PRZEPISY KULINARNE
Oznaczenia w tekście:
- k - smak kwaśny
- g - smak gorzki
- s ł - smak słodki

-o - smak ostry

-sn- smak słony





ZUPY
Zupa śniadaniowa
g - do ok. 1,5 1 wrzącej wody dodać:
g - szczyptę kurkumy,
s ł - 2 łyżki kaszy jaglanej,
o - 3 łyżki płatków owsianych,
o - imbiru na końcu łyżeczki,
sn - sól do smaku,
gotować około 30 min, a potem dodać:
k - łyżeczkę soku z cytryny lub utarte jabłko
g - wrzącą woda, jeśli trzeba uzupełnić ilość zupy,
g - 5 orzechów włoskich pokrojonych (dowolnie),
s ł - łyżeczka rodzynek (dowolnie),
gotować około 10 min, a potem dodać:
s ł - masło i miód do smaku
gotować 1 min
Zupę można przygotować poprzedniego dnia wieczorem Oprócz
wymienionych kasz można stosować zamiennie kaszę kukurydzia-
ną ( s ł ) , płatki pszenne ( k ) i jęczmienne ( o ) .

3
Zupę można również uzupełnić mlekiem (zamiast wrzątku), a
dolewamy je w momencie słodzenia
Rosół wołowo - drobiowy
( z u p a na 2 dni dla 4 osób)
g - 4 1 wrzącej wody, dodać:
g - 1/3 łyżeczki tymianku i/lub szczyptę kurkumy,
s ł - 1/3 łyżeczki kminku,
s ł - 1/2 kg wołowiny lub cielęciny z kością (np. gicz),
gotować 1,5 godz. a potem dodać:
s ł - 4-5 średnich przekrojonych marchewek,
s ł - dużą pietruszkę (przekrojoną wzdłuż),
o - 2 duże całe cebule lub por i kawałek selera,
o - 3 pokrojone ząbki czosnku,
o - 1 / 2 łyżeczki imbiru,
o - pieprz cayenne na czubku noża,
sn - łyżeczkę wegety, soli do smaku,
k - 1/2 kurczaka
k - szczyptę bazylii, mały pęczek zielonej pietruszki, kilka liści
selera i kopru związanych w pęczek,
Gotować około 1 godz.
Wyjąć mięso i jarzyny, uzupełnić zupę wrzątkiem ( g ) , dodać
szczyptę majeranku ( g ) , szczyptę kminku ( s ł ) , dopieprzyć do smaku
pieprzem białym i czarnym ( o ) , ewentualnie dosolić ( s n ) . Można
podawać z makaronem, lanymi kluskami, ziemniakami, kaszą ku-
skus, kaszą kukurydzianą. Mięso użyć do farszu naleśnikowego.
Jeśli chcemy, aby rosół był silnie rozgrzewający, gotujemy go
tylko na wołowinie, cielęcinie lub baraninie.
Zupa pomidorowa
g - do wrzącej wody ( 2-3 1), dodać:
g - szczyptę tymianku i kurkumy,
s ł - 1/2 łyżeczki kminku,

4
sł - kości wołowe lub cielęce (wg uznania) lub łyżeczkę masła,
gotować 1,5 godz., potem dodać:
sł - 3 średnie pokrojone marchwie,
sł - dużą pokrojoną pietruszkę,
o - 3 duże cebule drobno pokrojone,
o - 3 ząbki czosnku rozgniecione,
o - 1/2 łyżeczki imbiru,
o - na czubku noża pieprzu cayenne,
sn - łyżeczkę wegety (wg uznania),
sn - sól do smaku,
gotować do miękkości około 1 godz.
wyjąć kości, dodać
k - 1/21 soku pomidorowego (przygotowanego własnoręcznie),
k - szczyptę bazylii,
g - wrzątek, gdy trzeba uzupełnić ilość zupy,
g - szczyptę majeranku,
sł - lane kluski.
Gdy zupę gotujemy bez kości, dodajemy łyżeczkę masła ( s ł ) , pieprz
( o ) i sól ( s n ) do smaku. Latem można dodać zielonej pietruszki ( k ) .
Lane kluski
s ł - jajo,
o - imbir (szczypta),
sn - łyżka wody,
k - łyżka kopiasta mąki,
g - odrobina kurkumy,
wyrobić ciasto i kłaść na wrzątek.
Barszcz ukraiński
g - do 2-3 1 wrzącej wody dodać:
g - szczyptę tymianku i kurkumy,
sł - wołowinę lub cielęcinę z kością (wg uznania) lub łyżeczkę masła,

5
s ł - szczyptę kminku,
gotować około 1,5 godz., a potem dodać:
sł - drobno pokrojoną marchew,
sł - drobno pokrojoną pietruszkę,
sł - 2-3 drobno pokrojone średnie buraczki,
sł - 1/2 kg pokrojonych ziemniaków,
o - 2 drobno pokrojone cebule,
o - 3 zgniecione ząbki czosnku,
o - ćwiartka małej drobno pokrojonej główki kapusty białej lub
włoskiej,
o - 1/2 łyżeczki imbiru,
o - na czubku noża pieprzu cayenne,
sn - łyżeczkę wegety,
sn - sól do smaku,
sn - filiżankę namoczonej fasoli (tylko wiosną lub latem),
k - szczyptę bazylii, (latem również zielone części roślin),
gotować około 1 godz. (do miękkości),
k - podprawić wodą z mąką pszenną (2 łyżki),
k - dosmakować sokiem z cytryny,
g - szczyptą majeranku,
g - wyjąć kość, uzupełnić wrzątkiem, dodać
sł - łyżeczkę masła (gdy zupa bez kości),
o - pieprz i sól ( s n ) do smaku.
Zupa fasolowa
fasolę namoczyć poprzedniego dnia wieczorem, wodę odlać,
g - wrząca woda (2-3 1), dodać:
g - szczyptę tymianku i 1/3 łyżeczki kurkumy,
s ł - wołowinę lub cielęcinę z kością,
sł - 1/2 łyżeczki kminku,
gotować około 1,5 godz., a potem dodać:
sł - 3 drobno pokrojone marchewki,
sł - drobno pokrojoną pietruszkę,
sł - 5-6 pokrojonych ziemniaków,

6
o - 3 pokrojone cebule,
o - 3 rozgniecione ząbki czosnku,
o - 1 / 2 łyżeczki imbiru i 1/2 łyżeczki cząbru,
o - na czubku noża pieprzu cayenne,
sn - namoczoną fasolę,
sn - sól do smaku i 1/2 łyżeczki wegety,
k - szczyptę bazylii, garść pietruszki lub innej zieleniny,
g - majeranku do smaku,
gotować do miękkości,
g - wyjąć mięso, uzupełnić zupę wrzącą wodą, dodać:
s ł - łyżeczkę masła,
o - dosmakować pieprzem białym i czarnym, dosolić.
Zamiast ziemniaków można na końcu, po wrzącej wodzie ( g ) ,
dodać łazanki domowe ( s ł ) , zacierki lub dowolny makaron ( s ł ) .
Krupnik
g - do 2-3 1 wrzącej wody dodać:
g - szczyptę tymianku i kurkumy,
sł - 1/2 łyżeczki kminku,
o - mięso indyka z kością (skrzydło, udko itp.),
o - kaszę jęczmienną (5-6 łyżek),
o - liść laurowy, ziele angielskie (4 ziarna),
o - 1 / 2 łyżeczki imbiru,
gotować około 1,5 godz., a potem dodać:
o - 2 drobno pokrojone cebule lub 2 pory,
o -1/4 główki kapusty włoskiej drobno i pokrojoną kalarepę
latem,
sn - łyżeczkę wegety, soli do smaku,
k - szczyptę bazylii,
k - garść zielonej pietruszki lub innej pokrojonej zieleniny,
g - szczyptę majeranku,
g - wrzącą wodę do uzupełnienia ilości zupy,
s ł - 3-4 drobno pokrojone marchewki,
sł - dużą pokrojoną pietruszkę,

7
s ł - 2-3 pokrojone ziemniaki,
gotować około 1/2 godz. (do miękkości jarzyn), dosmakować:
pieprzem ( o ) , solą ( s n ) , zieloną pietruszką ( k ) .

Zupa cebulowa
g - do 2-3 1 wrzącej wody lub wywaru z warzyw dodać:
g - szczyptę kurkumy,
s ł - 60-70 dag pokrojonej cebuli podduszonej na sporej łyżce masła,
o - 1/2 łyżeczki imbiru,
sn - łyżeczkę wegety,
sn - sól do smaku,
gotować do miękkości (około 0,5 godz.),
zmiksować, dodać:
k - szczyptę bazylii,
k - 1-2 łyżeczki soku z cytryny lub kieliszek białego wina.
g - wrzątek do uzupełnienia ilości zupy,
g - szczyptę majeranku,
s ł - szczyptę kminku,

s

o - pieprz i sól do smaku ( s n ) ,
Podawać z grzankami lub czystą.
Grochówka
sn - do 2-3 1 zimnej wody dodać:
k - kawałek kurczaka,
k - szczyptę bazylii,
zagotować, dodać:
g - szczyptę tymianku, 1/3 łyżeczki kurkumy,
sł - 1/2 kg łuskanego grochu,
gotować około 1 godz., a potem dodać:
s ł - 2 drobno pokrojone marchewki,

8
s ł - pokrojoną pietruszkę,
s ł - 2-3 pokrojone ziemniaki,
o - 2 pokrojone cebule,
o - 2 rozgniecione ząbki czosnku,
o - kawałek rozdrobnionego selera lub garść drobno pokrojo-
nej kapusty,
o - 1/2 łyżeczki imbiru,
o - szczyptę pieprzu cayenne,
sn - łyżeczkę wegety,
sn - sól do smaku ,
gotować do miękkości, a potem dodać:
k - garść siekanej zieleniny lub łyżkę soku z cytryny lub 2-3
łyżki soku z kiszonych ogórków,
g - szczyptę majeranku,
g - wrzącą wodę do uzupełnienia ilości zupy,
sł - łyżeczkę masła,
dosmakować pieprzem ( o ) i solą ( s n ) .
Zupa neapolitańska
sn - do około 2 1 wrzącego, czystego rosołu dodać:
k - garść drobno pokrojonego, zielonego kopru,
g - szczyptę tymianku,
sł - ugotowany makaron,
s ł - 1/2 szklanki słodkiej śmietany,
dosmakować pieprzem ( o ) i solą ( s n ) ,
zagotować.
Kapuśniak ze słodkiej kapusty
g - do 2-3 1 wrzącej wody dodać:
g - szczyptę tymianku i kurkumy,
s ł - kość wołową lub inną,
sł - 1/2 łyżeczki kminku,

9
gotować około 1,5 godz., a potem dodać:
sł - 2 marchewki pokrojone w plasterki,
s ł - pokrojoną w plasterki pietruszkę,
s ł - 4-5 średnich pokrojonych w kostkę ziemniaków,
o - 2 pokrojone cebule,
o - rozgnieciony ząbek czosnku,
o - 1/4 średniej główki białej, drobno pokrojonej kapusty,
o - liść laurowy, 3-4 ziarna ziela angielskiego, szczyptę pieprzu
cayenne,
sn - łyżeczkę wegety,
sn - sól do smaku,
k - szczyptę bazylii,
gotować do miękkości,
k - zaprawić mąką pszenną rozmieszaną w zimnej wodzie,
k - dosmakować cytryną (zupa powinna być łagodna),
jeśli potrzeba dodać majeranku ( g ) , kminku ( s ł ) , pieprzu ( o ) i
.soli ( s n ) .
Zacierka
g - do około 2 1 wrzącej wody dodać:
g - szczyptę tymianku i kurkumy,
sł - około 60 dag pokrojonych ziemniaków dobrze rozgotowu-
jących się,
s ł - szczyptę kminku,
o - 3 pokrojone drobno cebule,
o - 1/2 łyżeczki imbiru,
o - szczyptę pieprzu cayenne,
sn - łyżeczkę wegety,
sn - sól do smaku,
gotować do miękkości, a potem dodać:
k - szczyptę bazylii,
k - zacierki,
gotować 0,5 godziny, potem dodać:
g - szczyptę majeranku,

10
sł - łyżkę masła,
o - pieprz i sól ( s n ) do smaku.
Zacierki : do miski wsypać 4-5 łyżek mąki pszennej, wlewać
zimną wodę i zagniatać ręką jak najtwardsze ciasto, skubać za-
cierki i obtaczać je w mące, aby się zaokrągliły.
Zupa z botwiny (młode buraczki z liśćmi)
g - do około 2-3 1 wrzątku dodać:
g - szczyptę tymianku i kurkumy,
s ł - kość wołową,
gotować około 1 godz., a potem dodać:
s ł - 3 pokrojone marchewki,
s ł - pokrojoną pietruszkę,
o - 2 pokrojone cebule,
o - 3 posiekane ząbki czosnku,
o - l / 2 łyżeczki imbiru,
o - szczyptę pieprzu cayenne,
sn - łyżeczkę wegety,
sn - sól do smaku,
k - garść posiekanej zielonej pietruszki i koperku,
k - około 0,5 kg pokrojonej botwinki,
gotować około 40 min,
k - podprawić mąką pszenną (1-2 łyżki) rozmieszaną w zimnej wodzie,
k - dosmakować cytryną (1-2 łyżeczki),
g - uzupełnić zupę wrzątkiem, dodać:
g - szczyptę majeranku (może być świeży),
s ł - łyżkę masła, gdy zupa była gotowana bez kości.
Do zupy podaje się ziemniaki smażone z kminkiem.
Zupa pieczarkowa
g - do około 2-3 1 wrzątku dodać:
g - szczyptę tymianku i kurkumy,

11
sł - wołowinę lub cielęcinę z kością,
gotować około 1 godz., a potem dodać:
s ł - 3 całe marchewki,
s ł - całą dużą pietruszkę,
gotować do miękkości,
wyjąć mięso i jarzyny (można je zużyć do sałatki), dodać:
s ł - 60 dag pokrojonych pieczarek,
o - 4 pokrojone drobno cebule,
o - 1/2 łyżeczki imbiru,
o - szczyptę pieprzu cayenne,
sn - łyżeczkę wegety,
sn - sól do smaku,
gotować około 45 min,
zmiksować, dodać:
k - szczyptę bazylii,
k - 1/2 łyżeczki soku z cytryny, garść zielonej pietruszki,
g - uzupełnić zupę wrzątkiem, dodać
g - szczyptę majeranku,
(można podprawić 1/2 szklanki śmietany ( s ł ) , dosmakować pie-
przem ( o ) i solą ( s n ) ) .
Podawać z makaronem lub lanymi kluskami.
Zupa z zielonego groszku lub kukurydzy
g - do około 2-3 1 wrzątku dodać:
g - szczyptę tymianku i kurkumy,
s ł - kość wołową lub cielęcą,
gotować około 1,5 godz., a potem dodać:
sł - 3 pokrojone marchewki i 4 pokrojone ziemniaki,
sł - pokrojoną pietruszkę,
o - mały kawałek posiekanego selera,
o - 2 posiekane cebule,
o - 2 posiekane ząbki czosnku,
o - 1/2 łyżeczki imbiru,
o - szczyptę pieprzu cayenne,

12
sn - łyżeczkę wegety,
sn - sól do smaku,
gotować około 30 min, a potem dodać:
k - garść siekanej zielonej pietruszki lub innej zieleniny,
g - uzupełnić ilość zupy wrzącą wodą, dodać:
g - szczyptę majeranku,
sł - puszkę groszku lub kukurydzy wraz z zalewą,
s ł - zagęścić mąką kukurydzianą (około 2 łyżki) rozmieszaną
w zimnej wodzie, dodać:
sł - łyżkę masła, gdy zupa jest bez kości,
s ł - szczyptę kminku,
dosmakować pieprzem ( o ) i solą ( s n ) .
Zupa z porów miksowana
g - do około 2-3 1 wrzątku dodać:
g - szczyptę tymianku i kurkumy,
s ł - szczyptę kminku,
s ł - 0,8 do 1 kg pokrojonych ziemniaków,
o - około 60 dag pokrojonych porów (można je poddusić na
maśle, wtedy zupa jest smaczniejsza),
o - 1 / 2 łyżeczki imbiru,
o - szczyptę pieprzu cayenne,
sn - łyżeczkę wegety,
sn - sól do smaku,
gotować do miękkości,
zmiksować, dodać:
k - szczyptę bazylii lub zieloną, siekaną pietruszkę lub łyżecz-
kę soku z cytryny,
g - uzupełnić wrzątkiem do potrzebnej ilości, dodać:
sł - łyżkę masła (jeśli nie było jeszcze dodane),
o - dosmakować pieprzem i solą ( s n ) .
Zupę podawać czystą lub z grzankami.

13
Zupa jarzynowa złocista miksowana
g - do wrzątku (około 2-3 1) dodać:
g - szczyptę tymianku i kurkumy,
s ł - 7 średnich pokrojonych marchewek,
s ł - 4 duże pokrojone ziemniaki,
s ł - pokrojoną pietruszkę,
o - 3 pokrojone cebule,
o - 1 / 2 łyżeczki imbiru,
o - pieprz cayenne,
sn - łyżeczkę wegety,
sn - sól do smaku,
gotować do miękkości, zmiksować, dodać:
k - pęczek siekanej pietruszki lub innej zieleniny,
k - łyżeczkę soku z cytryny,
g - uzupełnić zupę wrzątkiem.
Zupę można podawać czystą lub z grzankami.
Zupa selerowa miksowana_
g - do około 2-3 1 wrzątku dodać:
g - szczyptę tymianku i kurkumy,
s ł - 2 średnie pokrojone marchewki,
sł - 1/2 kg pokrojonych ziemniaków,
o - duży pokrojony seler,
o - pokrojoną cebulę,
o - 2 posiekane ząbki czosnku,
o - 1 / 2 łyżeczki imbiru,
o - pieprz cayenne,
sn - łyżeczkę wegety,
sn - sól do smaku,
gotować do smaku około 1 godz.,
zmiksować, dodać:
k - szczyptę bazylii,
k - 1/2 łyżeczki soku z cytryny lub 2 łyżki siekanej zielonej
pietruszki,

14
g - uzupełnić zupę wrzątkiem (jeśli trzeba), dodać:
g - szczyptę majeranku,
sł - łyżkę masła, szczyptę kminku,
o - dosmakować pieprzem i solą ( s n ) .
Podawać z grzankami lub bez.
Zupa wiosenna z zieleniny
g - do około 2-3 1 wrzątku dodać:
g - szczyptę tymianku i kurkumy,
s ł - kości (wołowe lub cielęce),
gotować około 1 godz., a potem dodać:
s ł - około 60 dag pokrojonych ziemniaków,
o - duży pęczek pokrojonej młodej cebuli ze szczypiorem,
o - 2 ząbki posiekanego czosnku,
o - 1/2 łyżeczki imbiru,
o - szczyptę pieprzu,
sn - łyżeczkę wegety,
sn - sól do smaku,
k - po garści posiekanych, młodych liści kalarepy, selera, pie-
truszki i kopru,
gotować do miękkości około 40 min,
g - w razie potrzeby uzupełnić zupę wrzątkiem, dodać:
g - szczyptę majeranku lub kurkumy,
sł - łyżkę masła, jeśli zupa jest bez kości,
sł - szczyptę kminku,
o - dosmakować pieprzem i solą ( s n ) .
Zupa jarzynowa
g - do około 2-3 1 wrzątku dodać:
g - szczyptę tymianku,
s ł - kość (wołową lub cielęcą),
gotować około 1 godz., a potem dodać:

15
sł - pęczek pokrojonej marchewki,
s ł - 1/2 kg młodych ziemniaków,
s ł - szklankę młodego groszku,
o - 1 / 2 główki pokrojonej młodej kapusty lub/i 2 pokrojone
kalarepy,
o - pęczek młodej cebuli,
o - 1 / 2 łyżeczki imbiru,
o - pieprz,
sn - łyżeczkę wegety,
sn - sól do smaku,
k - posiekaną zieleninę (liście kalarepy, selera, pietruszki),
gotować około 30 min,
g - uzupełnić zupę wrzątkiem do potrzebnej ilości i dodać:
g - szczyptę majeranku
Zupę można przyrządzać bez ziemniaków, wtedy zagęsz-
czamy ją lanymi kluskami lub makaronem, dodając je jako
ostatnie. Można ją również zagęścić kaszą manną, dodaną ra-
zem z zieleniną.
Zupa szczawiowa
30-40 dag szczawiu ugotować w małej ilości wody i zmikso-
wać,
g - do około 2-3 1 wrzątku dodać:
g - szczyptę tymianku, 1/3 łyżeczki kurkumy,
s ł - kość, najlepiej wołową,
gotować około 1 godz., a potem dodać:
s ł - 3-4 przekrojone marchewki,
s ł - pietruszkę przekrojoną wzdłuż,
o - 2 całe cebule,
o - kawałek selera,
o - 1 / 2 łyżeczki imbiru,
o - pieprze,
sn - łyżeczkę wegety,
sn - sól do smaku,

16
gotować do miękkości,
wyjąć kość, a jarzyny użyć do sałatki,
k - dolewać stopniowo zmiksowany szczaw, próbując, aby zupa
nie była za kwaśna,
g - uzupełnić wrzątkiem do potrzebnej ilości, dodać:
s ł - wg uznania 1/2 szklanki słodkiej śmietany lub 1/2 łyżki
masła,
o - dosmakować pieprzem i solą ( s n ) .
Podawać z jajkiem ugotowanym na twardo lub ziemniakami.
ś

urek

g - do około 2-3 1 wrzątku dodać
g - szczyptę tymianku,
g - około 20 dag wędzonego boczku (niekoniecznie),
s ł - wołowinę z kością,
gotować około 1 godz., a potem dodać:
s ł - 4 całe marchewki,
s ł - całą pietruszkę,
o - 2 duże cebule w całości,
o - 3 przeciśnięte przez praskę ząbki czosnku,
o - 1/2 łyżeczki imbiru,
o - pieprze,
sn - sól do smaku,
sn - łyżeczkę wegety,
gotować około 1 godz.,
wyjąć jarzyny i mięso,
k - wlać żurek, (ilość zależy od upodobań, ale zupa nie powin-
na być zbyt kwaśna), dodać
g - wrzątku, jeśli trzeba uzupełnić ilość zupy,
g - około łyżeczki majeranku,
s ł - 1/2 łyżeczki kminku,
s ł - 1/2 szklanki słodkiej śmietany (wg uznania),
dosmakować pieprzem ( o ) i solą ( s n ) .

17
Podajemy z ziemniakami, jajkiem na twardo, pokrojoną kie-
łbasą (ugotowaną oddzielnie), pokrojonym boczkiem z zupy.
Jarzyny używamy do sałatki.
Zupa jesienna
g - do około 2-3 1 wrzątku dodać
g - szczyptę tymianku i 1/3 łyżeczki kurkumy,
s ł - kość,
gotować około 1 godz., a potem dodać
sł - 3 pokrojone marchewki.
s ł - pokrojoną pietruszkę,
sł - około 1/2 kg pokrojonych ziemniaków,
o - 1 / 2 główki pokrojonej kapusty włoskiej,
o - 2 posiekane cebule,
o - 2 posiekane ząbki czosnku,
o - 1/2 łyżeczki imbiru,
o - pieprze,
s n - szklankę świeżej, łuskanej fasoli,
sn - łyżeczkę wegety,
sn - sól do smaku,
k - duży sparzony i pokrojony pomidor,
k - garść siekanej zielonej pietruszki,
gotować do miękkości,
k - zaprawić łyżką mąki pszennej rozmieszanej w zimnej wo-
dzie, dodać:
g - wrzątku do uzupełnienia ilości zupy,
g - szczyptę majeranku (mogą być świeże listki) i kurkumy,
sł - łyżkę masła, gdy zupa była gotowana bez kości,
sł - (można dodać słodkiej śmietany),
dosmakować pieprzem ( o ) i solą ( s n ) .
Barszcz czysty
Przygotowanie wywaru z buraków:
g - do około 2 1 wrzątku dodać

18
g - szczyptę tymianku, 1/3 łyżeczki kurkumy
s ł - 1 kg utartych na grubej tarce buraków,
s ł - łyżeczkę kminku,
o - 1/3 łyżeczki imbiru
sn - łyżeczkę soli,
gotować około 10 min,
odstawiamy na 1-2 godz.
Przygotowanie wywaru mięsno-jarzynowego:
g - do około 2 1 wrzątku dodać
g - szczyptę kurkumy,
s ł - około 60 dag wołowiny z kością,
s ł - 1/2 łyżeczki kminku,
gotować około 1 godz., potem dodać
s ł - 2 przekrojone wzdłuż marchewki,
s ł - dużą przekrojoną wzdłuż pietruszkę,
o - mały kawałek selera,
o - 2-3 całe cebule i 4 ząbki czosnku,
o - l / 2 łyżeczki imbiru,
o - szczyptę pieprzu cayenne, listek laurowy, 5 ziaren ziela
angielskiego,
gotować około 1 godz.
Do dużego garnka przecedzić wywar z buraków i dolać prze-
cedzony wywar mięsno-jarzynowy, dodać
o - pieprz do smaku,
sn - sól do smaku,
k - około łyżki soku z cytryny,
g - 1/2 szklanki czerwonego wytrawnego wina,
sł - około szklanki wywaru z gotowania suszonych grzybów
(wg uznania),
sł - dosmakować miodem (w razie potrzeby),
jeśli trzeba - dopieprzyć (o) i dosolić ( s n ) .
Barszcz ten można podawać do uszek wigilijnych, drob-
nych pierożków z mięsem, kołdunów albo czysty do popija-
nia.

1 9
Grochówka z lanymi kluskami - letnia
sn - do około 2-3 1 zimnej wody dodawać:
sn - kość wieprzową lub z kurczaka,
k - szczyptę bazylii,
g - szczyptę tymianku i 1/3 łyżeczki kurkumy,
s ł - szczyptę kminku,
gotować 1 godz., a następnie dodać:
s ł - około 40 dag łuskanego grochu,
gotować około 1 godz.,
wyjąć kość i zupę zmiksować, dodać
s ł - 2 pokrojone w plasterki marchewki,
o - 2 pokrojone kalarepy,
o - l / 4 główki młodej kapusty,
o - pęczek pokrojonej cebuli,
o - 1/2 łyżeczki imbiru, szczypta pieprzu cayenne,
sn - sól do smaku,
sn - 1/2 łyżeczki wegety,
k - 2 garści siekanej zieleniny (pietruszka, seler, koper, liście
kalarepy),
gotować do miękkości (około 30 min),
g - uzupełnić ilość zupy wrzątkiem,
s ł - wlać lane kluski z dwóch jaj, dodać:
s ł - łyżeczkę masła,
dosmakować w razie potrzeby pieprzem ( o ) i solą ( s n ) .

20
DANIA J A R S K I E
Ziemniaki z wody

g - do około 1/2 1 wrzącej wody dodać:
g - szczyptę kurkumy,
s ł - 1/2 łyżeczki kminku,
s ł - 1 kg obranych ziemniaków,
s ł - 1/2 łyżeczki masła,
o - pokrojoną cebulę,
o - 2 ząbki czosnku,
sn - łyżeczkę soli,
gotować pod przykryciem do miękkości (wody powinno zo-
stać niewiele),
ziemniaki podusić z wszystkimi dodatkami, z którymi się gotowały.
Młode ziemniaki gotować w łupinach. Po ostudzeniu i obraniu
podgrzewać je na patelni na maśle lub oliwie, przyprawiając kmin-
kiem, pieprzem, solą, zieleniną, kurkumą i świeżym majerankiem.
Naleśniki
(przepis na 6 s z t u k )
k - do 1,5 szklanki mąki pszennej dodać
g - szczyptę kurkumy,
sł - jajo,
o - 1/4 łyżeczki imbiru,
o - szczyptę startej gałki muszkatołowej,
sn - szczyptę soli,
sn - 1 i 2/3 szklanki wody,
wszystko energicznie ubić łyżką drewnianą w połowie porcji
wody, a gdy ciasto będzie gładkie, wlać resztę wody.
Jeśli naleśniki będą z nadzieniem słodkim, to razem z jajkiem
dodać łyżeczkę miodu płynnego (nie dodawać wówczas gałki
muszkatołowej).

21
Ciasto wylewać na patelnię z odrobiną rozgrzanego oleju i
smażyć z obu stron.
Nadzienie mięsno - warzywne
Gotowane, zmielone mięso i wszystkie warzywa z zupy lub
rosołu wyłożyć na patelnię z rozgrzanym tłuszczem (1 łyżka) i
mieszając podsmażać. Przyprawić na ostro kminkiem, pieprzami,
1/2 łyżeczki imbiru, 1/2 łyżeczki wegety, solą do smaku, szczyptą
bazylii i majeranku. Czas podsmażania około 10 minut.
Nadzienie ze słodkiej kapusty
( n a podwójną porcję ciasta naleśnikowego)
Główkę kapusty (około 1 kg) pokrojoną na ćwiartki włożyć do
wrzącej wody i gotować do pierwszej miękkości, odcedzić (ale nie
odciskać), ostudzić i zmielić (nie pozbywamy się nadmiaru wody!).
Na patelni rozgrzać 2 łyżki oleju z łyżką masła i lekko podsmażyć 2
posiekane cebule ( s ł ) . Dodać zmieloną kapustę ( o ) , delikatnie sma-
ż

yć stale mieszając i dodając jednocześnie przyprawy - 1/2 łyżeczki

imbiru ( o ) , pieprz czarny i cayenne ( o ) , 1/2 łyżeczki wegety i sól do
smaku ( s n ) , szczyptę bazylii ( k ) , 1/2 łyżeczki cytryny ( k ) , szczyptę
tymianku i kurkumy ( g ) , łyżeczkę kminku ( s ł ) . Całość podsmażać
około 30 minut, aby odparować nadmiar wody i by kapusta była do-
statecznie miękka. Nadzienie powinno być zdecydowane w smaku.
Słodkie nadzienie z twarogu
Około 30 dag tłustego twarogu ( k ) posypać szczyptą kurkumy
( g ) , rozetrzeć ze słodką śmietaną i żółtkiem ( s ł ) , osłodzić miodem
do smaku ( s ł ) , dodać 1/4 łyżeczki imbiru ( o ) i szczyptę soli ( s n ) .
Naleśniki można również smarować domowymi dżemami i kon-
fiturami, nutellą oraz polewać słodkimi sosami.

22

Smażone banany
2 bardzo dojrzałe banany, pokroić na ćwiartki, panierować w
(mące - jajku - mące) i smażyć na średnio rozgrzanym tłuszczu
(olej z masłem). Smażąc posypywać cynamonem i imbirem. W
razie potrzeby polać roztopionym miodem.
Kluski serowe
k - 1/2 kg tłustego twarogu rozetrzeć widelcem w salaterce i
dodawać:
k - 3-4 łyżki mąki pszennej,
g - 1/3 łyżeczki kurkumy,
s ł - 3 żółtka,
o - 1/2 łyżeczki imbiru,
sn - szczyptę soli,
wymieszać wszystko dokładnie łyżką, dodać:
k - odrobinę pszennej mąki,
g - odrobinę kurkumy,
s ł - pianę z białek,
dokładnie wymieszać i kłaść łyżką na osolony wrzątek,
gotować 2-3 minuty.
Podawać polane masłem, roztopionym miodem i posypane cy-
namonem.
Omlet z pieczarkami
s ł - 20 dag pokrojonych w plasterki pieczarek smażyć około 15
minut na łyżce rozgrzanego na patelni oleju lub łyżeczce masła,
dodawać (w trakcie smażenia mieszając):
s ł - szczyptę kminku,
o - pieprzu do smaku,
o - mały zgnieciony ząbek czosnku,
sn - sól do smaku,

23
k - łyżeczkę posiekanej pietruszki,
k - szczyptę tymianku.
Przygotowanie omletu:
s ł - 2 jaja lekko roztrzepać widelcem, dodać
o - biały pieprz do smaku,
sn - 2 łyżki wody,
sn - sól do smaku,
Delikatnie roztrzepać widelcem i wylać na patelnię z rozgrza-
nym masłem, smażąc podnosić brzegi łopatką, aby jaja spływały
na dno patelni.
Omlet zsunąć na talerz, na połowę nałożyć pieczarki i złożyć.
Omlet można podawać z podsmażoną z dodatkiem przypraw,
wędliną lub zielonym groszkiem albo kukurydzą. Do tego poda-
wać keczup własnej roboty.
Placki ziemniaczane
sł - do 1 kg ziemniaków startych na drobnej tarce dodać mieszając:
sł - płaską łyżkę mąki kukurydzianej,
s ł - 2-3 jaja,
o - 1/2 łyżeczki imbiru,
o - startą średnią cebulę,
o - duży starty ząbek czosnku,
o - pieprz czarny do smaku,
sn - sól do smaku,
k - 1 łyżka mąki pszennej,
g - szczyptę kurkumy,
dokładnie wymieszać i smażyć na oleju.
Można podawać z kwaśnym mlekiem, kwaśną śmietaną lub
ż

ywym jogurtem.

Krokiety z kaszy jęczmiennej
s ł - do 3 szklanek ugotowanej kaszy jęczmiennej dodać:
s ł - około 25 dag gotowanego, mielonego mięsa (lub/i wędliny
np. szynki, bekonu),

24
s ł - zmielone jarzyny z zupy (marchewkę, pietruszkę, kawałek
selera, cebulę, por),
sł - jajo,
o - 1/2 łyżeczki imbiru, pieprz czarny, kolendry na czubku łyżeczki,
całość wymieszać, dodać:
sn - sól i odrobinę wegety do smaku,
k - szczyptę bazylii,
g - szczyptę majeranku.
Formować niewielkie kotlety, panierować w jajku i bułce lub
tylko w bułce, smażyć na niezbyt gorącym oleju.
Można podawać z keczupem.
Risotto
Około 0,5 kg posiekanych resztek pieczonych i gotowanych
mięs z dodatkiem bekonu lub szynki podsmażyć na patelni na łyż-
ce oleju,
lekko podsmażyć na oleju 4 duże cebule i 3 ząbki czosnku,
sł - 1,5 szklanki ryżu umyć i osuszyć na ściereczce,
wrzucić do rondla z rozgrzanym olejem (około 3 łyżki),
podsmażać na ostrym ogniu około 15 min, stale mieszając,
ryż zdjąć z ognia,
s ł - do podsmażonego mięsa, cebuli i groszku z puszki wraz z
zalewą dodać:
o - podsmażony na oleju ryż,
o - łyżeczkę imbiru,
o - szczyptę pieprzu cayenne i pieprzu czarnego do smaku, 1/2
łyżeczki kolendry,
sn - łyżeczkę wegety i sól do smaku,
wszystko dokładnie wymieszać, dodać:
k - szczyptę bazylii i garść zielonej pietruszki,
g - 1/4 łyżeczki kurkumy,
g - 2,5 szklanki wrzątku,
s ł - łyżkę masła,
wymieszać, zagotować i włożyć do piekarnika na 1 godzinę (w
temp. 1500C).

25
DANIA MIĘSNE I MIĘSNO - JARZYNOWE
Zaprawa do mięs
Do filiżanki wsypać łyżeczkę mąki ziemniaczanej ( s ł ) , 1/2 ły-
ż

eczki imbiru ( o ) , łyżeczkę sosu sojowego ( s n ) lub 1/2 łyżeczki

wegety ( s n ) dolać 3-4 łyżki wody ( s n ) i wymieszać.
Zaprawy tej używać do kotletów, rumsztyków, brizoli, sznycli
z wszystkich rodzajów mięs oraz do mięs na gulasze, a także du-
szeniny. Powyższa ilość zaprawy wystarcza na około 1/2 kg mię-
sa. Zaprawa powinna zostać wchłonięta przez mięso.
Mięsa krojone, przewidziane do smażenia lub obsmażania, so-
limy już na patelni!
Kotlety schabowe panierowane
sn - kotlety schabowe bez kości rozbić lekko tłuczkiem,
przygotować zaprawę i zanurzyć w niej mięso, pozostawiając
na około 20 min,
roztrzepać jajo ze szczyptą pieprzu cayenne,
kotlety lekko popieprzyć ( o ) , posolić ( s n ) , skropić paroma kro-
plami cytryny ( k ) i posypać szczyptą kurkumy ( g ) ,
panierować w jajku i bułce lub w (mące - jajku - mące),
smażyć w oleju na średnim ogniu po około 10 min z każdej
strony.
śeberka z kapustą
sn - 1 kg wieprzowych żeberek pokrojonych na bardzo małe
kawałki,
zaprawa z łyżeczki mąki ziemniaczanej, łyżeczki imbiru, łyżki
sosu sojowego lub łyżeczki wegety, 2-3 łyżek wody,
mięso wymieszać z zaprawą i odstawić na 30 min,

2 6
w dużym rondlu zagotować 3 szklanki wody, i dodać
g - szczyptę tymianku i 1/2 łyżeczki kurkumy,
sł - łyżeczkę kminku,
sł - 3 duże posiekane cebule zeszklone na łyżce oleju,
o - 1/2 liścia laurowego, 4 ziarna ziela angielskiego, 1/4 ły-
ż

eczki mielonej kolendry, szczyptę pieprzu cayenne,

na patelni w małej ilości tłuszczu obsmażyć żeberka,
włożyć do rondla z wodą i przyprawami i dodać:
sn - łyżeczkę soli i wymieszać,
dusić żeberka pod przykryciem około 1,5 godz. i dodać
k - szczyptę bazylii, łyżkę soku z cytryny,
g - dolać wrzątku, aby żeberka były prawie zanurzone w sosie,
dodać:
sł - 1/2 łyżeczki kminku,
o - włożyć do żeberek małą posiekaną główkę młodej kapusty
lub 1/2 główki starej obgotowanej, całość wymieszać i jeszcze
gotować do miękkości (około 1/2 godz.),
o - popieprzyć i posolić ( s n ) do smaku.
Podawać z ziemniakami z wody lub z pieczywem.
ś

eberka na ostro

sn - 1 kg żeberek wieprzowych pokroić na małe kawałki i zalać
zaprawą (patrz wyżej),
odstawić na 30 min,
sł - pokroić w pół plasterki 3 średnie marchewki, obsmażyć na
patelni przez około 2 min w 1/2 szklanki gorącego oleju, przeło-
ż

yć łyżką cedzakową do rondla osaczając z tłuszczu,

sł - 3 duże pokrojone cebule obsmażyć na tym samym oleju
(podobnie jak marchewkę) i przełożyć do rondla (duszona na tłusz-
czu cebula przechodzi do smaku słodkiego),
sł - wsypać łyżeczkę kminku,
o - 1/4 pokrojonego selera obsmażyć i również włożyć do ron-
dla, całość wymieszać,
do jarzyn dodać:

27
o - 1 łyżeczkę mielonej kolendry, 1/3 łyżeczki pieprzu cayen-
ne, pieprz czarny,
sn - na tłuszczu pozostałym po jarzynach obsmażyć żeberka i
przełożyć do rondla z jarzynami,
sn - dolać 2 szklanki zimnej wody i wsypać sól do smaku (1-2
łyżeczki), przykryć i włożyć do piekarnika, .
dusić do miękkości, po czym dodać:
k - szczyptę bazylii i łyżeczkę cytryny, wymieszać i dodać:
g - na czubku noża kurkumy lub szczyptę tymianku i majeranku,
s ł - szczyptę kminku,
o - sprawdzić smak (żeberka powinny być bardzo pikantne), w
razie potrzeby dodać imbiru, pieprzu cayenne lub chili, ostrej pa-
pryki.
sn - dosmakować solą i dusić jeszcze 10 min.
ś

eberka należy dusić w piekarniku w temperaturze około 1400C

przez 2 godz.
Podawać z makaronem i gotowanym kalafiorem lub z ziemnia-
kami z wody i korniszonami.
ś

eberka duszone na słodko

sn - 1 kg żeberek wieprzowych pokroić na jak najmniejsze ka-
wałki,
przygotować zaprawę - łyżeczka kopiasta mąki ziemniaczanej,
łyżeczka imbiru, 3-4 łyżki czystej wódki, łyżka sosu sojowego,
wymieszać żeberka z zaprawą i odstawić na 1 godz.,
rozgrzać na patelni 3 łyżki oleju i obsmażyć żeberka,
przełożyć do rondla,
sn - posolić do smaku (około łyżeczki soli) i dodać (wg uzna-
nia) 1/2 łyżeczki wegety,
sn - dolać 1/2 1 zimnej wody i wymieszać, dodać:
k - łyżkę soku z cytryny i szczyptę bazylii,
g - szczyptę kurkumy i tymianku,
s ł - 1/2 łyżeczki kminku i kopiastą łyżeczkę miodu,

28
o - 2 łyżeczki przyprawy pięć smaków, 1/4 łyżeczki pieprzu
cayenne i pieprzu czarnego, wymieszać,
dusić w piekarniku pod przykryciem w temp. 1400C przez 2 godz.
ś

eberka powinny być bardzo pikantne. Podawać z białym pie-

czywem, oliwkami i sosem śliwkowym lub z ziemniakami i fasol-
ką szparagową.
Schab pieczony
sn - 1,5 kg schabu bez kości stłuc mocno tłuczkiem i natrzeć
kolejno:
sn - łyżeczką soli z 1/2 łyżeczki wegety,
g - 1/2 łyżeczki bazylii i łyżeczką soku z cytryny,
g - 1/2 łyżeczki majeranku i odrobiną kurkumy,
s ł - łyżką oliwy,
o - 1/2 łyżeczki imbiru, posypać pieprzem czarnym i cayenne,
odstawić na 1 godz., po czym schab zasznurować, umieścić w
rondlu i piec bez przykrycia w maksymalnie nagrzanym piekarni-
ku około 20 min, następnie
sł - obsypać mięso łyżeczką kminku,
o - dodać 2 pokrojone cebule,
rondel przykryć pokrywką, zmniejszyć ogień do około 1200C i
piec przez 1,5 godz.,
mięso wyjąć z rondla i pokroić w plastry (trzymać w cieple),
sn - do rondla wlać 1/2 1 zimnej wody, zagotować, dosolić do
smaku, dodać:
k - 1/2 łyżeczki soku z cytryny,
g - szczyptę tymianku i kurkumy,
sł - łyżkę masła,
sł - sos zagęścić mąką ziemniaczaną (1-2 łyżki mąki w 1/3
szklanki zimnej wody),
jeśli trzeba, dosmakować pieprzem ( o ) i solą ( s n ) .
Mięso jest bardzo uniwersalne, można je podawać do ziemnia-
ków i kasz ze wszystkimi gotowanymi i duszonymi jarzynami oraz
sałatkami.

2 9
k - garść mieszanej, posiekanej zieleniny i wlać 1-2 łyżeczki
soku z cytryny,
całość dusić do miękkości mięsa,
g - w razie potrzeby dolać wrzątku i dodać szczyptę majeranku,
sł - zagęścić mąką ziemniaczaną rozmieszaną w zimnej wodzie,
dosmakować pieprzem ( o ) i solą ( s n ) .
Podawać z ryżem lub makaronem i dodatkowo z kalafiorem,
brokułami lub fasolką szparagową.
Sos potrawkowy (beszamelowy) do kurczaka z rosołu
s ł - na rozgrzany tłuszcz (olej lub masło) wsypać 2-3 łyżki mąki
pszennej, zrobić jasną zasmażkę, odstawić i przestudzić,
sł - szklankę śmietany zmieszać ze szklanką zimnej wody, wlać
do przestudzonej zasmażki, dokładnie wymieszać i podgrzewać
na gazie,
o - dodać szczyptę imbiru, pieprzu białego i czarnego, a gdy
zacznie gęstnieć:
sn - dolewać zimnej wody w ilości potrzebnej do uzyskania
odpowiedniej konsystencji, dosmakować solą i wegetą, a następ-
nie dodać mieszając
k - sok z cytryny do smaku (ok. 2 łyżeczek),
g - szczyptę kurkumy i tymianku,
s ł - wlać 2 żółtka roztrzepane z 4 łyżkami wody, ale już nie
gotować,
sł - ewentualnie dosmakować odrobiną miodu.
Sos potrawkowy podawać do kurczaka lub indyka z rosołu, do
tego ziemniaki lub ryż, jarzyny duszone, np. marchewkę lub groszek.
Sos beszamelowy zielony
Sos potrawkowy zrobiony jak wyżej, jedynie zamiast cytryny
dodać garść zieleniny (liście koperku, pietruszki, selera, pora i
czosnku) i gotować ok. 5 min.

3 0
Smakuje do makaronów i mięs z rosołu lub pieczeniowych.
Podawać z gotowaną fasolką szparagową, kalafiorem, broku-
łami, brukselką lub kapustą gotowaną z wody.
Piersi z kurczaka ( z szałwią i wódką)
6 filetów z kurczaka delikatnie stłuc, zalać zaprawą (łyżeczka
mąki ziemniaczanej, 1/2 łyżeczki imbiru, 4 łyżki czystej wódki,
łyżeczka wegety) i odstawić na 30 min,
k - filety smażyć na ostrym ogniu na 2 łyżkach oleju po 2 min z
każdej strony, po czym zmniejszyć ogień,
g - posypać 2 łyżeczkami szałwii
s ł - dodać łyżkę masła,
o - pieprzu czarnego i cayenne, polać 2 łyżkami wódki,
sn - posolić do smaku, przykryć i dusić ok. 15 min.
Podawać z ziemniakami z wody i jarzyną według uznania.
Piersi z kurczaka z ananasem
( n a 6 osób)
1/2 kg mięsa pokroić w kostkę 1,5 x 1,5 cm, zalać zaprawą
(łyżeczka mąki ziemniaczanej, 1/2 łyżeczki imbiru, łyżeczka we-
gety i 1/4 szklanka zimnej wody), wymieszać i odstawić na 30
min,
k - mięso obsmażyć w dwóch porcjach na gorącym oleju (ok.
1/2 szklanki), przekładać bez tłuszczu do rondla,
g - dodać szczyptę kurkumy,
s ł - dodać 2 puszki krojonych w kostkę ananasów z zalewą,
o - na pozostałym tłuszczu obsmażyć ok. 1/2 kg porów (tylko
białe części) pokrojonych w piórka, przełożyć bez tłuszczu do
mięsa, wymieszać i dusić na słabym ogniu ok. 10 min,
o - dosmakować pieprzem białym, czarnym i cayenne (potra-
wa powinna być bardzo ostra),
sn - dosmakować solą mieszając,

3 1
k - cytryną (potrawa powinna być winno-słodka),
g - dodać szczyptę tymianku, dolać wrzącej wody, by sos był
równo z mięsem,
s ł - dosmakować odrobiną miodu, ostrożnie zagęścić mąką
ziemniaczaną rozpuszczoną w zimnej wodzie, dosmakować pie-
przem ( o ) i solą ( s n ) .
Potrawę podawać z białym pieczywem lub ryżem.
Kurczak panierowany
Z części kurczaka ( k ) (mogą być same skrzydełka) ugoto-
wanych w rosole i ostudzonych, usunąć duże kości, formo-
wać lekko tłuczkiem, posypać kurkumą ( g ) , kminkiem ( s ł ) ,
pieprzem cayenne i czarnym ( o ) , solą i wegetą ( s n ) do smaku,
panierować w jajku i bułce lub mące pszennej, smażyć na lekko
rozgrzanym oleju.
Kurczak tak przyrządzony jest smaczny na ciepło i zimno, po-
lecany zwłaszcza na wycieczki.
Kurczak pieczony ( t r a d y c y j n y )
k - 6-8 szt. małych udek lub pokrojonego na porcje kurczaka
natrzeć:
g - kurkumą, łyżeczką majeranku,
s ł - łyżką oliwy, łyżeczką kminku,
0 - 1/2 łyżeczki imbiru, szczyptą pieprzu cayenne i czarnym,
oraz wg uznania 4 ząbkami roztartego czosnku,
sn - łyżeczką wegety i solą do smaku, pozostawić na 30 min,
potem mięso piec przez 20 min w odkrytym rondlu w nagrza-
nym do maksimum piekarniku, następnie zmniejszyć ogień do
minimum (140-1500C) i nakryć rondel, po czym piec jeszcze
przez 50 min.
Podawać z ziemniakami z wody lub frytkami i jarzynami du-
szonymi lub gotowanymi.

3 2
Kurczak pieczony w cebuli
k - 6-8 szt. małych udek lub pokrojonego na porcje kurczaka
natrzeć:
g - kurkumą, łyżeczką majeranku,
sł - łyżką oliwy,
o - 1/2 łyżeczki imbiru, szczyptą pieprzu cayenne i czarnego,
sn - łyżeczką wegety i solą do smaku, pozostawić na 30 min,
mięso piec przez 20 min w odkrytym rondlu w nagrzanym do
maksimum piekarniku, następnie zmniejszyć ogień do minimum i
obłożyć pokrojoną w półplasterki cebulą i czosnkiem (4 duże ce-
bule i 4 ząbki czosnku), posypać pieprzem i solą, przykryć i piec
przez 50 min w temperaturze minimalnej (140-150C).
Podawać z białym pieczywem lub ziemniakami z wody.
Kaczka nadziewana pieczona
k - z tuszki odciąć szyję i skrzydełka i natrzeć wewnątrz i zewnątrz:
g - kurkumą,
s ł - łyżeczką oliwy,
o - pieprzem czarnym i cayenne, a tylko wewnątrz szczyptą
startej gałki muszkatołowej,
sn - solą do smaku;
nadzienie:
k - zmielić 10 dag wątróbek i tyle samo żołądków drobiowych,
dodać mieszając zmieloną namoczoną bułkę,
g - szczyptę kurkumy i majeranku,
sł - 2 ubite jajka, 1 łyżkę roztopionego masła,
o - 1/4 łyżeczki imbiru, szczyptę gałki muszkatołowej, pieprzu
cayenne i czarnego do smaku,
sn - sól do smaku,
k - łyżkę drobno pokrojonej zielonej pietruszki (nadzienie po-
winno być rzadkie),
zaszyć otwór szyjny, kaczkę wypełnić nadzieniem, zaszyć, wło-

3 3
ż

yć do rondla i piec bez przykrycia przez 30 min w nagrzanym do

maksimum piekarniku (kaczka powinna być lekko zrumieniona),
potem przykryć rondel i piec jeszcze przez około 2 godz. w pie-
karniku o temperaturze 140-150C.
Kurczak nadziewany pieczony
Kurczaka przyrządzić tak jak kaczkę, jednakże należy go moc-
no natrzeć imbirem i pieprzem cayenne { p a t r z przepis w y ż e j ) , a
czas pieczenia skrócić do 1,5 godz.
Indyk nadziewany pieczony
Przyrządzić tak jak kaczkę (patrz przepis w y ż e j ) . Zwiększyć jedynie
ilość nadzienia i do nacierania nie używać imbiru, lecz pieprzu czarnego.
Czas pieczenia jest uzależniony od jego wagi, średnio 2,5-3 godz.
Ryba smażona (filety)
( d o t y c z y to wszystkich ry b z karpiem w ł ą c z n i e )
sn - około 1/2 kg ryby, każdy kawałek:
k - pokropić sokiem z cytryny,
g - posypać kurkumą i odrobiną tymianku,
s ł - pokropić olejem,
o - posypać imbirem, pieprzem czarnym i cayenne,
sn - posolić do smaku, odstawić na 1 godz., smażyć na oleju
uprzednio panierując lub nie.
Podawać z ziemniakami z wody lub frytkami i marchewką du-
szoną lub/i z chrzanem.
Ryba duszona w jarzynach
( d o t y c z y to wszystkich ry b z karpiem w ł ą c z n i e )
sn - około 1/2 kg ryby, każdy kawałek:

3 4
k - pokropić sokiem z cytryny,
g - posypać kurkumą i odrobiną tymianku,
s ł - pokropić olejem,
o - posypać imbirem, pieprzem czarnym i cayenne,
sn - posolić do smaku, odstawić na 1 godz.,
następnie podsmażać na rozgrzanym oleju (6 łyżek) przez 2-3
min i przekładać bez tłuszczu do rondla, dodać:
s ł - dużą marchewkę pokrojoną w półplasterki,
s ł - 2 cebule pokrojone w półplasterki,
o - mały kawałek pokrojonej drobno kapusty, dosmakować 1/2
łyżeczką imbiru, pieprzem białym, czarnym i cayenne,
sn - dodać 1/2 szklanki zimnej wody, 1/2 łyżeczki wegety, soli
do smaku, zamieszać i dusić około 10-15 min,
k - dodać soku pomidorowego do smaku (ok. 1/2 szklanki),
szczyptę bazylii,
g - szczyptę kurkumy i tymianku, dusić jeszcze ok. 5-10 min,
W razie potrzeby zagęścić mąką ziemniaczaną rozpuszczoną w
zimnej wodzie.
Potrawa powinna być pikantna.
Podawać do ziemniaków z wody lub pieczywa.

3 5
JARZYNY DO OBIADU
Marchewka duszona
g - do szklanki wrzątku ze szczyptą tymianku wrzucić:
s ł - 1 kg marchewki pokrojonej w kostkę, dodać 1/2 łyżeczki
masła, 1/2 łyżeczki miodu,
o - szczyptę pieprzu białego i imbiru, (wg uznania dodać małą,
drobno pokrojoną cebulę), gotować 15 min,
sn - posolić do smaku i dodać mieszając:
k - łyżkę soku z cytryny,
g - szczyptę kurkumy, ewentualnie uzupełnić wrzącą wodą i
gotować do miękkości,
s ł - delikatnie zagęścić mąką ziemniaczaną rozpuszczoną w zim-
nej wodzie, zagotować i dodać 1/2 łyżeczki masła.
Jarzyny duszone (marchewka z groszkiem i k a l a r e p ą )
g - do 1/21 wrzątku dodać szczyptę tymianku,
s ł - 1/2 kg pokrojonej w kostkę marchewki, łyżeczkę masła,
o - 3 kalarepy pokrojone w kostkę, 1/2 łyżeczki imbiru, szczyptę
pieprzu białego, gotować 15 min i dodać:
sn - sól do smaku,
k - łyżkę cytryny,
g - szczyptę kurkumy i w razie potrzeby uzupełnić wrzątkiem,
s ł -1 lub 2 szklanki groszku zielonego, gotować do miękkości (ok.
15 min), dodać 1/2 łyżeczki masła i ewentualnie miodu do smaku,
zagęścić mąką ziemniaczaną rozpuszczoną w zimnej wodzie.
Jarzyny możemy przygotować w różnych wariantach (np. mar-
chewka z groszkiem, marchewka z kalarepą lub sama kalarepa).
Sałatka z buraczków
sł - 1 kg ugotowanych buraczków zetrzeć na grubej tarce,
dodać łyżeczkę kminku, łyżkę oleju,
1 - 2 łyżeczki miodu, wymieszać i dodać:

3 6
o - średnią pokrojoną drobno cebulę i szczyptę pieprzu białego,
sn - sól do smaku, zamieszać i dodać
k - sok z 1/2 cytryny lub ocet winny do smaku,
g - szczyptę tymianku.
Sałatka powinna mieć zdecydowany smak słodko-winny,
a w razie potrzeby dosmakować wszystkimi smakami ( s ł - o -
s n - k ) .
Buraczki - ćwikła
s ł - 1 kg ugotowanych buraczków zetrzeć na bardzo drobnej
tarce, dodać mieszając łyżeczkę miodu,
o - słoik ostrego chrzanu (0,2 1), szczyptę białego pieprzu,
sn - sól do smaku,
k - sok z cytryny w razie potrzeby.
Buraczki na ciepło
1 kg ugotowanych buraczków zetrzeć na bardzo drobnej tarce,
s ł - w rondlu rozgrzać 2 łyżki oleju z łyżeczką masła i dodając
2 łyżki pszennej mąki zrobić jasną zasmażkę,
s ł - dodać starte buraki, podsmażać stale mieszając, dosmako-
wać miodem (ok. łyżeczki),
o - szczyptą imbiru i pieprzu białego,
sn - solą do smaku,
k - sokiem z cytryny do smaku (ok. 1-2 łyżki), podsmażać mie-
szając na słabym ogniu około 10-15 min
Kapusta kiszona duszona z pieczarkami
k - do 1/2 kg dobrze ukiszonej (kwaśnej) nieodciśniętej kapusty,
g - dodać 1/2 1 wrzątku, szczyptę tymianku i 1/3 łyżeczki kur-
kumy, gotować

3 7
s ł - 3 średnie pokrojone cebule zeszklić na 4 łyżkach oleju,
przełożyć do kapusty, dodać 1/2 łyżeczki kminku, 2 ziarenka ja-
łowca,
s ł - dodać mieszając 30 dag pokrojonych w plasterki młodych
pieczarek,
s ł - 5 średnich marchewek starych na grubej tarce wymieszać i
dodać
o - 1/3 łyżeczki imbiru, 4 ziarenka ziela angielskiego, listek
laurowy, pieprz cayenne i czarny do smaku,
sn - sól do smaku,
zamieszać i dusić pod przykryciem do miękkości ok. 1 godz.
Surówka z k a p u s t y słodkiej i marchewki
s ł - dużą marchewkę zetrzeć na grubej tarce i dodać mieszając:
o - 1/4 średniej główki drobno pokrojonej kapusty, drobno po-
krojoną cebulę, pieprz biały i czarny do smaku,
s n - sól do smaku, dokładnie wymieszać i dodać
k - sok z cytryny do smaku i ewentualnie pęczek drobno pokro-
jonej zielonej pietruszki,
g - szczyptę tymianku,
s ł - łyżkę majonezu, 1/3 łyżeczki kminku, dokładnie wy-
mieszać.
Sałatka z kalafiora

o - do dużego, rozdrobnionego na cząstki, ugotowanego na
chrupko kalafiora, dodać pieprz biały, 2 ząbki roztartego czosnku,
dokładnie wymieszać,
sn - dodać mieszając sól do smaku,
k - sok z cytryny do smaku (potrawa powinna być lekko
winna),
g - szczyptę kurkumy,
s ł - 1-2 łyżeczki rzadkiego miodu i łyżkę majonezu.

3 8
W razie potrzeby dosmakować wszystkimi smakami (ko-
lejno o - s n - k - g - s ł ) .
Kapusta duszona z pomidorami
g - 1/21 wrzątku ze szczyptą tymianku,
s ł - 3 duże cebule pokrojone w kostkę zeszklić na oleju (3-4
łyżki), przełożyć z tłuszczem do wrzątku, dodać 1/2 łyżeczki kmin-
ku,
o - średnią główkę pokrojonej kapusty, 3-4 ząbki czosnku, 4
ziarnka ziela angielskiego, 1/2 listka laurowego, 1/2 łyżeczki im-
biru, pieprz biały i cayenne do smaku, wymieszać i dodać:
sn - sól do smaku, gotować 20 min,
k - dodać mocno dojrzałe, sparzone, obrane i pokrojone 3-4
pomidory, gotować do miękkości, można zgęścić posypując i mie-
szając 1-2 łyżkami mąki pszennej,
g - dodać szczyptę kurkumy,
s ł - 1/2 łyżeczki kminku,
ewentualnie dosmakować pieprzem ( o ) i solą ( s n ) .
Patisony duszone
s ł - 3 małe patisony (ok. 1 kg) pokroić w drobną kostkę (w
razie potrzeby wykroić gniazda nasienne), obsmażyć w 1/2 szklanki
bardzo gorącego oleju przez 2-3 min, przełożyć bez tłuszczu do
rondla,
s ł - na tym samym tłuszczu obsmażyć 3 duże pokrojone cebule
i przełożyć bez tłuszczu do rondla,
o - dodać 1/2 łyżeczki imbiru, pieprz biały i cayenne do smaku,
sn - dodać 1/2 szklanki zimnej wody i sól do smaku, gotować,
k - 4 bardzo dojrzałe, sparzone, obrane i pokrojone pomidory
podsmażyć na łyżce oleju, przełożyć do rondla,
g - dodać szczyptę kurkumy i tymianku, dusić pod przykry-
ciem do miękkości (ok. 15 min),

3 9
s ł - zagęścić mąką ziemniaczaną rozpuszczoną w wodzie, do-
smakować pieprzem ( o ) i solą ( s n ) (potrawa powinna być pi-
kantna).
Do duszenia można dodać jedną lub dwie czerwone, pokrojone
i podsmażone na oleju papryki (sł).
Papryka słodka duszona ( l e c z o )
Paprykę przyrządzić podobnie jak patisony ( p a t r z przepis w y
ż

e j ) . Zamiast patisonów wziąć paprykę ( s ł ) w dowolnej ilości.

Można także łączyć paprykę z patisonami.
Podobnie można przyrządzić bakłażany, cukinię i kabaczki.
Sałatka z czerwonej kapusty
g - pokroić średnią czerwoną kapustę, wrzucić na wrzątek, go-
tować 2-3 min, odcedzić, ostudzić i przełożyć do salaterki,
s ł - dodać łyżkę oleju, łyżkę miodu, łyżeczkę kminku, zamieszać,
o - dodać dużą drobno pokrojoną cebulę, odrobinę pieprzu czar-
nego i białego, zamieszać,
sn - dodać mieszając sól do smaku,
k - sok z 1/2 cytryny lub ocet winny do smaku,
g - szczyptę tymianku.
Gdy sałatka wymaga ponownego doprawienia, użyć wszyst-
kich smaków (kolejno s ł - o - s n - k ) .
Kapusta czerwona duszona
g - do 1/21 wrzątku ze szczyptą tymianku włożyć średnią, drob-
no pokrojoną czerwoną kapustę, gotując dodawać:
s ł - łyżeczkę masła, łyżeczkę miodu,
o - dużą pokrojoną cebulę, 4 goździki, 4 ziela angielskie, szczyp-
tę pieprzu,

4 0
sn - sól do smaku, zamieszać i dusić 15 min, dodać mieszając:
k - sok z cytryny do smaku (ok. 3 łyżek),
g - szczyptę kurkumy, dusić do miękkości ok. 10 min,
s ł - delikatnie zagęścić mąką ziemniaczaną rozpuszczoną w zim-
nej wodzie, dodać łyżeczkę masła i ewentualnie dosmakować
wszystkimi smakami (kolejno s ł - o - s n - k ) .
Jarzyny duszone
Jarzyny dobierać i kroić wg uznania, obsmażać zawsze każdy
rodzaj warzywa osobno w kolejności smaków w mocno rozgrza-
nym oleju przez 2-3 min, przekładać osaczone z tłuszczu do ron-
dla, a więc np.
s ł - 2 średnie pokrojone marchewki,
o - dużą pokrojoną cebulę,
o - pokrojoną 1/4 główki kapusty, dodać:
pieprz biały i czarny do smaku, 1/4 łyżeczki imbiru,
sn - dolać 1/2 szklanki zimnej wody, dodać sól do smaku,
dusić, dodać:
k - szczyptę bazylii, sok z cytryny do smaku lub duży dojrzały,
sparzony, obrany i pokrojony pomidor,
g - szczyptę kurkumy i tymianku, dusić ok. 10 min,
s ł - delikatnie zagęścić mąką ziemniaczaną rozpuszczoną w zim-
nej wodzie.
Jarzynka ta jest dobrym dodatkiem do kolacji.
Jarzyny smażone
Jarzyny dobrać według uznania i zetrzeć na grubej tarce, a ka-
pustę drobno posiekać, obsmażać zawsze każdy rodzaj warzywa
osobno w kolejności smaków w mocno rozgrzanym oleju przez 2-
3 min, przekładać osączone z tłuszczu do rondla, a więc np.
s ł - dużą startą marchewkę,
o - 2 duże pokrojone w piórka pory (tylko jasne części), dodać
mieszając:

4 1
o - szczyptę imbiru i pieprzu,
sn - sól do smaku,
k - 1/2 łyżeczki cytryny,
g - szczyptę kurkumy i tymianku, podsmażać przez chwilę.
Jarzyny przyrządzone w ten sposób smakują do chleba z wę-
dliną, do przyprawiania makaronów oraz jako nadzienie do rolad
mięsnych, głównie drobiowych i wieprzowych.
Sałatka z fasolki szparagowej konserwowej
sn - zalewę z puszki fasolki zlać do zupy, a fasolkę przełożyć
do salaterki, dodawać mieszając:
k - łyżkę cytryny,
g - szczyptę tymianku,
s ł - łyżeczkę miodu,
o - średnią drobno pokrojoną cebulę, szczyptę białego pieprzu,
sn - sól do smaku.
Groszek konserwowy na ciepło
s ł - puszkę groszku wraz z zalewą wlać do rondelka, podgrze-
wać, dodać 1/2 łyżeczki masła,
o - szczyptę pieprzu białego,
sn - szczyptę soli,
k - łyżeczkę cytryny,
g - szczyptę kurkumy,
s ł - delikatnie zagęścić mąką ziemniaczaną rozpuszczoną w zim-
nej wodzie, gotować 1-2 min

4 2
SAŁATKI KOLACYJNE
Sałatka jarzynowa z papryką marynowaną i kukurydzą
s ł - do 3-4 ugotowanych w zupie i pokrojonych marchewek i 1
pietruszki dodać:
o - kawałek ugotowanego, pokrojonego selera, dużą, drobno
pokrojoną cebulę, pieprz biały, czarny i ziołowy do smaku, wy-
mieszać, dodawać mieszając:
sn - sól do smaku,
k - 3 marynowane pokrojone czerwone słodkie papryki,
g - szczyptę tymianku,
s ł - puszkę kukurydzy bez zalewy, 2 łyżki majonezu, wymie-
szać i ewentualnie dosmakować pieprzem ( o ) i solą ( s n ) .
Sałatka jarzynowa z pomidorami
s ł - 3-4 ugotowane w zupie i pokrojone marchewki i 1 pietrusz-
kę, 2 jajka ugotowane na twardo i pokrojone, dodać:
o - 2 średnie drobno pokrojone cebule, pieprz biały, czarny i
ziołowy do smaku, wymieszać, dodawać mieszając:
sn - sól do smaku,
k - 2 duże, dojrzałe, sparzone, obrane i pokrojone pomidory,
g - szczyptę kurkumy i tymianku,
s ł - ok. 2 łyżek majonezu,
wymieszać i ewentualnie dosmakować pieprzem ( o ) i solą ( s n ) .
Sałatka z cykorii, papryki i rzodkwi
s ł - 2 słodkie czerwone papryki pokroić w paski, dodać:
o - 15 dag białej rzodkwi pokrojonej w cienkie słupki, czarny i
biały pieprz do smaku, mieszając dodawać:
sn - sól do smaku,

4 3
k - sok z cytryny do smaku,
g - 2 cykorie pokrojone w cienkie paski (bez gorzkiego środ-
ka), szczyptę kurkumy,
s ł - 2 łyżki majonezu,
wymieszać, dosmakować pieprzem ( o ) , solą ( s n ) i cytryną ( k ) .
Sałatka z rzodkiewką
s ł - 3 jajka ugotowane na twardo i pokrojone, dodać:
o - 2 duże drobno pokrojone cebule, ząbek roztartego czosnku,
2 pęczki pokrojonych rzodkiewek, pieprz biały i czarny do sma-
ku, wymieszać, dodawać mieszając:
sn - sól do smaku,
k - garść drobno pokrojonej zielonej pietruszki i duży, dojrzały,
sparzony, obrany i pokrojony pomidor,
g - szczyptę tymianku,
s ł - 1-2 łyżki majonezu,
wymieszać, dosmakować pieprzem ( o ) , solą (sn).
Sałatka z rzeżuchą i zieloną sałatą
o - 2 pęczki pokrojonych i duża garść pokrojonej rzeżuchy, zą-
bek roztartego czosnku, pieprz biały i czarny do smaku, wymie-
szać i dodać mieszając:
sn - sól do smaku,
k - sok z cytryny do smaku (ok. 1/2 łyżeczki),
g - główkę rozdrobnionej sałaty, szczyptę tymianku,
s ł - łyżkę majonezu,
wymieszać, dosmakować pieprzem ( o ) , solą ( s n ) .
Sałatka z pomidorami i sałatą
s ł - 4 jajka ugotowane na twardo i pokrojone, dodać mieszając:
o - garść pokrojonego szczypiorku lub drobno pokrojoną cebu-

44
lę, ząbek roztartego czosnku, pieprz czarny, biały i ziołowy
do smaku,
sn - sól do smaku,
k - 2 dojrzałe, sparzone, obrane i pokrojone pomidory,
g - główkę rozdrobnionej sałaty i szczyptę kurkumy,
s ł - 1-2 łyżki majonezu,
wymieszać, dosmakować pieprzem ( o ) , solą ( s n ) .
Sałatka z groszkiem
s ł - 3 jajka ugotowane na twardo i pokrojone, puszka zielonego
groszku bez zalewy, dodać mieszając:
o - pęczek pokrojonej rzodkiewki, garść posiekanego szczy-
pioru lub pokrojoną cebulę, ząbek roztartego czosnku, pieprz czar-
ny i biały do smaku,
sn - sól do smaku,
k - garść zielonej, siekanej pietruszki, sok z cytryny do smaku,
g - parę rozdrobnionych liści sałaty, szczyptę kurkumy,
s ł - 1-2 łyżki majonezu,
wymieszać, dosmakować pieprzem ( o ) , solą ( s n ) .
Sałatka z groszku konserwowego
s ł - puszka zielonego groszku bez zalewy, dodać mieszając:
o - dużą drobno pokrojoną cebulę, pieprz czarny i biały do smaku,
sn - sól do smaku,
k - średni kiszony ogórek starty na średniej tarce,
g - szczyptę kurkumy i tymianku,
sł - łyżkę majonezu, wymieszać, dosmakować pieprzem ( o ) , solą ( s n ) .
Sałatka (pasta) z jajek
s ł - 5 jajek ugotowane na twardo i drobno pokrojone, dodać
mieszając:

45
o - 2 drobno pokrojone cebule, pieprz ziołowy, biały i czarny
do smaku, łyżkę musztardy,
sn - sól do smaku,
k - większy kiszony ogórek starty na drobnej tarce,
g - szczyptę kurkumy,
s ł - 1-2 łyżki majonezu,
wymieszać, dosmakować pieprzem ( o ) , solą ( s n ) .
Pasta powinna być pikantna w smaku.
Sałatka jarzynowa (tradycyjna)
Jarzyny gotować umyte i nieobrane, wkładać do wrzątku ko-
lejno: 6 dużych marchewek, 2 duże pietruszki, średni seler, ziem-
niaki (50 dag gotować osobno), ugotowane obrać, drobno pokroić
i dodawać mieszając:
s ł - łyżkę oleju sałatkowego, 3 jajka ugotowane na twardo i
pokrojone,
o - 2 średnie drobno pokrojone cebule, 1-2 łyżki musztardy
delikatesowej, pieprz ziołowy, czarny i biały do smaku,
sn - sól do smaku,
k - łyżkę soku z kiszonych ogórków lub garść posiekanej zielo-
nej pietruszki,
g - szczyptę kurkumy,
s ł - słoik majonezu (ok. 0,3 1),
wymieszać i dosmakować pieprzem ( o ) , musztardą ( o ) , solą ( s n ) .
Sałatka powinna być dobrze przyprawiona - najlepsza jest po
kilku godzinach.
Sałatka z tuńczyka lub sardynki ( z k o n s e r w y )
sn - rybę z puszki wraz zalewą rozdrobnić widelcem, dodać
mieszając:
k - parę kropli soku z cytryny lub 1 łyżeczkę musztardy,
g - szczyptę kurkumy,

46
s ł - 2 jajka ugotowane na twardo i pokrojone, łyżkę majonezu,
o - dużą drobno pokrojoną cebulę, pieprz czarny i biały do sma-
ku, łyżeczkę musztardy,
sn - sól do smaku, wymieszać.
Sałatka powinna być dobrze przyprawiona.
Sałatka (pasta) z wędzonej makreli
sn - dużą makrelę obrać ze skóry i ości, zmielić, dodać mieszając
k - parę kropli cytryny lub 1 łyżeczkę musztardy,
g - szczyptę kurkumy i tymianku,
s ł - łyżkę majonezu,
o - dużą, drobno pokrojoną cebulę, pieprz ziołowy, biały i czarny
do smaku,
sn - sól do smaku, wymieszać.
Pasta powinna być pikantna. Jest smaczniejsza po dodaniu ka-
wałka wędzonego halibuta.

4 7
POTRAWY KOLĄCYJNE
Kiełbasa po węgiersku_
s ł - 3 duże pokrojone cebule zeszklić na dwóch łyżkach oleju,
przełożyć do rondla i dodać 1/2 łyżeczki kminku,
o - 1 / 2 łyżeczki imbiru, szczyptę pieprzu cayenne, 1/4 łyżeczki
zmielonej kolendry, 2 ząbki roztartego czosnku, wymieszać,
sn - 60 dag pokrojonej w półplasterki kiełbasy śląskiej pod-
smażyć na łyżce oleju, przełożyć do rondla, dodać 1/2 szklanki
zimnej wody, szczyptę wegety i sól do smaku, dusić ok. 20 min,
dodać:
sn - puszkę fasolki szparagowej wraz z zalewą,
k - ok. szklanki soku pomidorowego,
g - 1/3 łyżeczki kurkumy i tymianku, dusić jeszcze 10 min,
s ł - delikatnie zagęścić mąką ziemniaczaną rozpuszczoną w zim-
nej wodzie, dosmakować pieprzem ( o ) i solą ( s n ) .
Potrawa powinna być ostra, smakuje z białym pieczywem.
Sos z kukurydzą ( d o makaronu)
s ł - puszkę kukurydzy bez zalewy podsmażyć na łyżce oleju,
przełożyć do rondla z zalewą i dodać:
s ł - 2 duże pokrojone cebule zeszklone na 2 łyżkach oleju,
o - 3 ząbki roztartego czosnku, 1/2 łyżeczki imbiru, szczyptę
pieprzu cayenne i czarnego, 1/3 łyżeczki zmielonej kolendry,
sn -1 kiełbasę śląską pokrojoną w półplasterki i 20 dag bekonu
pokrojonego w słupki, podsmażonych na łyżce oleju,
sn - szklankę zimnej wody, 1/2 łyżeczki wegety, sól do smaku,
zamieszać, dusić i dodawać:
k - łyżeczkę soku z cytryny, szczyptę bazylii i garść zielonej
pietruszki,
g - szczyptę tymianku i kurkumy, ewentualnie uzupełnić wrzą-
cą wodą, dusić około 15 min,

48
s ł - delikatnie zagęścić mąką ziemniaczaną rozpuszczoną w zim-
nej wodzie.
Potrawa powinna być pikantna.

Pizza

Przyrządzić ciasto:
k - 40 dag mąki pszennej,
g - 1/4 łyżeczki kurkumy,
s ł - 7 łyżek oleju,
o - 1/2 łyżeczki imbiru,
sn - szczyptę soli,
k - 5 dag drożdży rozpuszczonych w 2 łyżkach letniej wody,
Dolewając letniej wody wyrobić ciasto jak na pierogi, rozwa-
łkować i przełożyć na blachę posmarowaną tłuszczem, pozosta-
wić przykryte w cieple do wyrośnięcia przez ok. 30 min, następ-
nie posmarować olejem i układać na nim:
k - plastry z 4 dojrzałych, sparzonych, obranych pomidorów,
g - posypać delikatnie tymiankiem,
s ł - rozłożyć 1/2 kg pokrojonych w plastry, podsmażonych,
doprawionych pieprzem i solą pieczarek,
s ł - 3 duże pokrojone w półplastry i zeszklone cebule,
o - posypać imbirem, pieprzem czarnym, cayenne, oregano,
sn - posolić,
sn - położyć 30 dag pokrojonej i podsmażonej wędliny (parów-
ka, szynka lub bekon),
k - posypać startym ostrym żółtym serem (20 dag), bazylią,
g - majerankiem,
Piec w średnio nagrzanym piekarniku (ok. 1700C) przez ok. 1 godz.
Sos tatarski
( d o zimnych mięs i ryb w galarecie)
s ł - do 2 żółtek z jajek ugotowanych na twardo i pokrojonych
oraz 1 żółtka surowego dodać

49
o - 2 łyżeczki musztardy,
sn - szczyptę soli,
k - łyżeczkę soku z cytryny,
g - 1/4 łyżeczki kurkumy,'
s ł - 1/2 l oleju słonecznikowego lub sojowego wlewać cienką
strużką nieustannie miksując, następnie zaparzamy 1/2 szklanką
wrzątku w dalszym ciągu miksując, dodajemy mieszając:
s ł - pokrojone białka jajek,
o - pieprz biały, czarny i cayenne do smaku, średnią, drobną
pokrojoną cebulę,
sn - sól do smaku,
k - pokrojone w kostkę marynowane pieczarki (0,3 1) i korni-
szony (0,3 1),
g - szczyptę kurkumy i tymianku,
sł - w razie potrzeby dodać majonezu,
o - dosmakować pieprzem ( o ) i solą ( s n ) .
Sos powinien być pikantny.
Golonka w galarecie
g - do wrzątku ze szczyptą tymianku dodać:
s ł - łyżeczkę kminku,
o - łyżeczkę imbiru,
sn - tylną golonkę, łyżeczkę soli,
k - 1/3 łyżeczki bazylii,
g - 1/4 łyżeczki kurkumy,
gotować 3 godz., po czym dodać:
s ł - 3 całe marchewki i pietruszkę,
o - 1/2 selera, 4 całe ząbki czosnku, na czubku noża pieprzu
cayenne, 5 ziarenek ziela angielskiego i liść laurowy,
sn - łyżeczkę wegety i ok. 1/2 łyżeczki soli,
k - pęczek zieleniny,
g - szczyptę majeranku,
Gotować jeszcze ok. 1,5 godz., (rosołu po ugotowaniu powin-
no być ok. 2 1),

5 0
golonkę ostrożnie wyjąć, odjąć kość i golonkę ułożyć w ma-
łym, ciasnym naczyniu, by stygnąc przyjęła jego formę, mocno
schłodzić,
w rosole rozpuścić odpowiednią ilość namoczonej żelatyny ( s ł ) ,
dosmakować pieprzem ( o ) , solą ( s n ) , wlać
k - ok. szklanki białego wina, dodać
g - szczyptę tymianku, w razie potrzeby uzupełnić wrzątkiem,
s ł - dla sklarowania rosołu dodać dwa ubite białka, zamieszać i
doprowadzić do wrzenia, po 30 min rosół przecedzić przez szmat-
kę,
zimną golonkę przekroić wzdłuż na pół i pokroić w plastry,
ułożyć na półmisku wraz z ugotowaną jarzyną pokrojoną w drob-
ną kostkę, a następnie zalać stygnącą galaretą.
Podawać z sosem tatarskim.
Pasztet domowy
g - do ok. 3 1 wrzątku ze szczyptą tymianku dodać:
s ł - 50 dag mięsa wołowego (bez kości), 1/2 łyżeczki kminku,
o - 5 dużych cebul, łyżeczkę imbiru, 5 ziaren ziela angielskiego
i liść laurowy,
sn - 50 dag wieprzowiny bez kości oraz 1 kg surowego boczku,
gotować na słabym ogniu ok. 4 godz. nie uzupełniając wody, a
następnie dodać:
sn - 50 dag wątroby i 50 dag wątróbki drobiowej ( k ) , gotować
jeszcze ok. 1 godz., (mięso powinno być rozgotowane, a rosołu
niewiele),
mięso ostudzić, a w rosole namoczyć 2 czerstwe bułki, zmielić
wszystko dwu- lub trzykrotnie i dodawać mieszając:
g - 1/4 łyżeczki kurkumy, łyżeczkę majeranku,
s ł - 4 żółtka i ubitą pianę z białek,
o - 2 łyżeczki imbiru, 1/2 startej gałki muszkatołowej, 1/3 ły-
ż

eczki pieprzu cayenne, łyżeczkę zmielonej kolendry, pieprz czarny

i ziołowy do smaku (pasztet powinien być pikantny),
sn - łyżeczkę wegety i sól do smaku,

51
k - łyżeczkę bazylii i łyżkę soku z cytryny,
dokładnie wymieszać, w razie potrzeby doprawić.
Piec pod przykryciem w rondlu wysmarowanym tłuszczem i
posypanym tartą bułką w temperaturze ok. 180C w czasie 2 godz.
Smalec z przyprawami
sn - drobno pokrojoną słoninę (1 kg) wytapiać na słabym ogniu,
gdy skwarki będą chrupiące i koloru słomkowego, dodawać:
k - 2 płaskie łyżki bazylii,
g - łyżkę tymianku, 2 łyżki majeranku, 1/4 łyżeczki kurkumy,
s ł - 1/2 łyżeczki kminku,
o - 2 łyżeczki imbiru, łyżeczkę pieprzu cayenne, łyżeczkę pie-
przu czarnego.
Studzić mieszając, przelać do słoików, gdy przyprawy nie będą
opadały na dno i razem ze skwarkami będą stanowiły zawiesinę.

5 2
CIASTA
Babka czekoladowa
s ł - 5 całych jajek ubić z 1,5 szklanki cukru i cukrem wanilio-
wym, dodawać mieszając drewnianą łyżką,
o - łyżeczkę imbiru,
sn - szczyptę soli,
k - szklankę mąki tortowej wymieszanej z płaską łyżeczką prosz-
ku do pieczenia,
g -1,5 łyżki ciemnego kakao,
s ł - 1/2 szklanki mąki ziemniaczanej oraz kostkę roztopionego
gorącego masła,
dokładnie wyrobić,
przelać do foremki wysmarowanej tłuszczem i posypanej tartą
bułką,
piec ok. 70 min w temp. 1700C,
Po ostudzeniu polać polewą czekoladową i posypać pokrojo-
nymi orzechami włoskimi.
Babka żółta
s ł - 6 całych jajek ubić na parze lub płytce na palniku z 2 szklan-
kami cukru i cukrem waniliowym, schłodzić i dodawać delikatnie
mieszając łyżką drewnianą:
o - łyżeczkę imbiru, 2 łyżki spirytusu,
sn - szczyptę soli,
k - 6 łyżek mąki tortowej zmieszanej z łyżeczką proszku do
pieczenia,
g - 1/3 łyżeczki kurkumy,
s ł - 6 łyżek oleju słonecznikowego, 2 szklanki mąki ziemnia-
czanej,
dokładnie wymieszać i dodać:
s ł - kostkę roztopionego gorącego masła,

53
delikatnie i dokładnie wymieszać, przelać do dużej foremki na
babkę, posmarowanej masłem i posypanej tartą bułką,
piec ok. 1 godz. w temp. 170C
Po ostudzeniu można polać polewą czekoladową i posypać
pokrojonymi orzechami włoskimi.
Placek z kokosem
Biszkopt
s ł - 6 całych jajek ubić na parze lub płytce na palniku z 6 łyżka-
mi cukru i cukrem waniliowym, schłodzić i dodać 6 łyżek mąki
ziemniaczanej delikatnie mieszając łyżką drewnianą, a następnie
dodawać:
o - łyżeczkę imbiru,
sn - szczyptę soli i łyżeczkę proszku do pieczenia,
dokładnie wymieszać i wyłożyć na blachę pokrytą natłuszczo-
nym papierem,
piec przez 40 min w temp. 150-160C.
Krem
ugotować budyń waniliowy (Dr Oetkera) z sześcioma łyżkami
cukru i ostudzić,
s ł - utrzeć 1,7 kostki masła dodając po łyżce budyniu, a potem
dodać ucierając:
o - 4 łyżki spirytusu,
sn - szczyptę soli,
k - łyżkę soku z cytryny.
Ciasto rozkroić na dwa placki, na spodnią część wyłożyć i
rozsmarować 3/4 kremu, przykryć drugą częścią, przycisnąć,
a następnie na wierzch wyłożyć pozostałą część masy i roz-
smarować.
M a s a kokosowa
na dużej patelni teflonowej rozgrzać 3 kopiaste łyżki ma-
sła i 4 łyżki cukru, następnie dodać 20 dag wiórków kokoso-
wych oraz imbiru na czubku noża, podsmażać, cały czas mie-
szając, aż do osiągnięcia złocistego koloru (łatwo się przypa-

54
la), ostudzić i letnią masę wyłożyć na kremem posmarowany
biszkopt, wyrównać.
Tort imieninowo-urodzinowy
Biszkopt
s ł -7 jajek ubić na parze lub na płytce na palniku ze szklanką
cukru, ostudzić i dodać delikatnie mieszając łyżką drewnianą
o - 1 / 2 łyżeczki imbiru,
sn- szczyptę soli,
k - szklankę mąki pszennej,
g - 1 / 3 łyżeczki kurkumy
Po dokładnym, delikatnym wyrobieniu przełożyć ciasto do tor-
townicy o średnicy 25 cm wysmarowanej tłuszczem i wysypanej
tartą bułką,
piec w temperaturze 160C przez około 50 min,
ostudzić i przekroić na trzy równe krążki, które następnie nale-
ż

y dokładnie skropić ponczem.

Poncz
k - do rondelka wlać sok z 2 cytryn, dodać:
g - szczyptę kurkumy,
s ł - 4 łyżki cukru,
zagotować, ostudzić i dolać
o - 1/2 szklanki rumu (koniaku lub czystej wódki) i zamieszać.
Krem
na parze lub płytce na palniku ubić 2 całe jajka z 15 dag cukru
i ostudzić,
s ł - ucierać 2 kostki masła dodając:
s ł - po łyżce ubite i ostudzone jajka,
o - 4 łyżki spirytusu (koniaku lub rumu),
sn - szczyptę soli,
k - łyżkę soku z cytryny oraz słoik (0,3) dżemu wiśniowego lub
z czarnej porzeczki (najlepiej własnej roboty).
Masę nałożyć na spodnią i środkową część biszkoptu, a resztą
posmarować bok. Wierzch tortu pokryć polewą czekoladową. Bok

55
po posmarowaniu kremem posypać siekanymi orzechami lub ga-
lanterią cukierniczą.
Piernik babci Zosi
s ł - 5 jajek ubić z szklanką cukru, a następnie, dalej ubijając,
dodawać szklankę roztopionego miodu, szklankę oleju słoneczni-
kowego,
o - przyprawę piernikową i łyżeczkę imbiru, mieszamy łyżką
drewnianą dodając:
sn - szczyptę soli,
k - 4 szklanki mąki pszennej zmieszanej z łyżeczką sody oczysz-
czonej i łyżeczką proszku do pieczenia, szklankę kefiru lub kwa-
ś

nego mleka,

g - łyżkę kakao oraz 20 dag pokrojonych orzechów włoskich,
s ł - 30 dag pokrojonych suszonych daktyli,
dokładnie wyrobić i przelać na głęboką blachę wyłożoną folią,
piec w dobrze nagrzanym piekarniku w temp. 160-170C przez
1 godz.
Ciasto z jabłkami
s ł - 4 jajka ubić z 20 dag cukru, a następnie nadal ubijając
dodać:
s ł - 15 dag roztopionego masła i mieszając łyżką drewnianą
dodawać:
o - płaską łyżeczkę imbiru i 1/2 łyżeczki cynamonu,
sn - szczyptę soli,
k - 20 dag mąki tortowej zmieszanej z 2 płaskimi łyżeczkami
proszku do pieczenia,
g - 1/3 łyżeczki kurkumy,
dokładnie wymieszać i wlać ciasto do tortownicy o średnicy 25
cm, posmarowanej masłem i posypanej tartą bułką,
następnie włożyć w ciasto soczyste i winne dojrzałe jabłka,

56
obrane i wydrążone na przestrzał, układać jedno przy drugim (zu-
ż

ywa się ich najczęściej 7-8 sztuk),

piec około 1,5 godz. w temp. 180C.
Placek z truskawkami
k - 40 dag mąki tortowej wymieszać z:
g - 1/2 łyżeczki kurkumy i posiekać z:
s ł - 15 dag masła i 3 łyżkami cukru pudru, wbić 2 jajka, posy-
pać mieszając
o - 2 łyżeczkami imbiru,
sn - szczyptą soli, dodać:
k - 5 dag drożdży rozpuszczonych w 2 łyżkach letniej wody lub
kwaśnej śmietany,
zagnieść ciasto,
rozwałkować i wyłożyć na blachę pokrytą natłuszczonym pa-
pierem lub folią, odstawić nakryte w ciepłe miejsce na 30 min do
podrośnięcia,
umyć średniej wielkości, bardzo dojrzałe truskawki, odsączyć,
ułożyć jedną przy drugiej na cieście, częścią odszypułkową do
spodu,
piec w temp. 170C około 1 godz. pilnując, by spód się nie
przypalił,
wyjęte z piec i jeszcze gorące posypujemy cukrem pudrem.
Placek najbardziej smakuje jeszcze ciepły.
Kulki miodowe rozgrzewające
60 dag miodu (najlepszy rzepakowy) roztopić w rondelku na
małym ogniu,
paczkę (50 dag) płatków owsianych górskich wysypać na bla-
chę i włożyć do średnio nagrzanego piekarnika,
suszyć (ok. 15-20 min) często mieszając, tak, by stały się chru-
piące, ale nie przypaliły się,

57
do rondla 2-litrowego wsypać
g - 8-9 łyżeczek ciemnego kakao, dodać stale mieszając:
s ł - roztopiony miód, 1/3 łyżeczki cynamonu,
o - l / 4 łyżeczki imbiru,
gotować 1-2 min, zdjąć z ognia i wsypać wyprażone płatki,
mieszać tak długo aż cały miód osiądzie na nich, po czym:
przekładamy masę na dwa płytkie talerze,
po ostygnięciu, jeszcze letnią masę formujemy w kulki o śred-
nicy około 2 cm.
Kulki są łagodne dla żołądka i jelit i w pełni zastępują słodycze
zarówno dzieciom, jak i dorosłym.

58
HERBATY, KAWA I KAKAO
(herbaty gotujemy w dzbanku szklanym żaroodpornym)
Herbata naturalna (dla wszystkich) I
g - do 1,5 1 wrzątku dodać:
g - 1/2 łyżeczki tymianku,
s ł - łyżeczkę lukrecji,
o - imbiru na czubku noża,
gotować 2-3 min
Herbata naturalna (dla wszystkich) II
sn - do 1,5 1 zimnej wody dodać
k - torebkę herbaty z owoców leśnych (zawartość torebki
wsypać do wody) i zagotować, dodać:
g - 1/2 łyżeczki tymianku,
s ł - 1/2 łyżeczki lukrecji, 1/2 łyżeczki anyżu,
o - imbiru na czubku noża, gotować 2-3 min

Herbata daktylowa
g - do 1,5 1 wrzątku dodać:
s ł - łyżkę lukrecji, 5-6 suszonych daktyli,
o - 1/4 łyżeczki cynamonu, 1/4 łyżeczki imbiru,
gotować 5 min
Herbata jest dobra na jesienne i zimowe chłody. W razie po-
trzeby można zwiększyć proporcjonalnie ilości poszczególnych
składników.

59
Kawa gotowana
do dzbanuszka wlać odpowiednią ilość wody, zagotować, zmniej-
szyć ogień i wsypać 1-2 łyżeczki kawy na szklankę, gotować 1-2 min.
Pić osłodzoną miodem.
Kawa gotowana i herbata kilerka niezbędne są po przejedzeniu
się słodyczami, owocami, sokami i serami.
Kakao gotowane
na szklankę wrzątku dodać 1 -2 łyżeczki kakao,
gotować 2 min
Można pić zabielone mlekiem i słodzone miodem.

6 0
WŁASNE PRZETWORY
Latem i jesienią możemy robić przetwory korzystając z dobrze
dojrzałych i słodkich owoców. W naszym klimacie mogą to być
morele, śliwki i gruszki. Z moreli i śliwek przyrządzamy dżemy, a
z gruszek kompot. Poza tym możemy zaprawić trochę warzyw,
aby jesienno-zimowe menu było bardziej urozmaicone, jak rów-
nież dlatego, że będą zdarzały się dni, w których nie będziemy
mieli czasu przygotować czegoś świeżego. W każdym przypadku
używamy do sporządzania przetworów wyłącznie miodu natural-
nego, octu winnego oraz przypraw.
Jeżeli dżem lub kompot z jakichkolwiek owoców jest jadalny
dopiero po dodaniu dużej ilości cukru, to znaczy, że użyte owoce
nie nadają się na przetwory. Nie oszukujmy swego smaku cukrem.
Przetwory takie, nawet z najwspanialszych owoców, zimą nie będą
nam służyły.
Przetwory warzywne przyrządzamy według własnych ulubio-
nych przepisów pamiętając, aby dodawać zamiast cukru - miodu,
zamiast octu spirytusowego - octu winnego oraz dużą ilość przy-
praw.
Kiszonek nie robimy zbyt wiele, gdyż w nadmiarze nie będą
nam służyły.
Dżem śliwkowy
Około 5 kg słodkich śliwek bez pestek włożyć do rondla z gru-
bym dnem, przykryć, a następnie umieścić w piekarniku o tempe-
raturze ok. 1800C, rozparzać przez ok. 1-2 godz., po czym zdjąć
przykrywkę, zamieszać i odparowywać do momentu, gdy owoce
zaczną gęstnieć.
Następnie naczynie wyjąć z piekarnika, postawić na palni-
k u z płytką i dodawać mieszając: ok. 4 łyżek miodu (sł), ły-
ż

eczkę cynamonu (sł), łyżeczkę imbiru (o) oraz 1/2 łyżeczki

s o l i (sól powoduje, że każdy dżem staje się łagodniejszy w
s m a k u ) .

61
Smażyć jeszcze ok. 1 godz. mieszając łyżką drewnianą, po czym
przełożyć do wyprażonych w piekarniku słoików i zakręcić wiecz-
kiem przetartym spirytusem. Nie zagotowywać słoików, bo dżem
jest bardzo trwały.
Dżem śliwkowo-bananowy
Około 2 kg bardzo dojrzałych bananów o brązowej skórce po-
kroić po obraniu, umieścić w naczyniu z przykrywką, następnie roz-
parzać w piekarniku przez 1-2 godz. Banany powinny być całkowi-
cie rozgotowane, można je dodatkowo poddusić lub zmiksować.
Banany dodać do dżemu śliwkowego, przygotowanego wg
powyższego przepisu przed dodaniem miodu i pozostałych skład-
ników, a następnie postępować jak wyżej.
Dżem morelowy
Przyrządzić tak jak dżem śliwkowy. Morele powinny być bardzo
dojrzałe i słodkie, w przeciwnym wypadku dżem będzie niesmaczny.
Kompot z gruszek
Dojrzałe gruszki obrać, przekroić na połówki i usunąć gniazda
nasienne, układać dokładnie w szerokich słoikach, dodać do każ-
dego słoika (0,91): 1/2 łyżeczki cynamonu, 4 goździki, zalać wrzącą
wodą zakwaszoną cytryną i posłodzoną miodem, zakręcić i goto-
wać w kąpieli wodnej przez 15 min od chwili zawrzenia.
Pomidory w całości
Bardzo dojrzałe, twarde, małe pomidory sparzyć wrzątkiem i
obrać ze skórki, układać dokładnie w szerokich słoikach, dodać

62

do każdego słoika (0,9 1): 1/2 łyżeczki majeranku, 1/2 łyżeczki
kminku, 1 plasterek cebuli, listek laurowy, 5 ziarenek ziela angiel-
skiego, zalać wrzącą, osoloną wodą (łyżka soli na litr wody), za-
kręcić i gotować w kąpieli wodnej 10 min od chwili zawrzenia.
Takie pomidory nadają się do sałatek, jako samodzielna jarzy-
na, do pizzy oraz jako dodatek do zup i sosów.

63
PRZEPISY POMAGAJĄCE
ROZGRZAĆ I WZMOCNIĆ ORGANIZM
W każdym przypadku zastosowania któregoś z niżej wymienio-
nych przepisów możemy doświadczyć niepożądanych skutków ubocz-
nych, np. swędząca pokrzywka na rękach, swędzenie oczu lub ich
przekrwienie. Nie jest to groźne pod warunkiem, że przerwiemy ku-
rację i wypijemy 1/2 szklanki wody z cytryną lub zjemy kawałek
twarogu. Taka sytuacja może pojawić się na początku zmiany w odży-
wianiu, gdy organizm nie może jeszcze przyjąć zbyt dużej dawki czyn-
nika rozgrzewającego. Poniższych przepisów nie stosujemy jedno-
cześnie z przyjmowaniem antybiotyków i leków hormonalnych.
Rosół wołowy
g - do ok. 2-3 1 wrzątku dodać:
g - 1/2 łyżeczki tymianku i 1/4 łyżeczki kurkumy,
sł - ok. 80 dag wołowiny z kością, 1/2 łyżeczki kminku,
gotować ok. 2 godz., dodać:
sł - 3 średnie, wzdłuż przekrojone marchewki, 1 przekrojoną
pietruszkę,
o - l dużą cebulę, 2 ząbki czosnku, 1/2 łyżeczki imbiru, szczyptę
pieprzu cayenne, 1 listek laurowy, 4 ziela angielskie,
sn - sól do smaku,
gotować do miękkości jarzyn ok. 1 godz.
Rosół podawać z ziemniakami, kaszką kukurydzianą, lanymi
kluskami lub kuskusem. Spożywać tylko w przypadku silnego
przemarznięcia i osłabienia.
Rosół barani
Do ok. 2-3 1 wrzącej wody dodać:
g - 1/2 łyżeczki tymianku, 1/4 łyżeczki kurkumy, ok. 70 dag
młodej baraniny z kością,

64
sł - 1/2 łyżeczki kminku,
gotować 2 godz., dodać:
sł - 3 średnie marchewki przekrojone wzdłuż, 1 przekrojoną
pietruszkę
o - kawałek selera, 1 cebulę, 3 ząbki rozgniecionego czosnku,
1/2 łyżeczki imbiru, 4 ziela angielskie, listek laurowy,
sn - sól do smaku,
gotować do miękkości jarzyn ok. 1 godz.
Rosół podawać z ziemniakami, kaszką kukurydzianą, lanymi
kluskami, kuskusem. Spożywać tylko w przypadku silnego prze-
marznięcia i osłabienia.
Bulion energetyczny z wołowiny
Do ok. 4 1 wrzącej wody dodać:
g - 1 łyżeczkę tymianku,
sł - 20 dag kości szpikowej cielęcej lub wołowej z mięsem, 1
ż

ółtko, 1 pokrojoną marchewkę,

gotować 6 godz. pod przykryciem, na bardzo małym ogniu (w
ż

adnym wypadku nie dolewać wody).

Pić trzy razy dziennie po 1 filiżance przez 3 dni. Bulion należy
przechowywać w lodówce, wzmacnia śledzionę i nerki.
Bulion energetyczny z baraniny
Do ok. 4 litrów wrzącej wody dodać:
g - 1/2 kg młodej baraniny z kością, łyżeczkę angeliki,
sł - szczyptę kminku,
o - łyżeczkę imbiru,
gotować 5-6 godz. pod przykryciem na bardzo małym ogniu.
W żadnym wypadku nie dolewać wody.
Pić trzy razy dziennie po 1 filiżance przez 3 dni. Bulion należy
przechowywać w lodówce, wzmacnia śledzionę i nerki.

65
Baranina duszona
Młode mięso baranie oczyścić z nadmiaru tłuszczu, natrzeć
kurkumą, kminkiem, imbirem, czosnkiem, solą,
włożyć do rondla bez przykrycia, piec w maksymalnie nagrza-
nym piekarniku przez ok. 20 min, po czym przykryć, ogień zmniej-
szyć do minimum i dusić w sosie własnym do miękkości.
Podawać niewielkie porcje z gotowanymi jarzynami i ziemnia-
kami. Wzmacnia głównie śledzionę i nerki.
Wołowina duszona w czerwonym winie
Ok. 1 kg mięsa wołowego bez kości pokroić na małe porcje,
włożyć do naczynia z 1/21 czerwonego wina, odstawić na 1 dzień
do lodówki, następnie dusić razem do miękkości na małym ogniu
pod przykryciem (ok. 2 godz.), dodawszy uprzednio 1 pokrojoną
w plasterki marchewkę, 1/2 łyżeczki imbiru, liść laurowy, 3 ziela
angielskie, 1 średnią pokrojoną cebulę i sól do smaku.
Podawać w niewielkich ilościach z bułką lub ziemniakami.
Wzmacnia głównie śledzionę i nerki.
Marchewka duszona
g - do 1 szklanki gotującej wody dodać:
g - szczyptę kurkumy,
sł - 1/2 kg pokrojonej w kostkę marchewki, 1 łyżeczkę miodu,
1 łyżeczkę masła,
o - 1 / 4 łyżeczki imbiru,
sn - sól do smaku,
dusić ok. 20 min pod przykryciem.
Podawać przy osłabieniu żołądka i nerek.
Marchwianka
g - do 2 1 gotującej wody dodać:
sł - 1/2 kg pokrojonej marchewki,

66
gotować do miękkości ok. 1 godz., zmiksować.
Podawać do picia dzieciom i osobom dorosłym przy proble-
mach jelitowych, biegunce, skurczach jelit, stanach nieżytowych.
Czosnek smażony
5 dużych ząbków czosnku przecisnąć przez praskę na rozgrza-
ną patelnię z 1 łyżką oliwy z oliwek, popieprzyć i posolić, krótko
podsmażyć i przełożyć na białe pieczywo posmarowane masłem i
niewielką ilością twarogu. Spożywać na śniadanie przez 3 dni.
Jest to skuteczny środek na przeziębienie, grypę i ogólne
wzmocnienie.
Herbata rozgrzewająca „kilerka"
g - do 1,5 szklanki wrzącej wody dodać:
g - kopiatą łyżeczkę tymianku,
s ł - 2 łyżeczki lukrecji,
o - l / 2 łyżeczki imbiru,
gotować 5-10 min na słabym ogniu.
Pić zawsze świeżą na 30 min przed lub godzinę po posiłku.
Herbata ta jest silnie rozgrzewająca, pomocna przy bólach żo-
łądka, wzdęciach, mdłościach i przeziębieniu.
Nie należy jej pić w czasie przyjmowania antybiotyków
lub leków hormonalnych, a także przy gorącu w organizmie
( o g n i u ) .
Herbata imbirowa
Do 1 szklanki gotującej wody wsypać 1 łyżeczkę imbiru,
gotować 3 min, pić wolno, małymi łykami. Pomaga przy zasto-
ju wątroby wywołanym stresem, przejedzeniem lub przemarz-
nięciem.

67
Kawa gotowana z imbirem (cynamonem, kardamonem)
Do szklanki gotującej wody wsypać 1 łyżeczkę kawy natural-
nej, 1/4 łyżeczki imbiru, pić posłodzoną miodem.
Pomaga przy osłabieniu, przemarznięciu i przejedzeniu słody-
czami.
„Napój życia" Indian
Do 1 szklanki gotującej się wody wsypać 1 łyżeczkę kakao,
1/2 laski wanilii oraz 1-4 łyżeczki pieprzu cayenne, gotować przez
3 min. Zapobiega grypie i każdemu przeziębieniu.
Grog
3/4 bardzo gorącej szklanki czarnej herbaty wlać do garnuszka
z 1 łyżeczką cytryny, posłodzić łyżeczką miodu i dodać 1/4 szklanki
rumu lub koniaku.
Pić, gdy jesteśmy przemarznięci i położyć się do łóżka. Nie
skutkuje, gdy jesteśmy osłabieni i bez energii ( z i m n a wątroba).
Mleko kozie
do szklanki z bardzo gorącym mlekiem dodać 1/2 łyżeczki masła
(najlepiej klarowane), 1 łyżeczkę miodu i 1 duży roztarty ząbek
czosnku.
Pić przed snem, pomaga przy przeziębieniu i kaszlu.

68

PROPOZYCJE ŚNIADANIOWE, OBIADOWE I
KOLACYJNE
Śniadania
Co możemy jeść na śniadanie?
Ś

niadania powinny być urozmaicone i zawsze ciepłe. Wybie-

ramy to, co będzie nam najbardziej służyło i na co mamy ochotę.
Podajemy zupy śniadaniowe, różne rodzaje pieczywa, grzanki,
dżemy (najlepiej własnej roboty), twaróg ze śmietaną i pieprzem,
jajka na miękko, jajka na bekonie, keczup swojej roboty, plasterek
pomidora i rzodkiewki w sezonie, szczypiorek, sałatkę jarzyno-
w ą , grzane wędliny i pasztety. Do wędlin i pasztetów używamy
musztardy.
Starajmy się nie popijać śniadania żadnym napojem. Napoje,
tzn. kawa naturalna, zbożowa lub herbaty, pijemy tuż po przebu-
dzeniu.
Czego nie jemy na śniadanie?
Nie jemy surowych owoców, soków, jogurtów owocowych,
surówek, unikamy mleka i nadmiaru serów.
Obiady
Pamiętajmy:
kurczaków, ryb nie łączymy z makaronem, kwaśnymi zupami,
surówkami, surowymi owocami, kiszonymi ogórkami i kapustą
oraz słodyczami,
ż

adnych mięs nie łączymy z surówkami i zimnymi napojami,

surówki łączymy z ziemniakami i kaszami, ale bez mięs,
fasoli i soi nie łączymy z kiszoną kapustą i ogórkami, s u r ó w k a -
mi, surowymi owocami, kurczakami, rybami i słodyczami,

69
kasze i ryż do drugich dań wypiekamy zawsze w piekarniku,
obiady gotujemy na dwa dni, a przechowując je w lodówce
możemy być spokojni o ich wartość odżywczą,
obiady nie muszą być dwudaniowe, jedno danie możemy prze-
znaczyć na kolację,
dla małych dzieci ważniejsza jest gęsta zupa jarzynowa aniżeli
drugie danie.
Przykłady zestawów obiadowych
Zupa jarzynowa, pieczeń wieprzowa, ziemniaki, sałatka z bu-
raczków, gotowany kalafior.
Zupa fasolowa, naleśniki z farszem mięsno-jarzynowym.
Barszcz ukraiński, pieczeń wołowa, sałatka z fasolki szparago-
wej, marchewka duszona, ziemniaki.
Kapuśniak ze słodkiej kapusty, risotto.
Grochówka, makaron, duszenina mięsno-jarzynowa na ostro.
Zupa pomidorowa, żeberka pikantne, ziemniaki, jarzyny du-
szone (marchewka, kalarepa, groszek).
Zacierka, kasza z ryżem, piersi kurczaka z papryką.
Zupa jarzynowa na kości. Naleśniki ze słodkim nadzieniem.
Zupa z porów miksowana, makaron, wołowina lub cielęcina
duszona z jarzynami, kalafior gotowany.
Rosół wołowo-drobiowy z makaronem, kurczak w potrawce,
ryż lub ziemniaki, marchewka duszona.
Zupa jesienna, placki ziemniaczane.
Krupnik z mięsem, kluski z twarogu.
Zupa wiosenna, kurczak z cebulą, ziemniaki, duszona mar-
chewka.
ś

urek z ziemniakami, jajkiem na twardo i kiełbasą.

Zupa pieczarkowa, klopsiki, ziemniaki, kalafior lub kapusta z
wody.
Zupa złocista miksowana, wołowina z kapustą, ziemniaki.
Zupa cebulowa bez grzanek, schab pieczony, kapusta kiszona /
pieczarkami, tłuczone ziemniaki.
Kurczak pieczony, frytki z piekarnika, duszona marchew, b r u k -
selka z masłem.

70
Kurczak w ananasie z ryżem.
Kiełbasa z fasolką szparagową, bułka.
Zupa z kukurydzą, pieczeń lub mięso rosołowe z poprzedniego
dnia, sos beszamelowy zielony, makaron, fasolka szparagowa l u b
kalafior.
Zupa neapolitańska, kurczak panierowany, ziemniaki, buracz-
ki zasmażane, kalafior.
Zupa grochowa z lanymi kluskami, ryba smażona, ziemniaki,
duszona marchewka, chrzan.
Kolacje
Co jemy na kolacje?
Spożywamy wszystko poza surowymi owocami i surówkami,
kwaśnymi sałatkami, kwaśnymi zupami, serami, jogurtami owo-
cowymi i słodyczami. Mogą to być łagodne sałatki jarzynowe,
wędliny na ciepło, pasty rybne, jajka, kanapki z wędlinami z do-
datkiem cebuli i pieprzu, wszystkie ciepłe potrawy, pizze, galare-
ty mięsne.
Wieczorem i przed snem unikamy zimnych napojów.