⋅

m

-2

⋅

K

-1

, przyjmuje si

ę równe:

- je

śli trzon i wykładzina są od siebie oddzielone przestrzenią wentylowaną

α

T

= 8

- je

śli nie jest wentylowana przestrzeń między wykładziną a trzonem, a grubość warstwy powietrza wynosi od 50 do

100 mm

α

T

= 12

Warto

ści współczynników

α

n

i

α

0

przy temperaturach gazów wy

ższych niż 500°C powinny być przyjmowane wg

wyników bada

ń doświadczalnych.

W obliczeniach termicznych kominów o

średnicy zewnętrznej D

≥

5,0 m mo

żna pominąć wpływ zakrzywienia ściany.

3.3.3. Uwzgl

ędnienie wpływu temperatury w wymiarowaniu. Przy obliczaniu trzonów kominów pomija się wpływ

temperatury, je

żeli spełnione są warunki podane w tabl. 1.

Tablica 1. Warunki umo

żliwiające pominięcie w obliczeniach wpływu temperatury

Materia

ł trzonu komina

Wymagania dotycz

ące

ró

żnicy temperatur przypadającej na

ścianę trzonu

maksymalnej temperatury w

ścianie

trzonu

Kominy ceglane

≤

100 K

≤

150°C

Kominy

żelbetowe

≤

30 K

1)

≤

70°C

2)

1)

Sporadycznie, w pojedynczych przekrojach (np. przy jednorazowym pogrubieniu trzonu i w warunkach

awaryjnych) mo

żna dopuścić różnicę temperatur maksymalnie do 40 K.

2)

W przypadku niespe

łnienia tylko tego warunku i gdy jednocześnie maksymalna temperatura w betonie trzonu nie

przekracza 150°C, mo

żna w obliczeniach uwzględnić wpływ temperatury przez zmniejszenie nieprzekraczalnych

warto

ści naprężeń w betonie o 25% w stosunku do podanych w 5.2.2.

3.4. Inne efekty obci

ążenia komina

3.4.1. Uwzgl

ędnienie wpływu ugięcia drugiego rzędu. Wpływ ugięcia drugiego rzędu należy uwzględnić wówczas, gdy

wspó

łczynnik

α

spe

łnia warunek

(6)

w którym EI

0

- sztywno

ść trzonu w przekroju połączenia z fundamentem (minimalna), kN

⋅

m

2

.

Wp

ływ drugiego rzędu należy uwzględnić powiększając moment zginający pierwszego rzędu M

I

o moment M

II

wyznaczony wg wzoru

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 10

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

(7)

w którym f - u

średniona funkcja wpływu drugiego rzędu, której wartości przyjmuje się wg rys. 5.

Rys. 5

Ca

łkowity moment zginający w przekroju o współrzędnej z uwzględnieniem wpływu drugiego rzędu oblicza się wg

wzoru

(8)

3.4.2. Wp

ływ drgań przenoszących się przez podłoże. W przypadku lokalizacji komina w pobliżu źródeł drgań należy

uwzgl

ędnić wpływ drgań przenoszących się przez podłoże na fundament komina. Dodatkowe poziome siły

bezw

ładności obciążające trzon komina należy wyznaczyć zgodnie z

PN-85/B-02170

.

3.4.3. Wychylenie z pionu. Nierównomierne osiadanie fundamentu albo obrót pod

łoża wywołany eksploatacją górniczą

mog

ą spowodować wychylenie komina z pionu. Wychylenie komina powoduje dodatkowe momenty zginające od

ci

ężaru własnego, które powinny być uwzględnione w obliczeniach.

4. PODSTAWOWE MATERIA

ŁY KONSTRUKCYJNE I IZOLACYJNE

4.1. Ceramika

4.1.1. Ceg

ła kominówka. Do budowy kominów murowanych należy stosować cegłę kominówkę wg

PN-73/B-12004

.

Wymiary ceg

ły powinny być dostosowane do średnicy komina z zachowaniem warunków wiązania przy prawidłowym

uk

ładzie cegieł.

4.1.2. Ceg

ła zwykła. Do budowy kominów o przekroju poziomym prostokątnym lub okrągłym można stosować cegłę

wypalan

ą z gliny, zwykłą, pełną wg

PN-75/B-12001

klasy

1)

nie mniejszej ni

ż 20 oraz gatunku I. Warunkiem stosowania

ceg

ły zwykłej do przekrojów okrągłych jest zachowanie grubości spoin wg 7.1.2.

4.1.3. Kszta

łtki ceramiczne są elementami ceramicznymi wykonanymi wg indywidualnego projektu i powinny spełniać

warunki podane w 4.1.2. Zastosowanie kszta

łtek ceramicznych należy uzgodnić z wykonawcą komina.

4.1.4. Inne materia

ły ceramiczne. Przy budowie komina mogą być stosowane inne materiały ceramiczne o specjalnym

przeznaczeniu, np. ceg

ła kwasoodporna lub cegła klinkierowa budowlana wg

PN-71/B-12008

.

Materia

ły ceramiczne nie objęte oddzielną normą należy stosować po uzgodnieniu z producentem, który określi ich

w

łasności.

4.2. Zaprawa

4.2.1. Zaprawa w kominie murowanym. Do budowy trzonu komina murowanego z ceg

ły należy stosować zaprawę

cementowo-wapienn

ą wg PN-65/B-14503 lub cementową wg PN-65/B-14504 o marce nie niższej niż 3.

W przypadku gdy temperatura przy

ścianie trzonu komina przekracza 150°C należy stosować zaprawę

wapienno-cementow

ą o zawartości cementu nie większej niż 150kg 3 na 1 m

3

zaprawy.

Do zaprawy nale

ży stosować cement portlandzki marki 35 wg PN-80/B-30000.

4.2.2. Zaprawa w kominie z prefabrykatów betonowych. Do budowy trzonu komina z prefabrykatów nale

ży stosować

zapraw

ę cementową o marce nie mniejszej niż 8. Do zalewania otworów można stosować beton zwykły półciekły lub

ciek

ły o klasie co najmniej równej klasie betonu użytego do prefabrykatów.

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 11

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

4.2.3. Zaprawa do wyk

ładziny wewnętrznej. Do wykładziny z cegły zwykłej, jeżeli temperatura odprowadzanych gazów

nie przekracza 250°C, nale

ży stosować zaprawę cementowo-wapienną. Przy wyższych temperaturach należy

stosowa

ć zaprawę żaroodporną z cementu portlandzkiego i gliny ceglarskiej.

Do wyk

ładziny z cegły szamotowej należy stosować zaprawę szamotową. Do wykładziny komina odprowadzającego

gazy chemicznie agresywne nale

ży stosować specjalnie dobrane zaprawy chemoodporne. Dobór zaprawy powinien

by

ć dostosowany do rodzaju agresji chemicznej gazów.

W przypadku równoczesnego wyst

ąpienia wpływu wysokiej temperatury (ponad 150°C) i agresji chemicznej należy

unika

ć stosowania wapna do zaprawy lub stosować dodatkowe spoinowanie wykładziny.

4.3. Beton

4.3.1. Rodzaj betonu. Do kominów

żelbetowych należy stosować beton zwykły wg PN-75/B-06250. Najniższe

dopuszczalne klasy betonu dla kominów zestawiono w tabl.2.

Tablica 2. Najni

ższe klasy betonu dla kominów

Rodzaj elementu komina

Najni

ższa dopuszczalna klasa betonu

Trzon komina

B 25

Elementy prefabrykowane stosowane do trzonu komina

B 25

Strop i elementy pomocnicze

B 20

Fundament

B 20

4.3.2. Sk

ładniki i dodatki do betonu. Wszystkie stosowane do betonu składniki powinny spełniać wymagania określone

w obowi

ązujących normach. Do betonu należy stosować: cement portlandzki 35, cement portlandzki

szybkotwardniej

ący 40 wg PN-80/B-30011 lub cement hutniczy 25 wg PN-80/B-30005. Dopuszcza się stosowanie do

betonu dodatków uplastyczniaj

ących pod warunkiem uzasadnienia technicznego i doświadczalnego sprawdzenia ich

wp

ływu na własności betonu.

4.3.3. Specjalne wymagania dotycz

ące betonu. Beton trzonu komina powinien być badany na wytrzymałość i na

nasi

ąkliwość zgodnie z obowiązującą normą dotyczącą betonu zwykłego. W razie stosowania form przestawnych

próbki do bada

ń pobiera się z każdego cyklu a w razie stosowania deskowania ślizgowego - co najmniej z każdego

segmentu o wysoko

ści 5 m. Badanie nasiąkliwości wystarczy wykonać trzykrotnie, ale co najmniej raz na 50 m

wysoko

ści trzonu.

4.4. Stal zbrojeniowa. Do zbrojenia kominów

żelbetowych należy stosować stal wg

PN-82/H-93215

. Nale

ży unikać

stosowania ró

żnych gatunków stali zbrojeniowej w tym samym przekroju trzonu komina.

4.5. Materia

ły na wykładzinę i do izolacji termicznej

4.5.1. Materia

ły na wykładzinę. Wykładzinę należy wykonywać w zasadzie z cegły zwykłej. Przy temperaturze gazów

wy

ższej niż 400°C wykładzinę należy wykonać z cegły szamotowej na zaprawie szamotowej. Przy szczególnie dużym

stopniu agresywno

ści chemicznej gazów należy stosować specjalne materiały wg 7.7.

4.5.2. Materia

ły do izolacji termicznej. Do wypełnienia przestrzeni pomiędzy trzonem a wykładziną stosuje się materiały

izolacyjne, np.: we

łnę mineralną wg

PN-75/B-23100

, we

łnę żużlową luźną, płyty z wełny mineralnej wg

PN-70/B-23110

, szk

ło piankowe itp. Dopuszcza się użycie innych materiałów izolacyjnych, pod warunkiem

uzasadnienia technicznego ich zastosowania i spe

łnienia przez nie wymagań konstrukcyjnych (7.3.4) oraz termicznych.

4.6. Materia

ły do izolacji chemicznej. Do izolacji chemicznej należy stosować materiały chemoodporne, uprzednio

zbadane odpowiednio wg potrzeb na:
- odporno

ść na wpływy chemiczne,

- wytrzyma

łość mechaniczną,

- szczelno

ść,

- odporno

ść na działanie wysokich i niskich temperatur,

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 12

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

- przyczepno

ść do materiałów konstrukcyjnych komina,

- zmiany w

łaściwości w czasie,

- nasi

ąkliwość.

5. WYMIAROWANIE TRZONU KOMINA

5.1. Trzon murowany

5.1.1. Podstawy wymiarowania. Obliczenia trzonu komina murowanego nale

ży przeprowadzić wg metody stanów

granicznych zgodnie z

PN-76/B-03001

. Przekroje trzonu wymiaruje si

ę na stan graniczny użytkowania. Sprawdzenie

stanu granicznego u

żytkowania polega na wykazaniu, że występujące w przekrojach naprężenia wywołane

obci

ążeniami są nie większe od wartości naprężeń powodujących powstanie określonych poniżej stanów zarysowania.

Sprawdzenie stanu granicznego u

żytkowania należy przeprowadzić dla stadium realizacji i dla stadium eksploatacji

komina.

5.1.2. Nieprzekraczalne warto

ści naprężeń normalnych pionowych. W stadium realizacji komina, obciążenia: ciężarem

w

łasnym, przechyłem i wiatrem (to ostatnie ze współczynnikiem zmniejszającym 0,8 odpowiadającym zmniejszeniu

okresu powrotu do oko

ło 5 lat) nie mogą w przekrojach komina wywołać odkształceń rozciągających, co równoznaczne

jest z pozostaniem wypadkowej si

ł w rdzeniu głównym przekroju. W tym stadium naprężenia ściskające

σ

m

, MPa, w

przekrojach komina musz

ą spełniać warunek

(9)

W stadium eksploatacji przy dzia

łaniu na komin wszystkich obciążeń, co najmniej połowa rozważanego przekroju

poprzecznego powinna by

ć ściskana, co jest równoznaczne z warunkiem pozostania wypadkowej sił w obrębie

poszerzonego rdzenia tj. e

0

≤

c. W tym stadium napr

ężenia ściskające

σ

m

w przekrojach komina musz

ą spełniać

warunek

(10)

We wzorach (9) i (10) przyj

ęto oznaczenie R

mk

- wytrzyma

łość charakterystyczna muru na ściskanie wg

PN-87/B-03002

oraz tabl. Z1-2 w za

łączniku 1, MPa.

Promienie rdzenia g

łównego (e) i rdzenia poszerzonego (c) dla kilku przekrojów poprzecznych podano w załączniku 1.

Obliczenie napr

ężeń w przekrojach trzonu komina wykonuje się przy założeniu liniowego rozkładu naprężeń.

Obliczenia wykonuje si

ę przy założeniu zerowej wytrzymałości zaprawy na rozciąganie, z uwzględnieniem utraty

spójno

ści w spoinie. W załączniku 5 podano wzory i tablice do obliczenia naprężeń

σ

m

w kominach o przekrojach

pier

ścieniowych.

5.1.3. Sprawdzenie pojawienia si

ę rys w trzonie. Komin należy kształtować tak, aby były spełnione warunki

obliczeniowe podane w 5.1.2 oraz warunki konstrukcyjne podane w 7.1 i jednocze

śnie różnica temperatury

przypadaj

ąca na ścianę trzonu nie przekraczała 100 K. Przy spełnieniu tych warunków nie jest wymagane sprawdzenie

pojawienia si

ę rys.

5.1.4. Sprawdzenie wymiarów innych elementów murowych w kominie polega na sprawdzeniu warunków
wymienionych w 5.1.2 przy jednoczesnym przyj

ęciu, że h'/H

0

= 1.

5.1.5. Wspó

łczynniki charakteryzujące mur trzonu komina

5.1.5.1. Wspó

łczynnik sprężystości muru trzonu komina E

mk

nale

ży obliczać wg wzoru

(11)

w którym:
E

m

- wspó

łczynnik sprężystości muru przyjmowany wg tabl. Z1-3 w załączniku 1, MPa.

m

-

średnia wartość naprężeń normalnych w rozważanym przekroju, MPa.

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 13

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

Wzór (11) dostosowany jest do wymaga

ń normy,

.

5.1.5.2. Wspó

łczynnik rozszerzalności termicznej muru

α

t

nale

ży obliczać wg wzoru

(12)

w którym warto

ści

χ

t

odczytuje si

ę z tabl. 3, w zależności od stosunku grubości części ceramicznej muru (g

c

) i

grubo

ści zaprawy (g

z

).

Tablica 3. Warto

ści współczynnika

χ

t

5

7,5

10

12,5

20

x

t

0,8

0

-0,1

-0,2

-0,4

5.2. Trzon

żelbetowy

5.2.1. Podstawy wymiarowania. Obliczenia komina

żelbetowego należy przeprowadzać wg metody stanów

granicznych, zgodnie z

PN-76/B-03001

. Przekroje trzonu komina wymiaruje si

ę na stan graniczny użytkowania, który

odpowiada spe

łnieniu wymagań nie wystąpienia rys oraz efektów zmęczenia. Stan ten określa się warunkami nie

przekroczenia w betonie odkszta

łceń i odpowiadających im naprężeń, przy których rozpoczynają się zmiany struktury

wewn

ętrznej betonu.

Sprawdzenie stanu granicznego u

żytkowania należy przeprowadzić dla stadium realizacji i dla stadium eksploatacji

komina.

5.2.2. Nieprzekraczalne warto

ści naprężeń normalnych pionowych. W stadium realizacji komina odkształcenia i

towarzysz

ące im naprężenia wywołane obciążeniami: ciężarem własnym, przechyłem i wiatrem (to ostatnie ze

wspó

łczynnikiem zmniejszającym 0,8 odpowiadającym zmniejszeniu okresu powrotu do około 5 lat) muszą spełniać

warunki stabilno

ści mikrostruktury wewnętrznej betonu. Oznacza to, że naprężenia w betonie muszą spełniać warunek

2)

(13)

a napr

ężenia w stali muszą spełniać warunek

(14)

W stadium eksploatacji komina odkszta

łcenia i towarzyszące im naprężenia wywołane działaniem na komin

wszystkich obci

ążeń muszą spełniać warunki sprężystości i braku trwałych zmian mikrostruktury betonu. Oznacza to,

że naprężenia w betonie muszą spełniać warunek

(15)

a napr

ężenia w stali muszą spełniać warunek

(16)

Przy zastosowaniu stali zbrojeniowej klas A-II, A-III i gdy

σ

b

≤

0,2R

bk

, powinien by

ć spełniony warunek

(17)

Obliczanie napr

ężeń

σ

a

i

σ

b

w przekrojach pier

ścieniowych trzonu komina można wykonać wykorzystując wzory i

tablice podane w za

łączniku 6.

5.2.3. Sprawdzenie powstania i rozwarcia rys.
Sprawdzenie pojawienia si

ę rys nie jest wymagane, jeśli spełnione są warunki wymienione w 3.3.3 i 5.2.2.

Przy sprawdzaniu istniej

ących konstrukcji, w przypadku nie spełnienia warunków podanych w 3.3.3 i 5.2.2 oraz

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 14

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

warunków dotycz

ących minimalnych odstępów między prętami zbrojenia poziomego, należy przyjąć, że dopuszczalna

szeroko

ść rozwarcia rys wynosi 0,3 mm. Wartość ta ulega obniżeniu o 0,1 mm w przypadku środowisk agresywnych

(np. przy owiewaniu spalinami z s

ąsiedniego komina) oraz podwyższeniu o 0,1 mm w przypadku dobrych warunków

pracy (np. komin pojedynczy). Przy sprawdzaniu mo

żliwości wystąpienia rys w trzonie komina żelbetowego można

stosowa

ć sposób przybliżony

3)

.

5.2.4. Warto

ści charakterystyczne wytrzymałości i współczynniki sprężystości dla betonu i dla stali zbrojeniowej należy

przyjmowa

ć wg

PN-84/B-03264

.

Wspó

łczynnik sprężystości podłużnej w obliczeniach dynamicznych należy przyjąć o 30% większy niż w obliczeniach

statycznych.
Stosunek wspó

łczynników sprężystości podłużnej stali E

a

i betonu E

b

okre

ślony wzorem

(18)

dla betonów stosowanych w kominach

żelbetowych można przyjmować równy 8.

5.2.5. Uwzgl

ędnienie wpływu zmęczenia nie jest wymagane, gdy spełnione są warunki dotyczące naprężeń

wymienione w 5.2.2. W przypadku nie spe

łnienia tych warunków (np. przy sprawdzeniu istniejącego komina) należy

uwzgl

ędnić współczynniki korekcyjne wg

PN-84/B-03264

dla betonu i dla stali zbrojeniowej, stosuj

ąc je jako mnożniki

do wytrzyma

łości charakterystycznej.

5.2.6. Sprawdzenie przekrojów os

łabionych należy wykonywać z uwzględnieniem warunków podanych w 5.2.2.

Dopuszczalne jest stosowanie sposobów przybli

żonych obliczenia naprężeń, w tym sposobów graficznych.

5.2.7. Sprawdzenie innych konstrukcyjnych elementów

żelbetowych wyposażenia komina należy przeprowadzić

zgodnie z

PN-84/B-03264

.

5.3. Sprawdzenie stateczno

ści. Dla kominów o wysokości większej niż 70 m oraz dla wszystkich kominów poddanych

dodatkowym (poza obci

ążeniem własnym) znacznym obciążeniom pionowym (np. od zbiorników na wodę

umieszczonych na kominie) nale

ży wykonać sprawdzenie stateczności. Polega ono na wyznaczeniu wartości

wspó

łczynnika wyboczenia,

ϕ

w

, wg wzoru

(19)

Si

łę P

kr

nale

ży wyznaczać wg zasad mechaniki budowli.

Dopuszcza si

ę wyznaczenie siły P

kr

wg wzorów przybli

żonych zestawionych w załączniku 4. Wartość współczynnika

wyboczenia

ϕ

w

nie powinna by

ć mniejsza niż 2,5.

Sprawdzenie lokalnej utraty stateczno

ści ścian komina lub wykładziny wymagane jest tylko dla kominów żelbetowych o

zewn

ętrznej średnicy wylotowej większej niż 15 m.

5.4. Sprawdzenie ugi

ęć obejmuje obliczenie sprężystego ugięcia poziomego wierzchołka komina. Ugięcie to powinno

spe

łniać warunek

(20)

Warto

ść y

w

oblicza si

ę od obciążeń w stadium eksploatacji.

5.5. Wychylenie z pionu wskutek osiada

ń i eksploatacji górniczej. Należy unikać budowy kominów na terenach szkód

górniczych o kategorii IV i V. Przy obliczaniu i wymiarowaniu kominów zlokalizowanych na terenach szkód górniczych,
nale

ży uwzględnić możliwość stałego przechylenia komina. Wartość przechylenia określa się wg największego kąta

przechy

łu podłoża.

6. POSADOWIENIE KOMINA

6.1. Warunki posadowienia. Fundament komina powinien stanowi

ć oddzielną konstrukcję z żelbetu, spełniającą

warunki przekazywania obci

ążeń na podłoże, utrzymania komina w położeniu pionowym oraz spełnienia wymagań

konstrukcyjnych i technologicznych niniejszej normy. Warunki geotechniczne posadowienia komina powinny by

ć

udokumentowane zgodnie z

PN-81/B-03020

.

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 15

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

6.2. Sprawdzenie no

śności i warunków nacisku na podłoże. Przy najniekorzystniejszym obciążeniu powinny być

spe

łnione następujące wymagania:

a) dla obci

ążeń obliczeniowych warunki określone w

PN-81/B-03020

dotycz

ące wymiarów podstawy fundamentu i

stanu granicznego no

śności podłoża,

b) dla obci

ążeń charakterystycznych

(21)

Warunek (21) nie dotyczy gruntów skalistych. Ponadto dla najniekorzystniejszych obci

ążeń, jakie mogą wystąpić

podczas remontu lub budowy komina (np. obci

ążenie wiatrem, komin bez wykładziny, fundament nie zasypany ziemią)

obowi

ązuje warunek pozostania wypadkowej sił w rdzeniu przekroju podstawy fundamentu, czyli

q

min

≥

0

6.3. Sprawdzenie osiada

ń. Dla kominów posadowionych na podłożu o znacznej ściśliwości należy sprawdzić

przewidywane osiadanie fundamentu komina zgodnie z

PN-81/B-03020

dla dwóch przypadków dzia

łania obciążeń:

a) dla ca

łkowitego charakterystycznego obciążenia stałego,

b) dla ca

łkowitego charakterystycznego obciążenia stałego i wiatru.

W przypadku a) osiadanie fundamentu komina s

a

nie powinno przekracza

ć 80 mm, w przypadku b) osiadanie

fundamentu komina s

b

nie powinno przekracza

ć 120 mm, przy czym

(22)

gdzie d -

średnica lub bok fundamentu, mm.

Nie jest wymagane sprawdzenie osiada

ń w przypadku posadowienia na gruntach:

- skalistych,
- spoistych pó

łzwartych i twardoplastycznych,

- niespoistych zag

ęszczonych i średnio zagęszczonych oraz przy posadowieniu niebezpośrednim np. na palach,

studniach.

6.4. Sprawdzenie stateczno

ści ogólnej. Sprawdzenie stateczności komina na wywrócenie lub możliwość zsuwu należy

wykona

ć w przypadku usytuowania komina na stoku, w terenie osuwiskowym.

7. WYMAGANIA KONSTRUKCYJNE

7.1. Kominy murowane

7.1.1. Grubo

ści ścian. Najmniejsze konstrukcyjnie dopuszczalne grubości ściany trzonu przy wylocie komina

murowanego z ceg

ły należy przyjmować w zależności od zewnętrznej średnicy wylotu komina wg tabl. 4.

Przy

średnicach wylotowych komina większych niż 7,5 m należy sprawdzić grubość ściany u wylotu na możliwość

zowalizowania lub zastosowa

ć wzmacniający pierścień głowicy.

W

żadnym przekroju grubość ściany nie może być mniejsza niż 4% średnicy zewnętrznej komina w tym przekroju.

Tablica 4. Najmniejsze konstrukcyjnie dopuszczalne grubo

ści ściany trzonu komina

Średnica zewnętrzna wylotowa lub wymiar większego

boku prostok

ąta, m

Najmniejsza grubo

ść ściany komina, g, mm

do 2,0

200

ponad 2,0 do 3,5

250

ponad 3,5 do 5,0

300

ponad 5,0 do 7,5

350

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 16

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

7.1.2. Spoiny. Grubo

ści spoin w trzonie kominów murowanych z cegły powinny wynosić:

- spoiny poziome

≤

15 mm,

- spoiny pionowe w kierunku obwodu 8 ÷ 20 mm,
- spoiny pionowe w kierunku promienia 5 ÷ 15 mm.
Od zewn

ątrz należy spoiny wypełnić zaprawą cementową, wapienno-cementową ewentualnie z dodatkami

antykorozyjnymi albo chemoodpornymi.

7.1.3. Otwory. Otwory w trzonie kominów murowanych nie powinny by

ć szersze niż 0,5D, a całkowity obwód otworów

w jednym przekroju nie wi

ększy niż 0,4 całkowitego obwodu komina. Odstępy poziome oraz odstępy pionowe otworów

powinny spe

łniać dodatkowo warunki (rys. 6):

(23)

(24)

Rys. 6

Przekroje os

łabione przez otwory powinny być sprawdzone obliczeniowo. Sprawdzenie można pominąć, gdy spełniony

jest dodatkowy warunek b

max

≤

0,2D. Nadpro

ża otworów powinny być sprawdzone wytrzymałościowo wg zasad

podanych w

PN-87/B-03002

.

7.1.4. Ochrona przed zarysowaniem (obr

ęczowanie). Kominy murowane, w których temperatura na wewnętrznej

powierzchni trzonu jest wy

ższa niż 100°C lub spadek temperatury w ścianie trzonu wynosi więcej niż 80 K, powinny

by

ć dodatkowo zabezpieczone obręczami stalowymi o odpowiednio obliczonym przekroju. Minimalny przekrój obręczy

oraz maksymalny ich rozstaw nale

ży określać wg tabl. 5.

Najmniejszy przekrój poprzeczny obr

ęczy należy przyjmować równy 0,001 zabezpieczonej powierzchni przekroju

pionowego trzonu komina.
Obr

ęcze powinny być podtrzymywane przynajmniej dwoma hakami i zaopatrzone w zamki śrubowe umożliwiające

regulacj

ę naciągu.

Tablica 5. Minimalny przekrój obr

ęczy i maksymalny odstęp między nimi

Średnica zewnętrzna komina,

D

m

Minimalny przekrój poprzeczny

obr

ęczy,

mm × mm

Maksymalny odst

ęp między obręczami

m

D

≤

3,0

D > 3,0

6 × 60

8 × 80

1,8 lecz nie wi

ęcej niż D 2,4

Powierzchnia przekroju poprzecznego

śrub łącznikowych powinna odpowiadać powierzchni przekroju poprzecznego

obr

ęczy.

Obr

ęcze powinny być pomalowane ochronną farbą antykorozyjną.

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 17

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

7.2. Kominy

żelbetowe

7.2.1. Grubo

ści ścian. Minimalne konstrukcyjne grubości ściany trzonu komina żelbetowego przyjmuje się w

zale

żności od średnicy zewnętrznej wylotowej komina wg tabl. 6.

Tablica 6. Minimalne konstrukcyjne grubo

ści ściany trzonu komina

Średnica zewnętrzna wylotowa, D

m

Najmniejsza grubo

ść ściany trzonu, g

mm

do 2,0

ponad 2,0 do 5,0

ponad 5,0

160
180
200

7.2.2. Zbrojenie
7.2.2.1. Minimalne zbrojenie pionowe trzonu komina.

Ściana trzonu powinna być zbrojona obustronnie, z wyjątkiem

przypadków gdy D

≤

5,0 m lub grubo

ść ściany trzonu jest nie większa, niż 250 mm. Minimalny stopień zbrojenia w

kierunku pionowym, wyra

żony stosunkiem pola powierzchni przekrojów zbrojenia i betonu wynosi

(25)

i nie mniej ni

ż 0,3%. Na zewnętrznej stronie trzonu minimalny stopień zbrojenia wynosi 0,2%.

7.2.2.2. Minimalne zbrojenie poziome trzonu komina.

Ściana trzonu powinna być zbrojona obustronnie z wyjątkiem

przypadków, gdy nie ma podwójnego zbrojenia pionowego. Minimalny stopie

ń zbrojenia w kierunku poziomym

wyra

żony stosunkiem pola powierzchni przekrojów zbrojenia i betonu wynosi

(26)

i nie mniej ni

ż wartości podane w tabl. 7, w zależności od temperatury wlotowej gazów odprowadzanych przez komin.

Tablica 7. Minimalny stopie

ń zbrojenia poziomego

Temperatura odprowadzanych gazów, °C

Minimalny stopie

ń zbrojenia, %

do 100

ponad 100 do 300

ponad 300

0,25
0,35
0,40

Przy

średnicach zewnętrznych większych niż 10 m minimalny stopień zbrojenia wynosi 0,40%.

Pr

ęty zbrojenia poziomego należy umieszczać, ze względów wykonawczych, przy prętach zbrojenia pionowego od

strony wewn

ętrznej w stosunku do prętów pionowych.

7.2.2.3. Odst

ępy prętów i grubości otuliny. Odstępy między prętami pionowymi nie powinny przekraczać 300 mm.

Odst

ępy między prętami poziomymi nie powinny przekraczać 250 mm, a przy ścianach grubszych niż 400 mm -

po

łowę grubości ściany. Najmniejsza grubość otuliny prętów zbrojenia pionowego i poziomego wynosi 40 mm przy

średnicach prętów większych niż 16 mm oraz 30 mm przy średnicach prętów do 16 mm.

7.2.3. Otwory. W przekroju trzonu poziomym i pionowym os

łabionym otworami należy sprawdzić występujące

napr

ężenia. Należy także krawędzie otworu dostosować do przeniesienia zwiększonych naprężeń, przez zwiększone

zbrojenie co najmniej o 100%. Przy sprawdzeniu wyt

ężenia na krawędzi otworu i przy zachowaniu stanu sprężystego

mo

żna pominąć krzywiznę ściany, jeśli szerokość otworu b jest mniejsza niż 0,5 D.

7.3. Wyk

ładzina termiczna

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 18

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

7.3.1. Zasady stosowania wyk

ładziny. W kominach murowanych odprowadzających gazy chemicznie nieagresywne,

najmniejsz

ą wysokość wykładziny wyznacza się w zależności od temperatury wlotowej gazów wg tabl. 8.

W przypadku mo

żliwości wystąpienia korozji chemicznej oraz przy temperaturze wlotowej gazów większej niż 100°C

konieczne jest wykonanie wyk

ładziny na całej wysokości trzonu z dodatkowym zabezpieczeniem wg 7.7.1. W

kominach

żelbetowych stosuje się wykładzinę na całej wysokości.

7.3.2. Grubo

ści ścian. Przy średnicy wymurówki nie przekraczającej 12 m, minimalna grubość wykładziny termicznej

ceglanej (wymurówki) wynosi 120 mm w cz

ęści komina bezpośrednio przy wlocie gazów i 100 mm na pozostałej

cz

ęści komina, w której konieczne jest umieszczenie wykładziny. Przy średnicach wymurówki większych niż 12 m

minimalna grubo

ść ściany wynosi 200 mm.

Tablica 8.Wysoko

ść wykładziny w zależności od temperatury gazów chemicznie nieagresywnych

Temperatura wlotowa gazów, °C

Umieszczenie wyk

ładziny

do 100

tylko przy wlocie czopuchów

ponad 100 do 150

do po

łowy wysokości komina, przy czym ściany trzonu komina o

grubo

ści większej niż 500 mm powinny być zawsze chronione

wyk

ładziną

ponad 150

na ca

łej wysokości komina

7.3.3. Grubo

ści spoin w wymurówce. Grubości spoin wymurówki powinny spełniać następujące warunki:

spoiny poziome - do 10 mm,
spoiny pionowe mierzone w kierunku obwodu - 5 ÷ 20 mm.
Grubo

ści spoin wymurówki wykonanej z cegły szamotowej na zaprawie szamotowej powinny spełniać następujące

warunki:
spoiny poziome - 4 mm,
spoiny pionowe mierzone w kierunku obwodu - 2 ÷ 5 mm.

7.3.4. Inne wymagania konstrukcyjne dotycz

ące wymurówki i izolacji termicznej. Wymurówka powinna być murowana

z zachowaniem zasad wi

ązania muru i z zapewnieniem swobody odkształceń w kierunku pionowym i poziomym.

Zaleca si

ę stosowanie podkładek termoochronnych pod wymurówkę na wspornikach podwykładzinowych.

Wysoko

ść samodzielnych segmentów wymurówki przy zewnętrznej średnicy kominów większej niż 3,0 m nie powinna

przekracza

ć 15 m.

Wymurówka przy wsporniku podwyk

ładzinowym powinna być tak ukształtowana, aby zapobiegała przedostawaniu się

cieczy, sadzy lub innych cz

ęści stałych do przestrzeni izolacyjnej między wymurówką a trzonem.

Najmniejszy odst

ęp wymurówki od trzonu (przerwa izolacyjna) powinien wynosić 60 mm.

W przypadku stosowania izolacji z we

łny żużlowej należy ją układać warstwami i lekko ubijać, a w wymurówce

wykonywa

ć co 2 ÷ 3 m tak zwane sięgacze zapobiegające późniejszemu osiadaniu wełny żużlowej. Odstęp między

si

ęgaczami a trzonem nie powinien być mniejszy niż 20 mm. Należy stosować żużel o zbadanych własnościach

fizycznych i chemicznych, jednofrakcyjnej granulacji do 20 mm nie zawieraj

ący wody więcej niż 5%.

W przypadku stosowania wymurówek w kominach o du

żych średnicach należy sprawdzić ich stateczność ogólną i

stateczno

ść lokalną w odcinkach między dylatacjami lub w całych bębnach. Najdłuższy odcinek między dylatacjami

(mierzony wzd

łuż obwodu) nie może przekraczać 20 m.

7.4. Kominy wieloprzewodowe. Wymagania konstrukcyjne dotycz

ące trzonu komina wieloprzewodowego i jego

przewodów, w zale

żności od materiału, należy określać wg 7.1 i 7.2. Dodatkowo wymaga się, aby była zapewniona

(wymiarowo i termicznie) mo

żliwość przejścia człowieka pomiędzy trzonem żelbetowym a przewodami gazowymi.

W przypadku stosowania w kominie wewn

ętrznych stropów pośrednich służących do oparcia przewodów

wewn

ętrznych należy zapewnić swobodną ich odkształcalność termiczną.

7.5. Wymagania konstrukcyjne dotycz

ące innych elementów trzonu komina

7.5.1. G

łowica komina. Grubość ściany trzonu komina u wylotu powinna być powiększona tak, aby stanowiła pierścień

wzmacniaj

ący i umożliwiała założenie odgromienia. Tę część trzonu nazywa się głowicą komina.

Zwie

ńczenie głowicy kominów żelbetowych powinno być pokryte kształtkami z żeliwa lub grubej blachy, a kominów

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 19

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

ceglanych klinkierem lub kszta

łtkami ceramicznymi kwasoodpornymi.

Konstrukcja g

łowicy powinna uniemożliwiać przedostawanie się wody opadowej, pyłów lub innych zanieczyszczeń

pomi

ędzy wykładzinę a trzon komina.

Zewn

ętrzna powierzchnia komina na wysokości równe przynajmniej półtorej średnicy zewnętrznej, mierzonej a

poziomu wylotu komina, powinna by

ć zabezpieczona przed agresją chemiczną farbą chemoodporną.

7.5.2. Wloty czopuchów. Czopuch powinien by

ć przy wlocie oddzielony od komina dylatacją. W przypadku

podziemnego doprowadzenia czopucha dylatacja powinna przebiega

ć ponad krawędzią płyty fundamentowej.

W przypadku wykonania kilku otworów wlotowych zaleca si

ę wykonanie wewnątrz komina ścian działowych z

materia

łu ogniotrwałego, o wysokości równej 1,2 ÷ 1,5 wysokości otworu wlotowego.

7.5.3. Stropy. Stropy wewn

ętrzne powinny być obliczane wg wymagań obowiązujących norm. Jeśli nie ma dokładnych

danych, obci

ążenie użytkowe należy przyjąć równe 5 kN/m

2

. Stropy powinny mie

ć swobodę odkształceń poziomych w

stosunku do trzonu komina.

7.5.4. Inne konstrukcje na trzonie. W przypadku gdy odprowadzane przez komin gazy zawieraj

ą części stałe, które

mog

ą się osadzać w kominie (popiół, pyły), należy przewidzień odpopielanie komina.

Dla wi

ększych kominów odpopielanie odbywa się przez osobny strop i leje, a dla mniejszych kominów - przez zbiornik

popio

łu o głębokości co najmniej 0,6 m mierząc od dolnej krawędzi wlotu czopucha.

W celu umo

żliwienia wybierania popiołów należy wykonać w trzonie komina poza czopuchem przejście o wymiarach

nie mniejszych ni

ż 0,6 × 1,2 m.

Zbiornik popio

łu powinien być odizolowany izolacją termiczną od górnej powierzchni fundamentu.

7.6. Fundament

7.6.1. Kszta

łt fundamentu. Fundament komina powinien być zaprojektowany jako żelbetowy, płytowy, okrągły lub

pier

ścieniowy. Dla kominów o wysokości mniejszej niż 40 m dopuszcza się płytę fundamentową innego kształtu.

G

łębokość posadowienia fundamentu komina nie powinna być mniejsza niż 2 m.

7.6.2. Zbrojenie p

łyty fundamentowej. Płyty fundamentowe masywne powinny mieć zbrojenie dolne i górne

(konstrukcyjne) powi

ązane strzemionami o średnicy co najmniej 10 mm w liczbie nie mniejszej niż 4 sztuki na 1 m

2

powierzchni p

łyty.

Grubo

ść otuliny zbrojenia dolnego powinna wynosić co najmniej 50 mm.

Pr

ęty zbrojenia wystające z fundamentu jako łączniki powinny mieć zróżnicowane długości, tak aby styki zbrojenia

pionowego komina nie wyst

ępowały w jednym przekroju.

7.6.3. Izolacja termiczna. Fundament powinien by

ć zabezpieczony od działania wysokiej temperatury z wnętrza

komina. Izolacj

ę termiczną należy tak zaprojektować, aby temperatura powierzchni płyty fundamentu nie była większa

ni

ż 80°C.

7.6.4. Izolacja przeciwwilgociowa. Powierzchni

ę fundamentu komina należy zabezpieczyć od zewnątrz izolacją

przeciwwilgociow

ą dostosowaną do warunków miejscowych.

7.7. Ochrona komina przed korozj

ą

7.7.1. Niezb

ędne zabezpieczenia. W zależności od stopnia agresji gazów odprowadzanych do atmosfery przez komin

wymaga si

ę zastosowania normalnych albo dodatkowych zabiegów ochronnych.

Do normalnych zabiegów ochronnych zalicza si

ę:

- zabezpieczenie ochronne g

łowicy wg 7.5.1,

- zabezpieczenie elementów metalowych wyposa

żenia znajdującego się na zewnątrz komina przez pomalowanie farbą

ochronn

ą (np. farbą chlorokauczukową lub lakierem epoksydowo-poliamidowym) oraz wewnątrz komina przez

pomalowanie farb

ą ochronną odporną na temperaturę.

W przypadku odprowadzania przez komin gazów agresywnych nale

ży stosować dodatkowe zabiegi ochronne wg 7.7.2

i 7.7.3.

7.7.2. Zabezpieczenie przed korozj

ą chemiczną kominów spalinowych

7.7.2.1. Wskazówki ogólne. Temperatura wlotowa gazów w kominie spalinowym jest wi

ększa niż 100°C. Dodatkowe

zabiegi ochronne nale

ży zastosować w przypadku stosowania paliwa stałego (węgiel kamienny lub brunatny) gdy

zawarto

ść siarki w paliwie przekracza 2% przy równoczesnej minimalnej stałej temperaturze wlotowej gazów mniejszej

ni

ż 150°C, a w przypadku paliwa płynnego - gdy zawartość siarki w paliwie przekracza 2% przy równoczesnej

minimalnej temperaturze wlotowej gazów mniejszej ni

ż 180°C.

7.7.2.2. Zabezpieczenie wyk

ładziny. Wykładzina wykonana wg 7.3 powinna spełniać dodatkowo warunek szczelności

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 20

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

spoin. W przypadku agresywnych gazów nale

ży wykładzinę wykonać z cegły kwasoodpornej lub klinkierowej z

zapraw

ą kwasoodporną z zastosowaniem szkła wodnego potasowego. Dodatkowo należy uszczelnić otwory przy

wspornikach podwyk

ładzinowych przed przedostaniem się gazów pomiędzy wykładzinę a trzon. W przypadku

przekroczenia punktu rosy nale

ży umożliwić spływ kondensatu a następnie jego odprowadzenie na zewnątrz komina.

Przy wspornikach nale

ży wykonywać daszki umożliwiające spływ kondensatu.

7.7.2.3. Zabezpieczenie trzonu. W przypadku du

żej zawartości siarki (p. 7.7.2.1) trzon komina od wewnątrz przy

wspornikach podwyk

ładzinowych powinien być chroniony przed agresją przez powłokę ochronną, malowanie

chemoodporne lub fluatowanie. Nale

ży zapewnić także szczelność betonu trzonu komina.

7.7.2.4. Zabezpieczenie g

łowicy. Oprócz zabezpieczeń wymienionych, w 7.5.1 głowicę należy powlec dodatkowo na

zewn

ątrz powłoką ochronną o szerokości co najmniej 3 m licząc od wylotu komina.

7.7.2.5. Zabezpieczenie elementów konstrukcji stalowych. Elementy stalowe (galerie, drabiny itp.) powinny by

ć

chronione przed korozj

ą przez pomalowanie farbami chemoodpornymi. Elementy stalowe osadzone na głowicy (np.

odgromienie) powinny by

ć metalizowane lub otulone ołowiem.

7.7.3. Zabezpieczenie przed korozj

ą chemiczna kominów wentylacyjnych

7.7.3.1. Wskazówki ogólne. Temperatura wlotowa gazów w kominie wentylacyjnym jest ni

ższa niż 100°C. Ochronę

trzonu komina i szczegó

ły rozwiązania należy stosować indywidualnie, w zależności od rodzaju: wpływów

chemicznych, temperatury gazów i warunków lokalnych.
7.7.3.2. Zabezpieczenie trzonu komina. Trzon komina wymaga od wewn

ątrz ochrony antykorozyjnej. Przy

temperaturze wlotu gazów do 50°C, zabezpieczenie antykorozyjne mo

żna wykonać przez wprowadzenie osobnych

przewodów do odprowadzania gazów, wykonanych z materia

łu chemoodpornego albo przez zastosowanie wykładzin

jedno- lub wielowarstwowych (np. z folii z tworzyw sztucznych). W ka

żdym przypadku należy rozważyć własności

materia

łów izolacyjnych oraz możliwości kontroli i konserwacji izolacji.

7.7.3.3. Odprowadzenie kondensatu. Szczególnie wa

żnymi czynnikami są zarówno szczelność trzonu i wykładziny jak i

mo

żliwość spływu i odprowadzania kondensatu. W dolnej części komina należy wykonać misę spływową dla

kondensatu wy

łożoną kształtkami kwasoodpornymi na kicie kwasoodpornym. Należy przewidzieć sposób usuwania

kondensatu z komina.
Nie nale

ży odprowadzać kondensatu do podłoża na zewnątrz komina.

8. WYPOSA

ŻENIE KOMINA

8.1. Urz

ądzenia do wejścia na komin

8.1.1. Szczeble w

łazowe. W przypadku kominów ceglanych o wysokości do 40 m należy stosować szczeble włazowe

zewn

ętrzne z prętów stalowych okrągłych, umieszczone po stronie zewnętrznej trzonu, osadzone w ścianie trzonu na

g

łębokości nie mniejszej niż 120 mm. Minimalne wymiary szczebli wynoszą: szerokość 400 mm, wysięg 180mm,

średnica pręta szczebla 20 mm. Odstęp między szczeblami nie powinien być większy niż 400 mm. Przy wysokości
komina ponad 20 m, co pi

ąty szczebel powinien być otoczony szczeblem ochronnym (spoczynkowym) o szerokości

600 mm. Szczeble zewn

ętrzne osadza się od wysokości 3 m ponad terenem.

Wewn

ętrzne szczeble włazowe należy stosować w kominach murowanych. Wymiary szczebli wewnętrznych należy

przyjmowa

ć wg podanych wyżej zasad dotyczących szczebli zewnętrznych. Szczeble wewnętrzne powinny być

osadzone w trzonie przy zapewnieniu swobody ruchów termicznych dla wyk

ładziny. Dopuszcza się zamiast

pojedynczych szczebli zastosowanie drabiny stalowej, zamocowanej w wyk

ładzinie oraz w trzonie komina, co najmniej

w dwóch miejscach na wysoko

ści każdego segmentu wykładziny. Przy kominach o małej średnicy wewnętrznej można

ograniczy

ć się do szczebli wewnętrznych tylko przy wlocie czopuchów oraz na długości 5 m poniżej wylotu komina.

8.1.2. Drabiny w

łazowe. Do kominów żelbetowych i kominów ceglanych o wysokości ponad 40 m należy stosować

zewn

ętrzne drabiny stalowe, zamocowane co 2,5 ÷ 4,0 m w trzonie komina. Minimalne wymiary drabiny wynoszą:

szeroko

ść wewnętrzna 300 mm, odległość od trzonu 150 mm, średnica szczebla 20 mm. Odstęp szczebli nie powinien

by

ć większy niż 300 mm. Drabiny powinny być zaopatrzone w obręcze ochronne w odstępach nie większych niż 2,0 m

oraz w przymocowane do nich co najmniej 3 pionowe p

łaskowniki o przekroju nie mniejszym niż 5 × 50 mm,

rozmieszczone równomiernie na obwodzie. Promie

ń krzywizny obręczy powinien wynosić 350 ÷ 400 mm, a odległość

obr

ęczy od drabiny około 700 mm.

Drabiny nale

ży umieszczać od wysokości 3,0 m ponad terenem i doprowadzać do wierzchołka komina. Kominy o

średnicy wylotu większej niż 5 m powinny być wyposażone w 2 drabiny.

8.2. Galerie zewn

ętrzne służą do umieszczenia i obsługi świateł ostrzegawczych (wg 8.4) oraz jako urządzenia

pomocnicze przy przegl

ądach i remontach. Dla kominów, które nie stanowią przeszkód lotniczych wg

PN-65/L-49002

,

a wi

ęc nie wymagają oznakowania ostrzegawczego wskazane jest zakładanie galerii spoczynkowych wg następującej

zasady. Dla kominów o wysoko

ści ponad 40 m należy umieścić co najmniej jedną galerię w odległości 2 ÷ 3 m poniżej

wierzcho

łka komina, a przy kominach wyższych niż 60 m - 2 galerie, przy czym drugą w połowie wysokości. Przy

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 21

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

wysoko

ści większej niż 90 m należy umieścić 3 tub więcej galerii. Pierwszą galeria powinna być umieszczona 2 ÷ 3 m

poni

żej wierzchołka komina, a następne w odstępach nie przekraczających 45 m. Dolna galeria powinna być

umieszczona nie ni

żej niż 30 m ponad terenem.

Najmniejsza szeroko

ść galerii powinna wynosić 1 m, a wysokość poręczy zewnętrznych - 1,10 m. Galerie stalowe

nale

ży projektować i obliczać wg PN-80/B-03200.

8.3. Urz

ądzenia odgromowe. Wszystkie kominy należy zaopatrzyć w urządzenia odgromowe, wykonane zgodnie z

Zarz

ądzeniem nr 16 Ministra Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 26 sierpnia 1972. Dotyczy to

zarówno otoku piorunochronowego na g

łowicy jak i zwodu pionowego i uziomu odgromienia.

8.4. Znaki ostrzegawcze na kominie. Wszystkie kominy o wysoko

ści H

≥

100 m nale

ży wyposażyć w znaki

ostrzegawcze dzienne i nocne wg

PN-65/L-49002

. Je

żeli komin o wysokości poniżej 100 m został uznany przez organa

nadzoru nad lotniskami za przeszkod

ę w ruchu lotniczym, konieczne jest wyposażenie go w znaki ostrzegawcze

dzienne i nocne wg

PN-65/L-49002

.

8.5. Urz

ądzenia pomiarowo-kontrolne. W celu umożliwienia sprawdzenia osiadania i pionowości komina należy

osadzi

ć na cokole fundamentu lub dolnej części trzonu komina na wysokości 0,5 m ponad terenem, cztery repery

stalowe rozmieszczone symetrycznie na obwodzie.
Wskazane jest zainstalowanie przy wlocie czopuchów do komina urz

ądzenia do pomiaru temperatury i prędkości

przep

ływu gazów, a w razie potrzeby aparatury kontrolno-pomiarowej zapylenia.

9. ODDANIE KOMINA DO EKSPLOATACJI I SPRAWDZENIA EKSPLOATACYJNE

9.1. Oddanie komina do eksploatacji. Przy w

łączaniu komina do eksploatacji należy komin przesuszyć nie

dopuszczaj

ąc do gwałtownego wzrostu temperatury komina. Nagromadzoną w elementach wilgoć należy usunąć przez

powolny wzrost temperatury spalin tak, aby do pe

łnej zdolności eksploatacyjnej komina dojść w okresie nie krótszym

ni

ż 7 ÷ 10 dni.

Przed oddaniem komina do eksploatacji nale

ży wykonać pomiar odbiorczy, w którego wyniku otrzymuje się wyjściowy

kszta

łt komina oraz usytuowanie fundamentu.

9.2. Kontrola komina w czasie eksploatacji. Po pierwszym roku eksploatacji komina nale

ży wykonać kontrolę stanu

zewn

ętrznego komina oraz pomiary kontrolne osiadania i wychylenia z pionu.

Je

żeli w wyniku pierwszej kontroli okaże się, że wystąpiło nierównomierne osiadanie podstawy komina prowadzące do

warto

ści wychylenia z pionu równej 70 ÷ 100% wartości wykazanej w obliczeniach, należy powyższe badanie

powtórzy

ć nie później niż po roku i na tej podstawie określić warunki dalszej eksploatacji komina.

Przegl

ąd zewnętrzny i wewnętrzny stanu zachowania komina należy przeprowadzać co 5 lat.

9.3. Metryka komina. Metryka komina zawiera jego podstawowe dane techniczne i pozwala na bie

żącą ocenę stanu

zachowania komina oraz jest podstaw

ą do wykonywania wszelkiego typu opinii i podejmowania decyzji technicznych

na temat komina. Zestawienie niezb

ędnych informacji o metryce komina zawiera załącznik 7.

Metryk

ę komina wykonuje się dla wszystkich kominów o wysokości większej niż 100 m, a także dla kominów niższych

o szczególnie wa

żnym przeznaczeniu. W tym ostatnim przypadku decyzję o celowości założenia metryki komina

podejmuje jego u

żytkownik.

KONIEC

ZA

ŁĄCZNIK 1

WYBRANE INFORMACJE O W

ŁASNOŚCIACH MATERIAŁÓW I PRZEKROJÓW STOSOWANYCH W KOMINACH

Tablica Z1-1. Warto

ści ciężarów objętościowych i współczynnika przewodności cieplnej

λ

dla materia

łów stosowanych

w kominach

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 22

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

Materia

ł

Ci

ężar

obj

ętościowy

Wspó

łczynniki przewodności cieplnej

λ

W

⋅

m

-1

⋅

K

-1

, przy temperaturze

20°C

200°C

500°C

800°C

Mur z ceg

ły zwykłej

Mur z ceg

ły kominówki

Mur z ceg

ły szamotowej

Mur z ceg

ły klinkierowej

18
19

19,5

19

0,75
0,64
0,87
1,15

0,81
0,70
0,96
1,15

0,93
0,81
1,09

-

-
-

1,16

-

Beton

Żelbet

Beton

żaroodporny (z kruszywa szamotowego)

Żelbet z betonu żaroodpornego

Beton z

żużla paleniskowego bez piasku

23

26

17

19

14

1,57

1,74

0,46

0,58

0,70

1,45

1,51

0,58

0,75

0,81

-

-

0,75

-

-

-

-

0,93

-

-

Żużel paleniskowy suchy

Żużel wielkopiecowy granulowany zasadowy,
lu

źno usypany:

suchy

lekko wilgotny

We

łna żużlowa luzem:

szara

bia

ła

We

łna żużlowa zbita szara (w materacach)

Wata szklana lu

źna

P

łyty izolacyjne azbestowe

Asfalt lany

Piasek drobnoziarnisty lu

źny, suchy

Ziemia (grunt gliniasto-piaszczysty, wilgotny)

10

6

7

2

1,5

3

1

5

18

16

20

0,23

0,17

0,23

0,058

0,046

0,070

0,058

0,17

0,75

0,58

0,80

0,23

0,23

0,23

0,081

0,058

0,081

0,070

0,21

-

0,81

-

-




-

-

0,093

0,081

0,105

0,081

0,29

-

-

-

-




-

-



-

-

-

-

-

-

-

-

Tablica Z1-2. Warto

ści charakterystycznej wytrzymałości muru na ściskanie R

mk

, MPa

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 23

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

Ceg

ła

Marka zaprawy

3

5

8

10

12

1,5

1)

0,8

1)

zwyk

ła klasy 15

zwyk

ła klasy 20

zwyk

ła klasy 25

kominówka

2,4
2,8

-

2,5

2,7
3,1
3,6
3,0

3,1
3,6
4,0
3,5

3,3
3,8
4,3
3,8

3,5
4,1
4,6
4,0

2,2

-
-

2,0

1,8

-
-

1,6

1) Tylko do sprawdzenia istniej

ących kominów.

Tablica Z1-3. Warto

ści współczynników sprężystości muru E

m

, MPa

Klasa ceg

ły zwykłej

Marka zaprawy

3

5

8

10

1,5

1)

0,8

1)

15
20
25

2240
2620
2990

2670
3070
3560

3410
3960
4400

3990
4600
5200

1690
1848
2160

1090
1330
1570

1) Tylko do sprawdzenia istniej

ących kominów.

Tablica Z1-4. Promienie rdzenia g

łównego (e) i rdzenia poszerzonego (c) dla przekroju pierścieniowego i kwadratowego

0,0

0,25

0,30

0,40

0,50

0,60

0,70

0,80

0,90

1,00

0,250 0,266 0,273 0,290 0,313 0,340

0,373 0,410 0,453 0,500

0,589 0,595 0,600 0,613 0,631 0,654

0,682 0,713 0,748 0,786

0,0

0,25

0,30

0,40

0,50

0,60

0,70

0,80

0,90

1,00

0,333 0,350 0,363 0,387 0,417 0,453

0,487 0,547 0,603 0,677

0,667 0,714 0,720 0,736 0,757 0,785

0,817 0,856 0,898 0,944

Warto

ści pośrednie należy interpolować liniowo.

Tablica Z1-5. Promienie rdzenia poszerzonego (c) dla wybranych przekrojów poprzecznych

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 24

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

0,0

0,25

0,30

0,40

0,50

0,60

0,70

0,80

0,90

1,00

0,607 0,620 0,625 0,638 0,650 0,681

0,708 0,742 0,779 0,818

0,607 0,614 0,617 0,628 0,648 0,670

0,697 0,729 0,768 0,830

0,667 0,715 0,719 0,731 0,748 0,772

0,803 0,843 0,899 0,994

0,667 0,720 0,732 0,736 0,753 0,780

0,813 0,856 0,913 1,030

Warto

ści pośrednie należy interpolować liniowo.

ZA

ŁĄCZNIK 2

WARTO

ŚCI WSPÓŁCZYNNIKÓW STOSOWANYCH PRZY OBLICZANIU OBCIĄŻENIA WIATREM

1. Wspó

łczynnik oporu aerodynamicznego C

x

. Do wyznaczenia charakterystycznego obci

ążenia wiatrem wg wzoru (1)

nale

ży przyjmować wartości współczynnika oporu aerodynamicznego C

x

podane w tabl. Z2-1 ÷ Z2-3.

W tabl. Z2-1 zestawiono warto4ci wspó

łczynnika oporu aerodynamicznego C

x

dla ró

żnych - spotykanych w praktyce -

przekrojów kominów oraz ró

żnej ich orientacji w stosunku do kierunku wiatru.

W tabl. Z2-2 zestawiono warto

ści współczynnika oporu aerodynamicznego C

x

dla przekroju ko

łowego w zależności od

chropowato

ści powierzchni zewnętrznej (kominy żelbetowe i kominy murowane).

Tablica Z2-1. Warto

ści C

x

dla ró

żnych przekrojów poprzecznych

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 25

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

Przekrój poprzeczny komina

1)

C

∞

Przekrój poprzeczny komina

1)

C

∞

1,3

2,0

B/D

śr

2,1

1,5

0,5

1,0

2,0

2,0

1,5

3,0

1,3

4,0

1,0

1,6

1,55

1,45

1,30

C

x

= k

⋅

C

∞ , k - wg rysunku poniżej

1) Liczby wewn

ątrz zarysów przekrojów poprzecznych komina odpowiadają liczbie boków symetrycznego przekroju

komina.

Tablica Z2-2. Warto

ści C

x

dla przekrojów ko

łowych

Komin o przekroju ko

łowym

Żelbetowy

C

x

= 0,7

Murowany

C

x

= 0,9

Tablica Z2-3. Warto

ści C

x

dla przekrojów kwadratowego i prostok

ątnego z zaokrąglonymi narożami

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 26

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

Przekrój

Kszta

łt przekroju

Wzory

Kwadratowy

0

0,08
0,10

0,2
0,4

2,0
2,0
1,5
1,2
1,0

k

0

wyznacza si

ę wg wzoru

k

0

= 0,26 - 0,38 log

przy

czym

0,6

≤

k

0

≤

1

Prostok

ątny

0

0,06

0,1
0,2
0,5

1,4
1,4
0,9
0,6
0,5

W tabl. Z2-3 zestawiono warto

ści C

x

dla przekroju kwadratowego i prostok

ątnego w zależności od wartości promienia

r

0

zaokr

ąglenia naroży. Dla wartości pośrednich

nale

ży przyjmować C

x

wg interpolacji liniowej.

2. Warto

ści liczby Strouhala Sr i współczynnika aerodynamicznej siły bocznej C

y

. W tabl. Z2-4 zestawiono warto

ści Sr

i C

y

dla typowych przekrojów komina, które wykorzystuje si

ę do obliczenia obciążenia komina wynikającego z działania

wirów Benarda-Karmana wg

PN-77/B-02011

.

Tablica Z2-4. Warto

ści Sr i C

y

dla typowych przekrojów komina

Kszta

łt przekroju

S r

C

y

0,20

0,2

0,15

0,5

0,15

0,5

0,15

0,5

0,16

0,5

0,18

0,5

0,13

0,5

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 27

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

0,14

0,5

ZA

ŁĄCZNIK 3

WZORY DO OBLICZANIA PODSTAWOWEJ CZ

ĘSTOTLIWOŚCI DRGAŃ WŁASNYCH ORAZ WARTOŚCI

LOGARYTMICZNEGO DEKREMENTU T

ŁUMIENIA

1. Kominy o jednostajnej zbie

żności i zmniejszającej się grubości ściany trzonu. Podstawową częstotliwość drgań

w

łasnych n

1

wyznacza si

ę ze wzoru

(Z3-1)

w którym:
G - ci

ężar na jednostkę wysokości w poziomie połączenia trzonu z fundamentem

A

0i

- powierzchnia przekroju poprzecznego warstwy komina w poziomie po

łączenia trzonu z fundamentem, m

2

,

γ

i

- ci

ężar objętościowy materiału w warstwie komina: trzonu, izolacji i wykładziny, kN

⋅

m

-3

,

g - przyspieszenie ziemskie, m·

⋅

s

-2

,

E - wspó

łczynnik sprężystości materiału trzonu komina, kN

⋅

m

-2

I

0

- moment bezw

ładności przekroju trzonu w poziomie połączenia trzonu z fundamentem, m

4

,

K - wspó

łczynnik uwzględniający wpływ zbieżności: grubości ściany i średnicy zewnętrznej.

Warto

ści współczynnika K można przyjmować wg rys. Z3-1b albo obliczać wg wzoru

(Z3-2)

w którym:

w którym:
D

w

, D

0

, g

w

, g

0

wg rys. Z3-1.

Dla g

w

= g

0

oraz D

w

= D

0

podstawowa cz

ęstotliwość drgań własnych wynosi:

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 28

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

(Z3-3)

Rys. Z3-1

2. Kominy (z wyk

ładziną albo bez wykładziny) o dowolnej zmianie grubości i zbieżności ścianki. Podstawową

cz

ęstotliwość drgań własnych należy obliczać wg wzoru

(Z3-4)

przy czym g - przyspieszenie ziemskie, m

⋅

s

-2

.

Ci

ężar Q

k

ka

żdego segmentu komina skupia się w środku segmentu. Oblicza się pomieszczenia y

k

ka

żdego z punktów

skupienia ci

ężaru od obciążenia komina poziomą siłą jednostkową w wierzchołku komina (rys. Z3-2).

Rys. Z3-2

3. Komin (z wyk

ładziną lub bez wykładziny) o jednostajnie zmiennej grubości i średnicy. Podstawową częstotliwość

drga

ń własnych wyznacza się wg wzoru

(Z3-5)

w którym:

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 29

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

E - wspó

łczynnik sprężystości materiału trzonu komina, kN

⋅

m

-2

,

D

0

, D

w

, g

w

, g

0

- wg rys. Z3-1a).

ρ

z

- ekwiwalentna g

ęstość konstrukcji, kg

⋅

m

-3

, obliczana wg wzoru

(Z3-6)

przy czym:
G

w

- ci

ężar segmentu wykładziny o wysokości 1 m,

G

t

- ci

ężar segmentu trzonu o wysokości 1 m,

ρ

- g

ęstość materiału trzonu, kg

⋅

m

-3

.

4. Komin (z wyk

ładziną lub bez wykładziny) obciążony dodatkowymi ciężarami skupionymi o znacznej wartości (np.

zbiorniki). Podstawow

ą częstotliwość drgań własnych wyznacza się wg wzoru

(Z3-7)

w którym:
g - przyspieszenie ziemskie, m

⋅

s

-2

,

y

k

- ugi

ęcie poziome w punkcie k przy obciążeniu komina sikami poziomymi odpowiadającymi ciężarom skupionym Q

k

(rys. Z3-3), m,

Rys. Z3-3

5. Warto

ści logarytmicznego dekrementu tłumienia drgań,

δ

, nale

ży przyjmować wg tabl. Z3-1 stosownie do rodzaju

komina.

Tablica Z3-1. Warto

ści

δ

dla kominów

Rodzaj komina

δ

komin bez wyk

ładziny

komin z wyk

ładziną

Kominy

żelbetowe

H

0

≤

100 m

H

0

> 100 m

0,12
0,09

0,15
0,12

Kominy murowane

H

0

≤

40 m

H

0

> 40 m

0,22
0,19

0,25
0,22

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 30

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

ZA

ŁĄCZNIK 4

WZORY DO OBLICZANIA SI

ŁY KRYTYCZNEJ P

kr

ORAZ OBCI

ĄŻENIA KRYTYCZNEGO Q

kr

DLA KOMINÓW

1. Kominy cylindryczne o sta

łej lub bardzo mało zmiennej grubości ścian. Jeżeli trzon komina spełnia warunek

, to obci

ążenie krytyczne Q

kr

oblicza si

ę wg wzoru

(Z4-1)

w którym I

śr

-

średni moment bezwładności przekroju trzonu, m

4

, pozosta

łe oznaczenia - wg rys. Z4-1.

Rys. Z4-1

2. Kominy cylindryczne obci

ążone dodatkowo ciężarami skupionymi P

k

. Podstawow

ą siłą krytyczną należy obliczać wg

równania (Z4-2). Oblicza si

ę wartość krytyczną jednej z sił przy ustalonych wartościach pozostałych sił.

(Z4-2)

Oznaczenia wyst

ępujące w równaniu (Z4-2) wg rys. Z4-2.

Rys. (Z4-2)

3. Kominy zbie

żne o zmiennym momencie bezwładności. Wartość podstawowej siły krytycznej oblicza się wg wzoru

(Z4-3)

w którym wyst

ępują oznaczenia wg rys. Z4-3.

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 31

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

Rys. Z4-3

Si

łę krytyczną P

kr

ze wzoru (Z4-3) nale

ży przyjmować jako przyłożoną na wierzchołku komina.

4. Inne przypadki. W przypadku potrzeby przeprowadzenia dok

ładniejszych obliczeń należy posłużyć się jedną ze

znanych metod omówionych w literaturze.

ZA

ŁĄCZNIK 5

OBLICZANIE NAPR

ĘŻEŃ

σ

m

W KOMINACH MUROWANYCH

Maksymalne pionowe napr

ężenie normalne (ściskające)

σ

m

w pier

ścieniowym przekroju poprzecznym komina

murowanego oblicza si

ę z uwzględnieniem możliwości utraty spójności w spoinie wg wzoru

(Z5-1)

w którym:

σ

0

- napr

ężenie ściskające od działania tylko sił pionowych,

A - wspó

łczynnik podany w tabl. Z5-1, zależny od stosunku

oraz

przy czym

e

0

- mimo

śród siły pionowej N (rys. Z5-1).

Tablica Z5-1. Warto

ści współczynnika A

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 32

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

e

o

/R

r

/

R

0,0

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,00

0,00
0,05
0,10
0,15
0,20
0,25
0,30
0,35
0,40
0,45
0,50
0,55

0,60
0,65
0,70
0,75
0,80
0,85
0,90
0,95

1,00
1,20
1,40
1,60
1,80
2,00
2,23
2,48
2,76
3,11
3,55
4,15

4,96
6,00
7,48
9,93

13,87
21,08
38,25
96,10

1,00
1,16
1,32
1,48
1,64
1,80
1,96
2,12
2,29
2,51
2,80
3,14
3,58

4,34
5,40
7,26

10,05
15,55
30,80
72,20

1,00
1,15
1,29
1,44
1,59
1,73
1,88
2,04
2,20
2,39
2,61
2,89
3,24
3,80

4,65
5,97
8,80

13,32
25,80
62,20

1,00
1,13
1,27
1,40
1,54
1,67
1,81
1,94
2,07
2,23
2,42
2,67
2,92
3,30

3,86
4,81
6,53

10,43
19,85
50,20

1,00
1,12
1,24
1,37
1,49
1,61
1,73
1,85
1,98
2,10
2,26
2,42
2,64
2,92
3,33

3,93
4,93
7,16

14,60
34,60

1,00
1,11
1,22
1,33
1,44
1,55
1,66
1,77
1,88
1,99
2,10
2,26
2,42
2,64
2,95

3,33
3,96
4,50
7,13

19,80

1,00
1,10
1,20
1,30
1,40
1,50
1,60
1,70
1,80
1,90
2,00
2,17
2,26
2,42
2,64
2,89

3,27
3,77
4,71
6,72

Warto

ści pośrednie należy interpolować liniowo.

Pod lini

ą grubą podano wartości współczynnika A odpowiadające wyłączeniu z pracy ponad połowy przekroju

poprzecznego trzonu, tj. e

o

> c.

Rys. Z5-1

W przypadku innych przekrojów poprzecznych komina mo

żna korzystać ze wzorów przybliżonych lub z metod

analityczno-graficznych, np. Spangenberga lub Mohra.

ZA

ŁĄCZNIK 6

OBLICZANIE NAPR

ĘŻEŃ W KOMINACH ŻELBETOWYCH

Napr

ężenia normalne (pionowe) ściskające w betonie

σ

b

i rozci

ągające w stali

σ

a

mo

żna obliczać dla przekroju

pier

ścieniowego komina żelbetowego wg wzorów:

(Z6-1)

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 33

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

(Z6-2)

w których:
N - si

ła ściskająca prostopadła do przekroju, kN,

(Z6-3)

(Z6-4)

A

b

- powierzchnia przekroju poprzecznego betonu.

Wyst

ępujący we wzorach (Z6-3) i (Z6-4) kąt

α

oblicza si

ę wg wzoru

(Z6-5)

w którym:

- mimo

śród siły ściskającej, m,

M - moment zginaj

ący w rozpatrywanym przekroju, kN

⋅

m,

r

s

- promie

ń okręgu środkowego przekroju pierścieniowego, m, (rys. Z6-1)

Rys. Z6-1

Warto

ści współczynników B i C dla n = 8 podano w tabl. Z6-1 i Z6-2.

Tablica Z6-1. Warto

ści współczynnika B (dla n = 8)

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 34

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

Stopie

ń zbrojenia

µ

0,003 0,004 0,005 0,006 0,007 0,008

0,009 0,010 0,011 0,012 0,013 0,014 0,015 0,016

0,017

0,50
0,55
0,60
0,65
0,70
0,75
0,80
0,85
0,90
0,95
1,00
1,05
1,10
1,15
1,20
1,25
1,30
1,35
1,40
1,45
1,50
1,55
1,60
1,65
1,70
1,75
1,80
1,85
1,90
1,95
2,00

1,957
2,055
2,210
2,357
2,548
2,765
3,001
3,301
3,623
3,949
4,251
4,622
4,923
5,281
5,600
5,908
6,227
6,509
6,827

-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-

1,942
2,040
2,194
2,341
2,507
2,719
2,951
3,194
3,501
3,813
4,104
4,397
4,676
4,963
5,251
5,528
5,780
6,065
6,347
6,618
6,868

-
-
-
-
-
-
-
-
-
-

1,927
2,024
2,162
2,325
2,493
2,673
2,901
3,141
3,412
3,674
3,949
4,226
4,490
4,720
4,985
5,240
5,501
5,730
6,025
6,231
6,505
6,758
6,980

-
-
-
-
-
-
-
-

1,912
2,009
2,131
2,289
2,452
2,661
2,851
3,087
3,322
3,575
3,840
4,050
4,296
4,548
4,799
5,040
5,258
5,503
5,744
5,975
6,187
6,419
6,623
6,873

-
-
-
-
-
-
-

1,898
1,994
2,116
2,274
2,437
2,616
2,843
3,032
3,263
3,473
3,727
3,929
4,164
4,405
4,645
4,875
5,083
5,317
5,512
5,728
5,967
6,142
6,381
6,590
6,818

-
-
-
-
-
-

1,884
1,979
2,101
2,239
2,423
2,603
2,792
2,976
3,202
3,409
3,614
3,858
4,059
4,292
4,483
4,700
4,922
5,115
5,330
5,535
5,762
5,928
6,154
6,352
6,567
6,741
6,960

-
-
-
-

1,870
1,965
2,086
2,224
2,383
2,558
2,741
2,946
3,141
3,343
3,543
3,782
3,979
4,173
4,396
4,564
4,776
4,961
5,198
5,362
5,578
5,777
5,950
6,138
6,341
6,534
6,743
6,903

-
-
-

1,856
1,950
2,071
2,209
2,369
2,545
2,731
2,914
3,080
3,276
3,492
3,704
3,867
4,085
4,264
4,466
4,648
4,853
5,053
5,243
5,417
5,607
5,794
5,975
6,146
6,357
6,528
6,711
6,908

-
-

1,842
1,936
2,057
2,195
2,355
2,500
2,680
2,858
3,047
3,244
3,439
3,623
3,809
3,993
4,166
4,362
4,538
4,736
4,929
5,113
5,280
5,464
5,644
5,840
6,006
6,184
6,348
6,524
6,713
6,881

-

1,829
1,922
2,042
2,180
2,315
2,487
2,670
2,826
3,015
3,175
3,364
3,542
3,749
3,930
4,101
4,294
4,469
4,638
4,826
5,005
5,168
5,346
5,501
5,668
5,850
6,021
6,206
6,376
6,528
6,722
6,896

1,815
1,908
2,028
2,166
2,302
2,475
2,619
2,794
2,981
3,141
3,330
3,507
3,660
3,833
4,032
4,182
4,371
4,535
4,717
4,890
5,047
5,219
5,388
5,572
5,727
5,894
6,047
6,211
6,386
6,543
6,709

1,802
1,895
2,014
2,152
2,288
2,430
2,608
2,762
2,947
3,106
3,273
3,447
3,623
3,796
3,960
4,107
4,291
4,452
4,630
4,799
4,953
5,121
5,266
5,444
5,594
5,778
5,928
6,087
6,258
6,410
6,572

1,789
1,881
2,001
2,138
2,275
2,418
2,558
2,729
2,884
3,070
3,217
3,386
3,558
3,727
3,887
4,067
4,230
4,365
4,538
4,702
4,852
5,015
5,193
5,348
5,495
5,652
5,822
5,978
6,116
6,293
6,452

1,777
1,868
1,987
2,125
2,262
2,406
2,547
2,697
2,878
3,034
3,179
3,347
3,492
3,656
3,828
3,987
4,145
4,298
4,468
4,629
4,777
4,937
5,076
5,226
5,388
5,563
5,705
5,857
6,019
6,164
6,317

1,764
1,855
1,974
2,092
2,223
2,362
2,536
2,664
2,816
2,998
3,141
3,307
3,450
3,613
3,767
3,942
4,078
4,228
4,395
4,553
4,697
4,854
4,990
5,136
5,295
5,444
5,605
5,753
5,912
6,053
6,202

Tablica Z6-2. Warto

ści współczynnika C (dla n = 8)

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 35

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

Stopie

ń zbrojenia

µ

0,003

0,004

0,005

0,006

0,007

0,008

0,009

0,010

0,011

0,012

0,013

0,014

0,015

0,50
0,55
0,60
0,65
0,70
0,75
0,80
0,85
0,90
0,95
1,00
1,05
1,10
1,15
1,20
1,25
1,30
1,35
1,40
1,45
1,50
1,55
1,60
1,65
1,70
1,75
1,80
1,85
1,90
1,95
2,00

0,019
0,501
1,372
2,285
3,571
5,124
6,903
9,270

11,878
14,544
16,995
19,950
22,268
24,928
27,189
29,276
31,334
33,065
34,924

-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-

0,019
0,501
1,372
2,285
3,385
4,872
6,571
8,402

10,751
13,135
15,312
17,450
19,417
21,362
23,222
24,928
26,408
28,001
29,496
30,861
32,061

-
-
-
-
-
-
-
-
-
-

0,019
0,501
1,279
2,285
3,385
4,631
6,255
8,000
9,982

11,878
13,819
15,714
17,450
18,901
20,501
21,961
23,386
24,575
26,028
26,991
28,208
29,276
30,169

-
-
-
-
-
-
-
-

0,019
0,501
1,190
2,153
3,207
4,631
5,952
7,616
9,270

11,021
12,807
14,176
15,714
17,221
18,649
19,950
21,070
22,268
23,386
24,400
25,288
26,217
26,991
27,898

-
-
-
-

-
-
-

0,019
0,501
1,190
2,026
3,207
4,400
5,952
7,251
8,825

10,231
11,878
13,135
14,544
15,920
17,221
18,402
19,417
20,501
21,362
22,268
23,222
23,886
24,751
25,471
26,217

-
-
-
-
-
-

0,019
0,501
1,190
2,026
3,207
4,400
5,663
6,903
8,402
9,738

11,021
12,489
13,644
14,922
15,920
16,995
18,038
18,901
19,815
20,641
21,510
22,114
22,898
23,551
24,228
24,751
25,379

-
-
-
-

0,019
0,501
1,190
2,026
2,037
4,179
5,388
6,735
8,000
9,270

10,488
11,878
12,970
13,996
15,116
15,920
16,884
17,682
18,649
19,286
20,086
20,783
21,362
21,961
22,580
23,141
23,718
24,142

-
-
-

0,019
0,501
1,190
2,026
3,037
4,179
5,388
6,571
7,616
8,825

10,106
11,299
12,179
13,302
14,176
15,116
15,920
16,774
17,565
18,279
18,901
19,549
20,154
20,712
21,215
21,809
22,268
22,739
23,222

-
-

0,019
0,501
1,190
2,026
3,037
3,968
5,124
6,255
7,431
8,611
9,738

10,751
11,730
12,647
13,472
14,359
15,116
15,920
16,664
17,335
17,918
18,525
19,093
19,681
20,154
20,641
21,070
21,510
21,961
22,346

-

0,019
0,501
1,190
2,026
2,874
3,968
5,124
6,102
7,251
8,198
9,270

10,231
11,299
12,179
12,970
13,819
14,544
15,214
15,920
16,555
17,108
17,682
18,158
18,649
19,157
19,615
20,086
20,501
20,854
21,288
21,659

0,019
0,501
1,190
2,026
2,874
3,968
4,872
5,952
7,075
8,000
9,045
9,982

10,751
11,584
12,489
13,135
13,907
14,544
15,214
15,816
16,340
16,884
17,392
17,918
18,340
18,775
19,157
19,549
19,950
20,292
20,641

0,019
0,501
1,190
2,026
2,874
3,765
4,872
5,806
6,903
7,806
8,717
9,619

10,488
11,299
12,027
12,647
13,387
13,996
14,637
15,214
15,714
16,234
16,664
17,164
17,565
18,038
18,402
18,775
19,157
19,483
19,815

0,019
0,501
1,190
2,026
2,874
3,765
4,631
5,663
6,571
7,616
8,402
9,270

10,106
10,885
11,584
12,333
12,970
13,472
14,086
14,637
15,116
15,613
16,128
16,555
16,940
17,335
17,741
18,098
18,402
18,775
19,093

ZA

ŁĄCZNIK 7

METRYKA KOMINA

Metryka komina zawiera informacje zestawione w tabl. Z7-1. Metryk

ę komina zakłada autor projektu i przekazuje ją

inwestorowi wraz z opracowan

ą dokumentacją. Następnie metrykę uzupełniają w trakcie budowy oraz eksploatacji

komina odpowiedzialni wymienieni w tabl. Z7-1. Ka

żda informacja zawarta w metryce powinna być opatrzona datą

oraz danymi o osobie dokonuj

ącej wpisu.

Tablica Z7-1. Zestawienie niezb

ędnych informacji zawartych w metryce

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 36

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

Lp.

Tre

ść informacji

Opracowanie informacji

Uwagi

faza obiektu

odpowiedzialny

1

Zestawienie informacji o geometrii i
materia

łach komina (zestawienie wykonane

wg tabl. Z7-2)

po zatwierdzeniu projektu

autor projektu

2

Uaktualnienie informacji podanych w lp. 1 o
zrealizowanej geometrii i materia

łach

w trakcie wykonywania
komina

wykonawca
komina

3

Ka

żdorazowe uaktualnienie informacji

podanych w Lp. 1 i 2 po remoncie komina

po ka

żdym remoncie

komina

u

żytkownik

4

Krótki opis stanu zachowania komina
(trzon, wyk

ładzina) po przeglądach

okresowych

po okresowym przegl

ądzie użytkownik

5

Teoretyczna linia ugi

ęcia wywołana

dzia

łaniem wiatru dla:

a) charakterystycznego obci

ążenia wiatrem,

b) sta

łej na wysokości prędkości wiatru:

v = 5 m/s oraz v = 10 m/s

po zatwierdzeniu projektu

autor projektu

6

Wykaz kierunków do celowników lub
punktów naturalnych

w trakcie wykonywania
komina

wykonawca

wykaz stanowi
podstawa do
okresowego
sprawdzania
pionowo

ści

7

Szkic niwelacyjnej sieci kontrolnej z
wynikami pomiaru wyj

ściowego różnic

wysoko

ści

w trakcie wykonywania
komina

wykonawca

wyniki s

ą

podstaw

ą do

okresowego
(p.9.2. normy)
wyznaczenia
przechy

łu

8

Pomiarowa weryfikacja linii ugi

ęcia komina

po wykonaniu komina

wykonawca

9

Podstawowy okres (lub okresy) drga

ń

w

łasnych i odpowiadająca mu postać drgań

oraz charakterystyka t

łumienia drgań

po zatwierdzeniu projektu

autor projektu

warto

ść i

otrzymane lub
przyj

ęte w

obliczeniach

10

Jak w lp. 9 po zrealizowaniu komina (z
pomiarów)

po wykonaniu komina i po
ka

żdej istotnej zmianie

konstrukcyjno-materia

łowej

przy remoncie

wykonawca

11

Wyniki pomiaru przechy

łu

okresowo zgodnie z p. 9.2
normy

u

żytkownik

12

Wykresy kszta

łtu osi komina w wyniku

pomiaru odbiorczego

po wykonaniu komina

wykonawca

13

Jak w lp. 12 w wyniku pomiaru po ka

żdym

remoncie

po wykonaniu remontu

u

żytkownik

Tablica Z7-2. Zestawienie informacji o geometrii i materia

łach komina

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 37

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

Nazwa identyfikuj

ąca komin

Wysoko

ść komina H

Stan zestawienia

projektowany

powykonawczy

Data wpisu

Trzon

Izolacja

Wyk

ładzina

Poziom od

powierzchni

górnej

fundamentu

m

średnica

zewn

ętrzna

D

m

Grubo

ść

ściany

m

Materia

ł

Zbrojenie

Grubo

ść

m

Materia

ł

Grubo

ść

m

Materia

ł

Fundament

wysoko

ści

wymiary i poziomy
kszta

łt

Pod

łoże, rodzaj gruntu

Inne uwagi

INFORMACJE DODATKOWE

1. Instytucja opracowuj

ąca normę - Centralny Ośrodek Badawczo-Projektowy Budownictwa Ogólnego w Warszawie.

2. Istotne zmiany w stosunku do PN-64/B-03004
a) dostosowanie normy do wspó

łczesnych metod obliczeń (szczególnie w zakresie obciążenia wiatrem) i

wymiarowania (wprowadzenie stanów granicznych); uaktualnienie norm zwi

ązanych,

b) uwzgl

ędnienie najnowszych doświadczeń własnych i zagranicznych w zakresie obliczeń i konstrukcji,

c) podwy

ższenie minimalnych wymagań wymiarowych konstrukcji,

d) wprowadzenie wymaga

ń związanych z oddaniem komina do eksploatacji oraz sporządzeniem tzw. metryki,

e) uzupe

łnienie załączników zawierających dane i tablice, ułatwiających korzystanie z normy.

3. Normy i dokumenty zwi

ązane

PN-82/B-02001

Obci

ążenia budowli. Obciążenia stałe

PN-77/B-02011

Obci

ążenia w obliczeniach statycznych. Obciążenie wiatrem

PN-82/B-02020 Ochrona cieplna budynków. Wymagania i obliczenia

PN-85/B-02170

Ocena szkodliwo

ści drgań przekazywanych przez podłoże na budynki

PN-76/B-03001

Konstrukcje i pod

łoża budowli. Ogólne zasady obliczeń

PN-87/B-03002

Konstrukcje murowe. Obliczenia statyczne i projektowanie

PN-81/B-03020

Grunty budowlane. Posadowienie bezpo

średnie budowli. Obliczenia statyczne i projektowanie

PN-80/B-03200 Konstrukcje stalowe. Obliczenia statyczne i projektowanie

PN-84/B-03264

Konstrukcje betonowe,

żelbetowe i sprężone. Obliczenia statyczne i projektowanie

PN-75/B-06250 Beton zwyk

ły

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 38

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

PN-75/B-12001

Ceg

ła pełna wypalana z gliny - zwykła

PN-73/B-12004

Ceramika budowlana. Ceg

ła kominówka

PN-71/B-12008

Ceg

ła wypalana z gliny klinkierowa budowlana

PN-65/B-14503 Zaprawy budowlane cementowo-wapienne
PN-65/B-14504 Zaprawy budowlane cementowe

PN-75/B-23100

Materia

ły do izolacji cieplnej z włókien nieorganicznych. Wełna mineralna

PN-70/B-23110

P

łyty z wełny mineralnej w oplocie siatki drucianej

PN-80/B-30000 Cement portlandzki
PN-80/B-30005 Cement hutniczy 25
PN-80/B-30011 Cement portlandzki szybkotwardniej

ący

PN-82/H-93215

Walcówka i pr

ęty stalowe do zbrojenia betonu

PN-65/L-49002

Ruch lotniczy. Oznaczanie naziemnych przeszkód lotniczych

Zarz

ądzenie nr 16 Ministra Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 26 sierpnia 1972 r., w sprawie

warunków technicznych jakim powinna odpowiada

ć ochrona obiektów budowlanych od wyładowań atmosferycznych

(Dz. Bud. nr 8 z dnia 3 listopada 1972 r.).
4. Normy zagraniczne i zalecenia mi

ędzynarodowej

CSRS

ČSN 734111 Vysoké kominy betonove, 1962

RFN DIN-1056 Freistehende Schornsteine in Massivbauart Berechnung und Ausführung, 1984
USA ACI Standard 307-79 Specification for the design and construction of reinforced concrete chimneys, 1979
CICIND Model code for concrete chimneys, Part A: the Shell, October 1984
CICIND Commentaries for the Model Code for Concrete Chimneys, Part A: The Shell, April 1987
5. Autorzy projektu normy: prof. dr hab. in

ż. Roman Ciesielski (przewodniczący zespołu autorskiego), dr inż. Antoni

Blarowski, dr in

ż. Andrzej Flaga, doc. dr hab. inż. Janusz Kawecki, dr inż. Jacek Krupiński, mgr inż. Kazimierz Pytel -

Politechnika Krakowska; mgr in

ż. Tomasz Bocheński, mgr inż. Kazimierz Herzog, mgr inż. Tadeusz Schoen -

Krakowskie Biuro Projektowo-Badawcze Budownictwa Przemys

łowego.

6. Przybli

żony sposób sprawdzenia możliwości wystąpienia rys w kominach żelbetowych. Zbrojenie poziome

(obwodowe) powinno zabezpieczy

ć trzon komina przed powstaniem nadmiernych rys wywołanych efektami

termicznymi.
Dopuszczalne szeroko

ści rozwarcia rys zależnie od warunków środowiska podano w 5.2.3.

W trzonie komina rozró

żnia się dwa stany wywołane różnicą temperatur na obu powierzchniach rozpatrywanej ściany:

stan 1 - zarysowania nie wyst

ępują,

stan 2 - wyst

ępują pojedyncze zarysowania.

Stan 1 - zarysowania nie wyst

ępują gdy spełniony jest warunek

(I 6-1)

w którym:
M

t

- moment zginaj

ący wywołany różnicą temperatur na obydwu powierzchniach ściany,

M

v

- moment zginaj

ący w rozpatrywanym przekroju wywołany innymi obciążeniami (w przeważającej liczbie

przypadków warto

ść M

v

jest bliska zeru)

M

1

- moment zginaj

ący powodujący zarysowanie przekroju.

W obliczeniach mo

żna wykorzystać następujące wzory:

(I 6-2)

(I 6-3)

w których:

α

t

- wspó

łczynnik rozszerzalności termicznej,

∆

t - ró

żnica temperatur, na zewnętrznej i wewnętrznej powierzchni trzonu, K,

E - wspó

łczynnik sprężystości betonu, MPa,

I

1

- moment bezw

ładności przekroju (g×1) niezarysowanego, m

4

,

g - grubo

ść trzonu (wysokość przekroju), m,

N - si

ła osiowa w przekroju pionowym (ściskanie), MN,

A

1

- powierzchnia przekroju niezarysowanego, m

2

,

W

1

- wska

źnik wytrzymałości przekroju niezarysowanego, m

3

,

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 39

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

R'

bzk

-wytrzyma

łość betonu na rozciąganie, MPa.

Warto

ść R'

bzk

oblicza si

ę wg wzoru

(I 6-4)

gdzie

- wytrzyma

łość gwarantowana betonu, MPa.

Je

żeli warunek (I 6-1) jest spełniony, to dodatkowe zbrojenie obwodowe nie jest potrzebne. Należy w tym przypadku

stosowa

ć zbrojenie minimalne.

Stan 2 - wyst

ępują zarysowania przekroju. Zachodzi zależność:

(I 6-5)

Dla trzonu nara

żonego na wpływy termiczne. gdy różnica temperatur na obu jego powierzchniach nie przekracza 100

K, mo

żna stosować metodę obliczania zalecaną przez CICIND, w której wykorzystuje się relacje pomiędzy szerokością

rozwarcia rysy i parametrami:

σ

a

- napr

ężenie w stali zbrojeniowej, MPa.

µ - stopie

ń zbrojenia poziomego w strefie powstawania rys,

Φ

-

średnica tego zbrojenia, mm,

g - grubo

ść ściany trzonu, m.

Sprawdzenie prowadzi si

ę w taki sposób, że dla zadanej dopuszczalnej szerokości rozwarcia rysy w

k

i po przyj

ęciu

jednego w trzech parametrów (

σ

a

, µ,

Φ

) wyznacza si

ę pozostałe z odpowiednio skonstruowanych wykresów. Na

rysunku podano wykresy opracowane dla pr

ętów rozciąganych w betonie klasy B 25 przy grubości otuliny 30 mm.

zmiana 1

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 40

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com

89.02.14

2 PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe. Obliczenia statyczne i projektowanie

0702

1. Strona 1 w g

łówce, zamiast: PN-64/E-03004, powinno być: PN-64/B-03004

2. Strona 5 punkt 3.2.3. akapit trzeci, po s

łowie parametru,

zamiast:

, powinno by

ć:

3. Strona 7, wzór (5), zamiast:

powinno by

ć:

4. Strona 12 punkt 5.4 wzór (20), zamiast:

(20)

powinno by

ć: - dla komina murowanego:

(20a)

- dla komina

żelbetowego:

(20b)

5. Strona 13, tabl. 5, zamiast:

D

≤

3,0

D > 3,0

6 × 60

8 × 80

1,8 lecz nie wi

ęcej niż D 2,4

powinno by

ć:

D

≤

3,0

6 × 60

1,8 lecz nie wi

ęcej niż D

D > 3,0

8 × 80

2,4

6. Strona 14 punkt 7.2.2.3 w drugim zdaniu po s

łowie: przekraczać, zamiast: 250 mm, powinno być: 200 mm.

7. Strona 26, tabl. Z6-1, w nag

łówku kol. 1, zamiast:

powinno by

ć:

8. Strona 27, tabl. Z6-1. w nag

łówku kol. 1, zamiast:

powinno by

ć:

(Biuletyn PKNMiJ nr 5-6/89 poz. 43)

PN-88/B-03004 Kominy murowane i

żelbetowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 41

PDF created with pdfFactory trial version

www.pdffactory.com