Krzywa Philipsa

Philips wyprowadził statystyczną zależność pomiędzy zmianami płac
nominalnych a stopą bezrobocia. Stwierdził, że wyższym poziomom stopy
bezrobocia odpowiada niższe tempo wzrostu płac nominalnych, wraz z poprawą
koniunktury bezrobocie maleje a płace nominalne rosną szybszym tempie. Rys.

Sytuacja na rynku pracy wpływa na zmiany płac nominalnych, przy wysokim
bezrobociu presja na płace słabnie, przy lepszej koniunkturze bezrobocie maleje
i rośnie presja na wzrost płac, gdyż siła przetargowa związków zawodowych
rośnie. Zależność nie ma jednak charakteru liniowego, gdyż płace wykazują
względną sztywność w dół. Ponadto istnieje taka stopa bezrobocia, od której
następuje spadek płac nominalnych, (a przy pewnej stopie bezrobocia
następuje stabilizacja płac nominalnych – co odpowiada stanowi równowagi
na rynku pracy).

Kolejnym krokiem było rozwinięcie koncepcji Phillipsa przez Solowa i

Samuelsona, którzy wykazali związek pomiędzy tempem wzrostu płac a
tempem wzrostu cen i zmodyfikowali krzywą Phillipsa – jako zależność między
stopą bezrobocia a stopą inflacji, wskazując na ich wymienność. Rys.

Stopa
bezrobocia

Tempo
wzrostu
płac

A

Z modelu wynikało, że w polityce gospodarczej można wybierać między

większa inflacją i mniejszym bezrobociem lub odwrotnie – godzić się na wyższe
bezrobocie osiągając w zamian niższą inflację. Dzieje się tak dzięki
zastosowaniu instrumentów polityki fiskalnej i pieniężnej. Gdy bezrobocie jest
zbyt wysokie – stosowane są narzędzia ekspansywnej polityki gospodarczej co
powoduje jednak wzrost inflacji. Zależność ta stała się podstawą polityki
gospodarczej lat 60.

W latach 70. rzeczywistość gospodarcza znacznie się skomplikowała.

Wystąpiło jednocześnie wysokie bezrobocie i inflacja ( stagflacja). Wtedy
odwołano się do koncepcji naturalnej stopy bezrobocia, czyli bezrobocia
odpowiadającego równowadze (wynikające z niedoskonałości funkcjonowania
rynków). Tego bezrobocia nie można na trwałe obniżyć za pomocą
ekspansywnej polityki gospodarczej, może ona dawać jedynie efekty
krótkotrwałe, podnosząc jednak trwale poziom inflacji. Jeżeli np. bezrobocie jest
równe naturalnemu i ceny są stabilne (punkt A), to uczestnicy rynku oczekują
zerowej inflacji również w przyszłości. Załóżmy, że tę stopę bezrobocia rząd
uznał jednak za wysoką i zastosowano ekspansywną politykę pieniężną – wzrost
podaży pieniądza. Rośnie popyt na dobra, rośnie produkcja i zatrudnienie,
przejście na lewo do punktu B, rosną zatem także płace i ceny. Pracownicy
ulegają iluzji, gdyż nie spodziewali się wzrostu cen i zwiększyli podaż pracy

Stopa
bezrobocia

Tempo
wzrostu
cen

sądząc, że wzrosły płace realne, a okazało się, że one spadły. Kiedy się
zorientują, będą się domagali wzrostu płac nominalnych tak, by płace realne
ustaliły się na poprzednim poziomie, wtedy zatrudnienie spadnie, a stopa
bezrobocia powróci do poziomu naturalnego, natomiast inflacja pozostanie na
wyższym poziomie. Wynika z tego, że wymienność inflacji i bezrobocia ma
tylko krótkotrwały charakter. Długookresowa krzywa Phillipsa w wersji
Friedmana i Phelpsa jest pionowa odpowiadająca poziomowi naturalnej stopy
bezrobocia. Przemawia to przeciwko ekspansywnej polityce gospodarczej,
natomiast może popierać restrykcyjną politykę pieniężną, która przejściowo
przyczyni się do wzrostu bezrobocia, ale później wróci ono do naturalnego
poziomu przy niższej stopie inflacji.

Z czasem podważono możliwość nawet przejściowego odchylania się

bezrobocia od naturalnej stopy z powodu błędnych oczekiwań podmiotów –
była to tzw. hipoteza racjonalnych oczekiwań, zatem przy w pełni racjonalnych
Oczekiwaniach, krzywa Philipsa nawet w krótkim okresie będzie pionowa.

Stopa
bezrobocia

Tempo
wzrostu
cen

Stopa
b

n

b

1

I

1

A

B