Krzywa Phillipsa

Dr Janusz Rosiek

UEK w Krakowie

Krzywa Phillipsa

Krzywa Phillipsa – w 1958 r. profesor A.W.

Phillips z London School of Economics
wykazał, że istnieje silna zależność
statystyczna pomiędzy rocznym tempem
wzrostu płac (a zarazem tempem wzrostu
cen, czyli wysokością rocznej stopy inflacji) a
rozmiarami stopy bezrobocia w Wielkiej
Brytanii. Podobne związki zostały
zaobserwowane również w innych krajach.
Wkrótce tę zależność określono mianem
krzywej Phillipsa.

Krzywa Phillipsa

Krzywa ta pokazuje, że wyższej stopie

inflacji towarzyszy niższa stopa bezrobocia i
na odwrót. Sugeruje to, że można wybierać
(czyli dokonywać substytucji – trade off)
między wyższą inflacją a niższym
bezrobociem lub odwrotnie. Krzywa
pokazuje odwrotną zależność między stopą
inflacji a stopą bezrobocia. W latach 60.
uważano, że stopie bezrobocia w wysokości
2,5% towarzyszyłaby zerowa stopa inflacji.

Krzywa Phillipsa

Przy konstruowaniu modelu krzywej przyjęto trzy

podstawowe założenia:

•

poziom pełnego zatrudnienia i produkcji
potencjalnej są w długim okresie stałe

•

reagując na początkowe zaburzenia w popycie
globalnym, ceny i płace nominalne zmieniają się
powoli i gospodarka stopniowo powraca do stanu
pełnego zatrudnienia, w miarę jak zmiany cen
wpływają na zmiany realnej podaży pieniądza

•

w długim okresie nominalna podaż pieniądza jest
stała.

Krzywa Phillipsa

Za sytuację wyjściową przyjmujemy

moment, w którym następuje wzrost popytu
globalnego (na przykład dzięki zwiększeniu
nominalnej podaży pieniądza w krótkim
okresie) – ceny i płace nie wzrastają
natychmiast – realna podaż pieniądza
zwiększa się, następuje spadek stopy
procentowej – wzrost popytu globalnego –
wzrost produkcji – spadek bezrobocia
(przesunięcie na wykresie z punktu E do A).

Krzywa Phillipsa

Jeżeli weźmiemy pod uwagę sytuację, w

której płace i ceny zwiększą się (na skutek
wzrostu popytu na pracę), to nastąpi spadek
realnej podaży pieniądza – wzrost stopy
procentowej – spadek agregatowego popytu –
wzrost bezrobocia – obniżenie tempa wzrostu
cen i płac – zmniejszenie realnej podaży
pieniądza – spadek popytu globalnego –
ograniczenie presji na wzrost cen i płac
nominalnych (przesunięcie na wykresie z
punktu A do E).

Krzywa Phillipsa

Przeciwieństwem ww. analizy może

być przypadek, w którym nastąpi nie
wzrost, ale zmniejszenie popytu
globalnego. W takiej sytuacji procesy
dostosowawcze będą zachodziły
dokładnie w odwrotnym kierunku (na
wykresie znajdzie to odzwierciedlenie
w przesunięciu z punktu E do B).

Krzywa Phillipsa

Jednakże w długim okresie musimy

uwzględnić fakt, że spadek cen i płac
wpłynie na zwiększenie realnej
podaży pieniądza, w wyniku czego
spadnie stopa procentowa i wzrośnie
popyt globalny (na wykresie będzie
to równoznaczne z przesunięciem z
punktu B do E).

Krzywa Phillipsa

Z powyższych rozważań wynikają następujące wnioski:
• wybór „coś za coś” (pomiędzy inflacją a bezrobociem)

istnieje tylko w okresie przystosowywania się gospodarki
do zmian popytu globalnego (krótki okres czasu)

• szybkość przesuwania się gospodarki po krzywej Phillipsa

zależy od stopnia elastyczności cen i płac (tempa ich
dostosowywania się do zmian w popycie globalnym)

• wielkości: pełnego zatrudnienia, produkcji potencjalnej,

płac realnych i bezrobocia nie zależy od tempa wzrostu
inflacji, ponieważ są w stanie się do niej dostosować –
działania podejmowane przez podmioty gospodarcze
pozwalają zmienić wielkości nominalne odpowiednio do
tempa zjawisk inflacyjnych.

Krzywa Phillipsa

W ostatecznym rozrachunku

gospodarka zawsze wróci do stanu
determinowanego przez wysokość
tzw. naturalnej stopy bezrobocia,
czyli, że w długim okresie czasu nie
występuje wybór „coś za coś”.

Wpływ antyinflacyjnych posunięć BC

(restrykcyjnej polityki monetarnej) na

wielkość przymusowego bezrobocia w

zależności od oczekiwań podmiotów

gospodarczych dotyczących

wiarygodności tej polityki.

• Założenie: BC ogłasza, że stopa wzrostu nominalnej ilości

pieniądza w gospodarce będzie systematycznie
zmniejszana z poziomu pi1 do pi2.

• Konsekwencje:
• Spadek realnej podaży pieniądza (ceny zaczynają rosnąć

szybciej niż nominalna podaż pieniądza) – wzrost stóp
procentowych - zmniejszenie popytu globalnego – spadek
wielkości produkcji- wzrost bezrobocia przymusowego.

• Na wykresie ilustrujemy to jako przesunięcie z punktu E

do A.

Wpływ antyinflacyjnych posunięć rządu (restrykcyjnej polityki

monetarnej) na wielkość przymusowego bezrobocia w zależności

od oczekiwań podmiotów gospodarczych dotyczących

wiarygodności tej polityki.

Jaki będzie dalszy rozwój sytuacji? – możliwe są dwa

scenariusze:

• a) optymistyczny – pracownicy wierzą, że rząd będzie

kontynuował twardą politykę pieniężną, mającą na celu
ograniczenie inflacji. W konsekwencji występowania tego
rodzaju oczekiwań (że stopa inflacji spadnie) zmniejsza się
presja pracowników na wzrost płac nominalnych i mamy
równocześnie do czynienia ze wzrostem bezrobocia do
poziomu U1 (gospodarka przesuwa się z punktu A do B).

• Następuje presja na obniżkę płac (aby zapobiec dalszemu

zwiększaniu się stopy bezrobocia – powyżej poziomu U1).

Wpływ antyinflacyjnych posunięć rządu (restrykcyjnej polityki monetarnej) na wielkość przymusowego bezrobocia w

zależności od oczekiwań podmiotów gospodarczych dotyczących wiarygodności tej polityki.

Z kolei, gdy stopa inflacji jest niższa

od stopy wzrostu nominalnej ilości
pieniądza, to wzrasta realna podaż
pieniądza, co prowadzi do wzrostu
popytu globalnego i produkcji oraz
powrotu stopy bezrobocia do
poziomu naturalnego (U*) -
przesunięcie z punktu B do F na
wykresie.

Wpływ antyinflacyjnych posunięć rządu (restrykcyjnej polityki monetarnej)

na wielkość przymusowego bezrobocia w zależności od oczekiwań

podmiotów gospodarczych dotyczących wiarygodności tej polityki.

b) pesymistyczny – pracownicy nie pozwalają na obniżkę

płac nominalnych. W rezultacie następuje spadek realnej
podaży pieniądza, zmniejszenie popytu globalnego i
produkcji oraz wzrost bezrobocia (w miarę przesuwania się
gospodarki w dół po krzywej PC1).

W pewnym momencie rząd może nie wytrzymać nerwowo

– uznać, że bezrobocie osiągnęło już zbyt wysoki poziom i
trzeba zwiększyć podaż pieniądza, w celu pobudzenia
popytu globalnego, produkcji oraz ograniczenia zbyt
wysokiej stopy bezrobocia. W takim przypadku gospodarka
może pozostać na krzywej 0C1 i osiągnąć równowagę
ponownie w punkcie E, co będzie oznaczało, że próba
obniżenia inflacji przez rząd nie powiodła się.

Wpływ antyinflacyjnych posunięć rządu

(restrykcyjnej polityki monetarnej) na

wielkość przymusowego bezrobocia w

zależności od oczekiwań podmiotów

gospodarczych dotyczących

wiarygodności tej polityki.

Podsumowując powyższe rozważania można stwierdzić,

że wysokość tzw. stosunku substytucji pomiędzy stopą
inflacji a stopą bezrobocia zależy od:

a) oczekiwań inflacyjnych podmiotów gospodarczych
b) tempa wzrostu ilości pieniądza w obiegu

gospodarczym w długim okresie czasu.

Tak więc w krótkim okresie istnieje substytucja

pomiędzy niższą inflacją a wyższym bezrobociem (i na
odwrót), ale pod warunkiem, że zaburzenia (wstrząsy)
gospodarcze nie pochodzą ze strony podażowej (rząd
ma możliwość ich złagodzenia (amortyzacji)).