TEMAT: PODSTAWY KOSZTORYSOWANIA W BUDOWNICTWIE

Proces inwestycyjno- budowlany

Proces inwestycyjny w budownictwie dzieli się na 2 etapy:
- przedinwestycyjny (przygotowanie inwestycji): studia i
analizy przedprojektowe, dokumentacja przedprojektowa,
projektowanie
- inwestycyjny (realizacja inwestycji): wykonawstwo robót
budowlanych, montaż maszyn i urządzeń, rozruch i próbna
eksploatacja

Analiza kosztów w etapie przedinwestycyjnym

1.

Wstępne studium wykonalności z identyfikacją
ograniczeń finansowych – inwestor formułuje
pomysł przedsięwzięcia opierając się na
analizie rynku oraz analizie swoich potrzeb
(hierarchia celów) i możliwości.

2.

Analiza porównawcza kosztów realizacji
inwestycji w różnych wariantach
lokalizacyjnych i programowo –
technologicznych - dyskusja, wybór
optymalnego rozwiązania spośród koncepcji.

3.

Wartość kosztorysowa inwestycji (WKI)

4.

Studium wykonalności inwestycji (biznes plan)
– Wykonalność inwestycji (!) poprzez analizy
danych z zakresu finansów, rynku pracy,
ochrony środowiska, bezpieczeństwa, prognoz
polityki gospodarczej itp. Określane są: okres
zwrotu, NPV, IRR.

5.

Harmonogram finansowania

6.

Montaż finansowy

Wartość kosztorysowa inwestycji

WKI- to planowany łączny koszt inwestycji obejmujący
następujące grupy kosztów (wskaźniki cenowe):
- pozyskanie działki budowlanej
- przygotowanie terenu i przyłącza obiektów do sieci
- budowa obiektów podstawowych
- instalacje
- zagospodarowanie terenu i obiektów pomocniczych
- wyposażenie
- prace przygotowawcze, projektowe, obsługa inwestorska
oraz ewentualne szkolenia i rozruch, a często ekspertyzy
specjalistyczne, geotechniczne, konserwatorskie

Analiza kosztów w etapie inwestycyjnym (realizacyjnym)

1.

Po opracowaniu technicznej dokumentacji
projektowej (projekt wykonawczy) i
aktualizacji WKI, harmonogramu finansowania,
studium wykonalności inwestycji sporządzany
jest przedmiar robót.

2.

Wybór wykonawcy – w wyniku przetargu lub
negocjacji. Inwestor podaje w zamówieniu:
specyfikacje techniczne wykonania i odbioru
robót, przedmiar robót, kosztorys inwestorski
(wartość zamówienia. Wykonawca
przedstawia swoją ofertę poprzez: kosztorys
ofertowy, kosztorys zmieniający

3.

Realizacja budowy – książka obmiarów,
rozliczenia częściowe i końcowe (kosztorys
zamienny, kosztorys powykonawczy)

Podział kosztorysów ze względu na cel i podstawy

ŚLEPY KOSZTORYS- stanowi zestawienie robót budowlanych (
i instalacyjnych) objętych zamówieniem. Zawiera szczegółowy
przedmiar robót. Przedstawia: wykaz materiałów
budowlanych, potrzebnego sprzętu do realizacji, ilość
roboczogodzin .Nie zawiera on cen, a jedynie stanowi
założenia kalkulacji dla wykonawcy i służy do porównania
ofert.

Podstawy prawne kosztorysowania:

1.

ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 3 lipca
2006 r. w sprawie szczegółowego sposobu i trybu
finansowania inwestycji z budżetu państwa

2.

USTAWA z dnia 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy –
Prawo zamówień publicznych oraz ustawy o
odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny
finansów publicznych

3.

Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 22
maja 2006r. w sprawie średniego kursu złotego w
stosunku do euro stanowiącego podstawę
przeliczania wartości zamówień publicznych

4.

Ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach
publicznych

5.

Ustawa o cenach z dnia 5 lipca 2001 r.
wprowadzająca zmiany w obowiązujących
przepisach w sprawie kosztorysowania budowlanego

6.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18
maja 2004r. w sprawie określenia metod i podstaw
sporządzania kosztorysu inwestorskiego, obliczania
planowanych kosztów prac projektowych oraz
planowanych kosztów robót budowlanych
określonych w programie funkcjonalno- użytkowym

7.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 2
września 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i
formy dokumentacji projektowej, specyfikacji
technicznych wykonywania i odbioru robót
budowlanych oraz programu funkcjonalno-
użytkowego

Cena kosztorysowa

W zakresie realizacji inwestycji:
Cena kosztorysowa netto- przewidywany koszt prac
realizowanych przez wykonawcę. Nie zawiera podatku VAT.
Cena kosztorysowania brutto- kwota obciążająca inwestora;
stanowi przewidywaną wartość zlecanych robót. Cena brutto
zawiera podatek VAT.
W zakresie etapu przedinwestycyjnego obejmują: nakłady na
wykonanie dokumentacji techniczno- ekonomicznej każdego
stadium, koszty ekspertyz specjalistycznych, koszty uzgodnień
administracyjno- prawnych itp.

(+ koszty pozyskania i urządzenia terenu + ewentualne koszty
sprzedaży obiektu)

UPROSZCZONA MATODA KALKULACJI KOSZTORYSOWEJ

Suma iloczynów odpowiednio ustalonych jednostek
przedmiarowych i cen jednostkowych z uwzględnieniem
podatku VAT; wg formuły:

=

∙ [+

]

- cena kosztorysowa

- liczba jednostek przedmiarowych elementu „i”;

ustalonych wg przyjętego poziomu agregacji (łączenie części
w większą całość)

- cena jednostkowa dla ustalonej jednostki przedmiarowej

elementu „i”
VAT- podatek od towarów i usług (23%)

Ceny jednostkowe stosowane w kalkulacji uproszczonej
można ustalić na podstawie:
- kalkulacji własnej wykonawcy
- publikowanych informacji o cenach jednostkowych (cenniki)
- dwustronnych negocjacjach
Cenę jednostkową Cji dla określonej roboty „i” wykonawca
może obliczyć wg formuły:

= +

+ +

+

- wartość kosztorysowa robocizny na jednostkę

przedmiarową

- wartość kosztorysowa materiałów na jednostkę

przedmiarową robót, obliczoną w cenach nabycia materiałów
tj. cena zakupu + kosztów zakupu ( transportu)

- wartość kosztorysowa pracy sprzętu na jednostkę

przedmiarową

- koszty pośrednie ( koszty ogólne budowy+ koszty

zarządu) na jednostkę przedmiarową

- zysk kalkulacyjny (wraz z pokryciem ryzyka budowlanego)

na jednostkę przedmiarową
Koszty bezpośrednie obejmują składniki: R, M, S.

SZCZEGÓŁOWA METODA KALKULACJI KOSZTORYSOWEJ

Kalkulacja szczegółowa ceny kosztorysowej robót
budowlanych jest sumą iloczynów stanowiących ilości robót
jednostkowych nakładów rzeczowych i ich cen
powiększonych o koszty pośrednie i zysk oraz doliczenie
podatku VAT, wg formuły:

=

∙

∙ +

+

[+

]

- cena kosztorysowa

liczba jednostek przedmiarowych elementu „i

, - koszty bezpośrednie na jednostkę przedmiarową

roboty „i” (wg objaśnienia poniżej)

- koszty pośrednie (koszty ogólne budowy + koszty

zarządu) na jednostkę przedmiarową

- zysk kalkulacyjny ( wraz z pokryciem ryzyka

budowlanego) na jednostkę przedmiarową
VAT
Koszty bezpośrednie „n*c” na jednostkę przedmiarową
obliczone są wg wzoru:

∙ =

∙ + (

∙

+

) +

∙

n- jednostkowe nakłady rzeczowe:

•

robocizny-

•

materiałów-

•

pracy sprzętu i środków
transportu technologicznego-

c- ceny jednostkowe czynników produkcji

•

godzinową stawkę robocizny
kosztorysowej –

•

jednostkowe ceny nabycia
materiałów-

•

ceny jednostkowe
maszynogodziny pracy sprzętu i
środków transportu-

- koszt materiałów pomocniczych na jednostkę

przedmiarów
CENA SCALONA w metodzie uproszczonej- model zamkniętej
puszki
Znamy sumę obejmującą:(koszty bezpośrednie R, M, S oraz
koszty pośrednie KP i zysk Z)
Nie znamy wartości tych składników -> przyjmuje założenia
cennika
Cena jednostki produkcji budowlanej w metodzie
szczegółowej- model zlepieńca
- proces technologiczny jest sumą czynności założonych (na
podst. STWiOR)
- cena zadania technologicznego jest sumą:

- cen tzw. nakładów rzeczowych tj. robocizny,

materiału, sprzętu, dla których oddzielnie ustalane są:

- ilości nakładów (na podst. KRN)

- ceny jednostki normowej

nakładu (na podst. cenników)
- wartości tzw. narzutów tj. kosztów pośrednich i zysku dla
których ustalone są wskaźniki

NORMOWANIE

Rozróżniamy normy jakościowe i ilościowe

Normalizacja to ustalenie norm jakościowych
Normowanie jest ustaleniem norm ilościowych

Normy ilościowe ( normy jednostkowe, normy nakładów)
określają średnią ilość nakładów niezbędną do wykonania
jednostki produkcji dobrej jakości, zgodnie z ustalonymi
zasadami technicznymi, w przeciętnych warunkach
organizacyjnych, przy prawidłowo ustalonym procesie
technologicznym, racjonalnym i oszczędnym gospodarowaniu
środkami produkcji i prawidłowych środowiskach pracy.
Wyróżniamy:

- normy pracy ręcznej, tj. ilość r-g niezbędnych do wykonania
jednostki produkcji ( i normy wydajności robotnika, tj.
przeciętna ilość produkcji wykonana w jednostce czasu)
- normy pracy maszyn ( i normy wydajności sprzętu)
- normy zużycia materiałów

ANALIZA PROCESU PRODUKCYJNEGO

Podział procesu budowlano- montażowego na elementy
składowe:
- czynność prosta (kilka zespołów ruchów, np. załadowanie
worów cementu na taczki)
- czynność złożona (następujące po sobie czynności proste,
np.: jw.+ przewiezienie + wyładunek+ powrót z pustymi
taczkami)
- operacja robocza (zespół czynności złożonych, np.
wykonanie mieszanki betonowej)
- prosty proces roboczy (zespół operacji roboczych,
powiązanych ze sobą procesem technologicznym, np.
Wykonanie wykopu pod budynek za pomoca koparki oraz
załadowanie ziemi na wywrotki i wywiezienie)
- złożony proces roboczy ( zespół prostych procesów
roboczych dla uzyskania efektu elementu produkcyjnego, np.
wykonanie tzw. stanu zerowego budynku)

KATALOGOWANIE NORM NAKŁADÓW

KNR –katalogi nakładów rzeczowych (wprowadzone aktami
urzędowymi, opracowane w latach 80-tych XXw., na zlecenie
właściwych ministerstw, aktualnie bez mocy prawnej.
KNNR- kosztorysowane normy nakładów rzeczowych, które
obowiązywały w latach 70-tych w kosztorysach
inwestorskich.

STAWKA ROBOCIZNY

Godzinowa stawka robocizny [zł/r-g] obejmuje:

-płace zasadnicze

- premie regulaminowe

- dodatki stażowe i inne regulaminowe

- wynagrodzenie za urlop, zasiłki chorobowe,

odprawy emerytalne, nagrody jubileuszowe

- obligatoryjne obciążenia płac ( składki ZUS

płacone przez pracodawcę)

-odpisy na zakładowy fundusz świadczeń

socjalnych
W przedsiębiorstwach budowlanych najczęściej kalkulowana
jest średnia stawka roboczogodziny, uwzględniająca
wszystkie rodzaje zawodów w danej branży (
ogólnobudowlanej, instalacji sanitarnych, elektrycznej)

CENY JEDNOSTKOWE MATERIAŁÓW

Ceny jednostkowe materiałów [zł/kg, zł/mb, zł/mkw, zł/m3,
zł/szt] podawane są:

- łącznie z kosztami zakupu (koszty transportu

zewnętrznego i prac przeładunkowych)

- nie uwzględniają podatku VAT

Ceny jednostkowe materiałów ustalane są na podstawie:

- analizy własnej danych rynkowych
- powszechnie stosowanych aktualnych

publikacji- cenników ( katalogów cen)

CENA NAJMU SPRZĘTU

Godzinowa cena najmu sprzętu [zł/ m-g] jest sumą:
- Kosztów amortyzacji, obliczonych jako iloraz rocznych
kosztów amortyzacji [zł/rok] przez czas zatrudnienia sprzętu
w rok [godz/rok]
- kosztów napraw i obsługi technicznej, obliczonych jako
iloraz rocznego funduszu napraw [zł/rok] przez roczny czas
zatrudnienia sprzętu [godz/rok]
- kosztów osobowych obsługi etatowej- stawka godzinowa
obsługi sprzętu [zł/godz]
- kosztów paliwa i materiałów smarnych [zł/godz]
- kosztów ogólnych bazy sprzętowej wraz z zyskiem
przedsiębiorstwa [zł/godz]

KOSZTY JEDNORAZOWE SPRZĘTU

Koszty jednorazowe sprzętu dotyczą prac związanych z
transportem sprzętu na plac budowy i uruchomieniem tego
sprzętu w stan roboczy.
Obejmują:
- koszty prac przeładunkowych, montażu i demontażu,
obliczone w oparciu o stawki ludzi i sprzętu do wykonania
tych robót
- koszty transportu z bazy sprzętu na budowę, obliczone w
oparciu o stawki ludzi i sprzętu do wykonania tych robót
- koszty przestoju środków transportowych

KOSZTY POŚREDNIE- USTALANIE METODĄ WSKAŹNIKOWĄ

Koszty pośrednie obejmują koszty ogólne budowy oraz koszty
zarządu przedsiębiorstwa wykonawczego.
Są ustalone dla celów kosztorysowania:

- metodą preliminarzową

- metodą wskaźnikową

Wskaźnik własny kosztów pośrednich oblicza się na
podstawie bilansu z działalności przedsiębiorstwa z
minionego kilkuletniego okresu.
Wskaźniki

!

podawane w publikacjach cenowych stanowią

wartość procentową odnoszącą się najczęściej do sumy
kosztów robocizny i sprzętu.

" =

!

∙ ( + )

KP- koszty pośrednie

ZYSK

Zysk- to składnik ceny kosztorysowej, stanowiący nadwyżkę
przychodów wykonawcy nad kosztami wykonania robót,
uwzględniający również ryzyko wykonawcy.
Zysk może być ustalany dla celów kosztorysowania w wyniku
własnej kalkulacji lub dwustronnych uzgodnień lub
publikowanych informacji, wyrażając wartość:

-kwotowo

- wskaźnikowo

Wskaźnik

#

podawane w publikacjach cenowych stanowią

wartość procentową odnoszącą się najczęściej do kosztów
przerobu tj. sumy kosztów: robocizny i kosztów pośrednich.

=

#

∙ ( + + ")

Z- zysk
Można również ustalić umową wskaźnik narzutu od tzw.
kosztów wytworzenia, tj. sumy kosztów R+M+S+KP

RYZYKO

Ryzyko wykonawcy prac budowlanych obejmuje:

•

Ryzyko normalne (skutki finansowe obciążają
wykonawcę)

Niepewność kalkulacji, wynikająca ze zmienności czynników
technologicznych prac, zmienności wydajności zależnej od
warunków atmosferycznych, zmienności cen rynkowych
materiałów i paliw oraz odpowiedzialność za jakość robót,
szczególnie specjalistycznych wysokiej klasy, w tym koszt prac
poprawkowych, a również obejmuje straty będące wynikiem
przypadków zniszczenia lub kradzieży materiałów

•

Ryzyko nadzwyczajne (skutki finansowe ponosi
wykonawca i zamawiający)

Nieprzewidziane skoki cen wynikające z sytuacji globalnych
kryzysów ekonomicznych i politycznych , przedłużenie czasu
budowy z przyczyn niezależnych od wykonawcy oraz braków
dokumentacji projektowej, a również niewypłacalności
inwestora wg ustalonego trybu)

KALKULOWANE KOSZTY PRAC PROJEKTOWYCH

Koszty dokumentacji budowlanej (prac projektowych,
geodezyjnych, ekspertyz specjalistycznych) mogą być
szacowane:

- kwotowo, wg preliminarza kosztów zleceń

(ceny rynkowe podobnych zadań )

- wskaźnikowo , wg wskaźników procentowych

narzutu do całości kosztów wytworzenia, tj. (R+S+M+KP+Z), z
uwzględnieniem kategorii złożoności robót

TEMAT: OCENA STANU TECHNICZNEGO BUDYNKU

Standard III.4

CECHY TECHNICZNE MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH

Właściwości materiałów budowlanych

1.

Cechy fizyczne

2.

Cechy mechaniczno- sprężyste

3.

Cechy chemiczne

4.

Cechy technologiczne

CECHY MECHANICZNO- SPRĘZYSTE MATERIAŁÓW

BUDOWLANYCH

Wytrzymałość na ściskanie, wytrzymałość na rozciąganie,
wytrzymałość na ścinanie, wytrzymałość na skręcanie,
twardość, sprężystość, udarność, kruchość i plastyczność,
pełzanie
Materiał jest izotropowy, jeżeli jego właściwości mechaniczne
są takie same we wszystkich kierunkach. Materiały
izotropowe mogą mieć jednorodną lub niejednorodną
strukturę mikroskopową. Na przykład stal wykazuje
zachowania izotropowe, mimo że jej struktura mikroskopowa
jest niejednorodna.
Mówimy, że materiał jest anizotropowy, jeżeli jego
właściwości mechaniczne są różne w różnych kierunkach.
Ogólnie rzecz ujmując, właściwości mechaniczne materiałów
anizotropowych nie są symetryczne względem jakichkolwiek
płaszczyzn lub osi. Czasami materiały ortotropowe są
określane mianem anizotropowych.

CZYNNIKI DZIAŁAJĄCE NISZCZĄCO NA MATERIAŁ

BUDOWLANY

1.

CZYNNIKI FIZYCZNE: zmiany temperatury,
zmiany wilgotności, zamrażanie i odmrażanie,
krystalizacja soli

2.

CZYNNIKI CHEMICZNE: agresywne środowisko,
użytkowe reakcje składników materiału

3.

CZYNNIKI BIOLOGICZNE: mikroorganizmy,
grzyby domowe i pleśnie porosty, bakterie,
gryzonie

4.

CZYNNIKI MECHANICZNE: obciążenia,
statyczne obciążenia, dynamiczne, ścieranie,
wibracje, wybuchy

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA TEMPO KOROZJI

•

Wilgoć (pochodząca z gruntu, z atmosfery,
kondensacja pary wodnej, wilgoć
technologiczna)

•

Agresywność środowiska

•

Cechy lokalizacyjno- klimatyczne

•

Warunki użytkowania (intensywność
eksploatacji, zgodność z przeznaczeniem,
bieżąca konserwacja)

•

Kształt elementu konstrukcyjnego

•

Czynniki biologiczne

•

Wypadki losowe, powódź, drgania, wstrząsy

PRZYCZYNY USZKODZEŃ BUDYNKÓW

•

Zużycie naturalne materiałów budowlanych

•

Działanie środowiska zewnętrznego ( erozja i
korozja materiałów bud, zawilgocenie elem,
podmywanie wodą fundamentów, osiadanie
gruntu, przemarzanie gruntu)

•

Błędy w projektowaniu ( brak szczelin
dylatacyjnych, izolacji termicznych oraz
przeciwwilgociowych, brak wentylacji, błędy
obliczeń statyczno- wytrzymałościowych)

•

Błędy realizacji obiektu

•

Błędy eksploatacji

•

Klęski żywiołowe

[RYSUNKI]

WARTOŚĆ BUDYNKU W STANIE NOWYM:

$

=

$%

+

&

$%

- wartość realizacji budynku (kosz budowy)

&

- koszty dodatkowe, poniesione na dokumentację

projektową, dokumentację prawną, usługi geodezyjne,
ekspertyzy specjalistyczne (4-10%)
WARTOŚĆ BUDYNKU W AKTUALNYM STANIE TECHNICZNYM
NA DZIEŃ ….. (wartość netto oszacowana podejściem
kosztowym), W

data

'

&()(

=

$

∙ (1 −

,

)

$

- wartość budynku w stanie nowym

,

- stopień zużycia budynku ( średnioważony wszystkich

elementów składowych w odniesieniu do ich kosztów)

TEMAT: ZAWILGOCENIE BUDYNKÓW

ZAWILGOCENIE MURÓW

W przeważającej większości przypadków (70%) przyczyną jest
podciąganie kapilarne.
Przyczynami zawilgocenia murów w pozostałych 30%
przypadków:

•

Uszkodzona izolacja pozioma bądź pionowa

•

Nieszczelna instalacja wodna

•

Wadliwe wykonany drenaż lub jego brak

•

Niedrożne przewody wentylacyjne

•

Szczelne okna o zbyt małej powierzchni
nawiewników

•

Wadliwie wykonane rynny lub niedrożne

•

Uszkodzony dach

Objawy[ZDJĘCIA]: plamy wilgoci powstające przy dużej
wilgotności; kruszenie cegły; uszkodzenie powłok malarskich;
wykwity solne, pojawiające się przy małej wilgoci.
Inne objawy: zwiększające się (z roku na rok) koszty
ogrzewania obiektu, zapach stęchlizny, wysoka wilgotność
powietrzna w zawilgoconym obiekcie.

Stopień oraz rodzaj zasolenia murów można badać np.
wykonując „analizę konduktometryczną”
Próbkę pobraną z muru miesza się z wodą destylowaną, a
następnie sprawdzana jest przewodność tego roztworu.
Wszystkie czynności można wykonać na miejscu ( bez
konieczności przenoszenia materiału do laboratorium).
Wykonanie badań umożliwia bardzo dokładne ustalenie
stopnia i rodzaju zasolenia murów a co za tym idzie zakresu
koniecznych robót naprawczych.
Jako materiału izolacyjnego używa się chromowo-niklowej
blachy falistej, która jest odporna na korozję powodowaną
przez różnego rodzaju sole, związki siarki i kwasy, jakimi mogą
być nasycone stare mury. Blachy wbija się w spoinę poziomą
w murze. Zagięcia ich brzegów służą podczas tej operacji jako
prowadnice, a jednocześnie pełnią funkcję zamków
zapewaniających dokładne połączenie kolejnych arkuszy
blachy w ścianie.

TEMAT: BIOLOGICZNE ZAGROŻENIA W BUDOWNICTWIE

DREWNIANYM

KOROZJA BIOLOGICZNA

W budownictwie największe znaczenie gospodarcze ma
rozkład biologiczny drewna, materiału powszechnie
stosowanego do celów zarówno konstrukcyjnych jak i
wykończeniowych. Oprócz rozkładu drewna bardzo często w
budynkach mieszkalnych spotyka się powierzchniowe
zniszczenia tynków i powłok malarskich, wywołane grzybami
pleśniowymi. Przynosi ono mniejsze straty gospodarcze niż
rozkład drewna.
Przyczyny wystąpienia korozji:

-wady techniczne
- zła klimatyzacja
- niewłaściwa eksploatacja
- zaniedbania remontowe
-złe posadowienia budynków

Wskutek wystąpienia korozji biologicznej następują zmiany:
chemiczne, fizyczne, struktury, właściwości mechanicznych
Grzyby domowe- stanowią najliczniejszą grupę organizmów,
rozwijających się w drewnie, a także w materiałach
drewnopochodnych. Największe w budownictwie zniszczenia
powodują grzyby domowe, należą one do podstawczaków
(Basidiomycotina), powodujące silny i szybki rozkład drewna
na dużych powierzchniach.
Można wyróżnić 9 gatunków szczególnie często spotykanych
w budynkach, które zostały podzielone pod względem
szkodliwości na 3 grupy.
GRUPA I: Grzyby najbardziej szkodliwe, powodujące silny i
szybki rozkład drewna na dużych powierzchniach: grzyb
domowy właściwy, grzyb piwniczny, grzyb domowy biały,
grzyb kopalniany
GRUPA II: Grzyby mniej szkodliwe, charakteryzujące się
gniazdowym występowaniem, powodujące jednak silny
rozkład drewna: wroślak rzędowy, grzyb pokładowy, grzyb
słupowy
GRUPA III: grzyby mało szkodliwe, powodujące słaby
powierzchniowy rozkład drewna: grzyb składowy, powłocznik
gładki
Grzyb na powierzchni rozwija się etapowo i może przybierać
różne formy: owocniki grzyba tworzą sznury i pajęczyny,
watowate skupiska lub nieforemne naroślą [ZDJĘCIA]
Grzyb domowy właściwy – najczęściej spotykany i
najgroźniejszy grzyb niszczący drewniane elementy
budynków. Jego biała watowata grzybnia w procesie rozkładu
porażonego drewna wytwarza znaczne ilości wody,
zawilgacając drewno dotychczas suche. [ZDJĘCIA]
Pleśnie- porastają jedynie powierzchnie drewna, przez co
traci ono estetyczny wygląd. Nie osłabiają jednak jego

wytrzymałości. Pleśń tworzy na ścianach i sufitach plamiste
skupiska w różnych kolorach (najczęściej czarne, rdzawe,
cytrynowe lub zielone). Powoduje odspajanie tapet, tynków i
powłok malarskich, nie przerasta jednak ścian. W domach
najczęściej występują [ZDJĘCIA]: kropidlak cytrynowy,
kropidlak czarny, pleśniak zielony
Glony- rozwijają się na ścianach budynków i pokryciach
dachowych, konstrukcjach drewnianych, betonowych,
tynkach i powłokach lakierowanych. Rozwijają się na
powierzchni materiałów, wrastając w podłoże na głębokość
1-2mm. Obok trudnych do usunięcia barwnych, najczęściej
zielonych, plam powodują powierzchniową korozję
materiałów działających na nie wydzielanymi kwasami i
innymi substancjami.
Bakterie- występują w materiałach organicznych , w
miejscach silnego zawilgocenia i powodują ich rozkład z
reguły razem z grzybami pleśniowymi. Bakterie w budynkach
występują również na powłokach malarskich razem z
grzybami. Najczęściej stwierdzano obecność bakterii:
flavobacterium marinum, sarcina flava, bacillus mycoides.
Owady- techniczne szkodniki drewna, dla których drewno
może pełnić funkcję pożywienia i kryjówki, wyłącznie
pożywienia lub wyłączenie kryjówki:
- spuszczel pospolity to najczęstszy szkodnik, niszczy drewno
iglaste, zasiedla przede wszystkim więźby dachów, drewniane
ściany wykonane w różnych konstrukcjach, elementy
wystroju wnętrz (podłogi, meble itp.), słupy linii elektrycznej i
telefonicznej, pale mostowe i portowe, a przeniesiony może
niszczyć drewno w kopalniach. [ZDJĘCIA]
- kołatek domowy preferuje zwłaszcza pomieszczenia
piwniczne, gospodarcze i nie ogrzewane lub nie dogrzane
pomieszczenia mieszkalne o podwyższonej wilgotności
powietrza. W odróżnieniu od spuszczela atakującego materiał
nie starszy niż w wieku 150-200 lat, kołatek domowy zasiedla
drewno w wieku od kilku do nawet pół tysiąca lat. [ZDJĘCIA]
- tykotek pstry rozwija się w martwym drewnie drzew
liściastych (dębu, buka, olchy) i iglastych, w tych przede
wszystkim sosny. Larwy znajdowane są w drewnie o bardzo
różnym stanie – od zawilgoconego i silnie zagrzybionego po
nie wykazujące zewnętrznych oznak obecności grzybów, Duże
szkody powoduje zwłaszcza w bardzo starym drewnie.
[ZDJĘCIA]
- miazgowiec parkietowiec to rodzimy i najczęściej
występujący u nas przedstawiciel rodziny miazgowcowatych.
Żeruje w drewnie bielu niektórych gatunków liściastych
głównie pierścieniowo – naczyniowych np. dębu. Zasiedla
drewno w postaci martwego surowca jak i wyrobionego
materiału. [ZDJĘCIA]

Skutecznym sposobem przeciwdziałania zjawisku erozji
biologicznej jest impregnacja chemiczna. Polega ona na
wprowadzeniu do drewna środków ochronnych o działaniu
grzybo i owadobójczym. Skuteczność zabezpieczenia drewna
zależy od właściwości biobójczych środka, metody
impregnacji, a co się z tym wiąże ilości i głębokości wniknięcia
oraz trwałość środka toksycznego. Uzyskanie dobrego
zabezpieczenia drewna przez korozją biologiczną jest
procesem złożonym i zależy od wielu czynników. Poza
ochroną chemiczną na zdrowotność drewna istotny wpływ
wywierają rozwiązania konstrukcyjne oraz prawidłowa jego
konserwacja i eksploatacja.

TEMAT: KLASYFIKACJA GRUNTÓW BUDOWLANYCH

GRUNTY BUDOWLANE

Gruntem budowlanym nazywamy zewnętrzną warstwę
skorupy ziemskiej, na którą przekazywane SA obciążenia z
obiektu budowlanego. Grunt budowlany może też stanowić
element obiektu budowlanego lub może służyć jako
tworzywo do wykonywania z niego budowli ziemnych.
Grunty budowlane dzielimy na:

•

Naturalne (szkielet gruntu powstał w wyniku
procesów geologicznych)

•

Antropogeniczne ( grunt nasypowy utworzony
z produktów gospodarczej lub przemysłowej
działalności człowieka )

o

Rodzime( powstały w wyniku
procesów geologicznych, dzieli
się je na mineralne i organiczne.
Najczęściej budynki
posadowione są na gruntach
mineralnych)

o

nasypowe ( powstały w wyniku
gospodarczej lub przemysłowej
działalności człowieka-
zwałowiska, wysypiska- lub w
wyniku naturalnych procesów
geologicznych)

WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE GRUNTÓW

•

Gęstość właściwa gruntu jest to stosunek masy
suchego szkieletu gruntowego do jego
objętości. Zależy od składu mineralnego
gruntu lub skały i wynosi od 1,4 do 3,2 g/cm

3

.

•

Gęstość pozorna gruntu jest to stosunek masy
próbki gruntu do objętości tej próbki łącznie z
porami, oznacza się ją na próbkach o
nienaruszonej strukturze. Jest wartością
zmienną, zależy od porowatości, wilgotności i
gęstości właściwej.

•

Porowatość gruntu jest to stosunek objętości
porów w próbce gruntu do jej całkowitej
objętości. Zależy od struktury gruntu. Grunty o
strukturze ziarnistej (piaski, żwiry) mają
mniejszą porowatość niż grunty spoiste,

których cząstki tworzą przeważnie strukturę
komórkową lub kłaczkową.

•

Wilgotność gruntów oznacza się procentowym
stosunkiem masy zawartej z gruncie do masy
idealnie suchego szkieletu gruntowego.

•

Współczynnik filtracji ( wodoprzepuszczalność)
określa zdolność gruntu do przepuszczania
wody. Zależy od porowatości, uziarnienia,
składu mineralnego gruntu.

•

Uziarnienie gruntu jest to procentowa
zawartość poszczególnych frakcji ( grup
ziaren) o określonej wielkości. Grunty
mineralne nieskaliste dzieli się na podstawowe
frakcje: kamienistą (ziarna powyżej 40 mm
średnicy), żwirową (2-40 mm), piaskową (0,05-
2 mm), pyłową (0,002-0,05 mm) i iłową (ziarna
poniżej 0,002 mm średnicy)

Kategorie gruntów ze względu na odspajanie i ładowanie (wg.
PN-86/B-06050:1999):
I – grunt najłatwiejszy do odspajania, suchy piasek i ziemia
uprawna
II – między innymi piasek wilgotny, piasek gliniasty, drobny
żwir
III i IV – wykopy można jeszcze wykonywać bezpośrednio
V-VII – grunty skaliste, wymagające użycia specjalistycznego
sprzętu
VIII-XVI – skały o różnej twardości, im wyższa kategoria tym
skała twardsza, wykopy wykonuje się dwuetapowo: najpierw
należy odspoić a potem usuwać skruszoną skałę.

ISTOTA PRAWNA

PRAWO- to zespół norm wydanych lub usankcjonowanych
przez państwo i zagwarantowanych przymusem
państwowym.
Normy prawne powstają w wyniku:

•

Ustanawiania przez upoważniony organ
państwowy

•

Usankcjonowania norm zwyczajowych i
innych, nadających im rangę normy
państwowej

W celu zabezpieczenia przestrzegania norm prawnych
stosowane są sankcje, określone przepisami prawnymi ( nie
mylić z karą- pojęciem stosowanym w prawie karanym).
Prawo jest uporządkowanym zbiorem norm, z podziałem na
gałęzie, w ramach których występują instytucje prawne.

PRZEPIS PRAWNY

Przepis prawny— jest to elementarna część ustawy lub
innego aktu normatywnego. Przepis na formę: artykułu,
paragrafu, punktu, ustępu.
Czynnikami pozaprawnymi kształtującymi postępowanie
społeczeństwa (społeczności) są:
- normy obyczajowe, towarzyskie, sportowe, inne.
Normy prawne odnoszą się do czynów i słów człowieka, tj.
działań dostrzeganych zmysłami przez innych ludzi, nie
zajmują się strefą psychiki, duchowości ( np. nienawiść nie
jest przestępstwem).
Do przestrzegania norm moralnych skłania presja opinii
społecznej oraz wrażliwość sumienia i zasady wpojone w
trakcie wychowania. Wg. norm moralnych- zasad związanych
z danym systemem etycznym ocenia się określone
zachowanie jako dobre lub złe.

RZECZY- WG KODEKSU CYWILNEGO

Rzeczami- w rozumieniu prawa cywilnego są przedmioty
materialne, na tyle wyodrębnione, że w obrocie mogą
stanowić dobra samoistne.
Dobra niematerialne ( np. utwory literackie) nie należą do tej
grupy.
Części składowe nie mogą być przedmiotem odrębnych praw
rzeczowych. Częściami składowymi nazywamy element
rzeczy, które nie mogą być odłączone bez uszkodzenia lub
istotnej zmiany całości, natomiast z chwilą odłączenia stają
się rzeczami samoistnymi.
Przynależności- odrębne rzeczy potrzebne do korzystania z
rzeczy głównej.
Podział rzeczy: nieruchomości lub ruchomości

Nieruchomość ( gruntowa):

- część powierzchni ziemskiej

- stanowi przedmiot odrębnej własności

(grunt)

- wraz ze wszystkimi składnikami trwale

związanymi (zabudowania, roślinność)
Wyjątkowo na mocy przepisów szczegółowych budynek lub
lokal mieszkalny może być traktowany jako oddzielna
nieruchomość.
Nieruchomości rejestrowane są w księgach wieczystych
(Nieruchomość może składać się z jednej lub wielu działek
ewidencyjnych, sąsiadujących lub nie sąsiadujących ze sobą)
Ruchomość- każda rzecz, która nie jest nieruchomością

PRAWA RZECZOWE

Prawo rzeczowe to dział prawa cywilnego (kc. Art. 140-352),
normujący prawo własności i inne prawa do rzeczy które
mogą przysługiwać osobą fizycznym i prawnym.
Prawami rzeczowymi są:

a)

Własność

b)

Użytkowanie wieczyste

c)

Ograniczone prawa rzeczowe, do których
zalicza się: Użytkowanie, służebność,
hipoteka, spółdzielcze własnościowe prawo do
lokalu mieszkalnego, zastaw

Przepisy dotyczące użytkowania wieczystego znajdują się
ponadto w ustawie o gospodarce nieruchomościami, przepisy
dotyczące hipoteki w ustawie o księgach wieczystych, a

prawo spółdzielcze reguluje ustawa o spółdzielniach
mieszkaniowych.

PRAWO WŁASNOŚCI

Własność jest prawem podmiotowym właściciela do
korzystania z rzeczy i rozporządzania nią.
Korzystanie obejmuje: używanie rzeczy i pobieranie pożytków
(płody, czynsz najmu) oraz uprawnia do przetworzenia,
zużycia, zniszczenia.
Rozporządzenie- to uprawnienie do swobodnego
dokonywania czynności prawnych, skutkiem których jest
wyzbycie się nieruchomości (sprzedaż, darowizna) lub
obciążenie rzeczy ograniczonym prawem rzeczowym, np.
ustanowienie hipoteki nieruchomości.

OGRANICZENIE WYKONYWANIA PRAWA WŁASNOŚCI

Wykonywanie prawa własności ograniczone jest zasadami
współżycia społecznego oraz zasadami społeczno –
gospodarczego przeznaczenia prawa własności ( np.
uchwalone miejscowe plany zagospodarowania
przestrzennego).

Przykłady szczegółowe:
Woda w studni ( o dowolnej głębokości) jest własnością
właściciela gruntu, pomimo zasady, iż cieki wodne i wody
podziemne należą do państwa.
Kopaliny położone płytko, które mogą być wydobywane
sposobem odkrywkowym i bez użycia materiałów
wybuchowych są własnością właściciela gruntu, który może
użytkować teren zgodnie z przeznaczeniem w prawie
lokalnym; natomiast ogólną regułą jest, iż kopaliny należą do
państwa.
Owoce z drzewa, które spadną na teren sąsiadującej
nieruchomości, są własnością właściciela tej nieruchomości.

WSPÓŁWŁASNOŚĆ

Współwłasność rzeczy- oznacza, że jeden przedmiot
własności należy do kilku podmiotów niepodzielnie.
Prawo cywilne rozróżnia dwie formy współwłasności:

1.

Współwłasność łączna (np. małżeńska
wspólność ustawowa obejmuje przedmioty
nabyte w czasie trwania małżeństwa przez
oboje małżonków lub przez jednego z nich;
współwłasność łączna między wspólnikami w
spółce cywilnej).

2.

Współwłasność w częściach ułamkowych
(każdy z podmiotów ma określony udział
ułamkowy we własności żadnemu ze
współwłaścicieli nie przysługuje fizycznie
wydzielona część rzeczy na własność) .

PRAWA I OBOWIĄZKI WSPÓŁWŁAŚCICIELI

Zasadą jest wspólne korzystanie z rzeczy, wyjątkowo może
być wydzielona część rzeczy do wyłącznego korzystania.
Każdy ze współwłaścicieli ma prawo i obowiązek brać udział
w zarządzaniu rzeczą wspólną.
Sposoby sprawowania zarządu oraz korzystania z rzeczy może
być uregulowany w umowie między właścicielami, w
przeciwnym razie kc. przewiduje drogę sądową rozstrzygania
sporów, o co może wystąpić każdy współwłaściciel.
Każdemu ze współwłaścicieli przysługuje żądanie zniesienia
współwłasności, przez podział rzeczy wspólnej, jeżeli taki
podział jest możliwy, ze względu na istotę użyteczności
przedmiotu.

NABYCIE I UTRATA WŁASNOŚCI

Własność nieruchomości może być przeniesiona w drodze
umowy ( sprzedaż, darowizna), w przypadku nieruchomości
wymagana jest forma aktu notarialnego, pod rygorem
nieważności. Ponadto, umowa nie może być zawierana pod
warunkiem zaistnienia faktu w przyszłości, bądź z
zastrzeżeniem terminu.
Nabycie własności jest przeniesieniem własności; nowy
właściciel uzyskuje prawo w takim wymiarze, jakim
dysponował właściciel poprzedni.
Własność przechodzi na nabywcę w chwili zawarcia umowy,
chociażby rzecz pozostawała w rękach zbywającego lub osoby
trzeciej. (rzeczy oznaczone gatunkowo- przechodzą na
własność z chwilą wydania).
Inne tzw. pochodne sposoby nabycia prawa własności:

•

Zamiana

•

Dziedziczenie

•

Nabycie majątku przez łączenie się osób
prywatnych

Do pierwotnych ( niezależnych od praw poprzedniego
właściciela) sposobów nabycia własności należą:

•

Wywłaszczenie

•

Nacjonalizacja

•

Zasiedzenie

•

Zawłaszczenie rzeczy niczyjej

•

Znalezienie

Nabycie nieruchomości w drodze zasiedzenia następuje gdy
posiadanie w dobrej wierze trwa 20 lat, lub w przypadku
posiadania z złej wierze – 30 lat.

UWŁASZCZENIE

Uwłaszczenie- jest to nadanie przez państwo praw własności
rzeczy- podmiotowi, który nie był jej właścicielem.
Np. uwłaszczenie państwowych i komunalnych osób
prawnych, które na mocy ustawy z dn. 20 września 1990r. z
zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczeniu
nieruchomości nabyły w odniesieniu do nieruchomości
znajdującymi się w ich zarządzie w dniu 05 grudnia 1990r.

•

Prawo użytkowania wieczystego gruntów

•

Prawo własności budynków i innych urządzeń
wzniesionych na tym gruncie

Roszczenia o ochronę własności dotyczące nieruchomości nie
ulegają przedawnieniu.

UZYTKOWANIE WIECZYSTE

Użytkowanie wieczyste jest prawem długotrwałego
korzystania i rozporządzania gruntami Skarbu Państwa bądź
gruntami samorządu terytorialnego. Do ustanowienia prawa
u.w. wymagana jest forma aktu notarialnego. Jeżeli na
terenie oddawanym w u.w. znajdują się obiekty budowlane,
użytkownik wieczysty zobowiązany jest je nabyć.
Stanowią one odrębną własność ( podobnie jak obiekty
wzniesione przez użytkownika wieczystego)- nieruchomość
budynkowa.
Sprzedaż nieruchomości przez użytkownika wieczystego
pociąga zbycie również tych odrębnych praw, ale łącznie.

ZAKRES, CEL I TERMINY UMOWY UZYTKOWANIA

WIECZYSTEGO

Użytkownik wieczysty może korzystać z gruntu jedynie w
zakresie określonym w umowie- umowa wyznacza cel
gospodarczy ( przeznaczenie gruntu i termin
zagospodarowania).
Konsekwencją zagospodarowania sprzecznego jest
rozwiązanie umowy u.w. W przypadku niedotrzymania
terminu, nakładane są dodatkowe opłaty ( +10%) lub umowa
jest rozwiązana. Zgodnie z art. 236 KC zawiera się zwykle na
okres 99 lat, ale obecnie nieruchomości komunalne
przekazywane są na okres krótszy ( nie mniejszy niż 40 lat).
Użytkownik wieczysty może po ukończeniu tego okresu
wystąpić o przedłużenie na dalszy okres.

Opłaty za użytkowanie wieczyste

Użytkownik wieczysty wnosi z tytułu nabycia opłatę pierwszą,
a następnie przez cały okres trwania tego prawa opłaty
roczne.
Stawka procentowa opłaty pierwszej wynosi 15 do 25% ceny
nieruchomości (zależy od celu przeznaczenia), a opłaty roczne
3% lub 1%. Nieruchomości wpisane do rejestru zabytków-
mają stawki obniżone o 50%.
Aktualizacja opłat rocznych następuje poprzez
wypowiedzenie umowy i złożenie użytkownikowi
wieczystemu nowej oferty.

Rozporządzanie prawem u.w.

Prawo to jest zbywalne podobnie jak prawo własności, może
być zakończone poprzez:

•

Rozwiązanie umowy

•

Wygaśnięcie okresu umowy ( za wzniesione
obiekty przysługuje odszkodowanie)

•

Przekształcenie prawa u.w. w prawo własności

UŻYTKOWANIE

Użytkowaniem może być obciążona rzecz ruchoma,
nieruchoma lub prawo. Osobie fizycznej lub prawnej
przysługuje prawo użytkowania tej rzeczy oraz pobierania
pożytków ( zgodnie z umową, ale zawsze- wg zasad
prawidłowej gospodarki) odpłatne lub nieodpłatne.
Użytkowanie jest prawem niezbywalnym.
Użytkowanie wygasa:

•

Zgodnie z czasem określonym w umowie

•

W przypadku śmierci osoby fizycznej

•

W przypadku likwidacji osoby prawnej

•

Gdy przez okres 10 lat użytkownik nie
wykonuje swojego prawa

SŁUZEBNOŚĆ

Służebność jest prawem ustanawianym na nieruchomości,
działa ze skutkiem obustronnym w stosunku do strony
uprawnionej oraz właściciela nieruchomości.
Powstaje w wyniku:

•

Umowy zainteresowanych osób

•

Z mocy orzeczenia sądu

Rozróżniamy:

•

Służebności gruntowe

•

Służebności osobiste ( jest niezbywalna)

Służebność gruntowa jest związana z gruntem i upewnia
każdoczesnych właścicieli drugiej nieruchomości; może też
być związana umową dotyczącą terminu.

SPÓŁDZIELCZE PRAWO DO LOKALU LUB DOMU

Prawo cywilne wymienia:

•

Własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu
mieszkalnego

•

Spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego

•

Prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni
mieszkaniowej

Treść tych praw uregulowana jest w prawie spółdzielczym.
Dla lokali i domu mogą być prowadzone KW. Spółdzielcze
prawo do lokalu jest zbywalne, przechodzi na spadkobierców
i podlega egzekucji.

HIPOTEKA

Hipoteka ( podobnie jak zastaw) jest formą zabezpieczenia
wierzytelności i jest ustanawiana wyłącznie na
nieruchomości.
Obciążenia nieruchomości hipoteką dokonuje się w umowie
zawartej w formie aktu notarialnego lub z orzeczenia sądu, a
następnie umieszczany jest odpowiedni wpis w księdze
wieczystej.
Hipotek związana jest z nieruchomością bez względu na
zmianę właściciela i trwa aż do wygaśnięcia wierzytelności.
Przy zaspokajaniu, hipoteka ma pierwszeństwo przez
osobistymi wierzycielami dłużnika. Hipoteka może być
ustanawiana na nieruchomości dłużnika lub (za zgodą
właściciela) na nieruchomości osoby trzeciej. Hipoteka
kaucyjna jest formą zabezpieczenia przyszłych roszczeń do
wysokości danej kwoty.

ZOBOWIĄZANIA UMOWNE - NAJEM, DZIERŻAWA

Zobowiązaniami umownymi są:

•

Najem

•

Dzierżawa

•

Użyczenie

•

Dożywocie

Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać
najemcy rzecz do użytkowania przez czas oznaczony lub
nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić
wynajmującemu umówiony czynsz. Przedmiotem najmu
mogą być wszelkie rzeczy. Najem od dzierżawy różni się
zakresem uprawnień najemcy, dzierżawca oprócz używania
rzeczy może pobierać pożytki. Odpowiednie zapisy umowy
lub powołanie się na przepisy ustawowe- stanowią regulacje
zakresu obowiązków najemcy i wynajmującego.

NIERUCHOMOŚC LOKALOWA

Samodzielnym lokalem mieszkalnym :

•

Wydzieloną trwałymi ścianami wewnątrz
budynku izbę lub zespół izb

•

Przeznaczonych stały pobyt ludzi

•

Które wraz z pomieszczeniami przynależnymi
służą zaspokajaniu potrzeb mieszkalnych

Do lokalu mogą przynależeć inne pomieszczenia zwane
pomieszczeniami przynależnymi ( piwnice strych), nawet jeśli
do tego lokalu bezpośrednio nie przylegają ( garaż może
stanowić pomieszczenie przynależne lub odrębną własność)

Na nieruchomość lokalową składają się następujące części:

•

Samodzielny lokal

•

Pomieszczenia przynależne ( gdy są
wydzielone)

•

Udział w nieruchomości wspólnej

Nieruchomość wspólna obejmuje:

•

Udział w częściach budynku ( konstrukcja
budynku, pomieszczenia komunikacji,
pomieszczenia techniczne)

•

Udział w urządzeniach służących do wspólnego
użytkowania

•

Udział w gruncie

Udział właściciela lokalu w nieruchomości wspólnej
odpowiada: stosunkowi powierzchni użytkowej lokalu
wydzielonego, powiększonej o powierzchnie pomieszczeń
przynależnych, do łącznej powierzchni użytkowej wszystkich
lokali wraz ze wszystkimi pomieszczeniami przynależnymi
znajdującymi się w budynku.

PODSTAWOWE AKTY PRAWNE PRAWA BUDOWLANEGO

USTAWA z dnia 7 lipca 1994 r. (tekst jednolity Dz. U. z 2010 r.
Nr 243 poz. 1623 z późn. zm.) oraz akty wykonawcze do
ustawy, m.in.:

1.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w
sprawie warunków technicznych jakim
powinny odpowieadać budynki i ich
usytuowanie z 12 kwietnia 2002 r.

2.

Rozporządzenie Ministra Spraw
Wewnętrznych i Administracji w sprawie
warunków technicznych użytkowania
budynków mieszkalnych z 16 sierpnia 1999 r.

3.

Rozporządzenie Ministra Transportu i
Budownictwa w sprawie samodzielnych funkcji
w budownictwie z 28 kwietnia 2006 r.

W powiązaniu: Ustawa z 27 marca 2003 o planowaniu i
zagospodarowaniu przestrzennym

ZAKRES PRZEDMIOTOWY REGULACJI

Art. 1.

Ustawa – Prawo budowlane, zwana dalej „ustawą”, normuje
działalność obejmującą sprawy projektowania, budowy,
utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych oraz określa
zasady działania organów administracji publicznej w tych
dziedzinach.

Art. 2.

1. Ustawy nie stosuje się do wyrobisk górniczych.
2. Przepisy ustawy nie naruszają przepisów odrębnych, a w
szczególności:
1) prawa geologicznego i górniczego – w odniesieniu do
obiektów budowlanych zakładów górniczych;
2) prawa wodnego – w odniesieniu do urządzeń wodnych;
3) o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami – w
odniesieniu do obiektów i obszarów wpisanych do rejestru
zabytków oraz obiektów i obszarów objętych ochroną
konserwatorską na podstawie miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego.

SŁOWNIK POJĘĆ BUDOWLANYCH

Budowa jest to wykonywanie obiektu budowlanego w
określonym miejscu, a także jego odbudowa, rozbudowa i
nadbudowa.
Budynek – obiekt budowlany trwale związany z gruntem,
wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych,
posiadający fundamenty i dach.
Budowla – każdy obiekt budowlany nie będący budynkiem
lub obiektem małej architektury, np.: lotnisko, droga, linia
kolejowa, przejazd kolejowy, most, wiadukt, estakada, tunel,
przepust, sieć techniczna, sieć uzbrojenia terenu, maszt,
konstrukcje oporowe, jak mur oporowy (ściana oporowa),
śluza, zapora, jaz, wolno stojące trwale związane z gruntem
urządzenia reklamowe, budowle ziemne obronne
(fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne (np. tamy),
zbiornik, wolno stojące instalacje przemysłowe lub
urządzenia techniczne, oczyszczalnia ścieków, składowisko
odpadów, stacja uzdatniania wody, nadziemne i podziemne
przejście dla pieszych, budowla sportowa, cmentarz, pomnik,
części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców
przemysłowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod
maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem
technicznym części przedmiotów składających się na całość
użytkową.
Budynek gospodarczy - należy przez to rozumieć budynek
przeznaczony do niezawodowego wykonywania prac
warsztatowych oraz do przechowywania materiałów,

narzędzi, sprzętu i płodów rolnych służących mieszkańcom
budynku mieszkalnego, budynku zamieszkania zbiorowego,
budynku rekreacji indywidualnej, a także ich otoczenia, a w
zabudowie zagrodowej przeznaczony również do
przechowywania środków produkcji rolnej i sprzętu oraz
płodów rolnych
Budynek mieszkalny jednorodzinny– budynek wolno stojący
albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub
grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych,
stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym
dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali
mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu
użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30%
powierzchni całkowitej budynku.
Budynku użyteczności publicznej - należy przez to rozumieć
budynek przeznaczony na potrzeby administracji publicznej,
wymiaru sprawiedliwości, kultury, kultu religijnego, oświaty,
szkolnictwa wyższego, nauki, wychowania, opieki zdrowotnej,
społecznej lub socjalnej, obsługi bankowej, handlu,
gastronomii, usług, w tym usług pocztowych lub
telekomunikacyjnych, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w
transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim lub
wodnym śródlądowym, oraz inny budynek przeznaczony do
wykonywania podobnych funkcji; za budynek użyteczności
publicznej uznaje się także budynek biurowy lub socjalny.
Wskaźnik intensywności zabudowy wyraża: stosunek
procentowy sumę powierzchni wszystkich kondygnacji
nadziemnych budynków lokalizowanych na działce (
mierzonej po zewnętrznym obrysie murów) do powierzchni
działki objętej projektem zagospodarowania terenu.
Wysokość budynku – należy przez to rozumieć wysokość
określoną ilością kondygnacji nadziemnych lub liczoną w
metrach od poziomu terenu przy najniżej położonym wejściu
do budynku, nie będącym wyłącznie wejściem do
pomieszczeń gospodarczych lub technicznych, do górnej
płaszczyzny attyki (niewysokiej ścianki zakrywającej dach) lub
w przypadku jej braku do górnej płaszczyzny stropu lub
stropodachu nad najwyższą kondygnacją użytkową łącznie z
grubością izolacji cieplnej bez uwzględnienia wyniesionych
ponad tę płaszczyznę urządzeń technicznych;
Celami publicznymi w rozumieniu tej ustawy są:

1.

wydzielanie gruntów pod drogi

publiczne i drogi wodne, budowa,
utrzymywanie oraz wykonywanie robót
budowlanych tych dróg, obiektów i urządzeń
transportu publicznego, a także łączności
publicznej i sygnalizacji;

2.

wydzielenie gruntów pod linie kolejowe oraz

ich budowa i utrzymanie;

3.

wydzielanie gruntów pod lotniska, urządzenia i

obiekty do obsługi ruchu lotniczego, w tym
rejonów podejść, oraz budowa i eksploatacja
tych lotnisk i urządzeń;

4.

budowa i utrzymywanie ciągów drenażowych,

przewodów i urządzeń służących do
przesyłania płynów, pary, gazów i energii
elektrycznej, a także innych obiektów i
urządzeń niezbędnych do korzystania z tych
przewodów i urządzeń;

5.

budowa i utrzymywanie publicznych urządzeń

służących do zaopatrzenia ludności w wodę,
gromadzenia, przesyłania, oczyszczania i
odprowadzania ścieków oraz odzysku i
unieszkodliwiania odpadów, w tym ich
składowania;

6.

budowa oraz utrzymywanie obiektów i

urządzeń służących ochronie środowiska,
zbiorników i innych urządzeń wodnych
służących zaopatrzeniu w wodę, regulacji
przepływów i ochronie przed powodzią, a
także regulacja i utrzymywanie wód oraz
urządzeń melioracji wodnych, będących
własnością Skarbu Państwa lub jednostek
samorządu terytorialnego;

7.

opieka nad nieruchomościami

stanowiącymi zabytki w rozumieniu
przepisów o ochronie zabytków i opiece nad
zabytkami;

8.

ochrona Pomników Zagłady w rozumieniu

przepisów o ochronie terenów byłych
hitlerowskich obozów zagłady oraz miejsc i
pomników upamiętniających ofiary terroru
komunistycznego;

9.

budowa i utrzymywanie pomieszczeń dla

urzędów organów władzy, administracji,
sądów i prokuratur, państwowych szkół
wyższych, szkół publicznych, a także
publicznych: obiektów ochrony zdrowia,
przedszkoli, domów opieki społecznej,
placówek opiekuńczo-wychowawczych i
obiektów sportowych;

10.

budowa i utrzymywanie obiektów oraz

pomieszczeń niezbędnych do realizacji
obowiązków w zakresie świadczenia przez
operatora publicznego powszechnych usług
pocztowych, a także innych obiektów i
pomieszczeń związanych ze świadczeniem
tych usług;

11.

budowa i utrzymywanie obiektów oraz

urządzeń niezbędnych na potrzeby
obronności państwa i ochrony granicy
państwowej, a także do zapewnienia
bezpieczeństwa publicznego, w tym budowa i
utrzymywanie aresztów śledczych, zakładów
karnych oraz zakładów dla nieletnich;

12.

poszukiwanie, rozpoznawanie, wydobywanie i

składowanie kopalin stanowiących własność
Skarbu Państwa oraz węgla brunatnego
wydobywanego metodą odkrywkową;

13.

zakładanie i utrzymywanie cmentarzy;

14.

ustanawianie i ochrona miejsc pamięci

narodowej;

15.

ochrona zagrożonych wyginięciem gatunków

roślin i zwierząt lub siedlisk przyrody;

16.

inne cele publiczne określone w odrębnych

ustawach

Dokumentacja budowy - należy przez to rozumieć
pozwolenie na budowę wraz z załączonym projektem
budowlanym, dziennik budowy, protokoły odbiorów
częściowych i końcowych, w miarę potrzeby, rysunki i opisy
służące realizacji obiektu, operaty geodezyjne i książkę
obmiarów, a w przypadku realizacji obiektów metodą
montażu - także dziennik montażu, kosztorysy.
Dokumentacja powykonawcza – to dokumentacja budowy z
naniesionymi zmianami dokonanymi w toku wykonywania
robót oraz geodezyjnymi pomiarami powykonawczymi

TEMAT: ODLEGŁOŚCI W ZABUDOWIE I ZAGOSPODAROWANIU

TERENU

W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego
ustala się w zależności od potrzeb:

1.

przeznaczenie terenu oraz linie rozgraniczające
tereny i różnych funkcjach lub różnych
zasadach zagospodarowania;

2.

linie rozgraniczające ulice, place oraz drogi
publiczne wraz z urządzeniami pomocniczymi,
także tereny niezbędne do wytyczenia ścieżek
rowerowych;

3.

tereny przeznaczone dla realizacji celów
publicznych oraz linie rozgraniczające te
tereny;

4.

granice i zasady zagospodarowania terenów
lub obiektów podlegających ochronie, zasady
obsługi;

5.

zasady obsługi w zakresie infrastruktury
technicznej oraz linie rozgraniczające tereny
tej infrastruktury;

6.

lokalne warunki, zasady i standardy
kształtowania zabudowy oraz
zagospodarowania terenu;

7.

zasady i warunki podziału terenu na działki
budowlane.

Przy nierównoległym do granicy sytuowaniu ścian budynku:

a)

4 m do najbliższej krawędzi zewnętrznej
otworu drzwiowego lub okiennego w ścianach
zwróconych w stronę tej granicy

b)

3 m do najbliższego narożnika, ryzalitu lub
wykuszu budynku

Odległość mierzona w poziomie od najbliższej krawędzi
otworu okiennego umieszonego na dachu (lukarny) lub w
połaci dachowej do granicy działki nie może być mniejsza niż
4 m.
Wymagane min. odległości od granicy działki do elementów
zewnętrznych budynku takich jak:
- okapy, gzymsy, balkony, galerie, werandy, tarasy lub schody
zewnętrzne – 1.5 m.

Podziemna część budynku może być usytuowana
bezpośrednio przy granicy z działką sąsiednią przy
zachowaniu odpowiednich rozwiązań techniczno-
budowlanych, pozwalających na bezpieczne wykonanie robót
budowlanych i nie naruszenie stateczności zabudowy
istniejącej na działce sąsiedniej
W sytuacji szczególnej rozporządzenie dopuszcza
usytuowanie nowo projektowanego budynku w odległości
mniejszej niż 3 m od granicy z działką sąsiednią ale nie
mniejszej niż 1,5 m od granicy, w przypadkach gdy:
- taki sposób zabudowy został ustalony w decyzji o
warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, wydanej
przez organ gminy, który uznał taki sposób zabudowy jako
zapewniający racjonalną zabudową obydwu działek i
uzyskanie poprawnych efektów przestrzennych albo
- na działce sąsiedniej istnieje już budynek, usytuowany w
odległości mniejszej niż 3 m od granicy, ze ściana równoległą
lub skośną w stosunku do granicy
- działka budowlana ma szerokość mniejszą niż 16 m /ściana
budynku od strony granicy nie może mieć otworów
okiennych i drzwiowych/
Obiekty o długości mniejszej niż 5,5 m i o wysokości mniejszej
niż 3 m można sytuować bezpośrednio przy granicy z
sąsiednią działką lub w odległości nie mniejszej niż 1.5 m

Usytuowanie budynku przy granicy z działką zabudowaną –
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury określa warunki
pozwalające na usytuowanie budynku bezpośrednio przy
granicy z sąsiednią działką zabudowaną w przypadkach gdy:

•

taka zasada została ustalona w decyzji o
warunkach zabudowy i zagospodarowania
terenu albo

•

na sąsiedniej działce znajduje się już budynek
usytuowany bezpośrednio przy tej samej
granicy

Budynek wznoszony przy granicy powinien:

•

przylegać całą swoją długością do budynku
istniejącego

•

mieć ścianę przy granicy spełniającą
wymagania jakim powinna odpowiadać ściana
oddzielenia przeciwpożarowego jeżeli takich

wymagań nie spełnia już ściana przyległego
budynku istniejącego

•

mieć w pasie szerokości 3m, przyległym do
granicy, wysokość i wymiar równoległy do tej
granicy, nie większy niż w budynku istniejącym
na sąsiedniej działce.

a)

Budynek ze ścianą z otworami okiennymi lub
drzwiowymi od strony granicy

b)

Budynek ze ścianą bez otworów od strony
granicy

c)

Budynek usytuowany bezpośrednio przy
granicy ze ścianą oddzielenia
przeciwpożarowego

d)

Budynek przylegający do budynku istniejącego
ze ścianą oddzielenia przeciwpożarowego w
osi granicy

e)

Budynek usytuowany nierównolegle do
granicy

Gds – granica działki sąsiedniej

Odległości budynków- naturalne oświetlenie

Odległość budynku z pomieszczeniami przeznaczonymi na
pobyt ludzi od innych obiektów powinna umożliwiać
naturalne oświetlenie tych pomieszczeń - co uznaje się za
spełnione, jeżeli:
1) między ramionami kąta 60°, wyznaczonego w płaszczyźnie
poziomej, z wierzchołkiem usytuowanym w wewnętrznym
licu ściany na osi okna pomieszczenia przesłanianego, nie
znajduje się przesłaniająca część tego samego budynku lub
inny obiekt przesłaniający w odległości mniejszej niż:
a)

wysokość przesłaniania - dla obiektów

przesłaniających o wysokości do 35 m,
b)

35 m - dla obiektów przesłaniających o

wysokości ponad 35 m,
Wysokość przesłaniania mierzy się od poziomu dolnej
krawędzi najniżej położonych okien budynku przesłanianego
do poziomu najwyższej zacieniającej krawędzi obiektu
przesłaniającego lub jego przesłaniającej części
Dopuszcza się sytuowanie obiektu przesłaniającego w
odległości nie mniejszej niż 10 m od okna pomieszczenia
przesłanianego, takiego jak maszt, komin, wieża lub inny
obiekt budowlany, bez ograniczenia jego wysokości, lecz o
szerokości przesłaniającej nie większej niż 3 m, mierząc ją
równolegle do płaszczyzny okna.
Odległości podane w punkcie 1) mogą być zmniejszone nie
więcej niż o połowę w zabudowie śródmiejskiej.

Oznaczenia:
Bc – budynek przesłaniający

Bz – budynek zacieniany
Hc – wysokość obiektu zacieniającego

L – wymagana odległość minimalna
Pp – poziom parapetu okna wymagającego ochrony przed
zacienieniem
Pt – poziom terenu

Pz – poziom najwyższej krawędzi zacieniającej