Nurty Judaizmu

Judaizm ortodoksyjny

Judaizm konserwatywny

Judaizm reformowany

Bóg

Wiara w jednego jedynego
Boga.

Wiara w jednego jedynego Boga.

Wiara w jednego jedynego
Boga. Choć nie każdy, kto
uznaje się za Żyda, jest
stuprocentowo pewny, że Bóg
istnieje – ale przynajmniej
znajduje się w fazie
poszukiwań.

Tora Cała Tora (Pisana i Ustna)

została objawiona
Mojżeszowi na górze Synaj –
jest Ona Słowem Bożym,
spisanym przez Mojżesza
(tak jest napisane w Księdze
Wyjścia).

Tora powstała z Bożej inspiracji i została
dana ludziom, którzy są odpowiedzialni
za Jej stałą ewolucję. Tora stanowi
podstawę judaizmu, ponieważ jest
źródłem duchowej wędrówki narodu
żydowskiego. Tora jest wiążąca,
ponieważ żydowskie społeczności przez
stulecia postępowały zgodnie z Jej
tradycjami.

Tora została napisana przez
ludzi, najprawdopodobniej
była kompilowana przez
różnych redaktorów w różnym
czasie. Korzenie Tory tkwią
jednak w doświadczeniu Bożej
Obecności na Synaju i w
innych miejscach na
przestrzeni żydowskiej historii.

Małżeństwa

mieszane

Zakazane. Odprawia się
żałobę po kimś, kto zawarł
związek małżeński z osobą
nie będącą Żydem.

Bardzo odradzane. Rabinom ani
kantorom nie wolno przewodniczyć
ślubom z innowiercami. Nie-żydowscy
małżonkowie nie mogą być członkami
synagogi ani uczestniczyć w
ceremoniach religijnych.

Bardzo odradzane, ale
uznane za fakt związany z
żydowskim życiem w
diasporze. Rabinom ani
kantorom nie wolno
przewodniczyć ślubom z
innowiercami.

Żydowstwo Dziedziczone ‘po kądzieli’

(jesteś Żydem, jeśli twoja
matka była Żydówką).

Dziedziczone ‘po kądzieli’ (jesteś
Żydem, jeśli twoja matka była Żydówką).

Uznają dziedziczenie zarówno
‘po kądzieli’, jak i ‘po mieczu’.

Mesjasz Król-Mesjasz przyjdzie w

końcu czasów i nastanie
Epoka Mesjańska – według
tego, co jest napisane w
księgach proroków i innych
pismach. Mesjasz to
człowiek. Będzie panował
nad ziemią w pokoju. Za jego
sprawą zostanie
odbudowana Świątynia w
Jerozolimie.

Nie wiemy, kiedy nadejdzie Mesjasz ani
czy będzie charyzmatycznym
przywódcą. Mesjasz może być też
symbolem wybawienia ludzkości od zła
tego świata. Nie ma takiego tekstu
żydowskiego, który w sposób
definitywny wypowiadałby się w tej
kwestii. Nikt nie wie dokładnie, jak
będzie wyglądać Epoka Mesjańska –
każdy może więc mieć własny pogląd na
tę sprawę.

Nadejdzie Epoka Mesjańska i
Świat Przyszły – zapanuje
pokój na świecie i wieczna
harmonia.

Rola

halachy

By wieść żydowskie życie,
musisz postępować zgodnie
z halachą (żydowskim
prawem, dosłownie „ścieżką”
lub „drogą”). Halachę
sformułowali rabini w
Talmudzie i późniejszych
komentarzach. Choć
halacha jest
przystosowywana do nowych
warunków, wszystkie
aspekty żydowskiego życia
muszą mieścić się w ramach
nakreślonych w Torze
Pisanej i Ustnej.

Prawa zawarte w Torze Pisanej i Ustnej
są święte, nawet jeśli ludzie nie
przestrzegają ich wszystkich. Halacha
powinna ewoluować zgodnie z
potrzebami społeczności. Oznacza to,
że można ją przystosowywać do realiów
współczesności, ale każda zmiana
powinna być poprzedzona starannym
namysłem rabinów.

Mamy obowiązek studiować
Torę – w sposób tradycyjny –
by zrozumieć, do czego Bóg
wzywa naród żydowski.
Poprzez studiowanie
wszystkich micwot
(przykazań) reformowani
Żydzi uznają, że wszystkie
przykazania Tory przemawiają
do nich, choć dla
poszczególnych osób na
różnych etapach ich życia są
to inne przykazania.

Role

mężczyzn i

kobiet

Wzajemnie się dopełniają.
Konsekwencją
zróżnicowania ról są inne
obowiązki. Na przykład:
mężczyźni muszą modlić się
trzy razy dziennie, a kobiety
nie.

Kobiety mają alije do Tory. W niektórych
społecznościach kobiety są wliczane do
minjanu. Kobiety mogą być rabinami i
świadkami w żydowskim sądzie.

Całkowita równość kobiet i
mężczyzn w kwestiach religii i
życia kulturalnego.

Więź z

Izraelem

Większość ortodoksów
popiera Państwo Izrael.
Niektórzy widzą w ‘świeckim’
syjonizmie prekursora
syjonizmu ‘religijnego’ –
nadejdzie Mesjasz i
Świątynia zostanie
odbudowana. Niewielka
grupa jest niechętnie
nastawiona do syjonizmu i
uzna 'religijny’ powrót do
Izraela dopiero po nadejściu
Mesjasza.

Współczesny Izrael jest osią judaizmu i
stoi na szczycie hierarchii wartości. Dla
konserwatywnych Żydów Izrael jest nie
tylko kolebką narodu żydowskiego, ale
również ostatecznym przeznaczeniem.

Obecnie judaizm reformowany
optuje za silnym związkiem ze
współczesnym Izraelem (na
początku był mu przeciwny).
Daje się temu wyraz poprzez
aliję, odwiedzanie Izraela,
zbiórkę pieniędzy itd. Życie w
diasporze też jest
wartościowe, dlatego ludzie
nie są zachęcani do robienia
aliji.

Dwa nurty – nowsze i mniejsze:

Judaizm rekonstrukcjonistyczny

Naczelne hasło brzmi: „przeszłość ma prawo głosu, ale nie ma

prawa veta”. Według rekonstrukcjonistów żydowskie społeczności

zawsze ewoluowały, by dostosować się do okoliczności

historycznych – nowy ruch jest wynikiem poszukiwań formuły, wedle

której amerykańscy Żydzi mogliby funkcjonować w dwóch

cywilizacjach (amerykańskiej i żydowskiej) jednocześnie, w pełni

uczestnicząc w obu. Odziedziczona tradycja (np. przestrzeganie

szabatu i zasad koszerności) jest świadectwem tego, jak nasi

przodkowie dawali wyraz swojej więzi z Bogiem. Tradycja ta nie

stanowi niezmiennego Bożego prawa, w zgodzie z którym mamy

postępować. Tradycja jest „rekonstruowana” w każdym pokoleniu –

jest to odbiciem sposobu, w jaki to pokolenie rozumie swoją więź z

Bogiem. Mężczyźni i kobiety są równi wobec religii. Ruch

rekonstrukcjonistyczny jest znany z eksperymentowania z

tradycyjnymi modlitwami i ogólnie z twórczego podejścia do kwestii

modlitwy i przestrzegania żydowskich obyczajów.

Judaizm humanistyczny

Jest to nie-teistyczna forma judaizmu (pozbawiona Boga). Judaizm

jest definiowany jako kultura i historyczne doświadczenie narodu

żydowskiego. Owo historyczne doświadczenie nauczyło nas, by w

odkrywaniu prawdy polegać na ludzkim rozumie. Judaizm

humanistyczny uznaje, że w procesie edukacji dziecka można

przekazywać mu wiedzę o innych wyznaniach i wpajać szacunek do

nich. Oznacza to, że żydowscy członkowie rodziny mogą

uczestniczyć w świętach nie-żydowskich członków rodziny jako ich

goście, ale nie jako współ-obchodzący te święta. Judaizm

humanistyczny nie optuje za mieszaniem lub łączeniem religijnej

tożsamości swoich wyznawców z tożsamością ludzi innych wyznań.